Limburg levert anderhalf maal
zoveel kolen als in 1946
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Een gedwongen
Huwelijk
MINISTER s'JACOB OVER ZIJN
NIEUWE TAAK
Chemische fabrieken der Staatsmijnen
nemep hnoe vlncht,
Zeeuwse Almanak
Mohammed naar
de berg
DINSDAG 17 OCTOBER 1950
PROVINCIALR ZEEUWSE COURANT
a
Nederland industrialiseert!
Tachtig nieuwe indust rieën m vijf jaar tijds.
De Koninklijke Nederlandse Papierfabriek N.V. te Maastricht is hon
derd jaren oud en niet minder dan drie en vijftig jaren is Clara Koch er
reeds in dienst. Zy heeft zes directeuren zien komen en gaan en onder
negentien administrateurs gewerkt. En zy heeft haar tverkzaam aandeel
gehad ln de vervaardiging van vele honderdduizenden kilogrammen papier
per jaar: bybelpapier, luchtpost-, carbon-, schrijf-, druk- en illustratie-
papier, bankpost, cyclostylepapier en registerpapier. Haar werk is beschei
den, maar zy heeft een staat van dienst, Clara Koch!
- Maar meneer, zegt zij, nog nooit is er zoveel veranderd als tegen
woordig. Ik kan het nou niet meer bijhouden
Clara Koch, oudgediende van de Kon. Ned. Papierfabriek, op haar
Jvaalfde jaar in de fabriek gekomen en thans zeer dicht by een welver
diend pensioen, bewijst met deze woorden, dat de slagzin „Nederland in
dustrialiseert"! niet alleen maar slagzin is. Nederland industrialiseert
metterdaad
Zestig buitenlandse en Nederlandse journalisten, die op uitnodiging
van het Ministerie van Economische Zaken een tocht maakten, dertig
door Zuid- en dertig door Noord Nederland, hebben zich daarvan door
eigen aanschouwing kunnen overtuigep.
Toevallig was de Kon. Ned. Papier
fabriek het eerstp bedrijf, dat zy be
zochten in het Ztiiden. In 1946 werk
ten er 370 personen, thans zijn het er
reeds meer dan 600. Een in 1945 op
gesteld ultbreidings- en modernise
ringsprogramma is in volle uitvoe
ring. Het omvat een reeks nieuwe ge
bouwen eneen enorme hypermo
derne papiermachine, die maar even
tjes 950.000 dollar kost en in haar
eentje de productie meer dan ver
dubbelen zal. Op dit ogenblik ver
vaardigt K.N.P. 14.000 ton papier
per jaar, dat is 5 procent van de to
tale Nederlandse productie, maar als
over een half jaar de nieuwe machi
ne is gearriveerd, zal de jaarproduc
tie stijgen tot 30.000 ton per jaar!
Modernisering van het productie
apparaat is een der middelen tot in
dustrialisatie. De K.N.P. past dit
met succes toe. Wederopbouw van in
de oorlog verwoeste bedrijven' is een
ander en ook daarvan vindt men in
Maastricht een sprekend voorbeeld
d Regout en Co's vloertegelfa-
werd op 14 Augustus 1944 met
ond gelijk gemaakt. Zonder de
van de Herstelbank zou van we-
,pbouw geen sprake zijn geweest.
Met deze hulp werd bereikt, dat ver
leden jaar de fabriek weer in wer
king kon worden gesteld. Dat bete
kent, dat ieder jaar 120.000 vierkante
meters vloertegel meer voor de we
deropbouw beschikbaar komen. Vlak
naast de tegelfabriek ligt een zink-
witfabriek, die op dezelfde dag van
1944 verwoest werd. Haar ruïnes bie
den een trieste aanblik
IEDER JAAR 3000 NIEUWE
WERKERS.
Limburg industrialiseert! Men
staat in het land van het bronsgroen
eikenhout, waar reeds thans 45 pro
cent van de beroepsbevolking in de
nijverheid werkzaam is tegen 37 pro
cent in geheel Nederland, voor de
harde noodzaak. Tussen de 3000 en
de 3500 nieuwe werkkrachten melden
zich dank zij het grote geboorte-over
schot ieder jaar aan op de arbeids
markt. Land en tuinbouw kunnen
hen niet opvangen, hoezeer ook zij
voor Limburg van betekenis zijn.
Emigratie kan nimmer een massale
oplossing betekenen. Alleen industri
alisatie kan uitkomst brengen.
PRIJSOPDRIJVING TE GROEDE
Het leven is duur tegenwoordig.
Wie zou het durven ontkennen? En
toch zijn er nog altijd mensen, die
zich schuldig maken aan prijsopdrij
ving. Dat heeft ook het gemeentebe
stuur van Groede ondervonden met
zijn toren.
Als gevolg van bliksem-inslag ver
loor deze toren op 7 November j.l.
zijn spits. Er moest dus met bekwame
spoed een nieuwe spits gebouwd wor
den. Om deze karwei, wat de kosten
betreft, binnen redelijke grenzen te
houden, werd het herstel van de
brandschade aanbesteed. De hoogste
inschrijver vroeg er ruim 62.000
voor, de laagste rond 53.000. Voor de
laatste som werd het werk gegund en
wel met goed resultaat, want precies
tien maanden ?ia de brand was de
schade hersteld en de spits mooier
dan ooit tevoren In zoverre was al
les goed gegaan. Maar de prijs van
f 53.000 zat het gemeentebestuur
dwars. Men ging daarom eens na wat
de vorige spits had gekost, de spits,
welke was gebouwd ter vervanging
van die, welke door Napoleon was
afgebroken. En wat bleek? Dat deze
in het jaar 1836 maar 900
gekost had.
Ook het architectenhonorarium
was toen aanmerkelijk minder dan
thans. Voor het maken van bestek en
tekeningen, alsmede voor het houden
van toezicht op het werk, werd n.l.
niet meer dan 42.in rekening ge
bracht, reis- en verblijfkosten inbe
grepen.
Dat de vroede vaderen van Groede
ook in het verleden wel eens ondeu
gend waren, bleek uit een raadsver-
slag uit die tijd. Immers voor 't bou
wen van de torenspits was door de
Raad een crediet verleend van 830
Met niet minder danf 70 werd
dit crediet overschreden. Dat de toen
malige burgemeester Van Geelkerken,
daarvoor op zijn kop gekregen heeft,
vermeldt de historie niet. Wél, dat
deze kans zag 1500 goede dakleien aan
te schaffen voor de kapitale som van
f 60.—.
Is het dan te verwonderen, dat er in
Groede nog altijd mensen zijn, die im
mer spreken over „die goeie oude
tijd"?
Mr. H. L 's Jacob, de nieuwe minis
ter van oorlog en marine, die Maan
dagochtend In het Paleis Noordeinde
in Den Haag door H.M. de Koningin
werd beëidigd.
Limburg ziet zijn kans. Het be
schikt over grondstoffen, het be
schikt over mensen, het heeft uitste
kende verkeersverbindingen,, de Nij
verheidsscholen groeien van jaar tot
jaar in aantal, er ztjn twee M.T.S.
-en en men hoopt op een Technische
Hogeschool. En het weet. Limburg,
dat het internationaal schitterend ge
legen is tussen de Duitse en Belgi
sche industriegebieden, een ligging
die bij h^t voortschrijden van de
West Europese samenwerking van
steeds grotere betekenis zal worden!
Ruim tachtig nieuwe bedrijven zijn
sedert 1945 in Limburg gevestigd.
Honderden vinden er reeds hun
brood.
Wat echter zou Limburg zijn zon
der zijn mijnen?
DE MIJNEN
In de mijnen is sedert de bevrijding
op enorme schaal uitgebreid en ge
moderniseerd. Men was daarbij voor
al bedacht op een doelmatiger win
ning der steenkool, maar het groot
ste aandeel in de modernisering en
uitbreiding hadden toch wel de che
mische bedrijven der Staatsmijnen,
Deze nemen de laatste jaren een dus
danige vlucht, dat wij er in een af
zonderlijk artikel later op terug ko
men. Voor heden volstaan wij met
enkele cijfers.
De cokesproductie neemt hand
over hand toe. Er wordt per dag niet
minder dan 6000 ton geproduceerd en
de export van een deel dezer pro
ductie leverde in de eerste helft van
1950 niet minder dan 23 millioen gul
den op.
De gasafzet is al lang niet meer
uitsluitend voor Limburg, maar
evenzeer voor Noord Brabant van be
tekenis. Na de bevrijding werd een
nieuw buizennet van 300 K.M. in ge
bruik' genomen, waardoor de totale
lengte tot 550 k.M. steeg. Werd in
1928 door de Staatsmijnen 2,5 mil
lioen M3 gas geproduceerd, in 1939
79 millioen M3, in 1949 was de pro
ductie gestegen tot 220 M3!
Honderd zestig gemeenten en 60
zware industriën profiteren van de
ze gasproductie ,die een vijfde van de
totale Nederlandse productie be
draagt.
Een even sterke toename vertoont
de stikstofproductie, die voor de be
mesting en de chemische industrie
van de allergrootste betekenis is.
Vijftien maal zoveel stikstof -als in
1930 en anderhalf maal zoveel als in
1940 produceren de Staatsmijnen
thans.
De kolenproductie steeg van
8.313.827 ton in 1946 tot 11.704.363
ton in 1949, het aantal arbeiders van
34.133 tot 45.957. Als men daarbij
nog bédenkt, dat de individuele pro
ductie der mijnwerkers eveneens, be
langrijk toenam, kan men niet an
ders dan tot de conclusie komen, dat
Limburg in het Nederlandse indus
trialisatie proces zyn plaats met ere
inneemt.
Er is vooruitgang over de gehele
linie.
Door het departement van Economische Zaken is een persexcursie gehouden teneinde de deelnemers aan deze
ï.xcursie in kennis te brengen met de industriële ontwikkeling van ons land.
Links boven op deze foto, een kijkje in de nieuwe blik emballagefabriek „Schouten" te Klazinaveen. Hier wor-
len blikken bussen voor de verfindustrie gemaakt. Eén der arbeiders bezig met het automatisch solderen der
tussen. Rechts boven: binnenbanden, vervaardigd by de N. V. NederlandsAmerikaanse Autobandenfabriek
,Vredestein" te Enschede, worden op luchtdichtheid gecontroleerd, en daarna met vacuumpompen geheel lucht
ledig gemaakt in verband met de verzending. In het midden: het gezelschap was zo gelukkig te Hoogezand de
tewaterlating te kunnen bywonen van een kustvaartuig op de werf van de N.V. Wed. E. J. Smit en Zoon, waar
Je schepen op z. g. dwarse hellingen worden gebomvd. Links onder: een arbeider van het N.V. Metaalbedryf
„Rademakers" te Klazinaveen hondt 'n gloeiende gietpan voor de gietmond van één der machines in de automa
tische ijzergietery, waardoor het vloeibare metaal in de vorm loopt. Rechts onder: een wals in de fabriek van
ie Noordelijke Industrie voor Vezelverwerking N.V. te Hoogezand, waar stro tot vezelplaten wordt gemaakt. Met
»en automatisch mes worden de platen op de vereiste lengte afgesneden.
Mary Burchell
Niet ai te grote sprongen bij samensmelting van
militaire diensten
De nieuwbenoemde minister van Oorlog en van Marine heeft het een en
ander verteld over zyn inzichten in verband met de nieuwe taak, welke op
zyn schouders is komen te rusten. Hy zeide, dat hy van zyn aanstaande
benoeming hoorde, toen hy juist met vaeantie naar de Betuwe was ver
trokken. Het grote vraagstuk van de defensie voor alle landen van het
Atlantisch Pact aldus de minister is een oplossing te vinden voor
het materieelvraagstuk, dat astronomisch kostbaar is geworden en een
ondrageiyke last indien men alles tot in de perfectie wil organiseren.
Voor de landmacht zijn de proble
men het moeilijkst aldus ging de
minister voort omdat deze tot ein
de 1949 voor een abnormaal grote en
moeilijke taak heef gestaan in Indo
nesië. Men heeft in die jaren ver
scheidene divisies naar overzee ge
zonden, welke daar, gezien de politie
taak in Indonesië, in kleine verban
den verspreid hebben moeten opere
ren. Wij hebben dus nu een groot
contingent getrainde gevechtssoldater.,
individueel van de beste kwaliteit,
welke in Europa denkbaar is, maar
nog niet geoefend in grote verbanden.
Dit wreekt zich in het bijzonder bij
het hogere kader, dat nog geschoold
moet worden in het optreden in divi-
sieverband. zoals dat in een Westeuro -
e conceptie van een landmacht
noodzakelijk is.
Deskundigen zyn thans in Londen
bezig te berekenen .hoe zwaar de las
ten zullen zyn van een geïntegreerd
Westeuropees leger en op welke wyze
deze lasten het biliykst verdeeld kun
nen worden over de verschillende lan
den.
Hoe denkt u over een eventuele sa
mensmelting van de militaire depar
tementen? zo werd de minister ge
vraagd.
Het komt mij voorshands voor
antwoordde hij dat men moet be
ginnen met het in elkaar passen van
onderaf van de verschillende diensten,
zoals b.v. de geneeskundige dienst,
aanschaffing materieel, sociale zorg
enz. om dan gaandeweg samensmel
ting te verwezenlijken daar, waar het
Ford brengt nieuwe wagentypen
op de Nederlandse markt.
Naar wij vernemen zal de Neder
landse Fordfabriek binnenkort twee
nieuwe personen-wagens met vi$r zit
plaatsen van een Engels type op de
Nederlandse markt brengen. De na
men der nieuwe wagens zullen dezer
dagen bekend gemaakt worden.
mogelijk is, zonder een tijdelijke gro
te ontwrichting te veroorzaken van de
dagelijkse gang in zijn geheel.
Men kan moeilijk van de militaire
departementen verlangen, dat zij m
de huidige faze van uiterste krachts
inspanning voor wederopbouw van de
weermacht in versneld tempo tevens
te grote administratieve experimenten
gaan beginnen.
In groot verband aldus merkte
de minister ten slotte op doet zich
de vraag van het samensmelten ook
voor, wanneer men naar een geïnte
greerde weermacht wil gaan streven.
Ook daar zal men moeten vermijden
te grote sprongen ineens te maken,
aangezien een defensie.apparaat juist
dan het kwetsbaarste is, wanneer het
zich aan het reorganiseren is.
57
Teresa lachte nadat ze de brief
gelezen had, omdat die zo typerend
voor haar moeder was. Toen vroeg
ze zich af, of Elliot geërgerd zou
zyn, dat het met hun voorgenomen
dienstregeling in de war liep. Zy
geloofde, dat hij er van hield als de
zaken volgens plan gingen. Zijn
plan.
Tenslotte toonde ze hem haar moe
ders brief, gedeeltelijk, omdat die de
situatie beter verklaarde dan zij
meende te kunnen doen en gedeelte
lijk omdat die haar moeder verklaar
de.
Ze zaten bij het vuur in de biblio
theek van de Burders, Zondagavond,
toen ze de brief tevoorschijn haalde.
De andere leden van de familie wa
ren in verschillende delen van het
huis, met hun eigen zaken bezig. Het
leek Teresa een door de hemel ge
zonden gelegenheid om Elliott de
toestand te vertellen, zonder te moe
ten toezien hoe Clara en mevrouw
Burderns nieuwe plannen zouden
ontwerpen.
Elliott las de brief tot het eind toe
door, terwijl zij naar de weerschijn
van het vuur keek op zijn knappe,
verstandige gezicht. Toen lachte hij
hartelijk en zei:
„Ik moet zéker de mazelen gehad
hebben. Krijgen alle kinderen dat
niet. vroeger of later?"
„Ik geloof het wel". Teresa glim
lachte. „Vind je het erg vervelend?"
Ik bedoel, om het bezoek uit te stel
len. Afgezien van het besmettingsge
vaar geloof ik, dat het moeder toch
de volgende weeg beter uitkomt".
„Dan gaan we natuurlijk de vol
gende week". Het klonk inschikke
lijk.
Lijkt je moeder op haar brief?"
vroeg hij en zijn toon was oprecht
belangstellend, vond ze.
„Ja, precies".
„Zij lijkt een beetje op jou".
„Op mij? Ze lijkt werkelijk geen
steek op mij, behalve dat we allebei
blond zijn. Hoe komt je daarbij?"
„Wel, ze handelt blijkbaar ook vol
gens haar impulsen".
„Maar dat doe ik helemaal niet".
„O, Teresa!" zei hij plagend. En ze
was zo aanminnig hierom te blozen.
„Ik geloof, dat ik wat jou betreft
eerder onder pressie gehandeld heb"
Bij haar mondhoeken vertoonde zich
een schelms lachje.
„Hm. Daar zit iets in", gaf hy toe
„Maar hoe dan ook", en hij keek
weer geamuseerd naar de brief, „ik
kan me best voorstellen dat jij ook
weg zou rennen om je sieraden te
verkopen, teneinde je dochter een
mooie trouwjapon te kunnen geven".
„Nee", zei Teresa nadenkend, „ik
zou niet wegrennen om dat te doen,
ik zou waarschijnlijk eerst voorzich
tig informeren en dan zo voordelig
mogelijk verkopen".
Dit scheen hem bijster te verma
ken.
„Maar... je zóu verkopen, Teresa",
hield hij vol.
„Dat zou toch iedereen doen?"
„Nee, zeker niet: ik weet absoluut
niet of ik het zou doen".
1 Worrit vervolgd»
Het Wereldgebeuren
Het besluit van President Truman,
Opperbevelhebber van de Amerikaan
se strijdkrachten en nominaal hoofd
van de Democratische partij, om op
het eiland Wake in de Stille Zuidzee
een ontmoeting te hebben met zijn
opperbevelhebber in het Verre Oosten,
is in menig opzicht een trouvaille. De
ze beide vooraanstaande Amerikanen
hebben elkaar nog niet eerder ont
moet. Persoonlijk contact moet
meer dan de uitvoerigste diensttele-
grammen een welkome en noodza
kelijke gelegenheid scheppen om de
vele misverstanden, die er in het re
cent verleden tussen President en Opr
perbevelhebber hebben bestaan, uit te
spreken en uit de weg te ruimen.
Dat deze ontmoeting eerder het ka
rakter droeg van een gedachtenwisse-
ling dan van een nieuwe phase van
diplomatieke activiteit, lag geheel in
de lijn der verwachtingen. In dat ge
val zouden immers zowel de minister
van Buitenlandse Zaken, Dean Ache-
son. als zijn collega van Defensie, Ge
neraal Marshall, met het gevolg van
de President zijn meegereisd.
Volgens gezaghebbende Amerikaan
se bladen moet men in deze opzienba
rende reis - die zozeer past bij het
4. Ook peuterde Meneer Knullemeier Jimmy wel
eens met de punt van zjjn paraplu tussen zijn
ribben, als htj met alle geweld wilde hebben, dat
Jimmy zich zou omdraaien. Het bloed begon
Jimmy dan te koken en het liefst had-ie Meneer
Knullemeier met zyn eigen paraplu een fikse al-
rammeling gegeven. Eenmaal echter kneep Me
neer Knullemeier Jimmy heel geniepig in zfln
staart en toen ontstak Jimmy in zulk een razen
de woede...
karakter van de aan dramatische ges
tes gehechte Generaal McArthur
deze twee oogmerken onderscheiden;
ter eerste, het feit, dat President Tru
man deze maand, eerst in San Fran
cisco en daarna in de Assemblee der
Verenigde Naties toespraken zal hou
den van internationale strekking;
vooral ook gezien de woorden, die hij
tot de gedelegeerden zal spreken,
acht men het nuttig, dat de Presi
dent bij die gelegenheid kan zinspe
len op een recente ontmoeting met de
opperbevelhebber der Amerikaanse en
tevens V.N.-strijdkrachten in het Stil
le Zuidzeegebied In de tweede plaats
was deze ontmoeting van belang met
het oog op Amerika's binnenlandse
politiek en de verkiezingen in het bij
zonder.
De lof. die de President bij die ge
legenheid zal uitspreken aan het adres
van Generaal McArthur vulden het
grootste deel van het communiqué,
dat de ontmoeting voorafging. Zij zul
len echter slechts luttele minuten van
de besprekingen in beslag nemen. De
President wenste zich persoonlijk op
de hoogte te stellen van McArthur's
inzichten omtrent a. de duur van de
campagne in Noord-Korea en het
tempo van unificatie van Korea; b.
Formosa en de Chinese nationalisten,
waaromtrent Truman en McArthur
slechts luttele weken geleden ernstig
van mening verschilden; c. de mili
taire consequenties voor de V. S. van
een Chinese kustlijn, die ten behoeve
van het Communisme versterkt zal
worden met de geijkte militaire ba
ses, onderzeebootschuilplaatsen, lan-.
'dingsterreinen en radar.
Een factor van grote betekenis is
daarbij, dat McArthur van meet af
aan critisch heeft gestaan tegenover
Washingtons politiek ten aanzien van
China sedert 1945. Nu is de erkenning
van het régime van Moa-Tze door
Washington voor de deur heet te staan
althans na afloop van de verkie
zingen is het een feit van groot
belang, dat de President zyn voor
naamste Generaal alsnog over deze
kernkwestie wenste te raadplegen.
Opvallend ,in verband hiermee was de
aanwezigheid van Jessup in het ge
volg van de President, wiens inzichten
tot dusver diametraal tegenover die
van McArthur zijn geweest. Zoals zo
vaak nam Truman voorzorgen, zich
niet eenzijdig te laten voorlichten, om
tenslotte op de basis van zijn eigen
gezond verstand een beslissing te ne
men.
Aan de louter binnenlands-politieke
kant deed zich verder voor Truman
een gelegenheid voor, om tegenover
zijn binnenlandse tegenstanders een
groot gebaar te maken jegens een van
de bekwaamste mannen van de Repu
blikeinse Partij, Generaal McArthur.
Het in velerlei elementaire politieke
leven in de V. S. reageert gauw en
gaarne op deze bestes.
Gedurende de weken, dat het er in
Korea militair nog allerminst roos
kleurig uitzag maakte de Republikein
se partij het ondubbelzinnig duidelijk,
dat het „wanbeleid van de President
in Korea" het eerste punt van haar
verkiezingsactie zou zijn. Dat verviel
na de landingen bij Inchon en de ver
overing van Seoul. Nu een moeizame
strijd in Noord-Korea in het verschiet
is. zou het Amerikaanse publiek er
toe gebracht worden, Truman op
nieuw te critiseren, met name omdat
officieel Washington te vroeg gejuicht
had om een overwinning, die immers
pas een gewonnen veldslag, doch nog
geen gewonnen campagne betekende.
Welnu, deze critiek ontloopt de Pre
sident. indien hij uitvoerig met Mc
Arthur van gedachten' kan wisselen.
Het is geen kwestie van het schuiven
van een schuld door de een op de an
der: het is een openbare demonstratie
van gemeenschappelijke verantwoor
delijkheid.
Dat deze dramatische ontmoeting te
elfder ure moest worden vastgesteld,
is echter een duidelijke aanwijzing,
dat de Democratische partij minder
vertrouwen had in de verkiezingsuit
slag dan zij openlijk wel liet blijken.
