Als gijzelaar van Hitier door Duitsland gesleept JIMMY BROWN, sportheld no. 1 Zeeuwse Almanak HORECAF" BESTAAT ZESTIG JAAR ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT De avonturen van captain Payne Best Sissie vort Schusschnig huilt omdat ze Sachsenhausen moet verlaten Onze wagen reed van de ene gevangenis naar de andere om gevangenen op te halen. De meesten van hen waren vooraanstaande figuren. Hitier arresteerde allen, die hij als gtjzelaars zou kunnen houden voor zjjn eigen leven en dat van de voornaamste partijleden. By onze groep waren Kurt von Schnschnigg, de ex-kanseller van Oostenryk, samen met zyn vrouw, Hjalmar Schacht, voormalig president van de Rëichsbank en dr. Josef Muller, die uit zyn martelkelder gehaald was. Muller had gedurende twee en half jaar gevangen gezeten in een kleine donkere ondergrondse cel, dag en nacht geketend, zyn handen geboeid en met een grote ijzeren staaf overdwars aan zijn enkels bevestigd, zodat hy niet kon liggen. Eens in de twee weken hadden de bewakers zijn noofd en gezicht met gummi knuppels bewerkt. Toch was deze flinke kleine man nog zelfbewust, nor maal en vol levenslust. Verder waren daar nog commandant Frans Luidig, escadrille-leider Hugh Falconer, generaal Freiherr von Falkenhausen, die gouverneur-generaal en opperbevelhebber in België en Noord-Frankrijk geweest was en de hoogste Duitse onderscheiding gekregen had. (Hij zit nu in de gevangenis St. Giles in Brussel, waar de verpleegster miss Cavell haar laatste dagen doorbracht, om zyn veroordeling als oorlogs misdadiger af te wachten). De generaal was by de Führer in ongenade gevallen en door de Gestapo gearresteerd wegens zyn „slappe toegeeflijke houding tegenover de Belgen." De gévangeniswagen reed voort, van Sachsenhausen naar Buchenwald, naar Dachau, Flossenburg en Schön- berg. Behalve de echtgenote van Von Schusschnig kwamen er nog andere vrouwen bij onze groep. Sommigen van hen, zoals b.v. Frau Margot He- berlein, de vrouw van de vroegere Duitse ambassadeur in Madrid, droe gen er door hun opgewektheid veel toe by het leven voor ons dragelijker te maken. Frau Heberlein was ge vangen genomen door Gestapo-man- nen, die haar slaapkamer binnen drongen, haar in het beddegoed wik kelden om haar la-eten te smoren en haar vervolgens door het raam via een ladder naar beneden zeulden, waarna zij in een vliegtuig gezet werd samen met haar man, die be wusteloos was geslagen. Ook was Frau Haldei' een poos by ons, de vrouw van Franz Halder, de natio- naal-socialistische chef van de gene rale staf. En niet te vergeten de be kende schrijfster Isa Vermehren, die in haar verstandig en geestig boek „Een reis door de laatste acte", my als volgt beschreef: „Mr. Best, die in 1939 uit Nederland „geroofd" werd, is voor de internationale caricatuur- tekenaar wel het beste model van de Engelsman. Hy is zeer lang en ma ger, een weinig gebogen door zwakte en ondervoeding, met ingevallen leer achtige wangen, vooruitstekende tan den, 'n monocle, een flanellen broek, een geruit jasje en een sigaret. Een innemende glimlach laat altijd zyn grote tanden zien en hij gedraagt zich kalm en verstandig, hetgeen het grootste vertrouwen wekt". DE MAN VAN DE GASKAMER In Schönberg moesten wy een lan ge slaapzaal met elkaar delen. Wij waren toen met tien mannen en twee vrouwen. De kleine dr. Rascher, die de gaskamer en dodenwagen had uitgevonden en stafofficier van Himmler geweest was, maar die la ter in ongenade en gevangen geno men was, tekende voor ons allen een grappige „wandtekst" onx boven de kribben te hangen. Op Zondag 8 April 1950 hield do- miné Bonnhof er, een van de vroom ste mannen, die ik ooit in mijn leven ontmoet heb, een korte godsdienst oefening. Hy beëindigde juist het laatste gebed, toen twee sinister uit ziende mannen het vertrek binnen traden. „Gevangene Bonnhofer, maak je klaar om met ons mee te gaan", zei een van hen. Wij wisten wat dit betekende: het schavot! wy zeiden hem vaarwel en hij nam mij' terzyde met de woorden: „Dit is het einde, maar voor mij is het het begin van het Leven". De volgende dag werd die ware „man Gods" Bonnhofer op gehangen. Ik leerde al mijn medegevangenen al spoedig kennen. Eerst hokten de verschillende nationaliteiten in groepjes bij elkaar, maar lk zag in, dat dit een zwak punt was voor het geval dat wy tot een ontsnapping, aanwezigheid van Sissie vonSchusch nig, het vier jaar oude dochtertje van dr. Kurt von Schusschnig, de ex kanselier van Oostenryk. Zy was moe en huilde steeds. „Is het een mooie gevangenis, waar wy heen gaan, mammie?" vroeg zy. „Waas- om kunnen wij niet naar Sachsen hausen terug?" Zij was in de ge vangenis geboren. Het eerste wat zy als baby gezien had waren de muren en het prikkeldraad van het concentratiekamp geweest. En om dat Sachsenhausen, een van de erg ste kampen in Duitsland, haar zo in tiem bekend was, wilde zij naar het enige „thuis" dat zij ooit gekend had. Kolonel von Bonin, die Rom- mels stafchef geweest was in de Noord-af rikaanse veldtocht, nam haar op zijn knie en knuffelde haar tot zy sliep, terwijl de auto kilome ter na kilometer aflegde. In Dachau keken onze cellen uit op een kleine tuin, die vroeger exe cutieterrein geweest was. Gevange nen hadden er een paar bloembedden aangelegd. Na onze aankomst liep kleine Sissie met grote ogen nieuws gierig in het rond; ze was kennelijk tevreden met haar nieuwe huisom- dat het meer ruimte en vrijheid bood. Steeds andere gezichten versche nen en verdwenen weer. Vele nieuwe lingen waren belangrijke persoon lijkheden. Leon Blum was er ook, de ex-premier van Frankryk, samen met zijn vrouw. Blum zag er altyd keurig uit. Zyn gedrag en dat van zijn echtgenote was een voorbeeld voor alle andere gevangenen. Madame Blum was bijzonder vriendelijk voor mij toen ze mij een groot pak tabak van haar man zond. een veel betere soort dan ik in lange tyd gerookt had. JUBILEUM DER LIEFLIJKHEID. Vandaag jubileren de schone zang- sters van Westkapelle. Vandaag ju- bil eert de liefelijkheid. Vandaag viert een der kostbaarste bezittingen ran Zeeland feest' Het interesseert mij niet, of het Westkappelse dameskoor mooi zingt. Hoewel ik natuurlijk het liefste heb, dat het dat wel goed doet. Mij in teresseert het meest de unieke com binatie van zonder uitzondering het aloude Zeeuwse costume dragende vrouwen. Zij stemt een mens van te genwoordig altijd een tikje weemoe dig. Zij roept ons telkené weer voor ogen, dat die schoonste van alle Ne derlandse drachten, bezig is te ver dwijnen. Zij doet het niet meer in een tijd, waarin men nuchter en za kelijk wordt en de individualiteit laat schieten terwille van wat de massa doft. Slechts in een vereniging als dat Westkappelse dameskoor houdt men de oude dracht in ere, die symbool is van een betere tijd dan de onze. Alleen daar is de jeugd die oude dracht nog trouw. Moge daarom dit jubileum der Westkappelse dames gevolgd worden door vele andere. Laat men in West- kappel 'it koor in ere houden. Al was het alleen maar terwille van de schoonheid.' Als men dan bovendien nog mooi blijft zingen, zal Zeeland dit unieke bezit van jaar tot jaar nog meer gaan waarderen, ylmeij êêj Generaal Alexander Baron von Fal kenhausen, bevelhebber in België na de Duitse bezetting, werd door de Gestapo gearresteerd na de aanslag op Hitler van 20 Juli. De gewezen Oostenrykse kanselier, dr. Kurt van Schuschnigg, met zyn vrouw en Sissie, aan boord van het schip, dat hen naar hun nieuwe vader land - Amerika bracht. een klacht, een gemeenschappelijke actie of wat dan ook besloten. Daarom begon ik de nationaliteits versperringen te doorbreken. Met de Russen kon ik weldra uitstekend op schieten. Alle officieren hadden een hekel aan Stalin. Zei zeiden dat hij alleen maar een dictator was en dat zyn politiek niets met communisme te maken had. Zy noemden zichzelf echte communisten en lachten om de gedachte, dat er na de oorlog enige werkelijke samenwerking tussen de U.S.S.R. en het Westen zou kunnen zijn. „DIT IS EEN DODENWAGEN" In April 19.'t5 werden wij wederom in een vrachtxcagen gepropt, een lange met een laag dak en zonder vensters. Toen wij er met ons zes tienen in waren werd de deur op slot gedaanDe motor sloeg aam W\j hadden ongeveer honderd meter langzaam gereden toen de wagen weer stopte, maar de motor bleef draaienNaast mij zat dr. Rascher de man die de gaskamer had uitge vonden. We begonnen te snuiven en daarna te hoesten. Rascher lichtte zijn hoofd op, ademde diep en riep toen uit: „M(jn God, dit is een doden wagen! Wij worden vergast!" Het was wel het toppunt van iro nie, dat de man die zojuist had uit geroepen: ,JHijn God, dit is een do denwagen, We worden vergast!" zelf de uitvinder was van de dodenwagen en van de gaskamer. Toen hij zo angstig begon te roepen, keek ik goed rn de wagen rond en ontdekte een lichtflits, die door een ventilator bleek te komen ,jK\jkzei ik tegen Rascher, „een ventilator. Hebben ze die in dodenwagens?" „Nee", ant woordde hy, „U heeft gelijk. Het is geen dodenwagen". Niettemin voel den wij ons niets op ons gemak. De wagen reed op houtgas en de vloer zat vol gaten en spleten. SACHSENHAUSEN-SISSIE Het meest tragische was wel de EXECUTIEMETHODEN Muller en Liedig kwamen nu ook aan uit Flossenburg. Ze hadden Muller weer geslagen en toen hij in Dachau kwam was zyn gezicht ge zwollen, geschaafd door klappen met de gummiknuppel. Ze vertelden my, dat anderen doodgeschoten waren, o.a. generaal Von Rabenau, aan wie ik een broek geleend had toen die van hemzelf zo ruim werd dat hy steeds afzakte. Ook de chef van de geheime dienst, admiraal Canaris was geëxecuteerd; generaal Oster van de Inlichtingendienst was met een pianosnaar geworgd. In de cel len die op mijn gang uitkwamen za ten Kalley, de ex-president van Hongarije, de zoon van veldmaar schalk Badoglio en Nikolaus, de den de executiebevelen met een af grijselijke regelmaat uitgevoerd. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat konden wy pistoolschoten horen. Op een avond kwam de kleine dr. Rascher met zyn gezicht voor de opening in de celdeur om zijn rant soen soep in ontvangst té nemen. In plaats van de soep kreeg hy een pistoolschot door zyn hersens. Op een dag kreeg ik het bevel: „Herr Best, pak uw boeltje maar in, u krijgt een ander onderkomen". Dominé Niemöller, over wie de gehele wereld zoveel hoorde, 'wierp mij een blik van verstandhouding toe, het afscheid zonder woorden, dat gevangenen op zulke momenten nemen. Hy had nu tien jaar in ge vangenschap doorgebracht. Zyn eens zo ryzige gestalte was ineen geschrompeld, zyn krachten waren volkomen ondermynd en hij was be verig en verstrooid. Hy had echter veel vrienden onder de bewakers en toen hy met een van hen gesproken had, kwam hy terug en zei tegen mij: „Het is in orde, Best, ik heb voor je geïnformeerd. Je komt al leen maar bij de andere buitenlan ders terecht". Ik ging naar buiten en liep met myn bewakers door het kamD. Overal schenen mensen aan typhus ten offer gevallen te zijn; uitgemer gelde lichamen lagen tegen de om heining van prikkeldraad. NIEUWE ONTMOETING In de afdeling waar ze my heen brachten was nog maar één bed vry in de cel van de rooms-katholieke bisschop van Clermond-Ferrand, wiens celgenoot de vorige avond was doodgeschoten. Wij waren wel dra met vyftien verschillende nati onaliteiten by elkaar. wy wogen onze kansen af: de Amerikanen had den de Donau bereikt. Ze zouden nu spoedig Dachau veroveren en de Gestapo zou ons wel zo snel moge- lyk naar een andere plaats brengen. Langs de nieuwe „Autobahn" zou den wy Berchtesgaden nog kunnen bereiken; óók zouden wij via Lands berg naar het kamp by Het Boden- meer gebracht kunnen worden. Of... ze zouden ons kunnen doodscnieten Dit laatste scheen ons de meest aanvaardbare oplossing. (Slot volgt) Een kat op de top van de Matterhom Een zwart-witte kat, thuisbeho rend in hotel Belvedere op de Hoern- li, schynt de eerste van zyn geslacht te zyn, die er zich op beroepen kan, de Matterhom tot de top beklommen te hebben, aldus blykt uit een verhaal van de Geneefse correspondent van de Times. Hotel Belvedere is het beginpunt voor Alpinisten, die de Matterhom beklimmen willen. De kat, die ge wend was het vertrek van de klim- gezelschappen gade te slaan, ging op een goede morgen achter een groep bergbeklimmers aan. Hij bleef al gauw achter, doch bereikte toch de Solway-hut op ongeveer vierduizend meter hoogte. De volgende dag zette het ondernemende dier de tocht voort. Nog een dag later passeerde hem een gezelschap bergbeklimmers, die meenden, dat de laatste steile ge deelten van de berg voor de kat wel onoverkomenlyk zouden zyn. Doch uren nadat het gezelschap op de top was gearriveerd, kwam ook de zwart-witte er aan, miauwend en staart omhoog. Het behoeft geen be toog, dat het beest gul werd ont haald. Een gids nam de kat in zyn rugzak een eindweegs mee terug naar beneden, waar de avontuurlyke viervoeter muizen genoeg te jagen vond om de tyd te korten tot hy door zoon van admiraal Horthy. Nii de I andere Alpinisten naar Zermatt mee Duitsers overal terugtrokken, wer- terug zou worden genomen. Grote vaktentoonstelling in het Amsterdamse R.A.I.-gebouw. (Van onze speciale verslaggever). AMSTERDAM, September. De Nederlandse bond van werkgevers in hotel-, restaurant-, café- en aanverwante bedrijven, meer bekend onder de naam „Horecaf", viert aan het eind van deze maand zjjn diamanten bestaan. In de loop van de afgelopen zestig jaren is Horecaf", die voor 1929 de „Hoteihoudersbond" heette, uitgegroeid tot een machtige organi satie, waarbij zich 31.362 bedrijven hebben aangesloten. Onder deze bedrijven worden niet alleen verstaan de eerste klas hotels, maar ook de cafétaria's tot broodjeswinkels en cantines toe. Het is bekend, dat het Nederlandse hotelwezen in het buitenland een uitstekende naam heeft. In hoofdzaak is dit te danken aan de grote mate van energie en vooruitstrevendheid, waarmede men hier te lande te werk gaat. BEWOGEN ONTWIKKELING In de afgelopen zestig jaar heeft de „hotellerie" een bewogen ontwik keling doorgemaakt. Tussen de beide wereldoorlogen trokken de Nederlan ders veel naar het buitenland om daar hun vacantie door te brengen. Zij brachten daardoor niet alleen geen vertier in de Nederlandse hotels, maar hieven bij hun terugkeer boven dien klaagliederen a^n over de noge prijzen in de hotels en restaurants hier te lande. Dat heeft het bedryf geen goed gedaan, maar na de extra moeilyke periode van 1940 tot 1945 heeft het hotel- en restaurantwezen zich al weer in zoverre hersteld, dat het zestigjarig jubileum van „Hore caf" met trots kan worden gevierd. (Nadruk verboden) Een bewys hiervan is onder meel de manier, waarop men dit jubileum luister wil bijzetten. Er zal in de pe riode van 29 September tot 8 Octo ber in het R.A.I.-gebouw in Amster dam een tentoonstelling worden ge houden, die men als enig in Europa kan beschouwen. Op deze expositie zullen de bezoekers een kijkje kunnen nemen achter de schermen van het hotel-, café en restaurantbedrijf, zoals dit reilt en zeilt. Gewoonlijk krijgt de hotelbezoeker van het bedryf weinig anders te zien dan de portier, de lift, zyn kamer en het restaurant. Op de tentoonstelling zal men ge confronteerd .vonden met alles tot de kleinste onderdelen toe, wat er in het hotelwezen omgaat. Een derde gedeelte van het R.A.I.- gebouw is gereserveerd voor de bouw van een hotel. Dat leverde aanvanke lijk nog al wat moeilijkheden op, aan gezien men niet in de hoogte kan gaan, maar alles gelijkvloers moest verrichten. Men Is tenslotte tot een oplossing gekomen en niets zal op de tentoonstelling verraden dat men niet in een echt hotel ronddoolt. Men komt normaal door 'n draaideur naar binnen, die toegang geeft tot een rui me hal van twaalf by twaalf meter. Er zijn in dit hotel, waarin men vry mag rondlopen, een café-, een restau rant, een cafetaria, een bar, volledig ingerichte hotelkamers met badka mers, een wintertuin een terras enz. Men zal op de tentoonstelling voorts kunnen kennis nemen van de wijze, waarop men vroeger een tafel dekte en van de manier, waarop men het thans doet. In een speciaal daarvoor ingerichte zaal zullen voor het expo seren der ingezonden schotels koel vitrines worden gebruikt, wat op zichzelf voor Nederland reeds een primeur is. Tevens zal in deze zaal een wildtableau worden opgesteld, waar alle soorten wild, die in ons land voorkomen, zullen worden ten toongesteld. De expositie zal een aantal nieuwig heden brengen, zoals byvoorbeeld 'n machine, die theeballen vervaardigt. En behalve dit alles, wat rechtstreeks het hotelbcdryf raakt, zal ook een groot aantal leveranciers laten zien, wat zy de hotels te bieden hebben. Oorspronkelijk lag het in de bedoe ling uitsluitend de grote hal van het R.A.I.-gebouw in gebruik te nemen, maar door de grote toeloop van ex posantenhet aantal bedraagt thans 175 heeft men ook de kleine ten toonstellingshal geheel kunnen vul len. Als byzondere attractie worden aan deze tentoonstelling culinaire wed- stryden verbonden, alsmede een ta- feldekwedstrijd en een wedstrijd in het mengen van cocktails. Reeds nu blykt, dat men uit het buitenland grote belangstelling kan verwachten. Uit Frankryk, België, Engeland, Noorwegen, Luxemburg en Zweden komen mededelingen bin nen, dat men zelfs in groepsverband de tentoonstelling wil komen bezoe ken. Indonesië bestelt rijdend spoorwegmateriaal in Nederland. Naar wy vernemen zal aan drie Nederlandse industrieën, te weten Werkspoor te Amsterdam, Beynes te Beverwijk en Allan Co te Rotter dam een grote opdracht voor de bouw van 1000 wagens (vrachtvervoer) en 100 rijtuigen (personenvervoer) van de Indonesische Spoorwegen verstrekt worden. Over de verdeling van deze order wordt nog overleg gepleegd. De Indonesische Spoorwegen zullen ook nieuwe locomotieven aanschaffen doch deze order zal niet in Nederland geplaatst worden. Waarschynlyk zal Krupp de locomotieven gaan vervaar digen. Voorlopig geen vredesverdrag met Oostenrijk De plaatsvervangers der ministers van Buitenlandse Zaken, die bespre kingen hebben gevoerd over een vre desverdrag met Oostenrijk, zijn Don derdag voorlopig tot half December uiteen gegaan zonder enig resultaat te hebben bereikt. 80. „Je bent gediskwalificeerd!" riep meneer Bab bel, die meende Jimmy enige ophelderingen te moeten geven. Het waren de laatste woorden die de omstanders van de brave voorzitter der jury te horen kregen. Want Jimmy wierp rich met een yseiyke schreeuw boven op meneer Bab bel, greep hem in z*n nekvel, zo, dat 's mans ogen bijkans uit de kassen puilden en smakte hem op zyn beurt in het net. Het Wereldgebeuren Vijfde colonne De Spaanse communisten in Frank ryk zyn Donderdagmorgen vroeg voor een onaangename verrassing ge steld de Franse Veiligheidspolitie heeft op bevel van het ministerie van Binnenlandse Zaken, onverwacht cn krachtig ingegrepen en een eind ge maakt aan elke illusie van onge stoorde stille actie. De Spaanse Republikeinen, die na de overwinning van Franco de wijk namen naar Zuidwest Frankryk, heb ben daar steeds een byzondere positie ingenomen. Frankryk heeft hen des tijds gastvrij ontvangen. Het was in de dagen van het Volksfront, dat duizenden Spanjaarden een goed heenkomen zochten over de Pyre neeën en Leon Blum en de zynen droegen elkeen, die de wapens tegen Franco had opgenomen, een goed hart toe. De vluchtelingen kregen on derdak in kamoen en vormden al spoedig een eigen gemeenschap, waarvan de leden zich allerminst van noiitiek onthielden, doch gezamenlijk betere tijden in Spanje afwachtten en bovendien onderlinge geschillen uit vochten. Vooral de energieke communisti sche minderheid toonde zich zeer ac tief en bouwde langzamerhand een soort staat op met Toulouse als hoofdstad en een ..regering", die haar ongeschreven wetten met ontvoerin. gen en executies oplegde en zich zo sterk voelde, dat de Franse politie soms machteloos stond tegen derge lijke practijken. De eigenlyke rege ring in ballingschap had weinig ge zag. Na de oorlog groeide enige maanden lang de sympathie voor de Spaanse ballingen-gemeenschap in snel tempo. De stemming in Frank rijk tegen Franco als handlanger van Hitler en Mussolini, was bepaald slecht te noemen. Even zag het er zelfs naar uit, dat op Frans initiatief een internationale actie tegen het Franco-regiem zou worden ondemo. men. Het waren vooral Engeland en Amerika, die remmend werkten en zich verzetten tegen elke overijlde inmenging in Spaanse aangelegen heden. Minister Bevin werd om deze houding herhaalde malen fel aange vallen door eigen partijgenoten. De verdere ontwikkeling heeft aan getoond, dat de Britse diplomaten verder hebben vooruit gezien, dan sommige Franse politici. De actie te gen Franco luwde, naarmate de „koude oorlog" zich verscherpte en daarmee vervloog de hoop van de Spaanse republikeinen. De commu nisten onder hen hebben het daarop over de boeg van ondergrondse acti viteit gegooid in nauwe samenwer king met de Franse communisten en de Kominform. Volgens berichten In de Franse pers, zijn het laatste jaar herhaalde- lyk nachtelyke vliegtuigen boven de centra van buitenlandse commu nisten gesignaleerd, die waarschijn lijk wapens en ander materiaal uit wierpen. Drie maanden geleden werd in de Zuidfranse stad Barbazan een geheime opslagplaats van wapens ontdekt. Het is duidelyk. waar de Spaanse communisten op rekenen. Onder de huidige omstandigheden Is omver werping van het Franco.regiem on mogelijk. Alleen bij een algehele om wenteling in West-Europa, alleen by een eventueel conflict en een daarop volgende opmars van het Rode leger, kunnen zij activiteit ontplooien in deze richting. De Franse regering is tot dusver zeer lankmoedig geweest en heeft de regels der gastvrijheid gehandhaafd. Minister Oueuille heeft daar thans een eind aan gemaakt. Hy heeft de Spaanse communistische party en haar mantelorganisaties ontbonden en de voornaamste figuren geïnter neerd. Do actie heeft uiteraard de in stemming van alle Fransen, minus de communisten. Geen ennkel land kan onder de huidige omstandighe. den een buitenlandse vijfde colonne op zyn grondgebied dulden. En wat de binnenlandse vijfde colonne aan gaat, het zou niet zo verwondert yk zyn, indien na verloop van tyd ook bepaalde maatregelen van kracht worden. Iedereen weet tenslotte wel ke houding de Franse communisten zouden aannemen in geval van een conflict. In een verbod van de party zien weinigen heil. maar een zekere con- tróle wordt door velen gewenst.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 3