Reizen per trein in Noorwegen is geen onverdeeld genoegen JIMMY BROWN, sportheld no. 1 Stand der landbouwgewassen slechter dan verleden jaar Zeeuwse Almanak EEN HAAI IS WELHAAST EVEN NUTTIG ALS EEN KOE Republikeinse pijl MAANDAG 4 SEPTEMBER 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Door de gletscherwereld naar Bergen Eén der indrukwekkendste trajecten ter wereld (Van onze correspondent). BERGEN, Augustus. Wie van Zweden In Noorwegen komt, merkt onmiddellijk, dat dit land nog lang niet alle klappen, die het tijdens de jongste oorlog heeft gekregen, te boven Is gekomen. Stel u voor: u stapt met uw boffers uit de luxueuze m-klasse-slaapwagen, die u (voor een toeslag van slechts 6,75) in 11 uur van Stockholm naar Oslo heeft gebracht en wilt nu met de mooiste der Noorse treinen, de Bergensban, de reis voortzetten. U staat even te kijken en ontdekt dan een stel zwar te wagens, die een generatie geleden op het traject AlkmaarHoorn gereden zouden hebben. En tot uw schrik bemerkt u tevens, dat hier voor nog een speciaal plaatsbewijs vereist is. Geduldig staat u dan met de an dere buitenlandse reizigers uw beurt af te wachten en kijkt tenslotte in de stralende ogen van een vriende lijke Noor, die geruststellend verze kert, dat u nog mee kunt. Hij heeft toevallig nog een paar kaartjes over, die recht geven staande het traject OsloBergen af te leggen. Een stukje van een slordige 500 ki- I wen van de op onze lometer, waar de trein 12 uur over komende golven, doet. zomer is en kijkt medelijdend naar de passagiers, die hier uitstappen. BERGEN. En toch zgn er touristen, die ieder jaar weer naar deze boomloze streek trekken. Van de grootsheid der na tuur geraken zij even sterk onder de indruk, als u en ik bjj het aanschou- kust tot rust Er zijn inderdaad Noren, die 5, 6 of meer uren in de trein staan of hangen en het niet eens iets bijzon ders vinden, omdat zij (nog) niet anders gewend zgn. Maar wij waren toch blij, toen we in de conduc teurs-coupé hadden plaats genomen en men ons met de verzekering troostte, dat over 2 of 3 jaar nieu we wagens in gebruik zullen worden genomen. Al ras verzoende ons het land schap met het gebrek aan comfort. Het lijkt, of een kleurenfilm langs het raam afrolt. Het bos heeft alle tinten van het licht-groen dei- berkjes tot het diep-zwart der den nen. De hemel kan licht-blauw, maar ook pikdonker zgn. En door deze kleurensymphonie heen lopen zilver achtige beekjes, die weer worden opgevangen door krachtige, schui mende rivieren. Geen ogenblik gaat de reis verve len .Op enkele stations wordt een pauze van 10 of 20 minuten gemaakt om iedereen in de gelegenheid te stellen zich met koffie, melk of li monade en een stuk of wat boter hammen te sterken. Dan ziet u de anders kalme Noren eens actief. Er wordt gegeten en gedronken en er worden zaken gedaan, tot het fluit je gaat. Verder gaat de tocht. Wanneer u denkt te zijn uitgeke ken, begint de grote klim Het gam mel locomotiefje gaat op stal. Er voor in de plaats komt een nieuwer model, dat ongekende krachten ont wikkelt en de trein tot een hoogte van 1300 meter sleept. Dwars dooi de gletscherwereld gaat de reis. Het kwik, dat in Oslo de 20 graden was gepasseerd, valt tot op 5 graden terug. Ook al stopt de trein 10 mi nuten, toch hebben weinig reizigers lust, de warme coupé te verlaten. Hier bent u in het gebied, dat Scott en de zijnen als oefenterrein had den uitgezocht voor hun expeditie naar de Zuidpool. U vergeet, dat het Dan duikt de trein in een tunnel, draait om een paar bergen heen en vóór de rook, die tijdens de tunnel- ritten door het raam is gedrongen, is verdwenen, bent u weer in de be woonde wereld. De trein nadert zgn doel: het duizend jaar oude Bergen. Het is eigenlijk verkeerd, dat wij op school leren, dat Bergen in Noor wegen ligt. De stad met zjjn 100.000 inwoners dóet aan een zelfstandig gebied denken. De bevolking leeft van de zee en heeft niets met het achterland te maken. Al de Vikingers, die hier woón- den, zochten het water op zonder zich af te vragen, wat er achter de bergen ligt. Later vestigde de Han ze hier een van zijn grootste neder zettingen, waarvan nog heden his torische gebouwen zwijgend getuigen. Te dien tijde kwam men van Bergen vlugger en gemakkelijker naar Ham burg, Amsterdam of Londen dan... naar Oslo. Ook thans is het in de haven een drukte van belang. Er zijn velen, die in Nederland, Engeland, Schot land, Amerika en noem maar op waar geweest zijn, daarentegen niet h>-* stadje kennen, dat honderd k> lometer landinwaarts is gelegen. Inderdaad blijkt ieder ander ver voermiddel overbodig, wanneer men met de boot tot aan de voet van de duizend en meer meter hoge bergen kan komen. Onze correspondent in Scan dinavië heeft een zwerftocht gemaakt door Noorwegen, het prachtige, stille land met de ontelbare inhammen in de rots achtige kust, met zgn onher bergzame en lieflnke streken, met zijn oude cultuur en zijn moderne techniek. Noorwegen is een merk waardig land, geliefd door zijn inwoners, gezocht door de tou risten. In enige artikelen, waarvan wjj heden het eerste plaatsen, vertelt hij over deze interessante tocht en van de merkwaardigheden, die hij ge zien heeft. Oudere ontslagen ambtenaren vinden moeilijk werk. (Van onze Haagse redacteur). In het tweede kwartaal van dit jaar lieten zich 605 personen, die door inkrimping of opheffing van overheidsdiensten werkloos gewor den zijn, als werkzoekende inschrij ven. Op 1 April 1.1. waren er reeds, zo vernemen wij van bevoegde zijde, 3291 personen van deze categorie werklozen, welk aantal dus steeg tot 3896. Geplaatst werden er 234. In het particuliere bedrijfsleven is plaatsing van deze vaak oudere ar beidskrachten over het algemeen moeilijk. De aandrang door de Rege ling op de werkgevers uitgeoefend heeft dus tot nu toe hfelaas weinig resultaat opgeleverd! Ongunstige invloed van het weer. De kwaliteit van de granen, peul vruchten en handelsgewassen is door het slechte oogstweer ongunstig be ïnvloed. Voor de knol- en wortelge wassen. de groenvoedergewassen en het grasland is de grote regenval in het algemeen gunstig geweest. Ten gevolge van het minder gunstige weer tijdens het afrijpen is het kor relgewicht der granen in het alge meen lager dan in het vorige jaar. Rogge, wintergerst, vlas, koolzaad en karwij zgn thans geheel geoogst. Hoewel de opbrengsten van rogge, wintergerst en vlas lager worden geraamd dan verleden jaar, zijn zij toch nog goed te noemen. De kooi- zaadopbrengst is dit jaar slecht door het optreden van ziekten op het einde van de groeiperiode en het bui tengewoon ongunstige oogstweer. De opbrengst van karwijzaad is slechts weinig hoger dan het gemiddelde van de jaren 1930'39. In de'stand van tarwe, haver en zomergerst is sinds Juli ^j.l. weinig gekomen. tienjaar- De „gewone man" in ons land over Korea. Dr. J. H. van Royen, de nieuwe Nederlandse ambassadeur in de Ver. Staten, is Zaterdag, met de „Nieuw Amsterdam" te New York aangeko men om zijn functie te Washington te gaan aanvaarden. Op een vraag, hoe de Nederlanders dachten over de situatie voor de Amerikanen in Korea, antwoordde dr. Van Royen: „de gewone man in Nederland heeft een geweldig ver trouwen in de Ver. Staten. „Ge zult zien", aldus zal hij u zeggen, „Ze mo gen dan maar een klein bruggen hoofd hebben, de Amerikanen, maar ze komen terug". SPORTWEEKEND Benelux'. Benelux! Dat was alles wat de klok sloeg op de Dam in Middel burg Zaterdagavond en in het Schut tershof Zondagmiddag. Scheldegou- wen" heeft weer een van die presta ties geleverd, waardoor deze motor club, dank zij met name voorzitter Castenmiller, secretaris Levering en penningmeester Weemaes, langzamer hand een internationale reputatie heeft verworven. Bravo Scheldegou- wen! De tanden op elkaar Volgend jaar weer beter en grootser! Van zul ke clubs moet sportief Zeeland het hebben. Een compliment aan burger vader Bolkestein, die geestig en wel sprekend niet minder dan zeventien bekers aan diverse winnaars uitreik te! Goes Goes! Dat was alles wat de klok sloeg in de Bevelandse hoofdstad, waar de club met de stadsnaam 55 jaar werd. Nog nooit eerste klasser geweest? Kom, Goesenaren, de beste beentjes voor! Binnen de vijf jaar naar het voetbal-Walhalla! Afgespro ken? En dan was daar het Zilveren Stad- huistournooi in Middelburg. Xerxes en R.F.C. op de groene grasmat. Xerxes sneuvelde, R.F.C. ging met hel Zilveren Stadhuis strijken En de he ren Jobse en Polak stelden onmiddel lijk een nieuw Stadhuis beschikbaar! Goede geest! Daar moet het van ko men! En de Zeeuwse clubs hebben weer een nuttige oefening gehad, nut tig met het oog op de komende com petitie! Een sportief weekend dus. Vooral als men bedenkt, dat in Sas de wiel- tjes draaiden en in Aardenburg de wandelaars tippelden, iat het een lust was! Een historisch plekje in het oude Bergen. Hier werden 250 jaar geleden al zaken gedaan. Van vijf haaienlevers krijgt men een liter levertraan. (Van onze correspondent). De pas ontvangen berichten over haaien en haaitjes, die het enige deelne mers aan de door de „Daily Mail" georganiseerde massale Ivanaal-zwem- merij in de goede Noordzee lastig gemaakt zouden hebben, zijn hier in het ha-aienland per excellence natuurlyk met enig leedvermaak ontvangen. Te meer, waar een huistoe gekeerd Engelsman zojuist in een voor Australië minder vleiend bock de nodige vry fantastische verhalen heeft geloosd over de scholen levensgevaarlijke haaien, die het zwemmen in de branding van Sydney's schone stranden eerder tot een voortdurende in-de-rats-zitterij dan tot een genoegen zouden maken. Dat me daar in die onschuldige Noordzee nu een hele grote haai aan een der Griekse deelnemers zou hebben willen happen, terwyl de zogenaamde „kanaal-haaitjes" 't andere adspirant Kanaal-zwemmers lastig zouden heb ben gemaakt, heeft hier dus begrypelykerwyze 'n soort van „Ha, jullie lekker ook"-stemming teweeg gebracht. En heeft natuurlyk eveneens een stroom van haaien-verhalen in de bladen tengevolge gehad. Dat die Griekse Kanaalzwemmer, die door die haai in de Noordzee zgn kans op de prijs 1000 Pond Ster ling voorbij zag gaan een vreselijke hekel aan die dieren heeft gekregen, kan ik me levendig voorstellen. Doch bij het lezen van al die Australische haaienverhalen in de Australische pers ben ik me toch eerlijk gaan af vragen: Waarom heeft nu toch eigen lijk iedereen zo'n vreselijke hekel aan die haai, _,dat men hem „monster der zee", „moordenaar der zee" en weet niet al wat noemt. Is het eigenlijk met die haaien niet heel erg een ge val van: „Wee de wolf, die in een kwaad gerucht staat"? Wanneer men in de zomer aan Sydney's stranden al dat gedoe met haaiennetten, wachtposten en bellui- derij, wanneer zich de driehoekige vin boven het water vertoont, mee maakt, dan kan men als die on vriendelijk schrijvende Engelsman inderdaad wel eens het idee krijgen van: in de Australische wateren gaan zweftimen, staat zo'n beetje gelijk aan in de leeuwenkuil springen of in de arena van een stierenvechtery gaan zitten picniccen. Maar wanneer men nu eens rustig de balans opmaakt en ziet, hoe heel erg weinig ongelukken de schrik der zeeën in dit haaienl®ad bij uitne mendheid op zgn rekening heeft staan, dan vraagt men zich toch wel eens af, of men de haai geen onrecht aandoet. Afgezien van het feit, dat van de vele honderden soorten haaien in de ze wateren er slechts enkele varië teiten zgn, die wel eens naar een mens gehapt hebben, zijn er over een periode van 10 jaar heel wat meer mensen gedood of gewond door van een paard te vallen, door stieren te zgn gestoten, door slangen te zijn gebeten of door andere dieren te zijn aangerand. Niemand heeft daai'om een onberedeneerde hekel aan een paard of een koe gekregen! Goed, de haai mag zijn uiterlijk wat tegen hebben. Hij maakt inder daad geen erg vriendelijke en pretti ge indruk met al die tanden in zijn bek en die lelyke kleine oogjes, maar hij heeft zelfs in dit haaienland in de afgelopen jaren minder slacht offers gemaakt dan de koe. En hij is toch, vreemd als het mag klinken, welhaast even nuttig als het rund, terwijl hg daarbij voor zijn eigen eten zorgt, geen stal nodig heeft en er geen veeartsen-rekening op na houdt. Van de koe hebben we allemaal op §chool geleerd, dat zg melk. boter en kaas levert, terwyl wij later hebben ontdekt, dat de dode koe voor de biefstuk en het schoenleer zorgt. Nu de haai ook... MELK, BOTER EN KAAS LEVERT.... DE HAAI! Wat, zullen sommige lezers zich afvragen, levert de haai melk, boter en kaas? Het scheelt hier inderdaad niet veel. Van het vlees van gevan gen haaien wordt hier een uitstekend veevoer gemaakt, waardoor de in de winter zakkende melk- en boterpro- ductie aanmerkelijk kan worden op gevoerd. De koe levert de biefstuk, maar een jonge haai is ook niet te versma den, terwijl de haaicnvinnensoep uit de Chinese keuken voor kenners de ossenstaartsoep met stukken slaat. De koe levert schoenleer, maar de huiden van Australische haaien bren gen in Amerika ook 10 gulden op een groeiende en veel belovende ex port, die de nodige begeerde dollars in het laatje gaat brengen. En kan men uit de lever van de koe soms geneeskrachtige en verster kende, olie halen, zoals uit de lever van verscheidene haaien-soorten Allerminst! De lever van de koe is alleen goed voor op het brood of bij de borrel. HAAIEN ALS MENSENREDDERS. De levertraan van deze haaiensoor ten is veel rgker aan vitamine A en D dan de ouderwetse levertraan van de kabeljauw en zodoende kan men deze haaien eerder mensenredders dan mensenmoordenaars noemen. Daar staat die oude koe met zgn melk, boter en kaas van te kijken, wat? De haaienlevertraanindustrie met verandering lijks gemiddelde wordt overschreden, doch de verwachting blijft beneden die van het vorige jaar. Bij de win tertarwe komt in het ras alba door voetziekte meerlegering voor dan in de andere rassen. Haver en zo mergerst zijn plaatselijk sterk gele gerd. Op verschillende percelen treedt „doorwas" op. Van zomer gerst wordt een goede opbrengst verwacht. De achterstand, die de mais in het begin der groeiperiode had, is geheel ingehaald. Het gewas maakt nu een goede indruk. De erwten hebben in tegenstelling met de veld- en stambonen een iets minder gunstig standcijfer dan in het vorige jaar. Door het ongun stige oogstweer hebben de erwten zowel in kwantiteit (zaadverlies) als in kwaliteit geleden. Hans Kaart sticht een theaterdorp in Natal. Hans Kaart, die een nieuw toneel gezelschap, ..The South African Theatre Guild" heeft opgericht, zal met de burgemeester van het in Natal gelegen Pinetown, een thea terdorp stichten, waar acteurs en amateurtoneelspelers uit geheel Zuid-Afrika kunnen komen wonen en werken voor het toneel. Dit theaterdorp komt in de nabij heid van een bioscoop, die omge bouwd zal worden tot een schouw burg en dan de naam krijgt van ..Gaiety Theatre". In een interview met ..The Natal Mercury", heeft Kaart meegedeeld, dat. naar zijn me ning, geen acteurs uit het buiten land zullen behoeven te .worden ge- engageerd. omdat hij in de Unie van Zuid-Afrika veel belovende talenten had ontmoet,.die in Pinetown verder geschoold kunfteh worden. Het bovengenoemde theater zal 1200 zitplaatsen bevatten en het krijgt een draaitoneel. De verbou wing van de bioscoop tot schouw burg zal 35.000 pond kosten en de waarde van het theater zal wanneer dit eenmaal gereed is, 60.000 pond bedragen. In verband met dit nieuwe plan deelt Kaart het A.N.P. mede,-dat hij voorlopig heeft afgezienAvan zijn reis naar Zuid-Amerika. De tochtgenoten van Hans Kaart zgn ook aan het nieuwe theater ver bonden. Zij gaan echter eerst vier maanden op tournée naar Rhodesia en de Congo. De standcijfers van de knol- en wortelgewassen overtreffen niet al len de tienjaarlijkse gemiddelden, maar ook de cijfers van het vorige jaar. Bij de suiker- cn voederbieten is de loofontwikkeling eveneens zeer groot. Of de wortelopbrengst hieraan evenredig zal zijn, hangt af van de komende weersomstandigheden. De vergelingsziekte begint zich uit te breiden, doch treedt dit jaar later op dan in andere jaren. Ook chicho- rei staat er goed voor. De stand van klaver en lucerne is weinig gewijzigd. De klaver heeft geleden van de droogte in 1949 en van de veelal zware dekvrucht in dat jaar. Nederlandse schoolreisvereniging Half September zal te Utrecht wor den opgericht de Nederlandse school reisvereniging, die tot doel heeft op de goedkoopst mogelijke wijze de kinderen van de scholen voor lager onderwijs school- en vacantiereizen te bieden. De vereniging hoopt dit te bereiken door een spaarregeling en door het treffen van overeenkomsten met de spoorwegen, horecabedrijven en het personenvervoer langs de weg. Achtste wegv(erkeersdag. Op 27 October a.s. zal de K.N.A.C. de achtste wegverkeersdag houden. Mr. E. J. N. M. Bogaerts, admini strateur, hoofd van de afdeling Wa terstaatsrecht bij het ministerie van Verkeer en Waterstaat, zal een voor dracht houden over „Markante ver schillen tussen de oude en de nieu we wegenverkeerswetgeving". Dr. H. C. Kuiler en ir. J. F. L. van Gils zullen spreken over „Statistische feiten en perspectieven". Voorts staan op het programma voordrach ten van dr. F. H. G. van Loon over „Alcohol in het wegverkeer" en van prof. dr. M. C. Colenbrander over „Welke eisen stelt het wegverkeer aan ons gezichtsvermogen?" Tenslot te spreken ir. J. W. van Wamelen over „Constructie van auto's in ver band met de verkeersveiligheid" en de heer A. L. Roseam Abbing over „De opleiding tot „traffic Engineer" aan de Yale University" en over de „Invloed van éénrichtingsverkeer op het zakenleven". Hel Wereldgebeuren al die heerlgke A en D vitaminen, ontwikkelt zich in dit haaienland met reuzenschreden en zodoende heeft de Australische haai een belangrijk aan deel gekregen in het opheffen van het wereldtekort aan de levensred dende vitaminen A en D. In 1930 was de totale productie van haaienlevers in de staat Victo ria, waar deze industrie voor 48 gevestigd is, nog slechts een 23.000 pond. Doch in 1941 was dit reeds ruim anderhalf mülioen pond. En dat betekent heel wat olie, wanneer men weet, dat een haaienlever gemiddeld 3 pond weegt en dat men slechts vijf levers nodig heeft, om een liter lever traan te krijgen. Ja, die haai is nog niet zo kwaad, s hg er uit ziet. En wanneer je nu maar flink uit zijn buurt blijft, en je baderg in je badkamer of in het zwembad doet, dan is er helemaal geen reden, om zo'n onberedeneerde hekel aan het dier te hebben. Je gaat toch ook geen krijgertje spelen in een weiland met koeien en stieren? En een dolle stier loopt niet eens weg, wanneer je hem een harde klap op zijn neus geeft, maar een haai wel! Die naam „tijger der zee" moes ten ze nu maar eens afschaffen voor die nuttige haai. Dollarbron der zee of levensredder zijn veel vriendelijker en juister namen. „Pas op, het water uit, daar komt een haai aan...". 75. Eindelijk kwam meneer Babbel de winkel van Jan Schalk, de nettenboer, weer uit. Hg droeg een geweldig groot pak onder zgn arm, dat hij op een holletje naar de tribune bracht, waar de andere wedstrijdleiders hem vol ongeduld ston den af te wachten. Het papier werd er afge scheurd en het net Amerikaanse politici bezien de strijd op Korea uit meer dan één ge zichtshoek. Voorop staat natuurüjk dat de troepen van Mac Arthur de militaire campagne moeten winnen: eerstens om aan te tonen dat de de mocratie niet langer met zich Iaat spotten en in de tweede plaats om 't prestige van de politiek der V, S. niet groter schade toe te brengen dan de overwinning van Mao tse Toeng over Tsjang Kai Sjek reeds deed. De oorlog op Korea heeft ech ter ook consequenties in de Ameri kaanse binnenlandse politiek. In No vember moet een gedeelte van het Congres hernieuwd worden en wordt er ook gestemd over diverse gouver neursposten. Deze stembusstrijd werpt zijn schaduw vooruit. Want hoewel alle Amerikanen natuurlijk eensgezind achter de militaire opera ties in het Verre Oosten staan, heerst er in regering en Congres toch aller minst de grote eensgezindheid welke men van een grote natie in kritieke internationale verwikkelingen zou mogen verwachten. De republikeinen die hun nederlaag van 1948 nog steeds niet best kunnen verkroppen, zullen niets nalaten om in November het Congres een democratische minderheid te bezorgen. De persoon lijke aanvallen van mannen als Mc Carthy op Acheson en andere pro minenten van het State Department zijn wel enigszins op de achtergrond geraakt, maar de republikeinen heb ben nu een gevaarlijker pijl op hun boog gezet. De eerste maanden van de oorlog op Korea pleiten niet voor een voor uitziende blik van het State Depart ment en van een krachtige politiek van de minister van oorlog. Wanneer de komende weken de situatie aan het front zich niet drastisch zou ke ren, kunnen zeker vele kiezers in hun trouw aan Truman aan het wan kelen gebracht worden door de felle kritiek der republikeinen. De grootste handicap voor de de mocraten is wel dat het moeilijk is een fiasco van hun buitenlandse po litiek in Oost-Azië te ontkennen. Trumans besluit om Formosa dooi de Amerikaanse vloot te laten dek ken was feitelijk het eerste besluit in grote styl, hoewel daarom niet on aangevochten, sedert de capitulatie dat van Japan door het Witte Huis inzake het verre Oosten genomen is. Zelfs wanneer de campagne op Ko rea verder volgens plan voor de de mocratische bondgenoten verloopt, blijft toch het feit dat deze campag ne nodig was om vroegere fouten goed te maken. Van de republikeinen is het dan ook logisch dat zij Ache son als hun grote zondebok blijven beschouwen. De nog steeds niet op- floste controverse tussen het State >epartment en het ministerie van oorlog helpt hen daarbij een handje, hoewel befaamde commentatoren als de Alsops de minister van oorlog Johnson meer laakbaar vinden dan Dean Acheson. Het vooruitzicht is dus, dat, als 't Amerikaanse volk over enkele maanden naar de stembus trekt, er in de practgk van een twee-partijen- systeem in de buitenlandse politiek geen sprake zal zgn. Wat heel jam mer is. Het ware op het ogenblik voor de defensieve kracht van het Westen, zeker op psychologische gronden, beter, wanneer democraten en republikeinen hun strijd niet met de wapens van de buitenlandse poli tiek uitvochten. Het is nooit goed als twee prominente houthakkers op verschillende manier werken aan het omhouwen van dezelfde zieke boom. Zeker niet wanneer zij daarby elkaar van ondeskundigheid beschuldigen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 3