Kruistocht om het groene goud
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Ook in metaal-industrie en coöp.
beweging blijkt krachtig Fins initiatief
Zeeuwse Almanak
r
Vordering van woonruimte
VIJFENTWINTIGSTE T.T.-RACE
IN ASSEN START 8 JULI
DINSDAG 4 JULI 1990
provinciale zeeuwse courant
3
(Van onze speciale verslaggever)
Wat een land met wat een bosPer Finse ziel is er meer dan vyf hectare
bos beschikbaar, waar vind je dat zo? Haast driekwart van de opper
vlakte van het zeer uitgestrekte Suomi is bos en het was de schuld van het
vredesverdrag dat dit land van de tweede naar de derde plaats op
de Europese boslijst moest verhuizen. Rusland kreeg er toen nog
wat meer by en daardoor zakte de verliezer in de ongelijke oorlog juist
beneden zyn Westelijke buur en vroegere stiefvader Zweden. Blaar nog al
tijd vormen hout en houtproducten 90 procent van de Finse uitvoer, zodat
het beeld gewaagd kan worden dat het groene goud de kurk is waar dit
rotsige land op dryft.
Alles werkt mee om Finland tot 't
houtland te maken: het klimaat, het
gemakkelijke transport over de vele
wateren en van de talryke natuurlijke
havens uit en vooral, de liefde voor 't
hout die de Finnen in het bloed zit en
die hun handen zo uitermate geschikt
voor de bewerking maakt.
Gedurende de winter zitten er zo'n
80.000 man in de bossen om de bomen
te vellen en men kan zich iets van het
leven in de houthakkerskampen voor
stellen, wanneer men aan grote
sneeuwmassa's, felle koude, bontmut
sen en dikgevoerde wanten denkt.
Zo'n 40.000 paarden trekken de
vrachtsleden dan over de ijzige bos
wegen, kilometers ver, en eerst in de
laatste tijden gebruikt men ontzet
tend zware vrachtauto's, die vijftien
tot twintig ton stammen meezeulen
over voor ons begrip geweldige af
standen vaak. Zoveel mogelijk worden
de oevers der vele wateren opgezocht
en daar stapelen de machtige hoeveel
heden ontkruinde en worteloze den
nen en sparren zich dan op.
Ook hier doet de mechanisatie na
tuurlijk z'n intree; er zijn reeds apar
te machines die de stammen bundelen
en het is een machtig mooi gezicht
zo'n vlotmassa van twee- driehon
derd bundels te zien voorttrekken
door 'n onverschrokken sleepboot de
fabriek tegemoet.
Door de oorlogen heeft uiteraard
zowel het bos als de fabrieksproductie
sterk geleden, maar de cijfers stijgen
elk jaar en spoedig zal men het peil
van 1938 weer bereikt hebben. Nood
zakelijk is echter, dat de bossen zelf
veel beter onderhouden worden. De
Finse wouden behoren voor bijna
tweederde aan particuliere en voor
haast een derde aan de Staat en het
overige is eigendom van de fabrieken.
Die particulieren zijn er vele: men
heeft 250.000 boseigenaren geteld en
van houtvesterijen hebben al dezen
meestal heel weinig verstand. Hoe er
fehakt en hoe er herbost moet wor-
en, welke boom op de bepaalde
plaats de geschikste is, dat was iets
waar weinigen zich om bekommerden,
tot hun eigen nadeel. Om daarin ver
betering te brengen heeft men thans
over het gehele land een kruistocht
van een week georganiseerd, waaraan
jong en oud en man en vrouw kunnen
meedoen; beroepshoutvesters zullen
daarbij zoveel mogelijk de fouten aan-
wijzen en adviezen geven. En men
zou niet in het sportieve Finland moe
ten zijn, wanneer er niet bij"deze gele
genheid een onderlinge wedstrijd tus
sen de provincies georganiseerd werd!
INDUSTRIALISATIE EIS DES
TIJDS
Toch is het niet zo, dat in Finland
alle aandacht uitsluitend naar het
hout uitgaat; men weet heel goed dat
industrialisatie over de gehele linie
niet gekeerd kan worden. Daarom
wordt er ook ijverig aan de op- en uit
bouw van de textiel- en metaalindu
strie gewerkt, natuurlijk allereerst
om deviezen te sparen.
Een bezoek aan de grootste textiel
fabrieken des lands overtuigde sterk:
geen luxe werd er gefabriceerd, maar
het dagelijkse gebruiksgoed. Ook hier
weer werd het beeld door de vrouwen-
arbeid beheerst: van de 2400 mensen
op de Finlayson-fabriek waren twee
derde vrouwen en men wilde er nog
graag meer hebben.
Vol trots toonden de Finnen ons
ook de Tampella-metaalfabrieken. Op
10 Mei was juist de 800ste locomotief
er gereed gekomen en met een gezel
lig en echt Fins feest werd dat heuge
lijke feit gevierd.
DE COÖPERATIEVE
BEWEGING
De coöperatie „Elanto" te
Helsinki is eigenaar van een
zeer grote en moderne brood
fabriek artnex banketbakkerij,
waar jaarlijks ongeveer 10 mil-
lioen kilo meel wordt verwerkt
en de totale omzet (in 1949)
ongeveer 573 millioen mark
(bijna 10 millioen gulden) be
draagt. In deze bakkerij met
de magazynen werken 266
vrouwen en 132 mannen.
Ieder weet welk een omvang (en
ook welk een eigenaardige ontwikke
ling!) zowel de verbruiks- als de pro
ductie-coöperaties in de Scandinavi
sche landen hebben aangenomen. Fin
land blijft in dat opzicht allerminst
achter; om een oppervlakkige indruk
van deze merkwaardige sociaal-econo
mische evolutie van onze eeuw te ge
ven, némen we hier alleen maar Elan
to. een van de grootste plaatselyke
consumenten-coöperaties, die in Hel-
Nieuw geval van vogelpest
te Laren (G.)
Op het bedrijf van de heer B. A. O.
te Barchem (gem. Laren Gld.) doet
zich vermoedelijk een geval van pseu-
do-vogelpest voor. Een 20-tal kippen is
reeds gestorven. Het betreft hier een
bedrijfje van ongeveer 200 kippen. Dit
zou het derde geval van pseudo-vogel-
pest zijn, dat binnen drie weken in het
Zuidelijk deel van Laren (Gld.) voor
komt.
In een pluimveebedryf te Hp bij
Landsmeer hebben zich enkele sterf
gevallen voorgedaan. Teneinde na te
gaan of men hier met de beruchte
vogelpest te doen heeft, zijn de dode
dieren voor onderzoek naar Rotter
dam gezonden.
Noorse Himalaya-expeditie.
Reuter meldt uit Lahore, dat de
Noorse Himalaya-expeditie. die half
Juli de 7580 hoge top van de Thrich
Mir in het Chitralgebergte hoopt te be
reiken, op 3600 meter hoogte een basis
heeft ingericht. De negen Noorse berg
beklimmers worden vergezeld door
prof. Hamud Big .verbonden aan het
Islamia College te Lahore.
Als de eerste poging geen resultaat
oplevert, zal de expeditie een tweede
ondernemen tegen het einde van Juli.
ROODBONT.
Tertvyl de regen Maandagmorgen
frisjes neerkletterde uit een loodgrjj-
te hemelzyn tal van Zeeuwen na
et stralende week-end aan hun da
gelijks werk getogen met lichamen,
die roodbont gekleurd waren. Pijn
lijke schouders, pijnlijke benen, pijn
lijke armen en pijnlijke gezichten.
Hier en daar blaren.... Zo gaat het
als men te lang in de zon ligt en niet
tijdig maatregelen neemt om verbran
ding van de huid te voorkomen.
En allemaal weten we toch, ddt
we verbranden in de zon. Allemaal
weten we precies wat we doen moe
ten om ongemak te voorkomen. Huid
invetten, kleren aantrekken als de
huid rood wordt. Maar we doen er
niets op uit. We zien graag bruin, we
lijken graag op halve negers.
Maar dan de gevolgen ook dragen
zonder mopperen. Blijmoedig, ook als
roodbonte koetjes.'
Hoewel door het ontbreken van
werkelijk bergland de moge
lijkheden beperkt zijn, tracht
Finland de „witte steenkool"
in toenemende mate te exploi
teren. Zo is men thans bezig
in Pyhakoski, in Noord-Fin-
land, een waterkrachtstation te
bouwen met een turbine van
51.000 pk. De gehele installa
tie werd in eigen land vervaar
digd; een pronkstukje waar de
fabriek van Tampere erg trots
op was, was de schroef van 72
ton zwaar.
V..
sinki tot een machtig lichaam is uit
gegroeid. Men kan niet over industrie
en mechanisatie spreken, of deze kant
van het arbeidsvraagstuk komt direct
naar voren.
Elanto (de voorletters van: alles
wat U dagelijks nodig hebt) ontstond
in 1905 als gevolg van conflicten in
de bakkerswereld; nu zijn er 100.000
leden, telt men een personeel van
4000 mensen en kan men roemen
op 't bezit van 435 winkels en 22
restaurants. Er is practisch geen ge
bied dat de leiding buiten haar coöp.
gezichtskring laat liggen; naast
een indrukwekkende grote broodfa
briek zijn er nog een zuivel-, een con
serven- en tal van andere fabrieken,
maar bovendien heeft men een bloem
kwekerij, inkoopcentrales voor vis,
melk en vlees, een eigen badinrich
ting, om maar niet eens de verschil
lende technische afdelingen van dit
wijdvertakte werk te noemen. Iedere
week verschijnt er een geïllustreerd
blad voor de leden in 80.000 exempla
ren, er is een spaarkas, een onderlin
ge begrafenisvereniging en natuurlijk
heeft men vacantiekolonies.
De sportclubs waren uiteraard niet
verwaarloosd, maar voor de studie
kringen was er toch ook meer belang
stelling dan men in een grote stad
verwachten zou. Maar de Elanto-
school, zowel voor de vakopleiding
als voor de eigen vrije studies bestemd
leek ons in haar soort ideaal; het
daartoe aangewezen personeel, dat
bijvoorbeeld gedurende drie maanden
regelmatig dagonderwijs ontvangt
volgt de cursus gratis en het loon
gaat gewoon door ook nog.
Als er iets flink en radicaal aange
pakt moet worden, dan praten de
Finnen blijkbaar niet veel, maar er
kómt Iets tot stand!
De Nederlandse Jeugd Gemeenschap vierde Zaterdag te Utrecht haar vijfjarig
heid in het Groot Auditorium voerden de Utrechtse jeugdorganisaties op het Domplein
H.M. Koningin Juliana woonde de herdenking by. H.M. te raidden van de jeugd op
bestaan. Na een plechtig-
mma uit.
een programma i
het Domplein.
Rechter alleen bevoegd bij
willekeur.
De Hoge Raad heeft uitspraak
;edaan in een procedure tussen de
lurgemeeater van Hattem en de 84-
jarige J. P. W. H., bij wie de bur
gemeester woonruimte heeft gevor-
H. Verzette zich tegen de vorde
ring op grond dat de gemeente
geen rekening had gehouden met
zijn hoge leeftijd.
i In kort geding heeft de president
van de rechtbank te Zutfen H. in
I het gelyk gesteld en in hoger beroep
j heeft het Hof te Arnhem dit vonnis
bevestigd.
j De Hoge Raad heeft thans o.m.
I overwogen, dat voor tussenkomst
van de rechter reden zou kunnen
zijn indien de vordering als een
daad van willekeur zou zijn aan te
merken, welk geval zich hier niet
I voordoet.
Jantjes kunnen weer passagieren.
Met ingang van Zaterdag jl. is de
quarantaine in het Marineopleidings
kamp te Hilversum opgeheven. Het
kamp is gedurende een week in qua
rantaine geweest, omdat er een geval
van nekkramp was geconstateerd.
Coöperatieve bakkerij in Finland.
Spannende ballonvaart.
LANDING BIJ
HOOGSPANNINGSLEIDING.
Door de storm, die Zaterdag in
Kopenhagen woedde, moest de Ne
derlandse ballonvaartster, mevrouw
Boesman, de opstijging een dag uit
stellen. Zondagavond was het weer
gunstiger en toen konden tachtig-
„uizena toeschouwers mevrouw Boes
man met haar ballon de lucht in
zien gaan. Door ongunstige wind
dreef de ballon af in de richting
van de Oostzee. De ballonvaartster
slaagde er nog juist in, op het
schiereiland in Zuid-Zweden te lan
den, aan de voet van een boven
grondse hoogspanningsleiding van
twintigduizend volt. De luchtreis
duurde twee uur.
Spaarcijlers in Mei.
De door de Nederlandse Spaar-
bankbond gepubliceerde cijfers wij
zen uit, dat gedurende de maand
Mei 1950 bij ae algemene spaarban
ken is ingelegd 42.317.016 en te
rugbetaald 35.904.143, zodat het
spaartegoed vermeerderde met
6.412.873. Gedurende de eerste 5
maanden van 1950 beliepen inleg en
terugbetaling resp. 197.931.671 en
163.705.490, zodat gedurende deze
periode bespaard is 34.226.181.
By de bankspaarbanken waren
inleg en terugbetaling in Mei j.L
resp. 3.930.870 en 3.177.951 en
gedurende de eerste 5 maanden van
dit jaar 17.188,388 en 15.953.131.
Regeringsbijdrage voor
vrijwillig verzekerden
noodzakelijk.
In de algemene vergadering van de
Centrale Bond van Ziekenfondsen,
die gisteren in het N.V.-huis te
Utrecht werd gehouden, werd de
aangekondigde premieverhoging voor
vrijwillig verzekerden uitvoerig be
sproken. In afwachting van een
nieuwe ziekenfondswet, die defini
tief het ziekenfondswezen zal rege
len en de nodige rust zal brengen,
achtte de voorzitter, de heer C. J. v.
Lienden een vaste regeringsbijdrage
wenselijk.
"Wanneer de regering 25% van de
kosten van de vrijwillig-verzekerden
voor haar rekening neemt, zou het
mogelijk zyn geweest, dat althans
voor 1950 met een premie van 71
cent per week volstaan had kunnen
worden.
Indien het tegenwoordige verstrek-
kingspeil wordt gehandhaafd moet de
premie tot minstens 1 per week
worden verhoogd, hetgeen naar de
mening van de voorzitter de dood
steek zal betekenen voor de vrijwil-
lig-verzekerde.
De tentoonstelling „Rotterdam-Ahoy'
heeft vanaf de opening (15 Juni) tot nu
toe meer dan een kwart millioen bezoe
kers getrokken.
A.N.W.B. ontevreden over
overheid.
In zijn openingswoord voor de alge
mene jaarvergadering van de A.N.W.B.
heeft de voorziter, de heer P. F. Zim
merman zijn ontevredenheid geuit
over het beleid van de overheid inza
ke. de wegenbelasting, de verkeersvei
ligheid en de kwestie van de militaire
oefenterreinen. De heer Zjmmerman
ook in het jaarverslag wordt bier
van gewaagd is van mening, dat de
wegenbelasting te hoog is en dat de
opbrengst niet voldoende voor de ver
betering en de aanvulling van het hui
dige wegennet, aangewend wordt.
In het belang van de verkeersveilig
heid was volgens de heer Zimmerman
splitsing van motor- en rijwielverkeer
dringend noodzakelijk.
In het jaarverslag van de A.N.W.B.
wordt de aandacht gevestigd op de on
volkomenheid van de Nederlander op
de weg. De A.N.W.B. acht het voorts
teleurstellend, dat men van militaire
zijde niet naar oefenterreinen buiten
onze grenzen zoekt. In het kader van
de West-Europese Unie moet dit vol
gens de -A.N.W.B. toch mogelijk zijn.
Het jaarverslag deelt tenslotte mee,
dat er op 31 December 1949 4393 weg
wijzers, 1483 richtingsborden. 312 voor-
richtingsborden en 2122 paddestoelen
waren. Aan het einde van 1949 waren
81 motorrijwielen dagelijks in dienst.
Het aantal leden van de bond nam vo
rig jaar toe van 230.914 tot 236.831.
Op het circuit kun je „je nek niet breken,
al zou je h et willen".
De internationale motorwereld beleeft op 8 Juli een jubileum. Die dag
zal „Assen" 25 jaar zyn, wat betekent dat op 8 Juli de 25ste T.T. zal wor
den verreden. Begonnen als een rit, waarvan men in 1925 zei, dat het
„gekkenwerk" was, is de Dutch T.T. uitgegroeid tot een motorevenement
van de eerste rang, waar de beste Europese motorrijders aan deelnemen,
waarvan honderdduizenden over de gehele wereld spreken. „Assen" heeft
geschiedenis gemaakt.
Ondanks dat wijze mannen in 1925, der dan 19 verschillende motormer-
bij het vernemen, dat de motorclub j ken, bereden door 13 nationaliteiten
Assen en omstreken van plan was een
heuse motorrit op de weg te organi
seren, hun schouders ophaalden en
voorspelden, dat het nooit iets zou
worden. Maar in Assen zetten sportie
ve kerels hun schouders er onder en
via het „Circuit" by Rolde en Borger
waarin een stuk zandweg met het
bord „verboden elkaar te passeren"
belandde de Dutch T.T. op het tegen
woordige circuit van Drenthe, dat in
de loop der jaren tal van verbeterin-
fen onderging en dank zij de uitge-
reide veiligheidsmaatregelen het
meest veilige circuit ter wereld werd.
„Al zou je het willen je nek kun je
er niet breken", zeiden de Australi
sche coureurs van het circuit eens.
Even een paar getallen: aan de
25ste T.T, nemen dit jaar niet min-
22. „Stop, gilde Priem Pruim, in een laatste po
ging zijn gezag te doen geldenMaar het
was al te laat, want Jimmy had zich, als een
piraat die een schip entert, op de diender gewor
pen in een poging dwars door hem heen te fiet
sen. De gevolgen waren niet te overzien, want
behalve Priem Pruim werd ook Trui Treuzel met
haar hondenkar bij de botsing betrokken. Jimmy
caramboleerde als het ware van de diender naar
deze goede vrouw, waardoor de in één seconde
geschapen chaos volmaakt was geworden.
deel. voor de 125 cc kwamen 30, voor
de 350 cc 56 en voor de 500 cc 50 in
schrijvingen binnen.
GEZELLIG EN VEILIG
Wat zou dus het geheim van deze
trek naar Assen zijn? Piet Nortier
die man in de duiventil, verklaarde
dit aldus: „In Assen heerst nog steeds
de gezelligheid, die men van de eerste
T.T. kent. De renners voelen zich
thuis in de Drenthse hoofdstad, die
hun met de meest spontane harte
lijkheid tegemoetkomt en daarbij de
sportieve sfeer, de grote veiligheid
van het circuit voegt, dan is het al
geen geheim meer".
Dit alles was dan ook de reden, dat
de commissie voor het werven van
rijders dit keer gerust thuis kon blij
ven, omdat de renners zich zelf aan
melden.
En de verwachtingen voor 8 Juli?
Natuurlyk valt er nog weinig te zeg
gen, maar yast staat, dat de strijd
in de 125 cc tussen de Italianen op
hun Mondials, M.V.'s en Morini's nog
feller zal worden dan het vorig jaar.
ENGELAND^ HOOP
Dank zij de grote sensatie, die de
Engelse T.T. opleverde, is de belang
stelling gericht op de Nortonstal, die
in het fabriekteam ook de jonge
veelbelovende Geoffry Duke heeft op-
fenomen een jongeman van 27 jaar,
ie opgekomen is in terreinritten en
in wie velen de toekomstige wereld
kampioen zien. Deze talentvolle cou
reur komt ook naar Assen.
Engeland heeft dus een bedreiging
van Italiaanse zijde, vooral omdat ir.
Remor, die van Gilera naar de Augus
ta M.V. overging en Terruffi, die nu
door de Gilera in de arm werd geno
men, van hun rijders en machines 't
uiterste zullen eisen. De snelste mo
toren ter wereld verschijnen die dag
dus aan de start, die voor de eerste
keer met lichtsignalen wordt gege
ven. En de Nederlandera? Voor hen
is het al een prestatie als ze bij de
eerste tien benoren.
Het Wereldgebeuren
Coloradokevers
Nadat reeds herhaaldelijk melding
was gemaakt van berichten van ach
ter het ijzeren gordijn, volgens welke
Amerikaanse vliegtuigen coloradoke
vers zouden hebben uitgeworpen bo
ven Oost-Duitsland met de bedoeling
de aardappeloogst in dit gebied te
vernietigen, is het thans zover ge
komen, dat Moskou officieel tegen
deze wandaad heeft geprotesteerd.
Als de zaak niet zo tragisch was
en de internationale spanning niet zo
groot, zou men om deze aangelegen
heid kunnen lachen. Maar de zaak is
wel tragisch en gezien de verre van
aangename betrekkingen tussen
Amerika en Sowjet-Rusland is een
protestnota als die van Moskou niet
om te lachen.
De landbouwers in Zeeland kennen
het coloradokevergevaar van naby.
Ieder jaar heeft een ware invasie
plaats vanuit Noord-Frankrijk en
België en de kevers zijn waarlijk geen
graag geziene gasten. Niemand ech
ter zal het in zijn hoofd halen om
Frankrijk en België te beschuldigen
van opzettelijke bedoelingen.
Nu is het zeer goed mogelijk, dat
er in Oost-Duitsland een plaag van
coloradokevers heerst. In de eerste
plaats echter moet het de vraag he
ten, of deze uit West-Duitsland af
komstig zyn en in de tweede plaats
of, zelfs als de Amerikanen Oost-
Duitsland schade zouden willen toe
brengen, zij hun toevlucht zouden ne
men tot een dergelijk wapen, waar
van de werking allerminst bij voor
baat vast staat. De Russen echter
eisen onderzoek en bestraffing der
schuldigen en dit maakt de kwestie
wel degelijk ernstig. Want dit onder
zoek is natuurlijk een dwaasheid en
schuldigen zullen alleen gestraft kun
nen worden ,als zij gevonden worden.
Wat let echter Rusland oru een even
tueel antwoord onbevredigend te noe
men en om te verklaren, dat Amerika
geweigerd heeft aan billyke Sowjet-
verlangens te voldoen?
Men behoeft niet bevreesd te zyn,
dat de coloradokevergeschiedenis tot
een oorlog zal leiden. De Russen zul
len wel verstandiger zijn, dan om de
ze kevers het kruitvat in Europa tot
explosie te brengen. Maar als zjj het
zouden willen, zouden zij het kunnen
doen. De jongste geschiedenis leert
nu eenmaal, dat men om een oorlog
te beginnen altijd een motief kan
vinden. Hitler-Duitsland was daar
sterk in. En men weet nu eenmaal,
dat de strijd in Korea een strijd is
tussen Amerika en Rusland...
De Amerikanen zitten met het ge
val. En eerlijk gezegd zijn wij be
nieuwd, hoe zij op de Russische pro
testnota zullen reageren.
Met dat al leveren de Russen op
nieuw een bewijs van hun kwade wil.
Niemand buiten de Sowjet-Unie en
haar satellieten zal de coloradokever
kwestie ernstig nemen. In Moskou
echter is het bloedige ernst.
Geen Indonesische troepen
naar Ambon?
Volgens radio-Djakarta heeft het ml-
nisterie van Defensie bekend gemaakt,
dat het bericht over het zenden vaii
15.000 man Indonesische troepen naar
Ambon om de Zuid-Molukkenkwestie
militair te beslechten onjuist is.
Een niet-officiële missie zal naar de
Zuid-Molukken worden gezonden om
te trachten tot een vreedzame oplos
sing te komen van het geschü. Dit ge
schiedt in overeenstemming met de re
solutie, die is genomen op het Congres
van de Zuid-Molukken-vertegenwoor
digers, elders in Indonesië, dat kort
geleden in Semarang is gehouden, al
dus radio Djakarta.
Tegenover Aneta heeft minister Lei-
mena verklaard: ..Voordat de regering
tot enige actie zal overgaan zal de re
gering alle vreedzame wegen bewan
delen om de kwestie Zuia-Molukken
op te lossen".
Schotse mijnwerkers staken.
In Schotland hebben tweeduizend
mijnwerkers het werk neergelegd uit
protest tegen de weigering van de Brit
se steenkoolraad om loonsverhogj—
voor vierhonderdduizend I
mijnwerkers toe te staan.