Jimmy Rand, uitvinder en-gros
Revolutie in de Franse mode
Mechanische hand voor hart-massage
enverbeterde wasmachine
Zeeuwse Almanak
1 JANUARI 1951 NIEUWE
KERKORDE NED. HERV. KERK
r
Turkije
VRIJDAG 23 JUNI 1950
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Een warme jas van aluminium-plastic.
James H. Rand is de zoon van een van Amerlka's grootste industri
ëlen, de president van Remington Rand Inc. Maar de jonge Rand heeft
besloten zijn eigen pad te effenen, in plaats van ln het baantje te stap
pen, dat voor hem klaar was gemaakt. Hü heeft geen universitaire op
leiding. Zyn laboratorium bestaat uit een oud stenen schuurtje achter
zyn huis. Hy onderhoudt zich zelf en financiert zyn onderzoekingen uit
de winsten, welke hy maakt op zijn uitvindingen. Om geen verwarring
te scheppen tussen hem en zyn vader, noemt hij zich zelf H. J. Rand in
plaats van J. H.
Een van Rand's laatste vindingen
is een nieuw soort wasmachine, aan
welke de meest waardevolle Ameri
kaanse patenten werden toegewezen
en waarvan er nu honderd per dag
worden verkocht.
Andere ontdekkingen van hem zijn
een weefsel, dat tien keer zo warm
is als wol, een ventiel dat het drup
pelen van kranen belooft te beper
ken, 'n luchtmatras, welke 't lichaam
van een patiënt masseert en hem
dus beschermt tegen „door-liggen".
Deze en nog vele andere vindingen
worden door H. J. Rand en zyn staf
van medewerkers regelmatig geper-
fectionneerd. In zijn schuur-laborato-
rium zag de schrijver eens 'n assis
tent kleuren met een klein soort
revolvertje op een weefsel spuiten,
een ander die bezig was met een
electrisch wagentje, dat door kreu
pelen met de tong bediend kan wor
den, terwijl een derde zich ontferm
de over een nieuw soort Robot-
wachtsman, die in staat zou zijn hui
zen te bewaken tegen brand en in
braak!
De grote verscheidenheid van
Rand's onderwerpen doet geleerden
verbaasd staan. Hij aarzelt niet de
algemeen geldende gedachtengangen
eenvoudig weg op zij te zetten. Hij
denkt, zo zegt Woodbury, in meer
dan één wetenschap tegelijk, waar
door hij in staat is ongelofelijke din
gen tot stand te brengen.
„WEEFSEL X."
De ontwikkeling van zijn nieuw
weefsel geeft een goed inzicht in
de methode, waarmede Rand te werk
gaat. Ongeveer een jaar geleden
vroeg een bekende fabrikant hem of
hij een electrisch verwarmde over
jas kon maken, die van electrische
draadjes was voorzien als een ver
warmde deken, die dan gevoed zou
den moeten worden door batterytjes,
die in de zakken van de jas moes
ten worden meegedragen. Rand vond
het idee wel goed, maai' de uitvoe
ring niet practisch. De gedachte om
een verwarmde overjas te maken
hield hem echter steeds bezig.
We worden koud, zo redeneerde
hij, omdat 80 van alle lichaams
warmte verloren gaat door een pro
ces van uitstraling. Prachtig! Maar
hoe kón die uitstraling worden te
gengegaan of uitgeschakeld
Rand besloot het antwoord te zoe
ken in de metallurgie en hy ontdek
te toen, dat er een aantal metalen
bestond, o.a. aluminium, dat
afdoende tegen uitstraling be
schermt.
Toen hij dit eenmaal had gevon
den, mengde hij aluminium met een
soort plastic, streek het over kunst
zijde en kwam met zijn „Weefsel
X" op de markt, dat absoluut „stra
ling-vrij" is en toch zacht en duur
zaam. Wanneer men een beetje van
deze verbazingwekkende stof op de
hand wrijft, begint deze direct warm
aan te voelen, omdat haar natuurlijke
warmte niet kan ontsnappen. Een
lichte overjas, bekleed met dit weef
sel, is warmer dan een zware over
jas A-an „ouderwetse" stof. De mo
gelijkheden voor dit product zijn na
tuurlijk enorm.
WAS DROGEN.
De methodes, welke Rand gebruik
te om de wasmachine te perfection-
neren, zijn ook al merkwaardig. Hij
merkte op, dat de technici werk
ten alsof de enige practische manier
om de was te drogen daarin bestaat,
dat het wasgoed wordt rondgedraaid.
Rand herinnerde zich echter, dat er
in de chirurgie voor het drogen van
menselijke weefsels en andere sub
stanties vaak gebruik wordt ge
maakt van het vacuum-proces. Hy
bracht dan ook een rubberbekleding
in het ronde gedeelte van de kuip
van de wasmachine aan en ontwik
kelde een pomp, die zowel lucht als
water kon verwerken. Nadat het wa
ter is weggezogen, droogt het lucht
ledige, dat dan is ontstaan, de kle
ren in enkele minuten. Rand toonde
zijn vinding aan een grote fabri
kant, die het apparaat voor een
enorm bedrag contant van
hem kocht en hem bovendien een
vorstelijk contract aanbood, dat in
houdt, dat Rand voor elke machine,
die gedurende de eerste twintig
jaar wordt verkocht, een bepaald
bedrag ontvangt.
De jonge Rand bracht zijn meeste
tyd door met medische onderzoekin-
ECONOMISCHE ZAKEN:
NIET BIJ.
Toen Schouwen en Duiveland ge
ïnundeerd was en de bevolking naar
elders geëvacueerd, vonden de be
woners van Kerkwerve een toevlucht
in 's Heer ArendsJcerke. De gemeen
te-secretarie werd eveneens in dit
Bevelandse dorp ondergebracht en
alle officiële post kwam natuurlijk
ook daar aan.
Sedert lang, welgeteld immers
practisch al weer vijf jaar, is de
Kerkwerfse secretarie al weer
„thuis"! -Rustig gaat evenwél het mi
nisterie van economische zaken voort
om de strikken, bestemd voor Kerk
werve naar 's Heer Arendskerke te
zenden. Reeds enkele malen is het op
deze fout geattendeerd, maar tot dus
ver heeft dit niet geholpen.
Wij kunnen ons dit begrijpen. Het
is lastig om van een bericht van
adresverandering nota te nemen en
cr rekening mede te houden
Cunningham, een van de medewer
kers, liet Jimmy toen assistent-werk
verrichten cp het technisch labora
torium. Daar vond Jimmy voor de
eerste keer een wereld die hem in
teresseerde en dusbestudeerde
hij eerst heel gemakkeiyk de een
voudige vraagstukken en daarna
met een even groot gemak de veel
ingewikkelder problemen. Op een
dag vond dr. Cunningham Jimmy
bezig een bloedtelling te doen, een
werk dat uitsluitend door goed ge
trainde assistenten wordt verricht.
Die zomer bewees Jimmy, dat hy
toch wel het een en ander in zijn
mars had. Zijn vader liet hem in
schrijven voor de militaire oplei
dingsschool. Hy werkte daar zo hai'd
dat hy de studie, die bestemd was
voor vier jaren, in twee jaar tot
een goed einde bracht en aldus zyn
gen. Hij ontwikkelde behalve de S^oe^tuurde'lsn vide?
schmpndp°t^tf»lllnChdipatvnn prnta naar Wenen om Duits te leren en
Lr lih-F?medische cursussen te volgen. Naar
p ^hYi geneeskunde bleken i huis teruggekeerd, ging hij college
y j l0pen aan de Universiteit van Vir-
VOOR DE MEDISCHE gjnia. Maar drie jaar later, toen dr.
WETENSCHAP. Cunningham met het laboratorium
Van deze ontdekkingen wilde hij ''an Kansas-City naar Cleveland ver-
nooit enig profijt genieten. Zyn meesthuisde, ging Jimmy toch mee en
opzienbarende gift aan de medische zegde hij de Universiteit voor goed
wetenschap was tot dusver wel de i vaarwel.
uiterst gevoelige mechanische hand, j Ook vond hij het electrische scheer-
die nu gebruikt wordt om het hart
van een patiënt, die aan een slag
ader geopereerd wordt, aan de gang
te houden.
Hy kwam tot deze vinding na lan-
mes uit en daardoor kreeg hij een
functie aangeboden bij de vertegen
woordiging van Remington Rand
in Duitsland. Jimmy nam dit aan
bod aan, maar slechts onder de
ge besprekingen met een van 's we- voorwaarde, dat de helft van de tyd
relds beroemdste hartchirurgen, dr.
De tijd, dat we voor een stui
ver de wereld konden rond rei
zen, of van krantenjongen
millionnair werden, is reeds lang
voorbij. Het beginnen zo langza
merhand zelfs sprookjes te wor-
den-
Clarence Woodbury vertelt
echter in een artikel in „The
American Magazine" iets van de
ondernemende Jimmy Rand.
die, hoewel in wat andere om
standigheden, toch eigenlijk met
niets begon en het klaar speelde
om na enkele jaren eigenaar te
fijn van een enorm bedrijf. De
ze Jimmy vond het electrische
scheermes uit ende ball
point, de zelf-vullende pen,
waarvan toen iedereen dacht dat
ze nooit van practische waarde
kon worden.
Claude S. Beek uit Cleveland. Heel
veel mensen stierven tijdens een
dergelyke operatie. Zij krijgen dan
een hevige koorts, het hart onder
gaat dan plotseling een korte sid
dering en houdt eensklaps op te
functionneren. Door nu zyn hand pp
het hart te leggen en het in een re
gelmatig tempo te masseren, ont
dekte dr. Beek dat hij het sidderen
kon voorkomen. Maar de menselijke
hand is niet krachtig genoeg om
een dergelyke inspannende bezigheid
lang genoeg vol te houden. Rand's
mechanische hand is nu in staat dr.
Beek te helpen by het redden van
vele mensenlevens.
JIMMY'S LEVEN.
Jimmy Rand werd geboren in Pel-
ham, New York, in 1913. Van zijn
geboorte af was hij een lastig jog.
Hij wilde niets leren, waarvoor hij
zich niet interesseerde. Op school
was hy zelfs zo lastig, dat hij tot
driemaal toe zakte.
Toen Jimmy 13 jaar was, vroeg
zijn vader aan een vriend, dr. Or-
veille, die een sanatorium beheerde
in Kansas City, of hy niet een
baantje voor de jongen had. Dr.
Dageiyks wordt op de veiling van Bovenkarspel-Grotebroek, de grootste
aardappelveiling; in ons land, niet minder dan 600.000 kg. aardappelen
aangevoerd. Een overzicht van de talrijke bootjes, waarmee de nieuwe
aardappels veiiingwaarts worden gebracht.
voor zyn eigen werkzaamheden be
schikbaar zou blijven.
De oorlog maakte aan zijn onder
zoekingen een einde. Onmiddellyk na i
Pearl Harbour nam Rand, die inmid- i
dels was getrouwd en een paar kin- j
deren had, dienst als oorlogsvrywil- 1
liger.
Toen hij uit de oorlog met tal van
onderscheidingen voor betoonde
moed, thuis kwam, was hij bitter te
leurgesteld. Al zijn zuinig bijeenge
brachte spaarduitjes waren in de
loop der jaren opgeraakt om zyn ge
zin te onderhouden. Ieder ander zou
zich in een dergelijk geval tot zyn
vader of tot de regering gewend heb
ben. Maar zo dacht Jimmy er toch
niet over. Hij herinnerde zich name
lijk hoe hij tijdens een hevig gevecht
plotseling zyn horloge verloor, door
dat zijn horlogebandje-was gebroken.
Daar moest toch wat aan gedaan
kunnen worden! Na enig proberen
maakte hij een heel eenvoudig plas
tic bandje, dat aan alle eisen vol
deed. Een fabrikant besloot het in
productie te nemen en bood Jimmy
een fabelachtig bedrag aan contant
geld om een eigen zaak te kunnen
opzetten! In vyf maanden tijds wer
den er meer dan 200.000 van deze
bandjes verkocht tegen 1.50 dollar
per stuk. Rand en zyn medewerkers
maakten een winst van ruim 30,000
dollar!
Voor dit geld nam hij een secre
taris en een ontwerper in dienst. Hij
ging verder met zijn onderzoek aan
de wasmachine. Zo bouwde hij lang
zamerhand een steeds groter wor
dende onderzoek-organisatie op, die
uniek mag worden genoemd. Van
zijn vaste staf van medewerkers zijn
er slechts twee, die een ingenieurs
opleiding hebben. In plaats van af
gestudeerden, neemt Rand veel lie
ver all-round vakmensen uit de in
dustrie of het laboratorium.
Ook de werknemers in het bedrijf
van de jonge Rand varen er bij zyn
moderne inzichten wel by. Zij krij-
fen namelijk voor elke verbetering,
ie zij kunnen aanbrengen aan een
der machines of voor elke eigen vin
ding, een flink bedrag aan geld.
Door deze regeling werken de me
dewerkers van Rand niet alleen
hard, maar ze worden zelfs tot het
uiterste aangespoord.
Moderamen Gen. Synode hield persconferentie.
(Van onze speciale verslaggever)
Wanneer de bestuurders van een Kerk, die drie millioen zielen omvat, de
pers ontvangen, dan is dat een belangrijke gebeurtenis, vooral wanneer
zo'n persontvangst in de historie van de Kerk een zeldzaamheid is. Het
moderamen van de Generale Synode van de Ned. Herv. Kerk ontving
Woensdagmiddag in het fraaie secretariaatsgebouw in de Carnegielaan te
's-Gravenhage een grote groep persvertegenwoordigers van velerlei gods
dienstige en politieke gezindten, teneinde meer bekendheid te geven aan
de grote gebeurtenissen, die zich staan te voltrekken in de Ned. Herv.
Kerk. In feite omvatten deze gebeurtenissen het scheppen van een geheel
vernieuwde kerkorganisatie, waarbij tegelijk vele godsdienstige en maat
schappelijke problemen van onze tijd aan de orde zyn gekomen.
Na een kort begroetingswoord, dat
gesproken werd door de heer N. G.
J. van Schouwenburg, directeur van
het Hervormd Persbureau, gaf de
praeses van het moderamen, ds. H.
J. F. Wesseldijk, aan. hoe deze inte
rim-synode bij elkaar kwam en de re
organisatie ter hand nam. Het huidi
ge bestuur van de Kerk wordt ge
voerd aan de hand van 't reglement,
dat uit 1816 dateert. Reeds spoedig
bleek, dat daaraan gebreken kleefden.
Men heeft verscheidene pogingen tot
herziening ondernomen, ook nog in
het begin van de 20e eeuw, maar de
ze pogingen zijn gestrand.
In 1945 is door een partieel voor
stel tot reorganisatie de interim-Sy
node*- bijeen geroepen. De Synode
heeft nu vijf jaren vergaderd en ge
werkt aan een viervoudige opdracht:
1. een nieuwe Kerkorde voor te berei
den en vast te stellen; 2. te getuigen
van het geloof in Christus; 3. leiding
en vorm te geven aan ai-beid op ver
schillende terreinen des levens; 4. de
roeping tot eenheid te versterken.
NIEUWE KERKORDE.
De behoefte aan herordening is
vooral in de oorlogsjaren aan velen
duidelijk geworden. In de eerste
plaats, omdat men voelde, dat er een
binding aan de Belijdenis moest zijn
en daarnaast omdat de Kerk in vele
opzichten de apparatuur miste, die
Jurken voor een vijfde van de
vroegere prijzen
Op bezoek bij de Franse „haute couturé".
(Van onze correspondent)
Vyf van Frankrijks grootste modekoningen hebben in de Paryse mode
wereld een revolutie ontketend. Zy hebben de koppen (tenminste wanneer
vvjj de hoofden van deze eerbiedwaardige kunstenaars met „kop" mogen
aanduiden) bij elkaar gestoken en besloten dat zjj, door eendracht ver
sterkt, een aantal jurken, mantels en andere elegante zaken de wereld in
zullen sturen, die niet meer dan een vyfde van de tot nu toe gevraagde
prijzen zullen kosten. Dit bericht heeft natuurlijk in heel Parijs een ware
revolutie ontketend.
Maar voor u nu naar het station
rent om een kaartje naar Parijs te
nemen met de bedoeling een stel van
die goedkope jurkjes te gaan kopen,
is het misschien wel goed dat ik toch
even specialiseer, dat „één vijfde van
de tot nu toe gevraagde prys" toch
altijd nog een dikke 200 gulden voor
een jurkje betekent.
De Paryse mode geeft nog altijd de
toon aan en de elegantste (en rijk
ste vrouwen uit de gehele werejd
komen nog steeds naar Parijs om
zich te kleden. Parijs telt ongeveer
vijf en twintig van die vermaarde
„Maisons de haute couture", die
men vooral in de buurt van de
Champs Elysées vindt. In deze mode
huizen is een zeer talrijk personeel
van naaisters, ontwerpsters, verkoop
sters en pasjuffrouwen bezig om
slechts enkele jurken per dag te ver
kopen. Deze jurken zijn scheppingen
van de directeur van het maison en
zo zegt men van de chicste vrouwen
in Parijs dus, dat zij zich door Dior,
door Jacques Fath of door Maggi
Rouff (om meteen maar de beroemd
ste te noemen) laten kleden. Van de
kledingstukken, die men daar ver
koopt, bestaat altijd slechts één
exemplaar, zodat u, daar kopend,
nooit de onaangename ervaring kunt
opdoen, dat u uw buurvrouw met
precies dezelfde jurk ziet rondlopen.
SPOTKOOPJES
Maar tot nu toe kostte een jurk
bij Fath toch al gauw een 1000 gul
den; voor een mantelpakje telde
men grif 1500 gulden neer. terwijl 'n
ietwat ingewikkelde avondjurk een
5000 gulden moest opbrengen. Men
vraagt zich natuurlijk af, wie de da
mes of beter gezegd de heren,
want die draaien er toch immers al
tijd voor op zyn, die het zich kun
nen veroorloven dergelijke hoge pry-
zen te betalen. Wanneer u bijv.
weet, dat men op het platteland om
Parijs voor 5000 gulden ook een al
leraardigst huisje met een tuin kan
kopen, dan is het toch wel verwon
derlijk, dat er mensen zijn, die re
gelmatig jurken kopen, die net zo
veel geld als een huis kosten.
Deze vijf en twintig „Maisons de
haute couture" hebben gemeenschap
pelijk ook niet meer dan 8000 klan
ten. van wie meer dan 60% uit bui
tenlanders bestaat. Het zijn vooral
de schatrijke Amerikaanse vrouwen,
de filmsterren uit Hollywood, e.d.,
die speciaal naar Parijs komen om
zich te kleden. Sinds de oorlog is het
percentage Fransen, dat zich by de
haute couture kan kleden, steeds
kleiner geworden en dit heeft die
vyf modekoningen er nu toe ge
bracht, vijf en dertig modellen te
ontwerpen voor jurken, die ongeveer
200 gulden zullen kosten. Hiermede
hoopt men de Parisiennes, die nu
wel naar de grote modeshows gaan,
maar alleen om er de creatie, die zij
zien, thuis te gaan namaken, te be
wegen deze aanmerkelijk goedkope
re jurken ook te gaan kopen.
Een van de grootste moeilijkhe
den, waarmede deze beroemde mode
huizen te kampen hebben, is de
strijd tegen het copiëren van hun
modellen. Wanneer een Parisienne,
die niet voldoende geld heeft om 'n
echte Fath te kopen, toch naar zijn
show gaat, om dan later zijn model
len na te maken, is dat natuurlijk
vervelend, maar veel erger wordt de
zaak, wanneer men weet dat er in
ternationaal georganiseerde instel
lingen zyn, die zich er op specialise
ren de Paryse modellen voor Ameri
ka, of voor andere landen te stelen.
Het gevolg is, dat Fath, wanneer hij
in Amerika, is, daar herhaaldelijk
modehuizen ziet, die zyn modellen
maken. Hier is niets tegen te doen,
aangezien de Amerikaanse wet het
namaken van jurken niet strafbaar
stelt, dit in tegenstelling met Frank
rijk, waar dit soort plagiaat zeer
streng gestraft wordt.
OP BEZOEK BIJ EEN
MAISON DE HAUTE COUTURE
Laten wij u, tot slot van dit mo-
depraatje, eens meenemen naar een
van deze modehuizen, waarvan de
directeur mede de mode in de ge
hele wereld bepaalt. Zijn „huis" is in
de verschrikkelijk chique Rue de la
Paix. Er is één kleine étalage, maar
uit coquetterie wordt daar alleen
maar een overigens zeer opvallende
lap stof getoond. We gaan een trap
op en komen dan op de eerste étage
in een reeks luxueuze zalen. Overal
kostbaar ingelegd houtwerk langs de
muren, kristallen hanglampen aan
de gebeeldhouwde plafonds, fraaie
schilderijen. Een klein publiek van
elegante vrouwen zit in gemakke
lijke stoelen waarvoor de gracieuze
mannequins de laatste creaties to
nen. Wist u, dat er in Parijs ook een
academie voor mannequins is, waar
deze mooie meisjes, die allemaal een
prachtig figuur moeten hebben, le
ren lopen...
Maar laten we die zware deur daar
eens voorzichtig openen. Eigenlijk
mogen wij hier niet naar binnen,
want we komen nu in de passalons.
Is het geen wonder, dat de jurk, die
die slanke, donkere mannequin zo
juist getoond heeft, deze oudere en
dikkere dame ook blijkt te staan. De
verkoopsters zien dat met één oogop
slag en zij weten dan ook onmiddel
lijk of zij een jurk kunnen aanbeve
len of niet.
We gaan nog een deur door en dan
nodig was om de problemen van deze
tyd tegemoet te treden. Ook was er
het feit. dat vele problemen buiten
kerkelijk in organisatorisch verband
werden behandeld. De interim-Synode
benoemde een commissie voor de
Kerkorde en deze commissie kwam
na 2 jaar met een ontwerp. Het werd
bestudeerd en tenslotte door de Sy
node met 19 tegen 3 stemmen aan
vaard. Nu is het by de Classicale
vergaderingen, die haar consideraties
uiterlijk 20 September a.s. zullen in
zenden. Deze consideraties zullen dan
behandeld worden door de Synode.
Op 9 December a.s. hoopt'men zo
ver te zijn, dat in een Synode-zitting
met een verdubbeld aantal leden dc
eindbeslissing kan wórden genomen,
die met een 2/3 stemmen-meerder-
heid moet vallen. De Kerkorde treedt
dan 1 Januari 1951 in werking en
wordt op 1 Mei 1951 doorgevoerd.
Nadien zal een nieuwe Synode van 54
leden de leidende instantie in de
Herv. Kerk zijn.
APOSTOLAAT.
De bedoeling van dit alles is de
Kerk in staat te stellen haar aposto
laat te volbrengen. Wat het belijden
van de Kerk betreft, is bij de opstel
ling der Kerkorde gestreefd naar 'n
Gereformeerd-Katholiek karakter,
waarbij het woord Gereformeerd
wordt gebruikt om recht te doen aan
het karakter van de kerk, dat wor
telt in de Calvinistische reformatie,
en het woord Katholiek wordt ge
bruikt als tegenstelling tot secta-
risch.
Intussen is reeds geleidelijk een
groot aantal maatregelen genomen
om de Herv. Kerk in staat te stellen
haar taak beter te vervullen. He'
secretariaat van de Kerk, dat in 1940
slechts één theoloog-secretaris en
één kantoorkracht omvatte, werkt
thans met een groot aantal organen
van bijstand en bovendien werden op
het gebied van pastorale en diaco
nale arbeid nieuwe initiatieven uit
gewerkt.
Op het ogenblik werken in de
top-organisatie van de Kerk on
geveer 70 academici .(onder wie
theologen, juristen enz.) en on-
Gestapo was te laat..
Te Padua werd Dinsdag de
Italiaanse journalist Antonio
Meluschi gearresteerd. Op het
politiebureau bleek het tegen
hem uitgevaardigde bevel tot
in hechtenisneming 6 jaar oud
te zijn. Het was uitgevaardigd
door de Gestapo wegens „spi-
onnage tegen Duitsland".
Met duizend verontschuldi
gingen heeft de politie Melu
schi weer vrijgelaten.
merken we, dat alle luxe plotseling
is verdwenen. De luxe van de een is
altijd het werk van de ander. Hier
zijn we in de ateliers van de naai
stertjes. In ieder atelier werken 30
jonge vrouwen en zo zijn er zes ate
liers. Om naaistertje in een groot
Parijs modehuis te kunnen worden
moet men zeker een leertijd van drie
jaar hebben doorgemaakt. Dan wordt
men „petite main", dat wil zeggen,
dat men twee jaar lang niet anders
doet dan zomen maken en ander
eenvoudig werk. Daarna wordt de
midinette (het naaistertje) seconde
main en werkt daadwerkelijk aan de
kleren. Maar vervolgens duurt het
nog drie jaar voor zij première main
is en hierdoor verantwoordelijk voor
de hele jurk. En als u, nu weet, dat
zo'n „première main" niet meer dan
een gulden per uur verdient, dan be
grijpt u, dat de meisjes, die aan de
luxe werken, zelf niet in die luxe
leven.
(Nadruk verboden).
Hel Wereldgebeuren
Turkije beleeft op het ogenblik his
torische dagen, misschien wel maan
den, zo ongeveer merkte dezer da-
ren de Neue Ztlrcher Zeitung op.
!n daar lijkt het zeker op, hoe rus
tig zich alles ook voordoet. Medio
Mei zijn er algemene verkiezingen
gehouden voor Tiet parlement. En
tegen veler verwachting in is de re
geringsparty, de zogenaamde volks
partij, gevoelig verslagen. Waarme
de een einde kwam aan een sinds
de oprichting van de republiek ge
voerd één partybewind. De Democra
ten wonnen de verkiezingen en ne
men thans geruisloos de macht over.
De N.Z.Z. beschouwt de thans aan
gebroken tyd als een derde phase in
de periode van Turtle's herwonnen
onafhankelijkheid. AUtturk nam de
eerste phase voor zijn rekening door
de stienting van de tegenwoordige
moderne staat (zonder feodaliteit en
dergelyke), de periode van over
gang en consolidering was voor re
kening van Inönu. De derde periode
kan nu, met een voor de eerste maai
volkomen vrij gekozen volksverte
genwoordiging, de kroon op het
werk van Atamrk en Inöhu worden.
De moeilijke taak van dit aanpassen
van het vcflk aan een volkomen vrij
heid, is Celal Bayar als president
van de republiek, op de schouders
felegd. De moeilijkheden zullen hem
aaibjj wel niet bespaard blijven.
Celal Bayar is begonnen met zich
uit de partij, waarvan hij president
is. te alstanciëren, in welk opzicht
hij dus van zyn voorgangers reeds
verschilt.
Hy is echter vast besloten al zijn
rechten op te eisen, zodat hy ook
werkelijk de republiek kan besturen
in de geest van zyn bij de verkiezin-
fen gedane beloften. Maar al hebben
e democraten volledig de macht in
handen, zij hebben tot nog toe hun
verslagen tegenstanders (die overi
gens tijdens hun bewind nooit erg
vriendelijk voor de oppositie zijn ge
weest) heel edelmoedig behandeld.
In de regering natuurlijk, is er geen
plaats voor hen. Maar de ambtena
ren, door de vroegere regeringen
aangesteld, zullen rustig kunnen
blijven zitten, mits zij zich aan de
regels van het spel houden. Deze ge
dragslijn heeft bij de aanhangers
van de Volkspartij, maar vooral bij
de betrokken ambtenaren, heel wat
goodwill gekweekt. Er is daardoor
zelfs een zekere spanning weggeno
men.
Adnan Mederes, een der oprichters
van de democratische party is de ka
binetsformateur geweest en hij heeft
een zijner oudste partijvrienden, even
eens oprichter van de partij, als minis
ter van Buitenlandse Zaken aange
steld: Fuad Köprülü. Eind Mei is het
kabinet aan het parlement voorgesteld
en legde het zijn programma voor.
Na een tweedaags debat won de nieu
we regering de vertrouwensmotie.
De oppositie heeft zich van stemming
onthouden toen er een meningsver
schil ontstaan was over de procedure
bij de debatten over het regeringspro
gramma. Maai- opvallend was tevens,
dat van de 400 democraten in het
parlement vertegenwoordigd. er
slechts 282 aan de stemming hebben
deelgenomen. Er heerst dus nog maar
weinig discipline onder de democra
ten, zo menen de Turkse bladen te
moeten opmerken.
Het regeringsprogramma zelf kan
men verdelen in twee stukken: het
ene beschuldigt de volkspartij en haar
bewind gedurende de afgelopen jaren»
't andere deel bevat de algemene po
litieke lijnen van het toekomstige be
leid. Hierbij domineert wel de belofte
van de regering om de Turkse levens
standaard te verbeteren door de rijks
uitgaven te verminderen en de kosten
van het levensonderhoud eveneens te
doen dalen. Opvallend is de liberale
inslag bij het voorgestelde economi
sche beleid. Men zal zelfs genationali
seerde bedrijven weer in privébezit
teruggeven en buitenlands kapitaal
zien aan te trekken. Nu zal men de
eerste maanden nog maar weinig acti
viteit van deze regering mogen ver
wachten. Pas in de herfst zal het par
lementaire werk op volle gang komen.
Dan kan men een aantal wetten tege
moet zien. waarin de beloften van de
democraten werkelijkheid zullen moe
ten worden.
ge veer 250 man kantoorperso
neel. Niet alleen de top veran
derde, maar ook plaatselijk werd
heel wat gestimuleerd. In ver
schillende gemeenten werken nu
al 120 jeugdleiders en -leid
sters, 60 evangelisten, 120 soci
ale werksters en tal van andere
krachten.
Ds. Wesseldijk ging nog uitvoerig
in op tal van andere punten, zoals de
psalmberijming, de invoering van het
nieuwe dienstboek, de liturgie, de
kerkelijke tucht, het contact met an
dere Kerken en met de Wereldraad
van Kerken en de Presbyterian Alli
ance enz.
Hij wees er tenslotte op, dat er in
de Kerk nog een groep is. die oppo
neert tegen de nieuwe Kerkorde, om
dat men vreest voor verkeerde ge
volgen. Hoe groot die groep is, zal
moeten blijken als straks de conside
raties van de Classicale vergaderin
gen binnenkomen. De wijze echter,
waarop de Kerk de nieuw geënita-
meerde arbeid reeds financieel heeft
willen dragen, geeft moed om te ver
wachten, dat een groot deel van de
Kerk met de nieuwe Kerkorde zal in
stemmen, aldus besloot ds. Wessel
dijk zyn inleiding.
HERDERLIJK SCHRIJVEN.
Ds. H. Berkhof gaf daarna een
korte beschouwing over het jongste
herderlijk schrijven, dat de Synode
deed uitgaan over de R. K. Kerk. Hy
zag het geschrift als een middel om
diegenen voor te lichten, die na de
oorlog de sterke ontplooiing van de
R.K. Kerk pp vele terreinen zagen en
die dikwijls de R.K. Kerk verkeerd
beoordeelden. Het geschrift is een
poging om ernstig te verstaan, wat
de R.K. Kerk leert. Daarnaast is ge
tracht aan te geven, waar de wegen
uit elkander gaan en in hoever ze uit
elkaar gaan. Het geschrift is niet
aniti-papistisch. Na deze beide inlich
tingen ontspon zich 'n levendige dis
cussie, waarbij nog tal van toelich
tingen werden gegeven.