Het wereldkampioenschap voetbal Nederland laat verstek gaan Zeeuwse Almanak DE AALSCHOLVERKOLONIE'S ZIJN ALTIJD BELANGWEKKEND DE TUBERCULOSEBESTRIJDING EIST NOG DE VOLLE AANDACHT DONDERDAG 1 JUNI 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 T Engeland, Brazilië, Uruguay en Italië de favorieten. door M. J. Adriani Engels. Wie in de Nederlandse sportwereld al langer meeloopt dan een dozijntje Jaren, herinnert rich natuur! yk nog de rage van het jaar 1954: „We gaan naar Rome." Nederland had zich toen door overwinningen op de Ierse Vrij staat (52) en België (42) gequaliflceerd voor het tonrnool om de Wereldbeker, dat men gemakshalve maar als het wereldkampioenschap aanduidde, in Italië en het hele land leefde mee met ons elftal, dat in Ven- te, Bakhuys en Smit het productiefste binnentrio had, dat we ooit bezeten hebben. oenschap is gebouwd. Of beter: men is er nog steeds mee aan het bouwen en hoopt dat het klaar zal zijn, als op 24 Juni de eerste wedstrijd gespeeld moet worden. In dit verband mogen we er nog wel even aan herinneren, dat het oude, thans afgebroken sta dion in Amsterdam op 5 April 1914 geopend werd met een wedstrijd Ne derland—Duitsland (44), toen er 'n paar tribunes nog niet afgewerkt wa ren en er enige duizenden toeschou wers minder toegelaten konden wor den dan bij de volgende wedstrijden. Met dezelfde hardnekkigheid van de tegenwoordige „Derde Man" van de citherspeler Anton Karas, beheers te toen het liedje „We gaan naar Rome" de radio, de caféstrijkjes en de draaiorgels, totdat het op 27 Mei 1934 voorgoed verdween. Die middag ver loren we namelijk met 3—2 van Zwitserland in Milaan, waarheen vijfduizend Nederlandse supporters per trein, per auto en zelfs per fiets getogen waren om ons elftal te zien winnen. We gingen niet naar Rome, want we strandden reeds in Milaan! Vier jaar later, in 1938, toen ons elftal veel en zeel zwakker was, brachten we het bij het volgende tournooi om de Were' 'beker tot een eervol puntloos gelijk spel tegen de beroepsvoetballers van Tsjecho-Slo- wakije in Le Havre, waar we met twee geblesseerde spelers in het halve uur verlenging, tenslotte met 3—0 eer vol ten onder gingen. De wereldoorlog was er de oorzaak van, dat het vierjaarlijkse tournooi om de Wereldbeker, in 1930 in Mon tevideo begonnen en achtereenvolgens gewonnen door Uruguay (1930), Italië (1934) en nog eens Italië (1938), de jaren 1942 en 1946 moest overslaan en nu in 1950 aan Brazilië ter organisa tie is toegewezen. Daar, in de hoofd stad Rio de Janeiro en in de steden Belle Horizonte, Sao Paulo en Porto Allegre, zal zich van 24 Juni tot 16 Juli het vierde tournooi afspelen dat inmiddels de naam Wereldbeker heeft vervangen door de Jules Rimet-beker, ter ere van de 77 jaar oude Franse F.I.F.A.-voorzitter Rimet. Het is nu een werkelijk wereldkampioenschap geworden, want voor de eerste maal doet Engeland mee, met zijn sterkste profploeg. EEN STADION IN AANBOUW Doch Nederland, dat in 1934 zo graag naar Rome had willen gaan, zal nu de reis naar Rio de Janeiro niet aan vaarden, omdat, toen driekwart jaar geleden, reeds de inschrijvingen voor dit wereldtournooi sloten, het K.N.V. B.-bestuur met eerlijke zelfkennis oordeelde, dat ons amateur-elftal te zwak was om de strijd aan te binden met de beste beroepsvoetballers ter wereld. Dat besluit werd genomen verre voor de nullenperiode! Met uitzondering van Rusland en de landen achter het IJzeren Gordijn meldden zich alle voetballanden van Europa, Amerika en Azië aan, te we ten 17 uit Europa en 14 buiten Euro pa. Door middel van voorwedstrijden in groepen kwam men tot 16 landen voor het tournooi in Brazilië, billijk heidshalve verdeeld in 8 Europese en 8 niet-Europese landen, al stond direct wel vast, dat landen als India en de Verenigde Staten van Amerika veel en veel zwakker waren dan enkele Europese landen, die niet het geluk hadden by de acht uitverkorenen te behoren. Ofschoon zich reeds enkele inschrij vers terugtrokken (Birma, Ecuador, de Philippijnen, België) en later en kele landen, die zeker van een plaats bij de laatste zestien waren, dat slechte en weinig sportieve voorbeeld volgden (Schotland, Turkije, Argenti nië) houdt men nog een prima bezet tournooi over voor Rio de Janeiro, waar het grootste stadion van de we reld speciaal voor dit wereldkampi- SERVICE. Plaats der handelingeen bekend restaurant in Zeeland, waar het op Pinksterdag krioelde van de bezoe kers. Hoofdpersonentwee vlotte meisjes, zo van 12 en 9 jaar, alsmede een vriendelijke waardin. De dames stappen binnen en wen den zich onmiddellijk tot de schone waardin. Dertig cent hebben we samen, juffrouw. Kunnen we daar iets voor kopen De juffrouw denkt na. Melk zou wel gaan, zegt ze dan. Ieder een glas De jonge bezoeksters schudden hef tig van neen en één van de twee haalt uit een knapzak een fles limo nade te voorschijn. Een stukje chocolade dan? vraagt opnieuw de waardin. De dames hebben chocola meege kregen, samen één stukje èn zuurtjes. Weet je wat zegt de waardin, gaan jullie nu maar netjes aan een ta feltje zitten en drink je limonade en eet je chocolade en je zuurtjes maar op! De voorname gasten zoeken een plaatsje. En als blijkt, dat ze samen maar één (mosterd) glaasje bij zich hebben, brengt de waardin zowaar nog een glas ook. De dames genieten. En dan, als hoogtepunt, komt er zo waar toch nog iets op tafel, dat aan twee personen voor dertig cent totaal geleverd kan wordentwee pracht gebakjes! De dames, smullen. En als na de li monade, de zuurtjes en de chocolade ook de gebakjes verdwenen zijn, stap pen ze keurig weer op. De schone waardin, voldaan over haar eigen „service", slaakt een zucht Haar gezicht lacht. Maar toch zegt ze evën tegen haar man: Gelukkig, dat er ook andere klanten komen! HET GROOTSTE STADION TER WERELD Het nieuwe Wereldbekerstadion in Rio de Janeiro wordt werkelijk iets buitengewoons: met zijn 150.000 plaat sen (verdeeld in 90.000 overdekte zit plaatsen, 30.000 open zitplaatsen en slechts 30.000 staanplaatsen), overtreft het royaal de grootste stadions van Europa: Berlijn (100.000 plaatsen) Wembley-Londen (90.000) en Glas gow (120.000). 't Is groter dan Feye- noordstadion en Olympisch Stadion te Amsterdam, die elk ruim 60.000 be zoekers kunnen bevatten, tezamen! Als de Olympische Spelen van Tokio enkele jaren geleden doorgegaan wa ren, zou men daar een stadion met 120.000 plaatsen gehad hebben, omdat de Japanners, die immers specialitei ten in imitatie zijn, het Olympisch Stadion van Berlijn precies hadden willen nabouwen maar er 20% meer toeschouwers in wilden bergen, om dat een Japanner minder volumineui is dan een vooroorlogse Duitser! De loting voor het Braziliaanse we reldtournooi is inmiddels geschied. Men had tevoren de vier sterkste lan den elk in een der vier te vormen lo- tingsgroepen geplaatst om te voorko men, dat de sterksten elkaar reeds in de eerste wedstrijden zouden ontmoe ten. Dat waren Brazilië, Engeland, Ita lië en Argentinië, maar doordat de Argentijnen zich wegens (voetbal)- politieke redenen terugtrokken, werd Urugay als vierde in de reeks der sterken geplaatst. Deels geschiedde dat uit eerbied voor Uruguay's eer volle voetbalverleden (Olympisch kampioen in 1924 en '28, wereldkam pioen in 1930), deels als erkenning van de huidige kracht der ploeg, die deze maand op Braziliaanse bodem driemaal tegen de grote favoriet Bra zilië uitkwam en steeds sterker was in het veld, al bleef het uiteindelijk met 43, 0—2 en 01 in de minder heid. Door loting zijn vervolgens de vier groepen samengesteld, die onderling een halve competitie spelen. Brazilië heeft als zwaarste tegenstander Joego slavië in zijn groep, waarin Zwitser land en Mexico slechts een by rol zul len spelen. Engeland heeft het veel moeilijker met Spanje in zijn groep, die verder bestaat uit de Ver. Staten van Noord-Amerika als figuranten en de Chilenen als niet te verwaarlozen outsiders. Italië behoort de derde groep te winnen tegen Zweden (dat ongeveer zijn hele Olympische kampioensploeg aan het Z.uid-Europese beroepsvoet bal is kwijtgeraakt), Paraguay en een Voor India, dat na de loting bedankte, aan te wijzen land. In de vierde groep tenslotte moet nog een rem- plagant gezocht voor Portugal; mis schien wordt het de Ierse Vrijstaat, die daar de strijd krijgt aan te binden met de favoriet Uruguay, de lastige outsider Frankrijk en het niet zo sterk geachte Bolivia. De vier groepswinnaars, op papier dus Brazilië. Engeland, Italië en Uruguay, spelen vervolgens onder ling een halve competitie om de Ju les Rimetbeker. Men krijgt dus geen tournooi volgens afvalsysteem en ook geen eigenlijke finale. (Nadruk verboden). In oorlog met de reigers Grote zwarte vogel, langzamer de wieken bewegend dan de eend, maar hetzelfde vliegbeeld vertonend, dat is de (Midden-Europese) aalscholver of schollevaar. Daar hij uitsluitend van vis leeft, treft men hem in ons land in hoofdzaak aan langs onze grote rivieren en zeearmen; zo is hij ook in onze Zeeuwse wateren, ofschoon niet talrijk, toch geen ongewone verschij ning. De haakvormig omgebogen boven snavel, de snavelranden, met scher pe tandjes bezet, stempelen hem tot een geperfectionneerde palingvisser, vandaar de naam aalscholver. Ook de poten dragen in deze het hunne bij. Ze stellen de vogel in staat, door de brede zwemvliezen tussen de vier, alle naar voren gerichte te nen men spreekt hier van roei- poten de vis tot betrekkelijk gro te diepte onder water te achtervol gen. Vaak ziet men hem zwemmen met alleen kop en hals boven water. Daar zodoende zijn verenkleed door drenkt wordt, staat hy vaak tijden achtereen als de Pruisische adelaar met uitgespreide wieken in zon en wind om zijn pluimage te laten dro gen. Ik heb wel gelezen, dat men tem, o.a. in China, weet te temmen en af te richten op de palingvangst. Hij kry'gt dan een ring om de hals, opdat hy de gevangen vis niet zelf verorberen zal. Hij brengt de buit trouw aan zijn baas, die rustig aan de oever zit en af en toe de ring verwijdert, om de vogel gelegenheid te geven om het nodige voedsel tot zich te nemen. VERDREVEN. In mijn jongenstijd hadden we tus sen Oosterland en Sir Jansland, langs een stille landweg een grote reigerkolonie, een waar natuurmonu ment. In de brede kruinen van de hoge, zilverstammige abelen nestel den honderden reigers. Zeker jaar poogden ook enkele paren aalschol vers zich daar te vestigen. Dode tak ken ter dikte van een jongenspols werden met de sterke snavels afge broken. De boerenzoon wist ze ech ter met geweerschoten te verjagen. Tijdens de inundatie van Schouwen- Duiveland, 1944-'45 was het hier een dorado voor zee- en strandvogels, ook dus voor de waterraven, zoals de aalscholvers plaatselijk ook ge noemd worden. In het voorjaar van 1945 bouwden ze in de toen reeds dode bomen van de eendenkooi bij Oosterland meer dan zeshondex-d nes ten. in die by EUemeet ruim driehon derd. Met de drooglegging verdwè- nen de vogels en successievelijk ook alle nesten. Zeker moet de invasie van die honderden aalscholvers ver klaard worden uit de rijkdom aan vis in het geïnundeerde land, maar ook wel. naar ik later vernam uit het verdrijven door de bezetter van de grote kolonies uit de eendenkooi bij Lekkerkerk, tot toen toe de rijk ste en meest bekende broedplaats dezer vogels in ons land. GERUCHTEN. Veel is er in de loop der laatste halve eeuw om deze kolonies te doen geweest. Meermalen doken geruch ten op, dat de eigenaar de vogels zou verdrijven, ook al omdat ze de bomen dood maakten, maar telkens ook liet hij zich weer door invloed rijke vogelvrienden verbidden, de zwarte rakkers te sparen. Inmiddels is de kooi eigendom geworden van „Het Zuid-Hollands Landschap" en hebben de vogels, die zich na de ver drijving in 1944 daar gehandhaafd en voortgeplant hebben, van de zijde van de mens niet anders dan cle mentie en bescherming te verwach ten. Ze lopen echter hard risico, door het dood maken van de bomen, er hun eigen graf te delven. Bij mijn laatste bezoek trof ik meerdere nes ten gewoon liggend op de bosgrond aan. In een rijke kolonie van in de bomen nestelende vogels mag 'n enkel paartje noodgedwongen met zulk 'n grondnest genoegen nemen, met het vallen van de laatste boom en lang daarvoor reeds, zal de kolonie de broedplaats wel verlaten hebben. De vogel van nevengaande foto werd in deze eendenkooi gekiekt en had zijn nest eenvoudig op een uit de boom gewaaide tak, op borsthoogte, wat mijn werk al zeer vergemakkelijkte. REIGERS VERDWENEN De kooiker vertelde allerlei bijzon derheden over de zwarte bevolking van het kooibos. Een halve eeuw ge leden, zo zei hy, waren de bomen bevolkt uitsluitend door reigers. De Brits-Duitse handel. Te Londen is officieel bekend ge maakt, dat de Britse Board of Trade in de eerste week van Juni met een Westduitse delegatie te Londen on derhandelingen zal beginnen over het sluiten van een nieuwe handelsover eenkomst ter vervanging van de hui dige overeenkomst, welke 30 Juni a.s. afloopt. Sowjet-records. De Russische metselaar Maximenko heeft met zijn ploeg van 12 man het „wereldrecord metselen" gevestigd, aldus heeft radio Moskou medege deeld. De ploeg wist in een normale werktijd 252,800 stenen te metselen. Het oude record was 57.000. In een ijzergieterij te Leningrad heeft een 'arbeider in een da% het werk van 13 dagen gedaan en in de afgelopen 5 jaar het werk van 20 jaar. Pseudo-geldcontroleur sloeg zijn slag. In een groot café aan het Rem- brandtsplein te Amsterdam heeft Zondagmiddag een onbekende man, die zich als politieambtenaar uitgaf, een bedrag van 1 740.uit de cassa meegenomen. Hij legitimeerde zich met een nagemaakte en niet meer in gebruik zijnde politiepenning en zei- de te moeten controleren of er vals geld in omloop was in de zaak. In een onbewaakt ogenblik zag hij kans het geld uit de lade te nemen en daarna te verdwijnen. Zuur voor Kiel. De Nederlandse sleepboot „Thames" versleept op 't ogenblik het drijvend dok van 9000 ton van Kiel naar Frank rijk. Dit dok is onlangs gelicht en hersteld. Duitsland moet het in het kader van de herstelbetalingen aan Frankrijk afstaan. Aalscholver op het nest. Deze zijn echter gaandeweg door de aalscholvers verjaagd. Deze laatste broeden van Februari tot October. Na vier weken komen de jongen uit. Vroeger werden velen tegen het uit vliegen uit de nesten gehaald, ge dood en op de markt in Rotterdam voor de consumptie verkocht. De kooivijver bevat veel vis, die, naar onze zegsman beweerde, op de uit werpselen der aalscholvers komt azen. Nu eens vissen de vogels druk op de rivier voor de kooi, dan weer vindt men onder de bomen resten van zeevis: schol en haring. In de zomer ziet men vaak witvis, baars, zeelt, een enkele snoek, maar vooral paling. Als regel blijven de oude vo gels de winter over en trekken by het krieken van de dag naar de ri vieren en naar zee. De enkele vogel, die we dan over de Zeeuwse stromen zien koersen, is allicht 's morgens vroeg uit Lekzicht gekomen en zal daar 's avonds weer gaan slapen. By strenge vorst zitten ze hele dagen en nachten op het y's. Ze zullen dus, wat het voedsel betreft, ook wel him schrale dagen hebben. In de bar re winter van 1929 werd echter geen enkele dode vogel gevonden, wat er op wijzen zou, dat ze de -non- gerkuur zonder bezwaar te boven komen en dat ze erg taai en gehard zijn tegen ongunstige weers-invloe- den. De jonge vogels van het eerste jaar trekken in de winter weg naar de Middellandse Zee en Noord-Afrika. Ringproeven hebben uitgewezen, dat de trekkende aalscholvers overwinte ren o.a. in de mond van de Gironde, by" de Ebro- en Rhönedelta en langs de kuststreek van Tunis. EEN VER SLENDER De aalscholver wordt geacht per dag een kilo vis te verslinden. Een kolonie van een paar honderd vogels met hun jongen kan dus heel wat aan. De visser gevoelt dit zo, dat diè vis hèm ontgaat, althans voor een goed deel en dat de vogels op de duur het water „doodvissen". Geen wonder dus, dat de vissers ze naar het leven staan, overal, waar ze hen aantreffen. Voordat het Naardermeer nog eigendom van Natuurmonumenten was, las ik in een artikel van wij len dr. Thijsse, had het ook zijn aal scholverkolonie. Een visser doodde op zekere dag alle jonge^'ogels en stak daarna de broedplaats in brand. De aalscholver staat op de zwarte lijst, buiten de wet; een ieder is het feoorloofd, de nesten te verstoren en e vogels zelf overal en te allen tijde te doden. Vele natuurvrienden bepleiten cle mentie voor de verschoppelingen. Ze ker, ze vangen vis en veel, maar krijgen vaak onverdiend de schuld. Ook strenge winters (18901929) decimeren de visstand, de afvalpro ducten van fabrieken die het viswa ter verontreinigen, kunnen de vis verjagen of doden, de schroeven van stoomboten brengen een slachting teweeg, de stoomgemalen zuigen 't. jonge broed weg, de vissers wei-pen niet altijd de jonge vis terug, daar die ook al voor andere doeleinden dan voor de consumptie wordt aan gewend, de aalscholver eet ook vis, die de mens niet eet. En men haalt voorbeelden aan van viswateren, die „dood" zijn en waar nóóit een aal scholver werd gezien. En zo zullen deze mensen, de vis sers ten spijt, om ideële en artistieke beweegredenen de weinige broed plaatsen van deze vogels in ons land als landschapsschoon willen behou den, ze aankopen en in stand hou den als natuurmonument. Zo werd de eendenkooi onder Wanneperveen (Overijssel) met zijn grote aalschol- verkolonie, eigendom van de Vereni ging tot behoud van Natuurmonu menten. Over de kolonie te Lekkerkerk spraken we reeds. Noordgouwe. j. v. Shakespeare en Bacon bedriegers Volgens de Britse geleerde dr. Arthur Titherley waren zowel Sha kespeare als Bacon bedriegers en zijn de werken, die aan Shakespeare wor den toegeschreven, in werkelijkheid van de hand van William Stanley, zesde Graaf van Derby. Dr. Titherley heeft, na dertig jaar intensieve bestudering van Sha kespeare, van manuscripten en het leven in de regeringsperiode van Ko ningin Elizabeth, een document van 200.000 woorden geschreven om zijn .theorie te bewijzen. Ziektecijfers blijven hoog De tuberculose blijft In Nederland een ernsig vraagstuk vormen. Hoe wel het aantal sterfgevallen ten gevolge van tuberculose sinds 1945 won derlijk snel terugliep, zelfs tot beneden het peil van 1939, blijven de ziek tecijfers hoog. Jaarlijks werden voor de oorlog 8500 a 9000 nieuwe ljjders bekend. Thans Is dat aantal nog 17 a 18 duizend. Deze schrikbarende ge tallen zullen echter eveneens moeten dalen. De mogelijkheid daartoe is groot, want de bestrijding van de gevreesde ziekte wordt met kracht ter hand genomen. Het is evenwel nodig, dat het ge hele medische apparaat, dat zich op dit terrein beweegt, zo snel moge lijk op een goed peil wordt gebracht. Contróle van vele groepen van per sonen, die met de jeugd in aanra king komen, dient consequent te worden uitgevoerd. INENTING. Op grote schaal is men momenteel bezig met de vaccinatie met B.C.G.- inentingsstof, van bepaalde groepen der bevolking. Verpleegsters en stu denten heben deze inenting, die vyf zes jaar van kracht blijft, onder gaan. Daarna volgen de kinderen en militairen, in het bijzonder de jeug dige dienstplichtigen. Deze medede lingen deed Vrijdagmiddag de genees kundig hoofdinspecteur van de volks gezondheid, dr. C. Banning, tijdens een persconferentie in de vergader zaal van het ministerie van Sociale Zaken. SANATORIA. Hij legde de nadruk op de noodza kelijke uitbreiding van het aantal bedden in de Sanatoria. Tussen de ja ren 1950 en 1954 stelt men zich voor het aantal bedden met 2000 uit te breiden. Bovendien zal op 2 Juni in Delft een grote uitbreiding plaats vinden door de opening van het Groene Kruis Sanatorium, waarna over enkele weken de ingebruikne ming van een sanatorium te Zand- voort tegemoet kan worden gezien. Dit sanatorium, „De Clarastichting" genaamd, is ondergebracht in het voormalig Joods kindersanatorium. In aanbouw zyn verder een nieuw kindersanatorium te Bakel bij Hel mond met 200 bedden, een nieuw stu denten-sanatorium te Laren, alsmede twee sanatoria, waarvan een te Beek bergen en het ander in Zevenaar. Er zyn nog meer plannen voor de bouw van nieuwe sanatoria, waaruit wel blijkt, dat het vraagstuk der t.b.c.- bestrijding met ernst wordt aange pakt. Merkwaardig is, dat het groot ste aantal tuberculoselijders, zowel bij mannen als bij vrouwen, voorkomt bij de leeftijdsgroepen tusen de 20 en "1 jaar. DAVOS. Over de onrustbarende berichten ten aanzien van het Nederlands sa natorium te Davos, deelde dr. Ban ning mee, dat 't in tegenstelling met bepaalde geruchten, zal blijven be staan, doch 't aantal bedden zal van 330 worden teruggebracht tot 200. Een ander onderwerp, waarover dr. B.aning mededelingen deed. was de kraamverzorging, die belangrijke verbeteringen heeft ondergaan door het oprichten van zogenaamde centra voor kraamzorg. De centra gaan in het algemeen uit van de kruisvereni- fingén. Aan het hoofd van een cen- rum staat een verpleegster-docente, die tot taak heeft: 1. de opleiding van leerling kraamverzorgsters: 2e de lei ding van het bemiddelingsbureau; 3e het contact met en het toezicht op alle opgeleide kraamverzorgsters, die op het arbeidsterrein van het cen trum werkzaam zyn. Het doel van de kraamverzorgsters is, dat zij tijdens de periode, waarin de bevalling plaats vindt, de huis vrouw in het geheel, dus ook wat de huishouding aangaat, zullen vervan gen. Twee belangrijke onderdelen van de volksgezondheid, waaraan volgens dr. Banning nog veel ontbreekt, zyn dus weer een stap nader in de goede richting gekomen. Wil men echter deze stijgende lijn blijven handhaven, dan zullen zowel van overheidswege, maar bovenal van particuliere zijde, financiële offers gebracht moeten worden. Verduistering door ambtenaar. Twee jaar gevangenisstraf werd gisteren voor de rechtbank te Utrecht geëist tegen de ambtenaar J. V. van de gemeentesecretarie. Aan hem was ten laste gelegd, dat hij in 93 gevallen de door hem van huwelijkscandidaten ontvangen gel den voor de huwelijksvoltrekking te eigen bate had aangewend. Daarvoor zou hij f 2750.hebben verduisterd. Verdachte ontkende het hem ten laste gelegde. Snel een bad! In de Blackwell tunnel onder de Theems te Londen kwam gisteren een vrachtwagen met zakken roet in bot sing met een ander voertuig. De zak ken scheurden en het roet wolkte als een dichte mist door de tunnel. De mensen, die op het ogenblik van de botsing in de tunnel waren, kwa men er uit als schoorsteenvegers. De brandweer spoelde met stralen wa ter de tunnel schoon. Hel Wereldgebeuren De rode hobo Beter vrij hobo geblazen Dan de mond gebrand? De N.C.R.V. en de V.A.R.A. hebben onlangs besloten het gezelschap Alma Musica, het Concertgebouwkwintet en het Amsterdams Kamermuziekgezel schap van hun microfoon te weren, zolang Haakon Stotijn daarin mee speelt. Stotijn is weliswaar geen mili tant lid van de communistische partij, maar hy speelt een vooraanstaande rol in verscheidene mantelorganisaties. De omroepdireéfies zeggen: Door hem te laten optreden versterken wij zijn roep als kunstenaar. Van die reputatie maakt de C.P.N. gebruik hem bij aller lei gelegenheden naar voren te schui ven. Zo zouden wij indirect het coir- muhisme steunen. Dit is dan een ant woord op de vraag hoe Stotijn door voor welke microfoon ook op de hobo te blazen de democratie zou kunnen aantasten of bedreigen. De journalist Yge Foppema is hierte gen in „Vrij Nederland" in het geweer gekomen. Stotijns kunstenaarschap heeft niets met zijn politiek te maken, meent hij. Wanneer men tussen deze twee wel verband gaat leggen, dan is het eind weg. Dan krijgen we straks ook geen muziek van Sjostakowitsj meer te horen en geen gramofoonpla- ten meer van Paul Robeson; dan wordt Gorki uit de radio gebannen en ja, waarom niet meteen uit de boekwinkels. Dan gaan we regelrecht naar een politieke index en een dito inquisitie, met alle gevolgen van dien. Dan is men bezig in naam van de de mocratie de democratie aan te tasten. „Vrij Nederland" holt wellicht te ver door. Stotijn voor te stellen als slacht offer van „ketterjacht" is de zaak le veel opblazen. Niettemin is het geval Stotijn uitvloeisel van een probleem, dat op 't ogenblik in de gehele Wester se wereld actueel is. het probleem of de democratische rechten ook bestemd zijn voor degenen, die er gebruik van zouden willen maken om de democra tie ten val te brengen. In de Ver. Staten beantwoorden de F.B.I. en de commissie tegen on-Ame- rikaanse activiteit deze vraag ontken nend. In hoogste instantie zal straks worden uitgemaakt of de communisti sche partij onwettig is en de leden er van als samenzweerders tegen de staat veroordeeld kunnen worden. In Frankrijk zijn stemmen opgegaan, overigens zwakke stemmen, om de partij te verbieden. Slechts om rede nen van practische aard zien de meeste politici daar voorlopig geen heil in. Australië is het enige land met nor male Westerse parlementaire instellin gen, waar de kogel thans zo goed als door de kerk is. De conservatief-libera- le regering heeft een wetsontwerp in gediend om de partij te verbieden, de communistische mantelorganisaties te ontbinden, de communistische ambte naren te ontslaan en de dito vakbonds leiders van hun posten te verwijderen. Het lijkt een even krasse als eenvou dige en afdoende maatregel, maar toch heeft het ontwerp" heel wat voeten in de aarde. In het groot komt hier weer dezelf de vraag ter sprake als bij het geval Stotijn in het klein; waar is de grens? Wie tot de actieve en strijdbare partij leden behoren is gauw genoeg vast te stellen. Vervolgens komt echter cate gorie twee, die van de meelopers en vroegere communisten, daarna catego rie drie, degenen die alleen maar ver dacht worden van communistische sympathieën, om dan nog niet te spre ken van de klakkeloos beschuldigden. Er duikt al gauw gevaar op van gewe tensonderzoek, dat in strijd is met de grondbeginselen van de democratie zelve. De vrees bestaat, dat niemand zijn mond zal durven opendoen, als be paalde denkbeelden toevallig parallel lopen met enkele tonen uit de propa- gandabazuin van Moskou. Om deze reden is er in Australië sterke oppositie tegen het aanhangige wetsontwerp. Leiders van verscheide ne organisaties, waaronder grote vak bonden, achten het onduldbaar, dat de regering voortaan gaat uitmaken, wie de organisaties zal besturen. Journa listen zien de persvrijheid bedreigd, onderwijzers en leraren de onafhanke lijkheid van het onderwijs. De Labour-partij, die bij de laatste verkiezingen van regerings- tot oppo sitiepartij werd gedegradeerd, zal zich waarschijnlijk in het parlement verzet ten tegen het regeringsontwerp. En daar in de Senaat de socialisten nog steeds de meerderheid hebben kan dat verzet tot opschorting leiden. Het belang van het ontwerp reikt ver buiten de Australische grenzen; het voorgestelde verbod is een proef- geval. waarvan de uitkomst tot in Ne derland toe aandacht verdient. Plan voor het eersle „dorp van wereldburgers." Mevrouw Caresse Crosby, een rijke Amerikaanse uitgeefster en vurig „wereldburgeres" wil het Italiaanse dorp Rocca Sinibalda tot het eerste dorp „der wereldburgers" maken. Zij hoopt de 600 boeren, die de bevolking van het dorp vormen, vóór 12 Juni tot haar geloof te „bekeren", zodat een vertegenwoordiger van het dorp het congres van de wereldburgers kan bijwonen. Mevrouw Crosby woont op het 16e eeuv.-se 230 kamers tellende kasteel, dat buiten het dorp op een heuvel ligt. Zy wil dit kasteel spoedig ko pen (men schat de prijs op 15 mil- lioen lire) en tot centraal hoofdkwar tier van de beweging der wereldbur gers maken. Ook de kerftabakindustrie wenst verlaging van accijns. Zoals bekend, is de sigarenindustrie een actie begonnen om de regering te winnen voor een drastische accijns verlaging der sigaren en senoritas. In dit verband heeft thans ook de vakgroep kerftabakindustrie aange drongen op verlaging van de accijns op kerfproducten. Zy wees er op, dat de sigaren thans 4tVs maal zo duur en de sigaretten 3^ maal zo duur zijn als in 1939.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 3