Middelburg wist sporen van de oorlog uit
Een nieuwe binnenstad verrijst
BEGIN VAN DE BEBOUWING
RONDOM DE MARKT
Zeeuwse Almanak
LANGE DELFT NOG DIT JAAR
GROTENDEELS VOLGEBOUWD
Nog geen jaar geleden begon de
herbouw op grote schaal
VRIJDAG 19 MEI 1950
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Architecten zoeken naar nieuwe vormen.
In de étalage van een Middelburgs souvenirwinkeltje hangt een reeks
glanzende prentbriefkaarten, die al van vöór de oorlog dateren. Ge staart
er naar, op deze gedenkwaardige 17e Mei, tien Jaar nadat het even zin
loze als barbaarse Duitse bombardement een einde maakte aan de ver
rukkelijke schoonheid van de oude binnenstad en ge wordt wat weemoe
dig
Een duw, die een metselaar U geeft omdat ge hem de weg verspert,
brengt U terug in de werkelijkheid. En die werkelijkheid betekent In het
centrum van de Zeeuwse hoofdstad: wederopbouw! In snel tempo ver
rijst een nieuwe binnenstad; sneUer dan andere stadskernen in ons ge
teisterd landje. Werd verleden jaar voor het eerst een extra bouwvolume
verleend van een half millioen gulden, dit Jaar kreeg de gemeente Mid
delburg niet minder dan negen ton toegewezen en kwam daardoor op de
derde plaats te staan In de rij van gemeenten, welke van het speciale
bouwvolume profiteren.
Het is nog geen jaar geleden, dat
met de eigenlijke herbouw van de stad
een begin gemaakt kon worden. Vele
Middelburgers hebben getwijfeld of er
nog wel ooit iets van hun goede oude
stad terecht zou komen, maar die twij
felaars moet men nu met een lantaarn
tje zoeken. De motor draait op volle
♦oeren! De straten worden tijdelijk
practisch onbegaanbaar door de opge
stapelde bouwmaterialen, betonmolens
zingen hun monotoon lied, steigers
verrijzen en het ene pand na het ande
re wordt opgeleverd.
Een gelukkig verschijnsel is het, dat
vele architecten naar nieuwe vormen
zoeken, vormen, die in de eerste
plaats aangepast worden aan het doel
van het te bouwen pand en die ook
harmoniëren met het karakter van een
stad als Middelburg. De z.g. archaïse
rende bouw, het teruggrijpen naar de
oudere vormgeving en motieven, die
aanvankelijk bij de herbouw van Mid
delburg werd toegepast en die leidde
tot de trapgevels en de typische raam-
verhoudingen met de kleine roede
verdeling, voldeed niet. Vele zakenlie
den, die met deze roede-verdeling
(waardoor aan hun étalage afbreuk
wordt gedaan) „zitten opgescheept",
breken deze er uit. En wat zien we
dan? De raamverhouding wordt geheel
anders en valt in vergelijking met de
gevel uit de toon. Het is betreurens
waardig, dat vele lieden op kosten
worden gejaagd terwille van een be
paalde zienswijze op architectonisch
gebied!
OUDE PLANNEN.
Bij de beschouwing van nieuwe pan
den dient men één ding niet uit het
oog te verliezen. Vele plannen werden
reeds in de bezettingstijd bestekklaar
gemaakt, doch konden in verband met
de bouwstop van '42 niet tot uitvoe
ring komen. Logisch is het, dat de op
drachtgevers gedupeerden! er
niets voor voelen deze op eigen kosten
geheel om te laten werken. Vandaar,
dat er ook thans nog plannen, die iri
een min of meer archaïserende stijl
zyn ontworpen, worden gerealiseerd.
In de eerste jaren van bezetting
kwam al veel tot stand, maar
jammer genoeg kon door het gewij
zigde stratenplan (waardoor eerst
nieuwe riolering en straten moesten
worden aangelegd) te laat worden ge
start. De bouwstop maakte een vroeg
tijdig einde aan de grote bouwactivi
teit. Niettemin werden in de oorlogsja
ren 84 panden in het stadscentrum op
getrokken.
Na de bevrijding wilde het met de
herbouw, mede in verband met het
noodzakelijke herstel van de honder.
den zwaar en licht beschadigde wo
ningen, niet erg vlotten en het moest
tot 1949 duren, voordat het goed kon
worden aangepakt. Vanaf de bevrijding
tot nu toe werden 47 panden opgetrok
ken en bovendien z(jn momenteel in
het centrum niet minder dan 28 per
celen in aanbouw.
D© nieuwe bebouwing van de St. Pieterstraat
Eindelijk zal ook Middelburg's middelpunt weer
toonbaar worden.
Bouwactiviteit in tal van
stralen.
Met de herbouw van de Markt te
Middelburg, het middelpunt van de
stad, is het jaren lang droevig gesteld
geweest. Gelukkig is er thans een be.
scheiden begin mee gemaakt en boven
dien zjjn de vooruitzichten voor verde
re bebouwing allerminst ongunstig.
In aanbouw zijn reeds de panden
van de firma Rivière aan de linkerzij
de en de parfumeriezaak van Jo Fibbe
aan de rechterzijde van het sigaren
magazijn Diesch, en binnenkort wordt
begonnen met hét café-restaurant van
V. d. Harst op de hoek van de Graven
straat en de Markt. Bovendien verke
ren de bouwplannen van de Neder
landse Middenstandsbank, die een
groot gedeelte tussen Fibbe en de ga-
FLORIS BEDLOO NIET
VERGETEN.
Onlangs, toen onder de Lange Jan
een grafkelder ontdekt werd, de graf
kelder met de naam Floris Bedloo er
op, filosofeerde Almanakschrijver
over de ydelheid der menselijke ij del
heid: Floris Bedloo was vergeten
Edoch: Mevr. J. C. GoethalsVer
hulst zendt ons thans gegevens over
deze Floris. Hij kocht op '30 Mei 1691
de grond van het portaal van de Lan
ge Jan 07)i deze „te mogen maken
tot een grafkasse". De prijs bedroeg
vijftig Caroly guldens. Op 29 Decem
ber werd deze koopsom voldaanIn
1118 betaalde Bedloo een nieuw be
drag, groot 2-6-8 voor het recht een
zerk op dit graf te laten leggen
In 1124 werd de eerste grafsteen
gelegd, Floris Bedloo was toen over
leden, zeventig jaar oud. De steen
dat W in teven ,/s lands fa-
oriK was, tegenwoordig zou men
zeggen directeur van gemeentewer
ken of gemeentearchitect. Eerder wa
ren in dit graf begraven zijn vrouw
Louisa Jolyt (overleden 1685) en zijn
T?r<ww"s Bedloo, overleden
169S. Voorts werden in dit graf be
graven Tanneke Pieters, vrouw van
f rasmus en Anna Bedloo, vermoede-
in 174» ZW>ter Van Floris' overteden
r>Hu°ïteBeüteo is dus niet vergeten.
Ook de herinnering aan zijn persoon
Maar van zÜn vreugden
en zyn leed, van zijn leven en wer
ken inderdaad weet niemand er
meer van. Slechts namen bleven over,
nietszeggende namen
rage Blaas zal vullen, in een gevorderd
stadium.
Dit is min of meer ook het geval
met de plannen voor de bouw van de
naast elkaar gelegen kantoorgebouwen
van de fa. G. W. den Boer en notaris
Loeff en de café's van de heren Ver-
hage en Gabriëlse.
Op het Plein 1940 zijn de cafétarfa
van de heer Flipse en de melkhandel
van de heer Wielemaker practisch ge
reed gekomen. Verder zal hier dit jaar
aan de achterzijde van Wielemaker
begonnen worden met de bouw van
een rijwielstalling voor rekening van
de heer Tinbergen, terwijl de bier
brouwerij De Oranjeboom naast het
pand van de heer van 't Westende
komt. Er bestaat dus een goede kans,
dat dit plein binnen afzienbare tijd
practisch geheel gesloten zal zijn.
De Zusterstraat is eigenlijk de enige
straat in de stadskern waar de bebou
wing maar niet wil vlotten. Toch be
staan er gegronde redenen om aan te
nemen, dat hierin spoedig verbetering
zal komen. Het gedeelte tussen Plein
1940 en de Gravenstraat is er wel het
minst slecht aan toe. De drukkerij
van de firma Den Boer kwam gereed,
terwijl men begonnen is met de bouw
van een woning. Voorts zal dit jaar
hoogstwaarschijnlijk gestart worden
met de bouw van het badhuis voor de
heer Oldeman.
Aan de overzijde zal het gat tussen
de cafétaria en de drukkerij dit jaar
gedicht worden met een dubbel woon
huis. Het gedeelte in de richting van
de St. Janstraat zal veel verbetering
ondergaan doordat hier dit jaar vijf
woonhuizen, benevens de showroom
van de Ford Garage, gebouwd worden.
DE GRAVENSTRAAT.
De Gravenstraat zal dit jaar voor
90 volgebouwd zijn. Onlangs kwa
men reeds de bakkerij, annex lunch
room van Versluis en het café Gillis
sen gereed, terwijl de bouw van twee
panden voor rekening van de fa. gebrs.
Verburg en Zn. goed vordert.
Het enige gat aan deze zijde van de
straat zal eveneens dit jaar gesloten
worden dank zij de bouw van een
pand voor de heer Riemens (kleerma
kerij). De overkant van de straat (aan
de zijde van de Markt) zal grotendeels
door het café-restaurant van V. d.
Harst in beslag genomen worden.
De straatwand Korte Burg—Onder
de Toren wordt door het Polderhuis
gesloten. Aan de Groenmarkt kwam
een woonhuis practisch gereed. Aan de
linkerzijde is een gebouw voor de Ned.
Hervormde Gemeente gedacht waar
voor de plannen evenals voor de be
bouwing aan de rechterzijde van dit
woonhuis in voorberlding zijn.
Binnenkort zal de lelijke schutting
rondom de kerken verdwijnen, waar
door de Groenmarkt weer een aan
trekkelijk pleintje in de binnenstad
zal zijn. Het is te hopen, dat men er op
korte termijn in zal slagen Hotel de
Burg, waarvan de fundamenten reeds
acht jaar geleden werden gelegd, af te
bouwen.
De Korte Burg is dit jaar verrijkt
met drie woonhuizen, die binnenkort
betrokken kunnen worden. Er bestaat
bovendien eer. goede kans, dat de be
bouwing van het gedeelte, dat dan nog
tot de Bogardstraat open blijft, dit
jaar tot uitvoering zal komen. Drie
woonhuizen zijn daar geprojecteerd,
ST. JORISSTRAAT.
Door de aanleg van straten en trot
toirs en door het gereedkomen van
een blokje van vier woningen heeft de
St. Jorisstraat een ware metamorphose
ondergaan. De modderpoel van verle
den jaar is veranderd in een alleraar
digst straatje met charmante wonink
jes. Op de grond achter de huizen aan
de Zuidsingel wordt thans een woning
gebouwd en een tweede zal spoedig
volgen.
Ook de aanblik van de St. Pieter
straat is in een jaar tijds veel veran
derd. Men ziet er thans twee rijen aan
eengesloten panden, die alleen onder
broken worden door een terrein, dat
voor de uitbreiding van de R.H.B.S.
is gereserveerd.
Een dubbel pand kwam in deze
straat dit jaar gereed, terwijl boven
dien nog vier woningen hun voltooiing
naderen.
Voorts zal de open ruimte bij de Ba
lans dit jaar verkleind worden door de
bouw van twee woonhuizen.
Uit dit overzicht blijkt wel, dat de
herbouw goed marcheert. Hopelijk
kan dit tempo volgehouden worden.
Middelburg maakt dan een uitste.
kende kans dat bij de herdenking van
zijn 850-jarig bestaan in 1953. de spo
ren van de oorlog zijn uitgewist. Dit is
op zichzelf al een feest waard!
Restauratie en nieuwbouw van het stadhuis vorderen goed
Hartader van de stad wordt weer één van de
gezelligste winkelstraten.
De Lange Delft, hartader van Middelburg, belooft weer één van de
gezelligste winkelstraten te worden. De fraaie zakenpanden, die in de
laatste maanden ln deze straat gereed kwamen, leveren het bewijs dat
de zakenlieden niets onbeproefd laten om het winkelen zo gezellig en
attractief mogel\jk te maken.
Op de hoek van de Markt en Lange
Delft bevindt zich het pand voor de
firma L. E. Rivière in aanbouw.
Daarnaast is het perceel van de fir
ma Jamin eveneens reeds op balk
laaghoogte. terwtfl naast dit pand de
muziekwinkel van de heer Wagen
voort juist boven de grond is geko
men. Het „Peca"-herenmodehuis zal
hóogstwaarschijnlrjk dit jaar nog
naast laatstgenoemde zaak worden
opgetrokken. Dan volgt de manufac-
turenhandel van de N.V. Wiener
Co., waar-voor de betonpalen reeds
werden ingeslagen. Men hoopt met de
afbouw van dit pand binnenkort te
beginnen.
Het café-restaurant voor de heer
H. H. A. Wöhler is tussen Wiener en
het onlangs gereed gekomen pand
van de firma H. Meyer in aanbouw.
De funderingen hiervoor werden in
middels gestort en er werd een begin
gemaakt met de bovenbouw. Tussen
de eveneens kortgeleden gereed ge
komen bakkerij van de heer Beun en
de St. Janstra it, blijft voorlopig nog
een open gat. Dit perceel is bestemd
voor de firma Albert Heijn; de plan
nen zrjn in voorbereiding.
Op de hoek van de Herenstraat zien
we het modemagazijn van de firma
Opdorp in aanbouw. Tussen dit per
ceel en de in de bezettingsjaren reeds
gebouwde panden, is een plaats ge
reserveerd voor de damesconfectie
zaak van de fa. Sies Wittentrop. De
plannen voor deze bouw verkeren in
een vergevorderd stadium, zodat we
gevoegelijk kunnen aannemen dat dit
gat dit jaar gedicht zal worden.
In de Herenstraat kwam het pand
voor de drukkerij Adamse dit jaar
reeds gereed, terwijl in de Segeer-
straat het gat naast Ketelaars ge
dicht zal worden met het pand voor
de kolenhandel van Moolenbroek wiens
huidige zaak aan de Koorkerkstraat
in verband met de aanleg van de
Nieuwe Wal afgebroken moet wor
den.
Dan blijft tenslotte aan deze zijde
van de Lange -Delft nog één groot
gat over, nl. dat tussen de Segeer-
straat en de boekhandel v. Benthem
e Jutting. Dit zal gevuld worden
gezien vanaf de Segeerstraat met
een dubbel winkelpand van de heer
Rottier, de Provinciale Bibliotheek en
het pand van de firma Kreymborg.
Voor het eerste en het laatstgenoem
de pand verkeren de bouwplannen in
een vergevorderd stadium van voor
bereiding, maar van herbouw dei-
Provinciale Bibliotheek zal voorlopig
nog wel niets komen. In ieder geval
bestaat het gronde vermoeden, dat
dit jaar een gedeelte van dit gat ge
dicht zal worden.
DE OVERKANT.
Steekt men op deze plaats over,
dan ziet men eerst een smalle ope
ning in de bestaande bebouwing, wel
ke mogelijk dit jaar gedicht zal wor
den met een pand voor de heer Van
Oevelen, Iets verder ligt het prac
tisch gereed gekomen grote en fraaie
meubelmagazijn Verstelle, dat tot de
Koorkerkstraat doorloopt.
De hoek van de Koorkerkstraat en
Lange Delft (naast Verstelle) is ge
reserveerd voor een bakkerij. Ook
met de herbouw van dit pand zal ho
pelijk dit jaar nog begonnen worden.
Ditzelfde is het geval met het pand
op de andere hoek, dat voor de firma
Fastenau is bestemd.
In de Koorkerkstraat kwam de vo
rige maand het aardige winkelpand
voor de groente- en fruithandel In-
gelse gereed. Aan deze zijde van het
herenmodemagazijn Peca werd vorige
week het moderne zakenpand van
het kledingmagazijn Vriesman ge
opend. Tussen het perceel van. De
Nijs en de Stroopoortgang is een se
rie panden in aanbouw die hun vol
tooiing naderen. Het gróótste is de
lunchroom Peterse; daarnaast zullen
spoedig het meubelmagazijn Bos en
de wijnhandel Montaan geopend wor
den. Het gat tussen Bos err Peterse
zal binnenkort gedicht worden met
een pand, dat voor rekening van de
heer Goergen opgetrokken wordt.
Van de Segeerstraat uit heeft men
thans reeds een veel fraaier uitzicht
op de Lange Delft, dank zij de serie
,.Kaart voor culturele doeleinden"
uitgereikt.
De Staatssecretaris voor onderwas,
kunsten en wetenschappen, mr. J. M.
L. Th. Cals, heeft de eerste „Kaart
voor culturele doeleinden" uitgereikt
aan de jonge pianist Jan de Man uit
Rotterdam.
Dit symbolische feit van de uitrei
king van de eerste „Kaart voor cul
turele doeleinden" geschiedde gelijk
tijdig in de vjjf landen België,
Frankrijk, Luxemburg, Nederland en
het Verenigd Koninkrijk die zich
bij artikel 3 van het verdrag van
Brussel verbonden om hun onderlinge
betrekkingen op cultureel gebied uit
te breiden.
De kaarten dienen om voor hoog-
lelaren, leraren, studenten en weten
schappelijke onderzoekers, geleerden
en kunstenaars het maken van stu
diereizen en het verblijven in het bui
tenland te vergemakkelijken. De
kaarten verschaffen de houders in de
v^jf landen tal van faciliteiten bij het
bezoeken van musea, tentoonstellin
gen, voorstellingen, bibliotheken, voor
het verkrijgen van verblijfsvergun
ningen, voor het bezoeken van uni
versiteitsrestaurants en dergelijke.
De kaart is geldig voor een jaar.
Er is in principe afgesproken, dat
het eerste jaar door Luxemburg ten
hoogste 100, Nederland 200, België
500, Frankrijk 800 en het Verenigd
Koninkrijk 500 kaarten zullen wor
den afgegeven.
Diamanten dodoraat
Op Maandag 22 Mei a.s. zal het
zestig jaar geleden zijn, dat de heer
P. Polvliet, oud-president van het
Gerechtshof te 's-Gravenhage, aan
de universiteit te Leiden promoveer
de tot doctor In de rechtsweten
schappen.
Geen sabotage bij ongeval op
Groninger kermis.
De Groningse politie heeft een
uitvoerig onderzoek ingesteld naar de
oorzaak van het ongeluk in net „Thea
tre de la Gaite" op de Groninger ker
mis, waar Zaterdagavond een tribune
is ingestort.
De geruchten, welke bij het perso
neel van het theater na het ongeval
de ronde deden, als zou hier sprake
zijn van sabotage door een concurre
rend theater, zijn ontbloot van elke
waarheid, zo concludeerde de politie.
aaneengesloten panden, die hier bin
nen het jaar verrezen.
Tussen de Stroopoortgang en de
zaak van de firma Roovers zal
Vroom Dreesmann herbouwen maar
het ziet er nog niet naar uit, dat
daarmee spoedig begonnen kan wor
den.
Vervolgens zien we het pand waar
de bakkerij Blok, dat tussen het V.
V.V.-gebouw en het pand van de fir
ma Wessels gebouwd wordt en dat
reeds tot de eerste balklaaghoogte is
opgetrokken. Het gat tussen de V.V.
V. en de firma Cosijn zal dit jaar
gevuld worden met een pand voor
rekening van de firma Gerritzen en
Koejemans uit de Lange Giststraat.
Aan deze zijde van het dit jaar ge
reed gekomen herenmodemagazijn
Verspuy is het pand voor de wed.
BrakmanSnoep in aanbouw.
Naast het geschenkenhuis van de
fa. den Boer op de Markt, is voorts
het pand van de fa. de Gruyter reeds
tot goothoogte opgetrokken. Het gat
dat dan nog open blijft tussen dit
pand en Simon de Wit, zal gedicht
worden met egn perceel voor de fa.
De Jager, wfififmede men nog dit
jaar hoopt tewginnen.
Een van de nieuwe zakenpanden, die in de Lange Delft in aanbouw zyn:
lunchroom Peterse
Gedeelte van de straatwand der Lange Delft
Nfeuw gebouw voor ministerie
van Onderwijs.
Maandagmiddag is in Den Haag aan
besteed het bouwen van een repre
sentatief hoofdgebouw voor het mi
nisterie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen aan de Prinsesse-
grachfc.
Er waren 54 inschrijvers, waarvan
de hoogste de aannemersfirma Ge
broeders van der Putten te Heemste
de voor 1.299.000 gulden en de laagste
het aannemersbedrijf G. W. J. San
ders te Arnhem voor 930.470 gulden.
De gunning is aangehouden.
