De Fransen streden bij Schore
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Het dorp in vlammen
HULDE AAN DE FRANSEN!
Zeeuwse Almanak
DE FRANSE INFANTERIE HIELD
STAND TOT HET UITERSTE
Bloedige gevechten Kapelle
THOLEN ONTSNAPTE AAN EEN
LUCHTBOMBARDEMENT
Weerloos Finland
DINSDAG 16 MEI 1950
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
TIEN JAAR GELEDEN
WAT BAKKER STEVENSE MEEMAAKTE.
Zestien Mei 1940. Als een brandende fakkel lag daar het dorpje Schore
langs het Kanaal van Zuid-Beveland. De toren, de kerk, het gemeente
huis en een veertigtal woningen stonden in lichte laaie, terwjjl de be
volking uit de verte in 's Gravenpolder en Baarland machteloos
moest toezien. Zwaar was de tol die dat dorpje aan de oorlog betaalde...
Procentsgewijs wellicht het zwaarste van alle gemeenten in deze omge
ving.
Hoe het er nu eigenlijk precies
in die oorlogsdagen op Schore toe
ging? Om dat te weten moet je zijn
bij bakker Stevense, tevens presi
dent-kerkvoogd, die er wel een boek
over zou kunnen schrijven.
In zijn nieuwe woning vier van
zijn panden gingen bij deze beschie
ting verloren vertelt hij ons over
de veelbewogen dagen. Vele angstige
momenten speelden zich af, vaak ook
met een komische kant, waarover je
thans hartelijk kunt lachen.
EVACUATIE.
Op de dag dat de oorlog uitbrak
moest de gehele bevolking naai1
Baarland, 's-Gravenpolder en Kwa-
dendamme evacueren. De kantoor
houder van de P. T. T., Van de Ree-
pe en bakker Stevense werden aan
gewezen om te blijven. „Ik moest
immers kuchjes bakken voor 40 R.I.,
de Luwa en 10 lang 30."
„Tien lang dertig" moet U weten
wij kenden, deze militaire termi
nologie ook niet waren twee zwa
re kanonnen, die uit een boomgaard
achter de kerk de zeedijk van Waar
de en de Oosterschelde bestreken.
Zaterdagsavonds arriveerden de
eerste Franse soldaten. Bakker Ste
vense weet het nog precies: „Zeven
honderd zeven en zeventig kuchjes
moest ik er 's nachts voor bakken."
De volgende morgen gingen zij weer
door naar Wemeldinge. De Pinkster
maandag verliep kalm, uitgezonderd
dan een bomaanval op de luchtdoel.
Dinsdagsmiddags kwamen de Fran
se troepen die het kanaal zouden
verdedigen. Eén der officieren kwam
de winkel binnen en vroeg Stevense
in het Frans hoeveel burgers er nog
in het dorp waren. „Nu had ik op
mijn vijftiende jaar wel wat Frans
geleerd, maar op dat moment stond
ik toch even raar te kijken." „Deux"
was mijn antwoord. „Moï et ik
wist zo gauw niet wat kantoorhou
der in het Frans is en daarom
zei ik maar „Carte postale." De of
ficier ging naar mbuiten en riep tot
zijn manschappen „libre". In mini
mum van tijd waren alle huizen door
de Fransen bezet
SCHUILEN ONDER EEN
NOTENBOOM.
Des avonds kwamen Nederlandse
soldaten, die aan de zeedijk wegge
bombardeerd waren. Bakker Steven
se moest hen helpen om een geschik
te schuilplaats te vinden. Nauwelijks
op pad in de Achterweg, brak er een
helse kanonnade los. De hemel was
vol vuur. Alles zocht dekking en onze
bakker kroop drie kwartier... onder
een notenboom. Verschillende gissin
gen werden gedaan totdat men tot
de conclusie kwam: „Het is tien
lang dertig, de eigen artillerie"... Op
de terugweg kwam Stevense de
kanaoorhouder tegen, die in zijn
auto reed. De telefooninstallatie had
hij vernield en daarom achtte hij nu
maar de tjjd gekomen om te ver
trekken. „De brug is ook zo juist in
de lucht gegaan en morgen wordt
Schore gebombardeerd." Bakker
Stevense ging zyn auto halen en on
der geleide van een paar soldaten
vertrokken zij samen in de richting
's-Gravenpolder. Daar aangekomen
schoot het Stevense te binnen, dat
hij in de haast zijn 70-jarige onge
huwde knecht Quist vergeten had
mee te nemen. „Daar moet ik mor
genochtend om terug", was zijn be
sluit.
VREDIG EN RUSTIG.
„Wat een prachtig weertje was 't
die Woensdagmorgen en hoe rustig
was het op Schore", vertelt bakker
Stevense verder. „Ik ging met mijn
knecht Jacob Mange naar huis terug
en daar stond Quist doodleuk met
twee soldaten nog te bakken. We
trokken ook de jas maar uit en be
gonnen weer te werken. Na enkele
uren kwamen de Duitse vliegtuigen
in grote zwermen aanzetten, doch
bommen werden niet geworpen Nu
werd het toch werkelijk benauwd.
Rond één uur trokken we toen met
het dienstmeisje, Mientje Beeke uit
Biezelinge, die ook nog trouw iede
re morgen was gekomen, als laatste
burgers het dorp uit. Het werd de
laatste keer dat we de winkeldeur
achter ons sloten
„SPIONNEN" OP SCHORE.
En dan begint onze prettige causeur
even te lachen. „Wat ik nu ga vertel
len heb ik zelf niet meegemaakt, maar
ik heb het vanmiddag nog eens even
K;j de bewuste personen nagevraagd'
's Woensdagsnachts had Ma.
rien Veerhoek uit Schore op zyn
evacnatieadres over zijn varken
tje liggen denken. Dat beest
moest toeji eigenlijk nog wat
eten hebben. Donderdagsmor
gens in alle vroegte ging hij
daarom op huis aan, doch by de
Eeweg ging hij terug. Onder
weg ontmoette hij zijn dorpsgc.
noot Mieras, die ook eens naar
huis wilde. Er werd beraad,
slaagd en besloten werd om sa
men te gaan. Het zou hen slecht
bekomen.
In het dorp werden zij direct inge
rekend door een aantal Fransen. Laat
nu een van de Schorenaren onderweg
een stel patronen hebben gevonden,
terwijl hij bovendien'nog een Duits
snoeimes in zijn zak had! Dat moesten
„spionnen" zyn, zo werd in het Fran
se kamp geoordeeld.
Bij de timmermanswinkel werden zij
beiden op een ladder gebonden om
weglopen te voorkomen. Schipper Ko-
le, die tevoren reeds was opgepikt, on-
dering hetzelfde lot. Geen woord
mochten zij tot elkaar spreken. Kole
was echter niet bang uitgevallen, doch
bij ieder woord dat hij zei, kreeg hij
een klap rond „de bolle", zo vertelde
Stevense lachend verder.
En terwijl de „spionnen" op de lad
ders gebonden stonden, waren zij er
getuige van hoe tussen acht en negen
uur als eerste de toren door de vijan
delijke artillerie in brand werd ge
schoten. De verwoesting van Schore
was begonnen. Onder het granaatvuur
werden de „spionnen" met de geweei*.
loop in de rug, naar het Franse hoofd
kwartier te Kapelle gebracht. Mieras
en Kole kwamen spoedig vrij, doch
Veerhoek werd vastgehouden. Bij de
overhaaste vlucht van de Fransen]
speelde Veerhoek toen maar voor
eigen rechter en hergaf zichzelf de
vrijheid.
EEN UITGESTORVEN SLAGVELD.
Vrijdags ging onze bakker met zijn
knecht eens polshoogte nemen. In de
Smokkelhoek troffen zij de eerste do
de, een Nedex-landse militair aan. On
der het viaduct bij de molenaar lagen
vijf gewonden achter balen bloem en
varkensvoer die zij als dekking had
den gebruikt. En in het dorp zelf? Een
vreselijke aanblik. Tussen de rokende
puinhopen lagen nog de doden en het
oorlogsmateriaal dat was achtergela
ten. r
„Moet ik U nog vertellen wat er in
ons omging? Ja mijnheer, men weet
hét over het algemeen niet zo goed,
maar Schore heeft veel moeten mee
maken. We hebben echter aangepakt.
De kerk is herrezen en vele woningen
werden herbouwd. Mijn oven stond er
nog. Ik liet er een schuurtje rond zet
ten en daarin zijn we weer begonnen.
Ik herinner het me nog goed: de drie
honderd verbrande kuchjes die nog in
de oven zaten, heb ik als mijn eerste
brandstof gebruikt
Walvissen aangespoeld aan
de Schotse kust.
Op het strand by het plaatsje In-
nerwich in Schotland zijn onge
veer 150 walvissen aangespoeld. Er
zijn volwassen exemplaren bij van
zes meter lengte. De walvissen wer
den door het getij op het strand ge
worpen. Het is voor de tweede keer
Generaal Piastiras, de nieuwe premier
van de Griekse regering. Hij wil op
een liberaal bewind aansturen.
Dispensatie leeftijdsgrens voor
gedemobiliseerden
Het centraal bureau Band Neder-
lendIndonesië heeft er telegrafisch
by de minister van Onderwijs, K. en
W. op aangedrongen aan de gede
mobiliseerde militairen uit Indone
sië, die overigens aan de toelatings
eisen voldoen, algemene dispensatie
te verlenen van de leeftijdsgrens
in drie weken trjds, dat de Schotse voor toelating tot het eerste studie-
kust bezocht wordt door een derge- jaar van zeevaart, machinisten
lyke school walvissen. I soortgelijke scholen.
ROUW IN KAPELLE
Rouw in Kapelle... Vandaag wordt
op de Franse dodenakker het monu
ment onthuld, dat de nagedachtenis
eert voor al aie zonen van Frankrijk,
die hun leven op Nederlandse bodem
voor de vrijheid gaven. Velen hunner
rusten weer in Franse bodem. De ove
rigen zijn naar Kapelle gekomen. Om
er te blijven, ver van Franse grond.
Vandaag klinken er woorden. Tien
jaar geleden klonk er geweer- en mi-
trailleurvuur, gebulder van geschut.
Vandaag klinkt er muziek. Tien jaar
geleden het gekreun van gewonden.
Vandaag zijn er ministers en ge
zanten, generaals en andere opperoffi-
cieren. Tien jaar geleden, in de maal
stroom van de strijd stonden hier de
soldaten: Kantoorbedienden, boeren
jongens, chauffeurs, onderwijzers,
bakkers en kruideniers, opgeroepen
om hun land en dat der bondgenoten
te verdedigen.
Tien jaarEen lange tijd.
De wind waait over het oorlogs
kerkhof van Kapelle. De wolken drij
ven af en aan.
Maar wie weet hoevelen in Frank
rijk vandaag de blik naar het Noor
den richten, waar Nederland ligt en
met heimwee denken aan de tijd,
waarin zij, die thans geëerd worden,
hun leven inhoud gaven en rijke
Sin
gr
Zet er de spuit
maar op
Terwijl in een laagte langs ue
Vredenoordlaan te Rotterdam
een hevige huiselijke twist
woedde, die ten slotte bui
ten uitgevochten zou wor
den, kwam een slangenwa
gen van de vrijwillige brand
weer in actie voor een schut
tingbrandje in de buurt. Toen
er bij de ruzie stevige klappen
uitgedeeld gingen worden, kwa
men de brandweerlieden op het
idee, met een waterstraal de
verhitte gemoederen te bekoe
len. Het middel werkte voortref
felijk: de rust was in een omme
zien weergekeerd.
Een film van 8 millioen
dollar in de maak.
Eind deze maand zullen de opna
men beginnen van de kostbaarste
film, die ooit werd gemaakt. Het
betreft een nieuwe verfilming van
het boek „Quo Vadis" van de Poolse
schrijver Henryk Sienkewicz.
Er zullen direct of indirect 100.000
mensen aan de opnamen meewerken.
Tienduizend costuums moeten wor
den vervaardigd. Uit Spanje zullen
stieren geïmporteerd worden en
jachtluipaarden uit Afrika.
Robert Taylor zal de rol van de
Romeinse krygsman vertolken en
Debora Kerr die van de jonge Chris
tin.
De M. G. M. zal 8 millioen dollar
in de film investeren.
Rotterdamsche Droogdok Mij.
heeft voldoende werk.
In het verslag over 1949 van dê
Rotterdamse Droogdok Maatschappij
N.V. wordt medegedeeld, dat alle af
delingen gedurende het gehele jaar
ruim van werk voorzien waren. De
moeilijkheden ten aanzien van de
materiaallevering behoren thans tot
het verleden en de directie vertrouwt,
dat de kortere levertyden, die hier
van het gevolg zijn, ertoe zullen
leiden, dat de reders op ruimer
schaal 'tot bestellingen zullen over
gaan.
In 1949 zijn 455 schepen gerepa
reerd (1.870.555 brt.).
Na afschryvingen ad 5.062.120
4.031.377), kan uit het beschik
bare winstsaldo van 1.245.000 een
onveranderd dividend van 10 pet.
op de aandelen worden uitgekeerd.
Houders van oprichtersbewijzen ont
vangen f 600 (onveranderd).
Op het circuit van Sllverstone (Eng.)
heeft de Italiaan Farina met Alfa Remeo
de grote prijs van Europa gewonnen.
In de Prov. Zeeuwse Courant van
1 Maart j.l. las ik met enige verbazing
en niet geheel zonder verontwaardi
ging een theoretische beschouwing
over de Franse veldtocht in Zeeland
in de Meidagen van 1940. Er wordt
daarin gesproken van een mislukte
actie, die tot niets heeft geleid.
Ik weet, dat woorden als mislukken
en falen hier onridderlijk zijn tegen
over die dappere Franse strijders.
Wij allen weten toch en vooral
zij, die er in de oorlogsjaren getuige
van waren hoe ontstellend ons
eigen militair apparaat, zoals wij dat
voor 1940 hadden opgebouwd, faalde.
Als er van mislukken gesproken moet
worden, dan is dat wel in de eerste
plaats van toepassing op de strategie
van het Commando Zeeland. Er is
immers van een weerstand der Neder
landse troepen in Zeeland vrijwel
geen sprake geweest, 't Ziin de Fran
sen geweest, die de kastanjes uit het
vuur gehaald hebben.
De geest van bezieling en offer
vaardigheid der Fransen, ont
brak bij de Nederlandse troe
pen, waarvan echter de blaam
niet de Nederlandse soldaat
treft, omdat de leiding letter
lijk en figuurlijk ontbrak.
Hiermede wil ik niet tekort doen aan
de vele persoonlijke staaltjes van
moed door Nederlanders betoond.
Ik denk met eerbied aan plaatsen als
Rotterdam, Grebbelinie, enz
Ik persoonlijk heb mij in de
Meidagen dikivijls tegenover de
Fransen geschaamd. In plaats
van critiek uit te oefenen past
ons slechts een zeer bescheiden,
nederige houding en we dienen
er ons goed van bewust te zijn,
dat deze Franse helden een be
zielend voorbeeld zijn geweest
van heldenmoed en offervaar
digheid.
Als wij goed begrepen hebben, dat
het niet moest zoals wij het deden,
dan hebben wii uit de Meidagen van
1940 de enige les getrokken, die er uit
te trekken valt.
Jef Last naar Indonesië.
De schrijver Jef Last is met de
„Willem Ruys" naar Indonesië ver
trokken op uitnodiging van Moham
med Roem. die een studiegenoot van
hem is geweest. Jef Last zal o.m.
voor een aantal Franse, Duitse en
Zwitserse bladen reportages maken.
Op de vraag, of hij van Indonesië
uit wellicht China zal bezoeken, ant
woordde Jef Last: „Neen. Tsjang
Kai Sjek heeft mij een visiun gewei
gerd en de communisten weten wel
beter."
Naar Jef Last verder vertelde,
verschijnen er dit jaar nog twee nieu
we boeken van hem, „De rode en
de witte lotos", een over 20 jaar aan
de vooravond van een nieuwe we
reldoorlog in China spelende toe
komstroman en „Schuim op de
Kust", voornamelijk zeemansverha
len.
Het echtpaar G. Timmermans-van
Rosmalen te St. Michielsgestel zal 20 Mei
zijn 65-jarige bruiloft vieren. De bruide
gom is 87 en de bruid 86 jaar.
Als het dan toat God verhoede
eenmaal zo mocht komen, dat de
wapenen weer moeten worden opge
nomen, laat het dan zo zijn, dat de
officieren aan hun manschappen een
bezielend voorbeeld geven door voor
aan te gaan in de strijd.
Zo gaan dan in deze Meidagen mijn
gedachten uit naar die droeve tijd,
toen tientallen zwaar verminkte Fran
se soldaten in onze hoofdverband-
plaats te Goes werden binnengebracht
en waar een aantal reserve-officieren
van gezondheid hun de meestal hope
loze hulp verleende.
Het was diep ontroerend deze hulp
te moeten verlenen aan deze vermink,
ten en stervenden, die daar lagen ver
van hun vaderland, ver van hun dier
baren.
Op 16 Mei zal op de erebegraaf
plaats te Kapelle een grootse hulde
worden gebracht aan deze dapperen.
Ik weet te handelen in de geest van
mijn collegae reserve-officeren van
gezondheid als ik hier ook namens
hen een eresaluut breng aan deze ge
vallen Franse helden.
W. J. MAZZOLA,
oud. res. dir. off. van Gez.
He kl.
a) De heer Mazzola verwijst hier
naar een militair-theoretische be
schouwing, welke een Nederlands of-
cier te Breda hield.
Red. P. Z. Ct.
Vanmiddag zullen honderden Franse, Nederlandse en andere buiten
landse autoriteiten op de Franse begraafplaats te Kapelle de nagedach
tenis eren van de Franse militairen die in Zeeland het offer van hun le
ven brachten.
Tien jaar geleden, op dezelfde dag, waren deze mannen op het Kerk
plein te Kapelle in de Biezelingsestraat en de omliggende boomgaarden
in moardende man-tegen-man gevechten gewikkeld met de gehate „Bo
ehes". Zy wisten van geen wyken. Met ware doodsverachting bonden zy
de ongelyke strjjd aan, tot zij als helden met him handen nog aan de
mitrailleur, ten onder gingen
Bij alle narigheid beleefden de Ka-
pellenaren op de eerste dag van de
oorlog nog goede uren. Des avonds
arriveerden in het dorp de eerste
Franse gemotoriseerde eenheden. Met
enthousiasme werden zij door de be
volking verwelkomd en onthaald. Men
kon toen nog niet vermoeden, welke
bange dagen en uren voor Kapelle nog
zouden komen. Des morgens trokken
de eenheden verder in de richting
Brabant. Nieuwe Franse troepen arri
veerden, die langs het kanaal en aan
de Postweg tussen de Postbrug en Ka
pelle in allerijl loopgraven en eenmans
gaten aanlegden. Duitse kanonnen kon
digden de komst van de vijand aan.
De Franse artillerie vond in de boom
gaarden een prachtige natuurlijke
dekking en diende de aanvallers onaf
gebroken van repliek. De vliegtuig-
aanvallen werden echter steeds veel-
vuldiger en feller. Vele inwoners van
Kapelle zochten een goed heenkomen
in de Zak van Zuid-Beveland, Wol-
faartsdijk of elders.
DE RAMPZALIGE 16e MEI.
Toen in de morgen van 16e Met
rond negen uur de eerste granaten
achter de kerk van Kapelle insloegen,
welke daar het gemeentehuis en ver
schillende woningen totaal verwoestten
was het overgrote deel van de bevol
king gevlucht.
Rond het middaguur spitste de strijd
zich toe. Aan de Postweg en in de
boomgaarden werden felle gevechten
geleverd, die zich langzamerhand
verplaatsten naar het dorp zelf. waar
zich vooral op het Kerkplein en de
Biezelingsestraat de meest gruwelijke
strijdtonelen afspeelden.
Prachtig werk hebben dokter Pfeif
fer met zijn rode kruishelpers hier
verricht, door ook in het heetst van
de strijd hun taak te vervullen.
De vijand was echter niet te weer
staan. Met achterlating van het meeste
materiaal moesten onze bondgenoten
terugtrekken.
In de boomgaarden en op de straten
bleven hun gevallen makkers achter
De bevolking die na afloop van
de strijd naar het dorp terugkeerde
heeft de gesneuvelden begraven.
Op het monument dat vanmiddag
zal worden onthuld, staan alle namen
vermeld van de Franse helden die hier
de dood vonden. De Kapellenaren zul
len het altijd als een eer blijven be
schouwen in hun gemeente deze man
nen. die ook vielen voor ónze vrijheid,
een laatste rustplaats te mogen bieden.
In Meppel werd een
zeeschip gebouwd.
Van de werf van de firma Worst en
Dutmer werd het eerste zeeschip, dat
ooit in Meppeï én in geheel Drenthe
gebouwd werd, tewater gelaten. Het
was de 300 ton metende coaster „Gesi-
na" bestemd voor een rederij ir
Zwartsluis.
Spannende dagen op het
eiland.
Tijdens de Meidagen van 1940 is er op
het eiland niet veel gevochten, daarvoor
was de militaire bezetting te gering. Toch
heeft de bevolking in die oorlogsweek een
spannende tijd meegemaakt en bovendien
had het maar weinig gescheeld of Tholen
was evenals Middelburg en Rotterdam
een prooi van de Duitse bommen gewor
den. De Duitsers hadden namelijk aan de
militaire commandant op Tholen een ul
timatum gesteld, waarin met een lucht
bombardement werd gedreigd. Gelukkig
kwam het zover niet, want vóór het ul
timatum afliep, capituleerden de Neder
landse troepen.
Er waren op het eiland 250 man
Nederlandse troepen gelegerd, die tot
taak hadden de toegang tot het
eiland te verdedigen. Zij moesten
daarbij vanzelfsprekend ook voor de
bewaking van de Thoolse brug zor
gen. De eerste oorlogsdagen gingen
op het eiland voorbij zonder dat men
veel van de gevechtshandelingen
merkte, totdat echter de Duitsers
Zeeland van de Brabantse kant na
derden. De militaire autoriteiten be
sloten daarop de brug op te blazen.
In de avond van de 14e Mei werd dit
bevel ten uitvoer gebracht
GRANATEN.
De Duitsers waren inmiddels zover
opgetrokken dat de granaten uit hun
vuurmonden op Tholen neerkwamen.
In opdracht van de militaire com
mandant moest de bevolking eva
cueren en in allerijl werd een begin
gemaakt met de uittocht van de Tho-
lenaren. Zij trokken het eiland in,
naar de dorpen en wachtten daar op
de dingen die kwamen. De stad Tho
len was verlaten, alleen de brand
weer, de luchtbescherming, de bur-
temeester en de pastoor bleven in
e stad. Toen begonnen ook de Ne
derlandse troepen terug te trekken,
maar nog tijdens deze evacuatie
kwam het bericht, dat de Duitsers in
de onmiddellijke nabijheid van Tholen
waren. De burgemeester, mr. A. J. v.
d. Hoeven, ging daarop met enige le
den van brandweer en luchtbescher
ming in de richting van de brug. Het
bleek hen dat de Duitsers deze al
waren overgetrokken. Met alle mid
delen, die een modern leger ten dien
ste staan hadden zij dus het effect
van het opblazen der brug te niet ge
daan.
De Duitsers voerden Blitz-krieg...
Vrijdagsmiddags omstreeks vier uur
bezetten de troepen van Adolf Hitler
de stad en onmiddellijk zetten zij hun
opmars voortde capitulatie van
het gehele eiland was toen nog maar
een kwestie van ogenblikken.
Twee doden hadden de Nederlandse
troepen te betreuren en by het bin
nenrukken der Duitsers verloor één
burger van Tholen tengevolge van
een ongeval het leven.
79. Het duurde een hele tijd voordat Jelle Pipjes
weer een beetje op zijn verhaal was gekomen.
Zijn wanhopige huilbui, die gepaard ging met gie
rende uithalen, verliep tenslotte in weemoedig
snikken en toen ook deze verstilden, besloot hij
maar verder te gaan. Onverschillig hees hij zich
weer op de schaatsen en zette de tocht voort. Veel
lust om zich verder nog in te spannen bezat hij
niet en zelfs de aanblik van zijn drie overgebleven
metworsten vermocht hem niet tot andere gedach
ten te brengen. „Ik zal de tocht uitrijden", dacht
hij, „dat ben ik aan mijn Friese naam verplicht,
maar of ik nu nummer twee of nummer zeven-en-
twintig word, dat zal me krek een zorg zijn".
Het Wereldgebeuren
De korte spoorwegstaking in Finland,
die enkele dagen sociale onrust in het
land bracht, behoort weer tot het ver
leden. Voor de zoveelste maal zijn de
profeten in het ongelijk gesteld, die
een nieuwe actie van de Sowjet-Unie
voorspelden tegen de kleine Noorde
lijke buur met als inleiding de staking.
Opnieuw is weer even de vraag ac
tueel geworden waarom de Sowjet-
Unie het vrijwel onverdedigde Finland
niet reeds lang het lot heeft doen on
dergaan van de Oosteuropese landen.
Onze gezant in Finland, de heer A.
J. Th. van der Vlugt, heeft het vorige
week in een causerie voor het Neder
lands Genootschap voor Internationale
Zaken beslist onjuist genoemd om te
denken, dat Finland achter het ijzeren
;ordijn ligt.
Het tegendeel is waar. Er zijn in
Finland niet meer Russische unifor
men te zien dan in Nederland Het
land is zeker geen satellietstaat als
Tsiecho-Slowakije. Politiek bezien is
het zelfs tamelijk conservatief met een
zeer beperkt links extremisme. De
Finse sociaal-democratische partij kan
het best vergeleken worden met de
Britse Labour-partij. Moskou is aller
minst met deze partij ingenomen, doch
beschouwt ze als de principieelste an
ti-communistische. De rechtstreekse
invloed van de Russen op het binnen
lands bestuur is uiterst gering, omdat
de Finse communisten geen rol van
betekenis kunnen spelen.
Tot veler verwondering hebben Sta
lin en de zijnen ondanks dreigemen
ten nu en dan en ondanks felle artike
len in de Sow jet-pers tot dusver niet
het onderste uit de Finse kan willen
halen, doch een ongebruikelijke gema
tigdheid aan de dag gelegd.
In 1918 verjoeg maarschalk Manner-
heim met zijn vrijscharen de bolsje
wistische troepen en deze kwamen niet
terug. Noch in 1939-'40 na de eerste
Russische militaire actie tegen Fin
land. noch in 1944 na de tweede actie
werd Finland geheel bezet. De Russen
beperkten zich tot het opeisen van
enige strategische punten en de annex
atie van Fins Karelië. Toen Finland in
1948 weigerde het aanbod tot het slui
ten van een pact van vriendschap te
accepteren en niet zwichtte voor argu
menten bleven maatregelen achterwe
ge, ofschoon het land geheel weerloos
is. Het heeft practisch onverdedigbare
grenzen en slechts het recht om 41.CRJ0
man voor het leger op de been te
brengen.
Vanwaar deze Russische goedertie-
rendheïd?
Een van de redenen is wellicht, dat
het Finse volk overwegend Westers
van instelling is met zeer weinig Sla
vische of Mongoolse invloed. De bevol
king is voor 95 protestants, Vijf en
tachtig procent van de cultuurgrond is
in haaien van boeren, die hoogstens
50 herren bezitten. Pachters zijn er
weinig. In de Oosteuropese landen lag
de zaak anders; het grootgrondbezit
bood het communisme een goede voe-
dingsbodem. Finland past niet best in
het Oosters blok en zeker niet in de
Sowjet-Unie.
Bezetting van Finland zou kunnen
leiden tot een eindeloze strijd in het
gebied van bossen, meren en graniet-
rotsen. Bovendien zou bezetting van
Finland tot een ommekeer kunnen lei
den in de neutraliteitspolitiek van
Zweden en deze is uiterst voordelig
voor Rusland.
De banden tussen ons land en Fin
land zijn steeds zeer nauw geweest.
De eerste burgemeester van de Finse
hoofdstad was een Nederlander, Hans
van Sanden. Zaterdag is een gezel
schap Nederlandse journalisten naar
Helsinki vertrokken om van daaruit
een studiereis te maken.
Binnen afzienbare tijd kunnen dus in
de Nederlandse pers een aantal artike
len verwacht worden die ons een beeld
geven van leven en werken in het land
dat noch met het Westen, noch met
het Oosten mee kan of wil doen en
met beide groepen zo goed mogelijk
betrekkingen wil onderhouden. Zulke
landen zijn er nog slechts weinig.
Gefusilleerde gijzelaars
worden herdacht.
Op 15 Aug. as., zullen de oud-g$r
zeiaars hun mede-gevangenen v^ji
destyds, die op 15 Augustus en 16
October 1942 door de Duitsers wer
den gefusilleerd, herdenken. By die
gelegenheid zal er een eenvoudig mo
nument worden onthuld op het landj-
goed „De Rovert" te Qpirle, w%£'
de eerste vijf gijzelaars werden <Joo»
geschoten.