PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Finse regering in moeilijkheden
door spoorwegstaking
VLAGGEN HALFSTOK!
0£ BILT
Vakverbond dreigt met algemene staking
Herdenking
Dr. Hirschfeld denkt niet
aan spoedig aftreden
DE WISSELVALLIGHEDEN VAN
DE GARNALENVISSERIJ
Waarom waren er in 1948 vrijwel
geen garnalen
Bevrijdingsklokkenspel
in de hoofdstad?
Oost-Indonesische ministers
gearresteerd?
193e Jaargang - No.105
Directie: F van de Velde en F. B.
den Boer Adj W de Pagter.
ABONNEMENTSPRIJS 32 ct. per
week; f 3.90 p. kw.; fr p. p. t 4.15
per kw Losse nummers LO cent.
Donderdag 4 Mei 1950
ADVERTENTIEPRIJS: 18 ct. per
mm. Minimum p. advertentie f 2.50.
Ingez. mededelingen dubbel tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels f 1—. iedere regel
meer 20 cent. „Brieven of adres
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Bureau va" dit blad 25 cent meer*
Giro nr. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur Vlissingen Walstr 5860. tel 2355, 4 lijnen (b.g.g. 2861 of 2160); M'burg Londense Kaai 29, tel. 2077 en 2924; Goes: L. Vorststr. 63, tel. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg: Pr. Mauritsstr 12, tel. 102; Temeuzen: Bro uwerijstr. 2; Zierikzee: N. Bogardstr. C 160. tel. 26
Herstelbetalingen aan de Sovjet-Unie in gevaar.
De nieuwe Finse rechtse regering is een stryd begonnen tegen 4.500 sta
kende leden van het locomotief-personeel. De regering heeft 2.000 stakers
onder de leeftijd van 40 jaar in militaire dienst geroepen en hen bevolen lo
comotieven te bedienen onder militaire discipline en met militaire soldij. Tot
nu toe hebben echter slechts weinigen aan de oproep gehoor gegeven.
Lehtonen, de voorzitter van de vakvereniging, verklaarde, dat de rege
ring het recht had de mannen op te roepen, doch z\j had niet het recht hen
aan het werk te zetten. De grondwet gaf hun het recht tot staken. Kort
voor de afkondiging van het regeringsbesluit diende de regering een wets
ontwerp in tot verhoging der pensioenen van alle werknemers in regerings-
dienst tot 60 procent van het basis loon. De stakers eisten, een pensioen van
66 procent.
Het personeel der stations heeft ge
dreigd zich bij de staking aan te zul
len sluiten „indien de regering^ on
rechtvaardige middelen gebruikt".
Meinander, de assistent-minister
van financiën die belast is met de be
handeling van de staking, heeft ver
klaard. dat de regering alles in het
werk zal stellen om de essentiële
diensten te handhaven. Het was niet
toelaatbaar dat een „kleine groep van
mannen de spoorwegen buiten dienst
stelt".
Voor de vijfde maal maakt het
Nederlandse volk zich op om in
de avonduren van de vierde Mei
de doden uit de jaren 194045, op
de vijfde Mei de bevrijding van de
Duitse overheersing te herdenken.
De molens van de tijd zijn harde
molens. Zij malen genadeloos. En
in harde tijden malen zij genade
lozer dan ooit. Vijf jaar geleden
zweeg het kanon en werd het
zwaard in de schede gestoken.
Maar nog zijn de zwaarden en ka
nonnen niet tot ploegen omge
smeed. De vrede Iaat zich wach
ten en z\j schijnt niet nabij. Ter
wijl de laatste streep onder de vo
rige oorlog nog niet getrokken is,
woedt reeds de koude oorlog, die
de inleiding kan zijn tot de volgen
de... Als een geslacht zo bespron
gen wordt door zorg en kommer
nis als het onze, wie zal het dan
euvel duiden, dat de lust tot vie
ring der bevrijding van 1945 niet
groot isMen heeft de tijd niet zich
te verdiepen in wat was vóór en in
wat werd na de stralende Meidag
van het vijfde oorlogsjaar, waarin
het laatste hoekje Nederland ge
zuiverd werd van de Duitse indrin
gers. Men heeft zijn eigen zorgen
cn problemen. Hoe vaak denkt
ieder voor zich nog terug aan de
gevoelens, die hem bestormden op
de eerste dag der herwonnen vrij
heid?
Zelden vermoedelijk.
En inderdaad, verbijsterd vraagt
men zich somwijlen af, of de offers
van vijf oorlogsjaren niet te zwaar
zijn geweest voor de wereld, die
daarna ontstond.
De nationale feestdag, door de
regering reeds tot een halve na
tionale feestdag gereduceerd,
lééft niet in het hart van ons volk.
Gelukkig echter, dat de voor
avond van de Bevrijdingsdag wel
leeft in ons volk.
De avond van de vierde Mei is
gewijd aan de herdenking van al
len, die in de oorlogsjaren hun le
ven lieten voor de vrijheid. Deze
herdenking omvat zowel de solda
ten, die aan de IJssel, in de Peel-
stelling, op de Afsluitdijk, in de
Grebbelinie en in Rotterdam en
Zeeland sneuvelden, als de burgers
die ten offer vielen aan de vijande
lijke terreur. Zij omvat onze mari
nemannen en de mannen van de
koopvaardij, de Fransen, Britten,
Canadezen en Amerikanen en de
helden van het burgerlijk verzet.
Zij omvat allen, deze herdenking,
die stierven in de jaren van de
hoogste nood. Voor hen allen gaan
hedenavond de vlaggen halfstok.
Voor hen allen luiden de klokken.
Voor hen allen schrijdt een stoet
door de straten van steden en dor
pen. Voor hen allen wordt de gang
naar de dodenakkers gegaan.
Het is goed. dat ons volk aldus
zijn doden eert Het doet er niet
Het is reeds vijf jaar geleden, dat de Amerikanen de gevangenen van het
Duitse concentratiekamp Dachau bevrijden. Ter geleeenheid hiervan vond
in het kamp een herdenking plaats, waarbij zowel Duitse als buitenlandse
autoriteiten tegenwoordig waren. Links op de foto: het nieuwe gedenkteken
voor het crematorium in het kamp. Rechts: de minister-president van Beie
ren. dr. IL Eliard metselt de eerste steen voor een gcdenklial op de „Lei-
tenberg".
Aangezien de regering niet in
staat is de voedselvoorziening met de
gevorderde vrachtauto's in voldoende
mate gaande te houden, houden de
huisvrouwen een .vedlcop op de win
kels. Het lossen en laden in de ha
vens van Helsinki en andere steden
ligt stil, daar de machinisten van de
haventreinen eveneens staken. Onge
veer 27 schepen kunnen de haven van
Helsinki niet verlaten.
De sneltrein naar Leningrad reed
normaal „daar de wagons van de
Sowjet-Unie zijn".
Het Finse vakverbond heeft de re
gering een ultimatum gezonden waar
in wordt gezegd, dat van Maandag
af een algemene staking zal worden
uitgeroepen tenzy aan de looneisen
der leden „op bevredigende wyze" te
gemoetgekomen wordt.
Een algemene staking zou de hcr-
stelbetalingsindustrie stil leggen even
als de leveringen aan de Sowjet-Unie.
Hierdoor zou een schending van het
vredesverdrag ontstaan.
President van Estland
ontslagen.
Volgens Rahva Haal, het officiële
blad van de Estlandse communistische
party, is Eduard Pali, president van
Estland, ontslagen wegens „bour-
geois-nationalisme". Nikolai Karo-
tamrn, secretaris van de Estlandse
communistische partij zou om dezelfde
reden ontslagen zyn. Twee dagen ge
leden werd het ontslag bekend ge
maakt van de ministers van justitie
en buitenlandse zaken.
Pall had als lid van de organisatie-
commisie voor een nationaal festival
Russische liederen en dansen van het
programma geschrapt.
Daling aantal werklozen in de V.5.
Charles Sawyer, de Amerikaanse mi
nister van handel, heeft bekend ge>
maakt dat het aantal in het arbeids-
proces ingeschakelde arbeiders in de
Verenigde Staten in April met ruim
een millioen is toegenomen in vergelij
king met de vorige maand, en dat het
aantal werklozen met 608.000 gedaald
is.
By K. B. is schout by nacht J. J. L.
Willinge met ingang van 15 Mei a.s. be
vorderd tot vice-admiraal.
I|llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
De kantoren van de Ad- j§
1 ministratie der Provinciale g
f§ Zeeuwse Courant te Mid- g
1 delburg, Vlissingen en Goes M
1 zijn morgen 5 Mei na 12 uur g
gesloten.
g De courant komt echter j§
g zowel morgen als Zaterdag
g normaal uit.
Iiiniiii
Lie naar Moskou.
Trygve Lie, de secretaris-generaal
van de V.N., gaat 10 Mei naar Moskou,
Hij zal vanavond uit Parys op Schip
hol aankomen. Vandaar zal hij naar
Den Haag gaan. Zaterdagmorgen 6
Mei zal hij per vliegtuig doorreizen
naar Genève.
Lie zal besprekingen voeren over 'n
plan voor regelmatige zittingen van
de Veiligheidsraad in de hoofdsteden
van de vier grote mogendheden om
de leiders der staten de gelegenheid
te geven voor „vriendschappelijke en
vertrouwelijke" besprekingen.
Alle ondernemingen worden teruggegeven
Voor besprekingen in Nederland
aangekomen.
Met de K.L.M.-Constellation „Am
sterdam" is Woensdagavond de Hoge
Commissaris van Nederland in Indo
nesië, dr. H. M. Hirschfeld, voor een
kort bezoek in ons land gearriveerd.
Dr. Hirschfeld vertelde de journa
listen dat zijn bezoek aan Nederland
tot doel heeft met de regering een
aantal vraagstukken van algemene
aard betreffende de verhouding Ne-
derland-Indonesië te bespreken.
De geruchten omtrent zijn eventu
eel spoedig aftreden sprak dr. Hirsch
feld beslist tegen. Over ongeveer een
week keert hy naar Indonesië terug.
Over het lot van sultan Hamid II
kon dr. Hirschfeld geen inlichtingen
geven.
Op Ambon zijn nog steeds Neder-
Vanavond, om 6' unr, dun zullen wij de vlaggen halfstok hangen.
Alom in Zeeland. Om later zwijgend en*met het hart vol rouw
aar de kerkhoven te gaan en bloemen te strooien bij het mo
nument. of op de graven, die ia de Zeeuwse steden herinneren
aan de offers, die in de oorlogsjaren werden gebracht.
De klokken zullen beieren, niet van vreugde, maar in droefheid.
Hun lied zal klinken tot ver over het bloeiende land. En wie
dp herinnering bewaart aan verwanten en vrienden, die de
eeuwige rust zijn ingegaan, hij zal in dat klokkenlied een naam
horendie hem eenmaal lief teas en ivaarde had in zijn leven.
Voorbij, voorbij, roepen de klokken.
Een oud Nederlands spreekiooord zegt, dat men moet leven
met de levenden, niet met de doden.
Zo is het! Maar toch is het goed, dat de klokken beieren van
avond als de vlaggen halfstok hangen! en de stille omgang
door de straten trekt.
Want leven met de levenden behoeft geen vergeten van de do
den te betekenen. Het mag dat niet betekenen.
Laat er één dag zijn in het jaar waarin wij gedenkenMet eer
bied en liefde.
y' En waarop wij elkander beloven: dat het offer niet vergeefs
was, dat wij ieder naar zijn bescheiden krachten, zullen voort
gaan te strijden voor een beter, schoner Vaderland.
Maar niet alleen tot herinneren manen de klokken.
Als anderen het grote offer van hun leven niet hadden ge
bracht, het Nederlandse blazoen zou niet onbesmet uit de we-
reldworsteling te voorschijn zijn gekomen. Daarom was dit of
fer het levende getuigenis van volkskracht, die ongebroken
bleef zelfs in de zwartste nacht.
En daarvan getuigen ook de beierende klokken.
Een volk, dat zijn grote zonen eert, het leeft en kan niet on
dergaan.
Houdt daarom deze ene dag van herdenken in alle soberheid in
ereLaat de vlaggen halfstok gaan. Hóórt naar de klokken. En
neemt deel aan stille omgang en herdenkings-samev.komsten in
de kerken.
Zij, die vielen, hebben het verd iend. Ook aan U.'
Rechtse overwinning bij
gemeenteraadsverkiezingen
in Schotland,
Uit de resultaten van de gemeen
teraadsverkiezingen in Schotland
blykt, dat de socialisten in de grote
steden hun overwicht hebben verlo
ren.
De Conservatieven beheersen thans
Edinburgh, Aberdeen, Dundee, Dum
barton en Dunfermline. In verschil
lende centra hebben hun winsten een
socialistisch bestuur weggevaagd. In
Glasgow hadden de socialisten de
overhand in het gemeentebestuur van
1933 tot verleden jaar.
toe of zij, die vielen, teleurgesteld
zouden zijn als zij liet Nederland,
dat wij in vijf jaren uit de chaos
herbouwden, konden aanschouwen.
Illusies blijven altijd achter bij de
werkelijkheid. Zij, die vielen, stier
ven voor hun schoonste dromen.
Zij offerden meer dan wij. Het ge
ringste, dat wij doen kunnen, is
éénmaal per jaar hun nagedachte
nis eren, op de vierde Mei. Aan de
vooravond van de bevrijdingsdag.
Er is evenwel meer. Er bestaat
een Stichting 19401945. Zij stelt
zich ten doel de nood te lenigen
van de nagelaten betrekkingen van
wie heden herdacht worden. Haar
geldmiddelen zijn al te beperkt.
Als het geheel en al goed zou zijn,
zou iedere Nederlander, in wiens
hart iets van weemoed klopt bij het
herinneren der vele, vele doden,
zich heden moeten melden als con
tribuant der Stichting 1940'45.
Als Nederland voor wie achter
bleven niet doet wat het doen kan,
zou dat een schandvlek zijn voor
gans het volk.
De resultaten van de garnalenvisserij op de Zeeuwse stromen zijn de
laatste jaren nogal wisselvallig geweest. Vooral in de maanden Aug.—
Dec. van 1948 en het begin van 1949 waren de vangsten zeer ongunstig.
De vangst van consumptiegarnalen zakte op de Zeeuwse en Zuidholland
se stromen van circa 3600 ton per jaar in de periode 1925—1930 tot 2445
ton in 1948 en 1687 ton in 1949.
Dr. B. Havïnga, directeur van het
Rijksinstituut voor Visserijonderzoek,
heeft gepoogd een oorzaak vast te
stellen voor de plotselinge schaarste
aan garnalen, maar hij is bij dat on
derzoek niet tot een definitieve slot
som gekomen. In „Visserijnieuws" pu
bliceert hij een aantal gegevens die
hij verzamelde.
Vroeger werd reeds vastgesteld, dat
de garnaal twee zomers in onze wate
ren geleefd moet hebben, wil ze ge
schikt zijn voor consumptie.
Toen er in Augustus 1948 tot Aug.
1949 weinig garnalen waren, beteken
de dit dus, dat men weinig exempla
ren van tweejarige leeftijd aantrof.
KOUDE WINTER.
Er waren dus weinig garnalen, die
geboren waren in de periode eind Dec.
1946voorjaar 1947.
Nu was die winter erg koud en het
zeewater bereikte toen een zo lage
temperatuur als zelden voorkomt. Het
is wel zeker, dat garnaleneieren niet
aan te lage temperaturen blootgesteld
mogen worden. De natuur heeft daarin
zelve voorzien, want de garnalenwijf-
jes trekken zich bij het begin van de
winter terug uit de kustwateren en
vinden in open zee water van hogere
temperatuur.
In de winter van '46'47 was echter
ook de temperatuur van het water in
de open zee abnormaal laag.
Het is dus mogelijk, dat practisch
een gehele generatie garnalen is verlo
ren gegaan doordat het zeewater te
koud was voor de ontwikkeling van de
eieren.
Aanvaardt men deze oorzaak voor de
verklaring van de garnalenschaarste,
dan zal men toch nog een reden moe
ten vinden, waarom in de Waddenzee
de schaarste eerst een half jaar later
optrad.
DE VIS.
Er zijn ook andere oorzaken moge
lijk. De wijting, die talrijk op onze
kust voorkomt, verslindt heel wat gar
nalen. Wanneer de wijting sterk zou
toenemen, zou dat een drukkende in
vloed hebben op de garnalenvangst.
De statistiek leert ons echter, dat de
wijtingvangsten in 1948 niet abnor
maal groot waren en zelfs vele malen
minder dan in 1945, toen men van een
bijzonder wijtingjaar sprak.
Wel waren de vangsten van bot en
schar zeer groot in 1948 en deze vissen
houden ook flink huis onder de gar
nalen.
Toch is de invloed van al deze vis
soorten niet zo groot geweest of de
stand van de consumptiegarnalen kon
zich in het najaar 1949 herstellen.
Deze consumptiegarnalen hebben
dus als kleine garnaal in 1948 niet al
te veel last van wijting, bot enz gehad.
DROGERIJ.GARXALEX.
Dr. Havinga constateert vervolgens,
dat er in 1945 toen er een paar jaar
lang weinig gevist was, geen over
vloed van garnalen was, dit in tegen
stelling tot vis.
De oude strijdvraag of de visserij op
zogenaamde drogerij-garnalen of wel
natuurlijke vijanden de garnalenstand
ernstig kunnen bedreigen, is nog
steeds niet opgelost.
Wel merkt dr. Havinga op, dat men
in tijden van schaarste er goed aan zal
doen het vangen van de kleine droge
rij-garnalen te beperken, want men
mag aannemen, dat 1 mill. kg. droge
rij-garnalen uitgroeit tot 5 millioen
consumptiegarnalen.
Veilig kan worden aangenomen, .dat
in de tijd van de zeilvïsserij de garna
lenstand in de Zeeuwse en Zuidhol
landse stromen beter was dan thans,
omdat er nu met motorschepen veel
intensiever wordt gevist.
MENINGEN.
Na geconstateerd te hebben, dat onze
kennis van het garnalenvraagstuk nog
zeer onbevredigend is, geeft dr. Ha
vinga tenslotte enige opinie's van
vissers. Een visser schreef, dat de
slechte garnalenstand te wijten was
aan de wijting. Deze visser meent, dat
de pufvisserij geen aanwijsbare in
vloed heeft op de garnalenstand.
Een ander schreef: „Zoals U weet
zijn er rond een jaar geen garnalen
geweest vanaf de Spaanse kust tot het
uiterste van de Nederlandse kust. Dit
euvel is door deskundigen toegeschre
ven aan het feit, dat het zaad van 1947
op een of andere wijze is verongelukt.
Door vissers wordt nu buitengewoon
veel puf gevangen. Wij kunnen niet
anders verwachten, dan dat het jonge
zaad dat nu tot ontwikkeling is geko
men, weer spoedig uitgeroeid zal zijn.
Er dient onverwijld een pufverbod te
komen voor garnalen".
Tot zover deze stemmen uit de vis
serswereld. Dr. Havinga eindigt zijn
beschouwing met de vraag op te wer
pen of men zou moeten overwegen
geen drogerij-garnalen meer te vangen
en of een minimum-maaswijdte (flink
wat groter dan de tegenwoordige) voor
de netten vastgesteld zou moeten wor
den tegelijk met de vaststelling van 'n
minimummaat voor de garnaal. Dit is
echter een kwestie waarover de vis
sers het onder elkaar eens zouden
moeten worden
landse bestuursambtenaren. Het is
erg moeilijk met hen contact te onder
houden, maar zij weten wat hun hou
ding moet zijn.
Over de rol van Nederlandse offi
cieren in de affaire-Westerling wilde
de Hoge Commissaris niet spreken.
De teruggave van 25 ondernemin
gen in het gebied van Soerakarta wel
ke Woensdag werd bekend gemaakt
zal worden gevolgd zo zeide dr.
Hirschfeld door de teruggave van
alle andere ondernemingen. Dit pro
ces gaat langzaam want het is een
kwestie van orde en rust in de be
trokken g^ïieden. De toestand var de
ondernemingen is soms slecht, soms
goed.
De vraag werd ten slotte gesteld
of dr. Hirschfeld deelde in het gebrui
kelijke optimisme van de Nederlandse
ministers, die een bezoek aan Indone
sië hebben gebracht. Dr. Hirschfeld
antwoordde hierop: „Toen ik op 27
December in Singapore arriveerde,
voorspelde men mij 'n Bartholomeus-
nacht. Anderen stelden zien op het
standpunt, dat na de souvereiniteits-
overdracht alles bergopwaarts zou
gaan. Beide verwachtingen zijn niet
uitgekomen. Het ligt maar aan het
standpunt waarop men zich stelt, of
men optimistisch of pessimistisch is'.
Westerlings uitlevering nu
officieel gevraagd.
Indonesië heeft formeel verzocht
om uitlevering van Westerling, de
leider van de opstand in West-Java,
die sedert eind Februari te Singa
pore was gedetineerd. De Indonesi
sche vertegenwoordiger te Singapo
re, dr. Oetoyo, heeft een officiële
nota, waarin om uitlevering verzocht
werd, aan de regering te Singapore
overhandigd.
De Commissie Vrijheidsklokkon.
een subcommissie van de Nationale
Herdenkingscommissie, heeft het
plan in de hoofdstad een klokken
spel aan <e brengen, om ons land 'n
dagelijkse herinnering te geven aan
de bevrijding, welke op de jaren van
bezetting volgde.
Men acht het van paedagogische
waarde een klokkenspel in ons land
aan te brengen, dat aan de jaren van
bezetting en aan onze bevrijding zal
herinneren. Men wil in de hoofdstad
een eenvoudig bouwsel doen verrij
zen voor het klokkenspel, welks klan
ken iedere dag door de radio moeten
worden uitgezonden.
Behoudens toestemming van het
Koninklijk Huis zal de grootste klok
de naam Wilhelmina dragen. Voorts
bestaat het plan een klok te noemen
naar Koningin Juliana en een naar
Prins Bernhard. De overblijvende elf
klokken zullen dan de namen van de
elf provincies dragen. Voor dit klok
kenspel zal een bedrag van ongeveer
25.000 a 30.000 nodig zijn.
Er is van gedachten gewisseld over
de plaats waar het klokkenspel zou
moeten worden aangebracht. De com
missie was van mening, dat niet een
bepaald slagveld kon worden aange
wezen, omdat er verscheidene in ons
land zijn. Daarom overweegt de com
missie Amsterdam aan te wijzen als
plaats voor het klokkenspel. Van an
dere zijde werd de gedachte geopperd,
dat zwaar getroffen steden, zoals Rot
terdam of Arnhem daarvoor beter in
aanmerking zouden komen.
Volgens een bericht van „Antara"
zijn de demissionaire minister-presi-
dent van de negara Oost Indonesië,
ir. P. D, Diapari en enige ministers
van zijn kabinet te Makassar in
hechtenis genomen onuer verdenking
van medeplichtigheid aan de opstand
van Andi Abdul Azis.
Dienstplicht in de
Sovjet-zóne
Het Westduitse verbond van vak
verenigingen beweert uit „betrouw
bare bron" vernomen te hebben, dat
de Oostduitse communistische leiders
van plan zouden zijn binnenkort de
militaire dienstplicht in de Oostelij
ke zóne af fe kondigen.
Volgens de inlichtingen van het
Westduitse vakverbond zou de soci
alistische Eenheidspartij van plan zijn,
de eerste lichtingen op te roepen van
degenen geboren tussen 1925 en 1932.
In sommige gevallen zouden dienst
plichtigen in de Sowjetunie worden
opgeleid.
VOORSPELT:
WISSELEND BEWOLKT
Geldig tot Donderdagavond.
Wisselend bewolkt met slechts hier
en daar een bui. Zwakke tot matige
wind tussen Noord-West en Noord.
Dezelfde of iets lagere temperatuur
dan gisteren.