PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Grafkelder onder de Lange Jan
werd opengelegd
Djakarta wil de zaak op Ambon
in der minne regelen
BILT
Besprekingen op een korvet
HOE NEDERLAND STEMDE
Vandaag
193e Jaargang - No.100
Directie: F van de Velde en F. B.
den Boer. Adj. W. de Pagter.
Hoofdred.. G. Billintijn, Pl.verv.:
VV. Leertouwer en H. A Bosshardt.
ABONNEMENTSPRIJS 32 ct. per
week; t 3.90 p. kw.; fr p. p. t 4.15
per kw Losse nummers 10 cent.
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 28 April 1950
ADVERTENTIEPRIJS: 18 Ct. per
mm. Minimum p. advertentie 12.30.
Ingez. mededelingen dubbel tarief.
Kleine advertenties (max. 8 regels)
van 1—5 regels f L—iedere regel
meer 20 cent. „Brieven of adres
Bureau van dit blad" 25 cent meer.
Giro nr. 359300 P.Z.C., Middelburg.
Bur. Vlissingen Walstr. 58—60. tel. 2355, 4 lijnen (b.g.g. 2861- of 2160); M'burg Londense Kaai 29. tel. 2077 en 2924; Goes: L. Vorststr. 63. tel. 2475 (b.g.g. 2228); Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12. tel. 102; Terneuzen: Bro uwerijstr. 2; Zierikzee: N. Bogardstr. C 160, tel. 26
Zuid-Celebesraad proclameert aansluiting
bij de Republiek.
Dr. J. M. Leimena, de minister van Gezondheid der RIS, is niet een extra
vliegtuig via Makassar naar Ambon vertrokken om daar een poging te
doen, de in de Zuid Molukken gerezen kwestie tot een bevredigende oplos
sing te brengen. Dr. Leimena, die Ambonees is, werd vergezeld door enige
andere autoriteiten van Ambonese afkomst.
De bedoeling zou zijn, aldus vernam Aneta, dat op een schip in de omge
ving van het eiland Amboina besprekingen zouden worden gevoerd met
vertegenwoordigers van de uitgeroepen „republiek Zuid Molukken".
Het schip, waarop de besprekingen
naby Amboina eventueel zullen wor
den gehouden, is een der korvetten
die hebben geassisteerd bij de landing
naby Makassar. Bij de besprekingen
zou dan de leiders van de in de Zuid-
Molukken uitgeroepen republiek een
kans worden gegeven, de kwestie zon
der bloedvergieten te regelen.
Over mr. Soumihil, een der leiders
Persstemmen
verkiezingen
Het dagblad „Trouw" (A.R.) consta
teert, dat deze verkiezingen het toe
nemend gewicht van de middenpartij,
en aantonen. Wat de anti-revolution-
naire partij betreft wordt opgemerkt,
dat deze partij een aanval had te door
staan van het Geref. Politiek Verbond,
terwijl zich een algemene achteruit
gang van de A.R. partij in Zuid-Hol
land voordeed, met uitzondering van
Den Haag. Scherp steekt daartegen af
de houding van Noord Holland, met
Amsterdam voorop.
Het „Algemeen Dagblad" (Rotterdam)
ziet in de uitslag van de verkiezingen
een vingerwijzing aan de regering om
zich te onthouden van radicale maat
regelen.
Een keer te meer is de positie van
de verschillende splinter-partijtjes
uiterst labiel gebleken.
De „Volkskrant" (R.K.) wijst er op,
dat het Katholieke volksdeel een beeld
vertoont van stabiele kracht. De terug
gang van de communisten is nog niet
tot staan gekomen en over twee jaar
kan het tempo best weer wat opge
voerd worden.
De „Telegraaf" zegt: „Het schijnt,
dat zich van het Nederlandse volk een
politieke moeheid heeft meester ge
maakt die men het beste kan vergelij
ken met de stilte, welke in de jaren na
1815 heerste. Grote gebeurtenissen,
waarbij ons koninkrijk uit elkaar is
gereten, zijn voorbijgegaan, zonder dat
cr electorale veranderingen hebben
plaats gevonden".
„Het Vrije Volk" constateert, dat in
Amsterdam de P. v. d. A. fiks vooruit
ging. De hoofdstad heeft de leuze
„Amsterdam wordt geen Praag" ter
harte genomen en de communisten ver
der teruggedrongen. In Zeeland. Zuid-
Holland en Groningen heeft de P. v. d.
A. het er bijzonder goed afgebracht.
Het blad meent, dat een groot aantal
kiezers de V.V.D. met haar belasting,
verlagingstruc heeft gevolgd al is het
opmerkelijk, dat in verscheidene plaat
sen de cijfers van deze partij" bleven
beneden die van de raadsverkiezingen
van verleden jaar.
Het „Zeeuwsch Dagblad" concludeert,
dat een groofr aantal kiezers tot bezin
ning is gekomen en tot de C.H.U. en
de V.V.D. is teruggekeerd. Het linkse
element in de P. v. d. A. heeft een
versterking gekregen. De A.R. partij
had van het Geref. Pol. Verbond zwa
re aanvallen te verduren. Het feit. dat
de K.V.P. inplaats van vooruit te gaan
een zetel verspeelde zal in Prot. Chr.
kringen niet zonder ingenomenheid
worden begroet.
Elders in ditzelfde blad wordt over
de Middenstandspartij gezegd: „De
Middenstandspartij zal een zetel (in de
staten van Zeeland) bezetten. Te be
treuren blijft dit, omdat wij van me
ning zijn. dat het in de politiek niet m
de eerste plaats gaat om materiële be
langen, zoals dit duidelijk blijkt uit het
doel en streven van de middenstands
partij".
(Wij tekenen hierby.aan, dat de K.V.
P. geen zetel verloor, maar een zetel
won.
Het dagblad „De Stem" (R.K.) con
cludeert:
Alles bij elkaar heeft het Nederland
se volk zich in een tijd vol spanning
en beroering merkwaardig stabiel in
zijn opvattingen betoond. En zijn lief
de voor vrijheid en democratie kwam
tot uiting in de klinkende les. welke
aan de communisten werd gegeven.
Zodat deze verkiezingen voor ons al-
len toch wel een felicitatie waard zijn
De „N.R.C." (lib.) komt tot de slot
som, dat. op de grondslag van een uit
het Nederlands volkskarakter voort
vloeiende verscheidenheid van begin
selen, zich krachtige politieke kernen
hebben gevormd, die als rotsen in de
politieke branding staan.
„Het Parool" (P.v.d.A.) is minder
ingenomen met de door de N.R.C. toe
gejuichte stabiliteit. Volgens dit blad
kont Nederland nog immer een. deze
keer vooral door de V.V.D. op dema
gogische wijze geëxploiteerde „socialis
tenangst".
Het commentaar van ..De Waarheid"
tenslotte komt al voldoende tot uiting
in de forse koppen op de voorpagina:
Stormloop tegen communisme weder
om mislukt, onze positie ongeschokt
ondanks stemmenverlies
van de opstandige beweging, worden
van Indonesische zyde de volgende
bijzonderheden verstrekt.
Mr. Soumokil is advocaat afkom
stig van Ambon. Hij was vroeger of
ficier in het K.N.I.L. en heeft als
krijgsgevangene van de Japanners
gewerkt bij de aanleg van de beruch
te spoorlijn door Burma en Siam.
Enige weken geleden heeft mr. Sou
mokil, die bekend staat als een agres
sieve leider en een vurig redenaar,
tegen de correspondent van Reuter
te Makassar gezegd dat hij, indien
nodig, zijn uniform weer zou aantrek
ken en zou meevechten als de natio
nalistische troepen van Java in Zuid-
Celebes zouden trachten te landen.
Enkele dagen nadat Abdoel Azis te
Djakarta werd gearresteerd, vluchtte
hij naar Ambon.
De Zuid-Celebesraad heeft Woens
dagavond Zuid-C élebes geprocla
meerd tot een provincie van de Re
publiek Indonesia, los van de deel
staat Oost-Indonesië.
Woensdagochtend zijn met de
hoofdmacht der Apris (het leger der
R.I.S.), die zonder incidenten te Ma
kassar en Bone is geland, aangeko
men kolonel Kawilaring, overste Wa-
rouw en overste Suharto, oud-plaat
selijk militair commandant van Djok-
ja, die met zijn gehele brigade is ge
land.
Tito lonkt naar Griekenland
en Italië.
Maarschalk Tito heeft in een toe
spraak tot de Nationale Vergadering
gezinspeeld op betere betrekkingen
met de beide buurlanden Italië en
Griekenland. De betrekkingen met de
„zogenaamde volksdemocratieën"
noemde hij meer gespannen geworden
In Athene heeft de rede van Tito „een
zeer aangename indruk" gemaakt,
meldt Reuter.
Borstbeeld van Troelstra
voor de Tweede Kamer.
Donderdag heeft staatsraad ir. J. W.
Albarda de Tweede Kamer een door
Titus Leeser vervaardigd borstbeeld
van wijlen mr. P. J. Troelstra aange
boden. ter plaatsing in haar gebouw.
Ter gelegenheid daarvan hield hij een
rede, waarin hij de betekenis van
Troelstra schetste. De voorz. dr. Kor-
tenhorst, sprak een dankwoord. Ook
jhr. Van der Goes van Naters voerde
het woord.
Jan de Meyer bij de heropende grafkelder
de Duitsers grepen er naast
Geen rantsoenering meer
van gas en electr:- Y
In aansluiting op reeds eerder ge
dane mededelingen maakt de minister
van Economische Zaken bekend, dat
de rantsoenering van gas en electri-
cltcit met ingang van 1 Mei a.s. zal
worden opgeheven.
De aandacht wordt er evenwel op ge
vestigd, dat by de electrische centra
les tydens de uren van hoogste belas
ting nog geruime tyd een tekort aan
productievermogen zal blijven be
staan. Evenals dat in de afgelopen
winter het geval was zullen maatre
gelen tot beperking van het electrici-
teitsverbruik in de spitsuren derhal
ve ook in de winter van 1950-1951 nog
noodzakelijk zijn.
Gezant In Moskou niet bang
voor oorlogsgevaar.
Dr. Ph. C. Visser, de onlangs afge
treden Nederlandse ambassadeur in
Moskou vreest de eerste jaren geen
oorlogsgevaar. Een oorlog kan nim
mer in het welbegrepen eigenbelang
van de Sowjet-Unie zyn, zo zeide hij
op een persconferentie in Den Haag,
en verder weet iedereen, dat het Wes
ten zeker géén oorlog wenst.
Dr. Visser was van mening, dat
door de jongste herwaardering van
de roebel het leven in Rusland inder
daad iets goedkoper is geworden,
hoewel lang niet zoveel als wel eens
gemeld is.
Voorlopige hechtenis
duurde veel te lang.
ELECTRICIEN ONMIDDELLIJK IN
VRIJHEID GESTELD.
De officier van Justitie bij de Am
sterdamse Rechtbank heeft Donder
dagmorgen de onmiddellijke invrij
heidstelling gevraagd van een gedeti
neerde 39-jarige electricien, omdat
naar zijn mening de voorlopige hech
tenis van 8 maanden veel te lang was
geweest voor het gepleegde feit.
De verdachte had tydens een twist
zijn stiefvader een hoofdwonde toe
gebracht Hy werd in hechtenis geno
men en niet meer op vrije voeten ge
steld. De beschuldiging luidde: po
ging tot doodslag, subsidiair zware
mishandeling. In de psychiatrische
rapporten werd hij in verminderde
mate toerekeningsvatbaar genoemd.
Nog meer militairen naar
Londense havens.
De Britse regering heeft de 3500
soldaten in het Londense havenge
bied" versterkt met 1500 man perso
neel van Marine en Luchtmacht. De
militairen lossen aan bederf onder
hevige goederen uit schepen, waar
het werk door de staking stilligt.
Er zyn thans 14.400 havenarbei
ders, bootwerkers en klerken in sta
king. Ruim 11.000 werkrfemers wer
ken door. Meer dan 80 schepen kun
nen niet normaal gelost worden.
De staking in de haven van Antwer
pen verloopt. In de loop van Donder,
dag meldden zich 6000 van de 15.000
arbeiders bij de aanwervingsbureaux.
Verwacht wordt, dat Vrijdag het over
grote deel weer aan het werk zal gaan.
De eerste lading wapens voor België
is Donderdagochtend te Zeebrugge aan
land gebracht zonder dat zich inciden
ten voordeden. De wapens werden ge
bracht door het Britse schip „Empire
Doric".
Dr. J. H. Van Royen zal waar
schijnlijk in September a.s. zijn nieu
we functie van Ned. Ambassadeur in
Washington aanvaarden. Hij komt te
voren met verlof naar Nederland.
Kostbaar materiaal van verwoeste
toren werd er veilig in bewaard
Bezetters Werden in Midde lburg listig om de tuin geleld
Een geheim, dat bjjna tien jaar door enkele ingewijden angstvallig is be
waard, lean thans geopenbaard worden. Jarenlang hebben in een eeuwen
oude grafkelder onder Middelburg's afgeknotte Lange Jan restanten van
de verwoeste spits en het carillon vooral in deze tjjd zéér kostbaar mate
riaal veilig opgeborgen gezeten. Veilig in de bezettingsjaren voor heb
zuchtige Duitsers, die geen moment beseft hebben wat aan hun spoorwa
gons „nach dem Osten" onthouden bleef
In de door een stenen gewelf over
koepelde kelder, die een vloeropper
vlakte van vier bij twee meter heeft
en waarin een volwassene kan staan
zonder het hoofd te stoten; bevinden
zich aan de ene zijde twee boven elk
aar gelegen nissen, die in vroeger tij
den dienst hebben gedaan als laatste
rustplaats van, naar wy veilig kun
nen aannemen, hooggeplaatste perso
nen. Bij elke nis is in de voorkant een
natuurstenen plaat gemetseld, waarin
een opschrift is gebeiteld. De boven
ste plaat draagt het opschrift
BEENKASSE
1698 4/25
terwyl op de onderste staat te lezen:
LAAT RUSTEN
FLORIS BEDLOO
Obiit 1724 12 M/l« D
Het is niet onmogelijk, dat deze
laatste een van de architecten der to
renspits is geweest.
PRACHTIGE BERGPLAATS
Vanzelfsprekend is er geen mooiere
schuilplaats denkbaar dan deze graf
kelder. Na de verwoesting van de
Lange Jan in 1940 lag al het maté-
riaal van de spits met inbegrip van
het carrillon als één vormloze hoop
op het gewelf. Toen vry kort na de
komst van de Duitsers het spook van
vordering en inlevering der oude me
talen rondwaarde, kwam men op het
lumineuze idee de materialen in deze
grafkelder op te bergen en ze daar
door aan het oog van de bezetter te
onttrekken.
in verband met de hoge smelttempera-
tuur moeilijker, maar gelukkig was
de ruimte groot genoeg óm de vorme
loze klompen brons te bergen. Ook het
bladkoper werd er in opgestapeld.
Evenzo vonden enkele koperen wijzers
van de uurwerken en de gespaarde
kop en staart van de torenhaan er
een goede en naar later bleek
veilige schuilplaats. De toegang tot
de kelder werd afgedekt met eiken
hout (vermoedelijk afkomstig van de
galmgaten), hierover werd een laag
zand aangebracht en tenslotte werd
deze plek met klinkers bestraat, zodat
van het- keldergat niets meer te be
speuren viel.
Enige jaren hebben de bezetters op
deze plaats him plompe laarzen gezet
zonder ook maar één ogenblik te ver
moeden, welke kostbaarheden onder
hun voeten verborgen waren!
VOOR TIENDUIZENDEN
GULDENS.
Want kostbaar was deze kelder-in
houd als men weet, dat de waarde in
1941 getaxeerd werd op rond 12.000
en nu het veelvuldige van deze ge
schatte prjjs waard is.
Thans is de grafkeldeV in het bij
zijn van de toren-architect, de heer
Jan de Meyer, geopend en zijn de ma
terialen er uit gehaald. Langzamer
hand is namelyk het tijdstip déór, dat
men ze nodig heeft, in het bijzonder
het brons. Zoals bekend zijn de kleine
klokken voor het nieuwe carillon
reeds gegoten; nü komen de grote
bim-bams aan de beurt.
Het gewicht van het klokkenbrons
bedraagt maar liefst 7000 kilo. Bij 't
brons, dat binnenkort naar de firma
Van Bergen in Heiligerlee wordt ge
transporteerd, bevindt zich één klok
van rt 1 meter hoogte, die voor de
Het lood van de spits, dat ongeveer I helft weggesmolten is. terwijl op een
4000 kilo woog, werd tot kleine baren andere het randschrift nog duidelijk
omgesmolten en in de kelder opgesta- te lezen is. Een prachtige aanwinst
peld. Met het klokkenbrons ging dat 'voor het Zeeuws Oorlogsmuseum? Wij
Een nog niet gepubliceerd portret van H. M. de Koningin, dat destyds
gemaakt is tijdens de feestelijkheden ter gelegenheid van het 12 \2-jarig
huwelijksfeest van H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bernhard.
Winst vooral voor C.H.U. en V.V.D.,
verlies voor de communisten
In ons vorig nummer gaven wij reeds een overzicht van de aantallen
zetels, welke door de verschillende partijen bij de Statenverkiezingen van
Woensdag in Nederland werden behaald. Hier onder laten wij nu in de
eerste plaats nog een overzicht volgen van de totalen der stemmenaantallen
en de percentages:
Stemmen
Percentages
1950
1946
1948
1950
1946
1948
P.v.d.A.
1.243.654
1.206.267
1.261.864
25,7
25,8
25,6
K-V.P.
1.529.483
1.468.847
1.529.938
31,6
31,4
31.0
C.H.U.
507.176
452.803
452.717
10,5
9,7
9.2
A.R.
599.038
585.336
650.386
J2.4
12,5
13.2
V.V.D.
411.936
297.524-
391.738
8.5
6,4
8,0
C.P.N.
329.265
533.096
381.206
6.8
11,4
7,7
St. Ger. Partij
110.143
100.916
116.792
2.3
2.2
2,4
Kath. Nat. Partij
32.024
62.350
0.7
1,3
Ger. Pol. Verb.
27.214
0.6
Midd. Partij
22.124
0.4
Overige partijen
32.179
29.340
80.641
0,5
0.6
1,6
Totaal
4.844.329
4.674.129
4.927.614
100
100
100
De cijfers van 1946 slaan op de Statenverkiezing van dat jaar, die van
1948 op de verkiezing van de Tweede Kamer.
Sovjet-gedelegeerde verlaat
ontwapeningscommissie.
Jakob Malik, de Russische vertegen
woordiger bij de Verenigde Naties,
heeft de vergadering van de ontwape
ningscommissie der Verenigde Naties
verlaten uit protest tegen de aanwe
zigheid van de Chinese nationalisti
sche gedelegeerde.
Dit is de 21ste maal, dat de Russi
sche delegatie om deze reden een or
gaan van de Verenigde Naties ver
laat.
De gehele Sowjetrussische delegatie
verliet hierop de zaal.
..is het 5 jaar geleden, dat de
pas gerestaureerde Cunerakerk
te Rhenen opnieuw gedeeltelijk
werd verwoest;
.is het 25 jaar geleden, dat de
Nederlandse acteur Louis Bou-
meester overleed..
vernamen, dat dit wel overwogen is,
doch dat men er van heeft afgezien.
Het lood en het koper zullen later,
bij de bouw van de nieuwe spits, weer
worden gebruikt.
In de nissen van de kelder bevinden
zich nog de beenderen van de doden,
die hier destijds een rustplaats von
den. Deze knekels en de spaarzame
verlichting verlenen de ruimte een
luguber aspect.
Laten we hopen, dat de herbouw
van de Lange Jan zo snel zal vorderen,
dat de thans weer aan *t daglicht ge
brachte materialen binnen afzienbare
tjjd verwerkt z\jnHelaas, daar ziet
het nu nog niet naar uit
Samenstelling Eerste Kamer
De provincies Gelderland, Overijssel.
Groningen. Drenthe en Zuid-Holland
zullen volgend jaar 25 Eerste Kamerle
den kiezen. De verdeling over de ver
schillende partijen zal zijn als volgt:
P. v. d. A 8. K.V.P. 5. AJt. 4. C.P.N. 2,
C.H. 3. V.V.D. 2 en S.G.P. 1.
Indien de K.N.P. (Weiter) op de K.
V.P. zou stemmen, zou de K.V.P. 6 ze
tels verkrijgen ten koste van de S.G.P.
Het aantal zetels van de S.G.P. wordt
dan 0. De tegenwoordige formatie van
de Eerste Kamer zou dan geen enkele
wijziging ondergaan.
Voor of tegen de tram.
Tegelijk met de verkiezing voor de
Provinciale Staten werd in Bergen
(N.H.) een verkiezing gehouden voor
of tegen het behoud van de tram.
De „Tram-partij" wist 96,29 van
het totaal aantal uitgebrachte stemmen
op zich te verenigen.
„Professor" in het bedriegen
In hoger beroep is voor het Arn
hems gerechtshof 3 j. geëist tegen de
docent H. S. L. R., die zich „professor"
noemde en directeur van een talenin
stituut was. R., die door de rechtbank
veroordeeld werd tot 2% jaar. maakte
er zijn werk van hulp aan te bieden
aan lieden, die wensten te emigreren
en aan Duitsers, die na de bevrijding in
ons land in moeilijkheden waren ge
raakt. In totaal heeft hij 18.864 ge
ïncasseerd zonder er iets voor te heb
ben verricht.
DE
VOORSPELT:
WISSELEND BEWOLKT.
Geldig tot Vrijdagavond.
Wisselend bewolkt met plaatselijk
enkele buien. Meest matige, tijdelijk
vrij krachtige wind uit Westelijke
richtingen. Iets minder koud.
