Geboorte n'eiiw meetinstrument: „de prestati2-eenheid" „De verlaten stad" Zeeuwse Almanak GOEDKOOP IS VAAK DUUR-K00P, 00K IN DE WONINGBOUW Dichtgeslagen deuren WOENSDAG 22 MAART 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 De vermoeide mens II Van de theorie naar de practijk Een piloot moet aan hoge eisen voldoen. (Van onze corx*espondent) BOSTON, Maart. In zyn streven om het ogenblik te bepalen, waarop een piloot zodanig vermoeid Is, dat hij zyn taak niet langer naar behoren kan vervullen, had dr. Frederilc te doen met een aanzienlijk ingewikkelder functie dan die verricht door een wereldrecordhouder. Teneinde nu een zelfde grafiek van de functionele vermoeidheid van een piloot te kunnen krijgen, ging hij over tot deze twee proeven veranderen: indien de piloot op deze vlucht nog een tweede piloot naast zich zou hebben zitten, dan zou van zijn prestatievermogen minder ge vergd zijn; op de schaal zou men on der die omstandigheden kunnen afle zen, dat hij slechts 37 „prestatie-een heden" had verlicht. Was het weer echter ongunstig geweest en had hij één tussenlanding moeten maken, dan zou hij in diezelfde vier uur een veel hoger aantal „prestatie-eenhe den" (nl. 49) hebben geleverd. Eerst mat' hij in de rustige stilte van een laboratorium de reactiesnel heid van een proefpersoon (een pi loot) op een lichtsignaal. Op een dashboard flitsten op verschillende plaatsen lichten aan, en naar gelang de plaats waar zij zich voordeden moest de piloot met zijn linker- of met zijn rechterhand een knop indrukken. Na een bepaalde tijd werden zijn re acties slordig, begon hij zich te ver gissen. Die tijd was gemeten. Vervolgens bracht dr. Frederik de ze lichtinstallatie aan op het dash board van een linktrainer, terwijl de twee knoppen werden bevestigd aan weerszijden van de stuurknuppel. De piloot moest nu zowel zijn linker trainer besturen als reageren op de lichten. Vanzelfsprekend trad zijn ver moeidheid op de lichtproef nu eerder op. Op het zelfde ogenblik dat hij „Slordig" reageerde op deze zeer een voudige test kon men. met in achtne ming van een vereiste veiligheids marge zeggen, dat hij tevens zeer dicht bij de grens der functionele ver moeidheid voor het besturen van de linktrainer was gekomen. Dit nieuwe principe werd toen ver der in de practijk ontwikkeld. Dr. Frederik ging uit zijn ervaring met het luchtvaartwezen na, welke facto ren een invloed uitoefenen op de ver moeidheid van een piloot. Om er enke le te noemen: de voorbereiding van een vlucht het aantal uren, dat de piloot op de grond moet wachten voor het vertrek de duur van de vlucht het aantal tussenlandingen (het spreekt vanzelf, dat het ver moeiender is vier uur te vliegen, ge durende welke er drie tussenlandin gen moeten worden gemaakt, dan non-stop van begin- naar eindpunt) weeromstandigheden zijn ver trouwen in de rest van de bemanning (hetzelfde geldt ook voor het ver trouwen van andere bemanningsle den in de gezagvoerder) het tijd stip van de vlucht (dag- of nacht vlucht) zijn gemoedsomstandighe den. HET METEN Al deze functies beïnvloeden het prestatievermogen en de functionele vermoeidheid van de piloot. Dr. Fre derik zou teneinde zijn „graadme ter", die het doel van zijn onder zoek was, geheel langs wetenschap pelijke weg te vinden jaren moeten besteden om deze factoren alle te meten. Maar de uitgebreide reeks proeven, die hij op vliegtuigbeman ningen van elke klassificatie had ge nomen, hadden hem en zijn mede werkers zoveel inzicht gegeven in de betekenis van deze factoren, dat zij zich verantwoord achtten deze te verrekenen in een nieuwe schaal, waarin zij de prestaties door 'n pi loot in de lucht verricht, onder ver schillende omstandigheden konden meten in wat zij „prestatie-eenheden" noemden. PRESTATIE-EENHEDEN Uitgangspunt daarvoor was een vlucht van vier uur, onder ideale weersomstandigheden, in een Dakota, waarbij de piloot terzijde wordt ge staan door een marconist en een me- cano. Het aantal prestatie-eenheden werd arbitrair gesteld op 40 voor een dergelijke vlucht, omdat het met dit cijfer gemakkelijker werken was. Als op een rekenlinéaal kon men op deze schaalverdeling de omstandigheden TANTE POS ZORGT NIET VOOR ALLES! Tante Pos heeft bij Jan Publiek een goede naam. Wie nagaat wat de P.T. T. per dag in Nederland presteert, neemt voor deze overheidsdienst zijn petje af en slaakt de verzuchting, waarom niet alle overheidsdiensten zo kwiek en zo soepel zijn. Soms is 't ver trouwen in Tante Pos onbeperkt en terecht, want ook brieven, voorzien van adressen, die óf onleesbaar zijn, óf uitmunten door een maximum van onvolledigheid, plegen prompt op de goede plaats bezorgd te worden. Maar zelfs Tante Pos moet onbe perkt vertrouwen wel eens beschamen. De posterijen stellen ten behoeve der luisteraars lijsten beschikbaar met de veranderde golflengten. Welnu: Maandagmiddag verscheen op het postkantoor te Middelburg een jochie om zijn spaarcentjes te storten. Met een gelukkig gezicht nam h\j zijn m° m ^atje in ontvangst. Moet ik hier ook zijn voor de ra dio? vroeg hy. Voor een luistervergunning? vroeg de ambtenaar Nee, voor zo'n glazen ding, zei 't joch, en de ambtenaar snapte er niets van. Toen greep de knaap zijn boodschap pentas en diepte er een pakje uit op. voorzichtig maakte hij het papier los en er tlit te voorschijn kwam een glazen afstemschaal van een ra diotoestel. °.m. l\te ruilen voor een nieuwe! zei het joch. ""'"'''ertt vertrouwen in de service van Tante Pos gesproken: staf, maar zijn werkzaamheden zyn er thans op gericht deze zodanig te verbeteren, dat men binnenkort kan komen tot internationale voorschrif ten voor vliegtuigbemanningen, waar bij het aantal „prestatie-eenheden" dat zij verrichten beslissend zal worden gesteld voor het aantal uren, dat zij in functie mogen zijn. (Nadruk verboden) ME ET-INSTRUMENT Dr. Frederik heeft zijn meet-instru- ment zodanig geconstrueerd, dat de prestatie-eenheden af te lezen zijn voor ieder lid van de bemanning, ter wijl de volgende invloeden in aanmer king worden genomen: tijdsduur van de reis vliegtuigtype (sommigen blijken gemakkelijker - handteerbaar dan anderen) aantal tussenlandin gen eigenschappen van de route (veel koersveranderingen of niet; ver anderingen van vlieghoogte e.d.) gemiddelde weersomstandigheden samenstelling van de bemanning. Dr. Frederik voegt daaraan toe, dat deze „vermoeidheidsmeter" het resultaat is van enig „compromis" met de practijk. De schaalverdeling is steeds gebaseerd op zijn weten schappelijke proeven, anderdeels op de persoonlijke (en dus niet-weten schappelijke) indrukken van de bes ten der KLM-piloten. Op de keeper beschouwd doen zich nog imperfec ties voor bij deze vermoeidheids-maat- Dr. W. S. FREDERIK Beroering in de padvinderswereld. Er is beroering in de vereniging „De Nederlandse Padvinders" (NP.V.). Een aantal leden en oud-leden heeft een bro chure het licht doen zien onder de titel „Ten einde raadIn deze brochure worden ernstige bezwaren tegen de hui dige verenigingsleiding kenbaar gemaakt. Geconstateerd wordt dat de pogingen om de ontstane moeilijkheden binnen de vereniging op te lossen ziin mislukt en zij wyten dit aan de ondemocratische verhou dingen in de vereniging. Het bestuur voert een autoritair beleid, de Raad van Toe zicht functioneert niet als zodanig, en het „leidersconcent" (de vertegenwoor digers der stemfgerechtigde leden) is machteloos. Deze ondemocratische en on-Nederland- se verhoudingen vormen ook de onder grond van de dan volgende klachten: een opsomming van misleidende publicaties en van beroeringwekkende benoemingen en ontslagen van functionarissen; klachten over grote uitgaven, terwijl het finan cieel beleid voor de leden geheim wordt gehouden; klachten over het ontduiken van statutaire voorschriften (zoals b.v. 't voorschrift, dat functionarissen in bezol digde dienst geen deel mogen uitmaken van het bestuur). Uit de brochure blijkt voorts, dat het in October 1948 zo ge ruchtmakende plotselinge uittreden van de Ned. Padvinders Vereniging uit de Ne- derlandsche Jeugdgemeenschap zonder overleg met de leden is geschied en door verscheidene leden wordt gewraakt. Ten slotte onderwerpen de stellers der brochure het beleid van het huidige be stuur speciaal op cultureel gebied (b.v. zang. radiouitzendingen) aan critiek Zij klagen erover dat critiek die aan het bestuur kenbaar gemaakt wordt generlei uitwerking heeft en zelfs vaak onbeant woord blijft. Wij laten U hier vier voorbeelden zien van slechte en economisch niet verantwoorde woningbouw. Links bo ven: houten woning van 5000.-, inhoud 150 m3. levensduur hoogstens 10 jaar. De kamerwanden zijn van board of bimscement-platen. Fundering ontbreekt. Rechts boven: geverfd plaatijzeren „woning op wielen", van 60 m3 inhoud, met board binnenbetimmering. Afmeting 10 x 2.40 meter. Totaalkosten met schuur, afvoer en waterleiding 5.159.-. De levensduur is niet te bepalen. Links onder: houten woning met eveneens een bin- nenbetimmering van boardplaat. De fundering bestaat uit betonstiepen. De vloer is deels van tegels, deels van hout. De inhoud 110 m3, bouwkosten 2800.-. Levensduur maximum 10 jaar. Rechts onder: houten wonin gen met rieten daken, die eerst 7.- en thans 6.- per week huur doen. Bouwkosten per stuk 5700.-. funde ring betonplaat. Waterleiding en stroom aanwezig. Levensduur bij goed onderhoud 15 jaar. Walvis-seizoen gesloten. Vorige week eindigde het op 22 December aangevangen seizoen voor de vangst op walvissen. In totaal werden door de „Willem Barendsz" geproduceerd 77.377 (105.040) vaten traan en 4.957 (4.168) vaten sperm- olie. Langs de wegen en in de velden worden ,woongelegen- heden geplaatst. Ministerie houdt zich met dit kwaad bezig. (Van onze speciale verslagever) Gerdie en Wim hadden jarenlang gespaard voor hun huwelijk. Van trouwen kon echter niets komen, om dat zij alsmaar tevergeefs klopten aan de onverbiddelijke deur van het huisvestingsbureau, dat hen zelfs niet aan een paar kamers kon helpen. Zij bleven wachten, sparen en werken. Hij in de tekenkamer van een groot bedrijf. Zy achter de schrijfmachine van een handelsonderneming. Eens op een avond las Wim onder het avondeten in de krant een adver tentie waarboven de volgende vette koppen prijkten: WONINGNOOD OPGELOST Binnen 2X24 uur Uw eigen huis Prys 4000 Hij gunde zich bijna geen tijd om de maaltijd behoorlijk te beëindigen. Veegde zijn mond, dié nog half vol was, met zijn zakdoek af, trok zijn jas aan en zat even later nog hijgen de van het harde fietsen in de huiska mer van Gerdie's ouders. „Kijk eens meid", riep hij enthou siast uit, terwijl hij haar de adver tentie onder de ogen hield. „We kun nen gaan trouwen, zo'n huis kopen we". Het is nu alweer meer dan een half jaar geleden, dat zij voor het eerst hun eigen huisje binnenstapten. Op het eerste gezicht een vriendelijke woning. Woning? Nou ja, wel een groot woord. Eigenlijk meer een zomer huisje of een woonwagen. De vertrek ken erg bekrompen en net groot ge noeg voor hun tweetjes. Bij die vier duizend gulden was het ook wel niet Het meest gangbare filmgenre is de Western, de film van het zogeheten „wilde Westen" van Amerika, de film van harde mensen in een hard leven. Duizenden Westerns zijn er gemaakt, milliarden dollars hebben ze gekost en nog veel meer hebben ze opgeleverd, dank zij de talrijke millioenen bio6- eoopgangers. De Western is het filmsucces by uitstek, massavoedsel bere kend* naar een grove smaak; niet proeven, niet kauwen, alleen maar slik ken! Stof, meS&en, kogels, lijken, snode boeven, belaagde onschuld, bittere vuistgevechten en ten slotte de overwinning van verborgen edele gevoe- af kan temidden van de optrekkende kruitdamp. In dit genre Western mag lens, waarbij er dan soms ook nog een happy ending voor held en heldin men geen kunst verwachten. We mogen al bly zyn wanneer ze 'n redelijk verstrooiïngsproduct is, waarin aan 't menselyke niet al te veel geweld wordt aangedaan. Een heel enkele maal komt het echter voor, dat een re gisseur in dit genre van de voor een groot publiek bestemde Western een niveau weet te bereiken, waarop filmkunst ontstaat. En zo'n verheugend geval doet zich voor met de film „Yellow Sky" („De verlaten stad"). Boeiende Western van"^ kunstzinnig gehalte j sympathie gaat ontwikkelen. Aan de tegenstrijdigheid van gevoelens en driften gaat de troep bandieten ten slotte te gronde; uit onderling wan trouwen en zelfzucht ontbrandt een strijd tegen de enkeling, die voor recht durft op te komen. En die on gelijke strijd voert tot de overwin ning van het goede en een happy ending van de schuchtere romance. Het moraliserende slot van dit ver haal kennen we uit talrijke Westerns, maar dit neemt niet weg, dat „Yel low Sky" een zeer bijzondere film is, die mijlenver uitsteekt boven het ge middelde wild-westproduct. Meer dan een relaas van beklemmende of op windende gebeurtenissen is „Yellow Sky" vooral een film die zich met de mens bezig houdt. Regisseur Well- man heeft hier op een verbluffend knappe en gevoelige wijze de mensen getékend, die onder gedwongen primi- Hot is een tilm van de regisseur Hun plannen worden echter door- om'standisheden leveid volko- William A. Wellman, eon film die somimgender band*. raen dZ C^tosttaeten! emoties en geleefd worden, blindelings, Greory Peck en Anna r;A ntf M tpn niet meer hun eevoelens meester men door hun instincten, emoties en weliswaar een uitzonderlijk hoog en ten niet meer hun gevoelens meester difte geleefd wnrrion kunstzinnig peil vertoont,maar aan kunnen blijven door de^anwez.gheid de andere kant toch volledig in staat van het meisje. Enkelen willen haar is een groot publiek te boeien en te alleen maar bezitten, m anderen ech- roUen m naast hen er (aI. bevredigen. Het verhaal is eenvoudig ter wellen diepere emoties, menselijk r„ke ujstekende typeringen zoals en strak gecomponeerd: een groepje respect en liefde. Dit is het sterkst het T Barton als een kostelijke goud- oud-strijders tot bandistisme verval- geval bij de bendeleider, voor wie k len wordt na een bankroof achter- overigens het meisje geheel tegen vol'gd. Zo vluchten een zoutwoestjjn haar wil m onbewust een dieuere LONG-SHOT in. waar de achtervolgers hen niet verder opdrijven: „Laat ze maar ver der hun gang gaan", zegt de sheriff. „Ze hebben zich nu al aan de dood uitgeleverd!" Dagenlang zwerft het groepje door de zoutvlakten in een schroeihitte, zonder voedsel en met slechts enkele flessen water. Wanneer de mannen volkomen uitputting en radeloosheid nabij zijn. ontdekken ze eindelijk heel in de verte de daken van een stadje. Op hun laatste krach ten slepen ze zich erheen om dan tot de ontdekking te komen, dat het stad je leeg is en vervallen. Een enkele goudzoeker woont er nog met z'n kleindochter. Ze houden de bandieten op een afstand, wier begeerte zich gaat richten op de schat die de goud zoeker ongetwijfeld moet bezitten. gebleven, omdat er bijna nog een duizend gulden voor allerlei „kleinig heden" boven op kwam, maar liever dit, dan dat eeuwige wachten op trou wen. ARME MENSEN Aime Gerdie en Wim. Hoe lang zul len zij van hun hutje pleizier heb ben? De levensduur zal tien, mis schien vijftien jaar zijn, terwijl zij voor 1500 meer een stenen en veel betere permanente woning hadden gehad, die minstens een eeuw meegaat, afgezien van de veel ruime re behuizing. Er zijn duizenden Gerdie's en Wim's in ons land. Tijdens een zes honderd kilometer lange tocht kris kras door Overijssel hebben we gezien, hoe velen het woningvraagstuk méén den te kunnen oplossen. Met tiental len tegelijk zijn de noodwoningen (la ten we ze zo maar noemen) eenvoudig langs de weg gezet. Zij staan ergens verlaten midden op een weiland, lig gen verscholen in de bossen of zijn tussen twee huizen in, op een vergeten plekje gepoot. Gepoot is in dit geval een goed woord, want van een fundering kan men niet of nauwelijks spreken. De bouw voldoet aan geen enkel voor schrift en nu reeds na enkele maanden ondervinden de bewoners de ellende van deze revolutiebouw. DRIE SOORTEN De bouwsels kunnen we verdelen in drie soorten: Woonwagenmodellen op wielen, die het minst comfortabel zyn en waarin zelfs een tosislet osnt- breekt. Houten huisjes, weinig gro ter dan een week-end huisje van volkstuintjes, gelegen nabij de grote steden en eternit-woningen, die wat model en ruimte betreft ongeveer ge lijk zyn aan de houten huisjes, maar in kwaliteit daaraan nog onderge schikt zijn. Wanneer iemand in het laatste «val de onvoorzichtigheid zou begaan om zyn fiets hardhandig tegen de „buitenmuur" te zetten, kon het wel eens gebeuren, dat het stuur voor de helft in een van de vertrek ken belandt. Zo'n huisje nu kost 4300, waarvan noch de levensduur noch de onderhoudskosten te bepalen zyn. De stelling: duur kopen is goed ko pen wordt met deze voorbeelden voor ogen wel in ernstige mate afbreuk Het Wereldgebeuren De aspirant-kopers van dit soort zogenaamd goedkope bouwsels ste ken zich in tal van moeilijkheden. Bo vendien wordt ons land „verrijkt" met een aantal „woningen", waarop wij allerminst trots kunnen zijn. Van daar, dat thans ook het ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting zich met dit voort woekerende kwaad bezig houdt. En dan te weten, dat voor een goe de duizend gulden meer huisjes gebouwd kunnen worden, die zeker 'lang niet ideaal zijn, maar die toch zeer gunstig afstekend bij de woonwa gens en houten optrekjes (Nadruk verboden) Eén dode en twee gewonden bij autobotsing. Om elf uur Maandagavond reed op de Rijksweg in de richrting van het Gooi een vraehtauto met aanhangwagen, bestuurd door H. J. N. uit Nijkerk, terwijl in de richting Amsterdam een auto naderde, be stuurd door E. J. S. uit Amsterdam. Ter hoogte van de Meerstraat onder de ge meente Naarden reed de luxe auto met g* rote snelheid tegen de vrachtauto, zo dat deze van de aanhangwagen losschoot en met de kop in de aan de overzijde ge legen sloot terecht kwam. De mede-inzittende van de luxe auto, de 36-jarige mevr. R. uit Amsterdam, werd zo ernstig gewond dat zij spoedig het ongeval overleed. De bestuurder werd met zware verwondingen naar de Majella-stichting in Bus sum vervoerd. De bestuurder van de vrachtauto liep even eens ernstige verwondingen op. Vermoed wordt, dat de bestuurder van de luxe wagen in de war is gebracht door het feit, dat van de vrachtauto slechts één koplamp brandde en dat hfj van de veronderstelling is uitgegaan, dat het een motorrijwiel was. Vorige week is Polen in alle stil te uit de Wereldbank en het Inter nationale Monetaire Fonds getreden. Zonder dat er een waarschuwing of een verklaring aan vooraf ging. Op zich zelf is dit voor de Wereld bank geen grote slag, daar Polen tot de minst geestdriftige deelne mers behoorde. Het heeft slechts 12.500 dollar ingebracht van de 125 millioen, die het zou bijdragen. Het kreeg geen lening verstrekt, omdat het geen tegenwaardefondsen wilde storten. Belangrijker is de achtergrond van de Poolse maatregel. Warschau schreef de Wereldbank een bedank je vlak na de waardevermeerdering van de roebel. Men kan er uit opma ken, dat langzamerhand alle valuta in Oost-Europa, en wellicht na ver loop van tijd ook in China, vastge koppeld worden aan de roebel, waar door een „roebel-gebied" ontstaat, waarin Rusland het handelsverkeer volkomen gaat beheersen. Rondom dit „roebel-gebied" moeten muren ongetrokken worden om de Oost- Europese landen geheel te isoleren. De New York Times wijdde aan deze opzet een hoofdartikel onder de kop „Dichtgeslagen deuren".' Het blad schrijft: „In het tijdperk van het straal vliegtuig, de telegrafisch overge brachte foto, de rechtstreekse over brenging van stem en beeld van het ene werelddeel naar het andere, zyn wij er getuige van hoe willens en wetens een „verboden rijk" gesticht wordt, een kluizenaarssrijk als in Tibet, maar dan op een veel grote re schaal, en dat door een mogend heid die een steeds grotere vrees voor alle communicatiemiddelen aan de dag begint te leggen naarmate de techniek op dit gebied voort schrijdt. Wellicht bestaat er een redelijke grond voor deze angst, want naar mate het rijk zich uitbreidt, neemt het allerlei landen in zich op, welke nog een band onderhouden met an dere landen en welke zich nog her inneren hoe zy eenmaal onafhanke lijk waren, en het bestaan van een dergelijke band en een dergelyk goed geheugen vormen een gevaar lijk element. In de weken die achter ons liggen hebben de Sovjets tel kens opnieuw maatregelen getrof fen, welke het verblijf in de vazal staten tot een hachelijke aangele genheid maken en welke mede ten doel hebben eens en voor al een ein de te maken aan alle betrekkingen tussen deze landen ey het overige deel van de wereld. Het onver wachte uittreden van Polen uit het Internationale Monetaire Fonds en de Wereldbank, is een nieuw voor beeld van de Russische politiek, die er op gericht is een scheiding te weeg te brengen. Deze maatregelen staan met elkaar ten nauwste in verband zodat men gerust m?f aannemen dat wij hier te doen hel* ben met een van tc voren uitgestipA pelde politiek, waarvan het doel en de betekenis steeds duidelijker aan het licht treden. Behalve dat uit deze maatregel nog eens ten over vloede blijkt, dat de bufferstaten volkomen van Rusland afhankelijk zyn. heeft hij ten doel. Moskou tot de enige verbindingsschakel te ma ken met de vrije landen; zodoende wordt deze plaatsv de eigenlijke hoofdstad van een groep landen, die naarmate de trid verstrijkt, steeds meer tot een koloniale status vervallen. Het rijk waarin de zon nimmer onderging, maakt plaats xToor een rijk, waarin de zon nim mer opkomt, een rijk waar slechts de duisternis heerst en alle deuren hermetisch gesloten zijn." Deze laatste zin is niet vrij van enige overdrijving, maar voor het overige is de redenering van de New York Times in het licht der fetten toch wel aanvaardbaar.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 3