PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Op proefvaart met de Jagersfontein Nederlandse diplomaten te Praag beschuldigd van sabotage D£ BILT WESTERLING ZAL WORDEN UITGELEID NAAR NEDERLAND LAATSTE N.S.B. KOPSTUK WORDT THANS BERECHT houwers bekende schuld in het spionnage-proces Truman .zal nooit naar Moskou gaan Alleen tevreden mensen aan boord Dagen van het federalisme in Indonesië geteld VOORSPELT: 192e Jaargang - No. 53 Dagblad, uitgave van de firma Provinciale Zeeuwse Courant. Directie. F van de Velde en F. B den Boer AdJ W de Pagter, Hoofdred.. G. BalUniyn. Pi.verv.: W. Leertouwer en H. A Bosshartit ABONNEMENTSPRIJS 32 ct. per week; f 3.90 p. kw.; £r p p. 1 4.15 oer kw Losse nummers 10 cent WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN Vrijdag 3 Maart 1950 ADVERTENTIEPRIJS: 18 ct. per mm. Minimum p. advertentie 2.50. Ingez. mededelingen dubbel tarief. Kleine advertenties (max.8regels): van 1—5 regels 1.—. iedere regel meer 20 cent. ..Br.even of adres Bureau van dit blad" 25 cent meer. Cirr» nr- 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bur Vlisstngen Walstr 58- -60 tel 2355. 4 lijnen (b.g.g. M'butg Londense Kaai 29, tel. 2077 en 2924 - Gom. L. Vorststr. 63. teL 2475 (bg.g. 2228) - Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12. tel. 102 - Tern?uzen: Brouwertjstr. 2 - Zierikzee: N. Bogardstr. C 160. tel. 26 Journalisten uit Westerse landen niet toegelaten. De Nederlandse zakenman J. A. Louwers, tegen wie gisteren in Praag een proces is begonnen, heeft volgens Reuter bekend zich aan spionnage en sabotage te hebben schuldig gemaakt. Urenlang werd Louwers voor het Tsjecho-Slowaakse staatsgereehtshof ondervraagd. Radio Praag meldde gisteravond, dat volgens Louwers' verklaring voor de rechtbank alle leden van de Nederlandse legatie te Praag, onder leiding van de ge wezen gezant A. Merens, hebben geholpen bij het ontvluchten van ryke Tsjecho-Slowaakse burgers en hun bezit uit het land. IEen woordvoerder van het /Neder landse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de beschuldigingen te gen Nederlandse diplomaten in j Praag zoals die zijn verspreid door i radio Praag en het officiële nieuws bureau „Ceteha" categorisch tegen- gesr.tokdn. „Het gewone recept in communis tische processen", merkte hjj op. Een zegsman van de A.K.U., aan welk concern Louwers verbonden is, achtte liet uitgesloten, dat Louwers zich aan overtredingen, zoals wij die .in het Westen opvatten, zou heb ben schuldig gemaakt. „Brieven en paketten met inlich tingen en monsters, die verkregen waren door economische spionnage z\jn door Louwers per diplomatieke post naar Nederland verzonden", aldus de radio. Ter verontschuldiging zou Lou wers hebben aangevoerd, „dat leden van de Amerikaanse, Engelse en Ca nadese diplomatieke missies precies hetzelfde hebben gedaan." Louwers noemde de volgende na men: de Nederlandse militaire atta ché, kolonel Hasselman, de legatie kanselier Lochamann, de handelsse cretaris, Kruseman, de tweede lega tie-secretaris, Rosenberg Polak en de heer van der Haas. Deze diplomaten zouden zich te vens aan valutatransacties op de zwarte m^rkt hebben schuldig ge maakt. Louwers zou verder verklaard hebben, dat „de gentlemen-diploma ten van de Nederlandse legatie niet alleen van deze légatie hun grootste winsten hebben behaald door het verkopen van hun wagens." Ook het personeel van de K.L.M. had rijke Tsjechen geholpen. De chauffeurs van de vrachtwagens, die tussen Nederland en Tsjecho- Slowakye reden namen vluchtelingen en hun eigendom mee over de grens. Drie vertegenwoordigers van de Nederlandse legatie te Praag wa ren Donderdagmorgen aanwezig (oen voor het staatsgereehtshof in de Pankrac-gevangenis het proces begon. Louwers moest terecht staan met negen andere beschuldigden allen Tsjechen. Volgens de beschuldiging hebben zij getracht staatsgeheimen te ver krijgen om deze in handen van een vreemde mogendheid te spelen en zyn z\j in contact getreden met een „imperialistische spionnage-organi- satie." Louwers zou belangrijke ge heimen over de nationale industrie hebben verkregen. GEEN TOEGANG. Journalisten uit de Westelijke lan den worden by het proces niet toe gelaten. Een Tsjechische functionaris zeide „niet mogelijk", toen hem accredi- teringskaarten van het ministerie Aan Buitenlandse Zaken werden ge toond. De Nederlandse militaire attaché kwam later met de officiële Tsjechi sche nota voor de dag, waarin de Nederlandse legatie van het proces op de hoogte werd gesteld. In de nota wordt tevens verklaard dat 't proces openbaar is. De officials be keken de nota, haalden hun schou ders op en zeiden, dat alle plaatsen bezet waren. Een andere functiona ris zeide, dat een dag tevoren alle plaatsen al besproken waren. Schacht naar Indonesië HEM ZOTT POSITIE WORDEN AANGEBODEN. De Frankfurt Abendpost bevatte Donderdag de suggestie, dat dr. Schacht, de Duitse minister van fi nanciën tijdens het regiem van Hitier, een functie in Indonesië zou worden aangeboden. Het blad berichtte, dat Oswald Sultan Pangeran, die een zwa ger van.de Indonesische premier, drs. Hatta, zou zijn, in Hamburg verbleef en van drs. Hatta instructies ontvan gen had dr. Schacht een „invloedrijke positie" in Indonesië aan te bieden. Pinksterdemonstratie in West-Berlijn verboden. be West-Berlijnse autoriteiten zullen alle maatregelen nemen om communisti sche demonstraties met Pinksteren in W.- BerlUn te voorkomen, aldus heeft burge meester Reuter verklaard. „De vijanden van de vrijheid zullen eenzelfde mate van vrijheid krijgen als gegeven wordt aan de democraten in Oost-Berlijn", aldus voegde professor Reuter toe aan zijn verklaring. „Wy zul len hun dus niet toestaan gebruik te ma ken van het Olympisch Stadion en wij zullen elke soort van mars of demonstra tie verbieden. De democratische partyen moeten een verenigd front vormen om deze bedreiging te weerstaan". De geallieerde bevelhebbers van Beriyn hebben later in een gemeenschappelijke verklaring de mededeling van burgemees ter Reuter bevestigd. „De geallieerden zullen ellce poging van de jeugdbeweging om met Pinksteren in Beriyn te demonstreren de kop indruk ken. Getracht wordt de Duitse jeugd te misbruiken om communistische doelein den te bevorderen". Aldus een uit de verklaring. De militaire attaché Kolonel Has selman en de Nederlandse zaakge lastigde J. van der Gaag, werden ten slotte toch toegelaten. Een Ne derlandse vertaler mocht de zaal echter niet betreden. De lieer van der Gaag verklaarde Donderdagavond, dat gedurende de zitting vrijwel alleen Louwers on dervraagd werd. I)e negen mede be klaagden van Louwers werden inde loop van de ochtend, nadat hun identiteit was vastgesteld, weer weggevoerd. Tenzij als tourist. President Truman heeft verklaard, dat hij, zolang hjj president van de V. S. is, nooit naar Moskou zal gaan. Lachend voegde de president eraan toe, dat hij hoopte nog eens de kans te zullen krijgen om de Russische hoofd stad te bezoeken als hy niet langer president zou zyn. „Misschien zou ik dan als toerist naar Moskou kunnen gaan". In nog nadrukkelijker bewoordingen dan bij enige vroegere gelegenheid wees de president op zijn wekelijkse persconferentie de mogelijkheid van de hand. dat hij naar Moskou zal gaan om met maarschalk Stalin middelen te bespreken om een einde te maken aan de huidige geschillen tussen de V. S. en de Sowiet-Unie. Tezelfdertijd gaf de president op nieuw te kennen, dat hij bereid is maarschalk Stalin te Washington te ontmoeten. De president ontkende voorts de juistheid van de berichten, volgens welke er een verslechtering zou zijn ingetreden in de staat van militaire paraatheid der Ver. Staten. „Nimmer tevoren is de militaire situatie van ons land op een tijdstip, waarop het niet in oorlog was, zo goed geweest", ver klaarde hij. Truman wees-een suggestie, dat het atoomtijdperk een verplaatsing van de regeringszetel nodig zou maken, spot tend van de hand. De president zei, dat hij Washington als hoofdstad be vredigend vond en dat hij er zich vol komen veilig voelde. De wapens, die Frankrijk zal ontvangen. De Franse minister van Nationale Verdediging, René Pleven, heeft Don derdag bijzonderheden verstrekt over de wapenen, die Frankrijk in het ka der van het Atlantisch Pact van de V.S. zal ontvangen. Pleven verklaarde, dat Frankrijk artillerie voornamelijk luchtafweerge schut, voertuigen van allerlei aard, tanks, reserve-onderdelen, materiaal voor krachtoverbrenging en vliegtui gen voor het marine-luchtwapen zal ontvangen. Slechts een zeer klein deel zal infanterie-materiaal zijn. Minister Pleven legde er de nadruk op. dat het materiaal niet door de V.S. was uitgekozen, maar dat Frankrijk zijn eigen keuze had gedaan. Verder zei hij, dat het geen ver ouderd materiaal zou zijn. De tanks, bijvoorbeeld, zouden van verbeterde typen zijn, vergeleken met die, welke aan het eind van de oorlog in gebruik werden genomen. Geen uitlevering aan Indonesië. All India Radio heeft Donderdag het bericht verspreid, dat de Britse autoriteiten in Singapore een bevel hebben uitgevaardigd, dat Westerling naar Nederland zal worden uitgeleid op grond van Nederlandse nationali teit. Tezelfdertijd hebben de Britse autoriteiten een verzoek van de Indo nesische regering om uitlevering van Westerling geweigerd, omdat er geen uitleveringsovereenkomst bestaat tus sen de Ver. Staten van Indonesië en Engeland. De journalist Charles Stuart, die in Djakarta werkt, heeft een gesprek met Mevrouw Westerling gehad. Zij zou hem hebben medegedeeld: „Mijn echtgenoot oefende voldoende invloed uit op leger- en vlootkringen om het zo te schikken, dat dagbladen en persagentschappen ten onrechte zijn vlucht meldden. In werkelijkheid hield hij zich daarna nog acht dagen in Djakarta verborgen." Mevrouw Westerling verklaarde voorts, dat zij met haar echtgenoot naar Tandjong Priok ging. waar zij zich aan boord van het vliegtuig be gaf. Hij zou dicht by Singapore het vliegtuig verlaten om naar de kust te kunnen zwemmen. Stuart beweert verder, dat Wester ling voor zijn aanval op Bandoeng financiële steun van een militair waarnemer der Ver, Naties kreeg aangeboden. Hij weigerde echter deze steun te aanvaarden. Minister Mansholt sprak tot tuinbouwers. Tijdens de vergadering van het Ko- niklijk Nederlands Landbouwcomité. afdeling Tuinbouw, werd het woord gevoerd door minister Mansholt. Deze zeide o.a. dat er geen aanleiding is om te vrezen, dat het consumptieniveau van groenten en fruit zal afnemen. De exportmogelijkheden ook naar Duitsland zijn niet ongunstig. «Van Geelkerken erkent het ten laste gelegde volledig. Donderdag is voor de Utrechtse rechtbank een tweedaags proces be gonnen tegen Cornells van. Geelkerken, voormalig plaatsvervangend lei der van de N.S.B. en leider van de Nationale Jeugdstorm. De thans 5li- jarige van Geelkerken is reeds 4J/j jaar gedetineerd in de strafgevange nis te Utrecht. In de lange dagvaarding wordt hy ervan beschuldigd de N.S.B. mede te hebben opgebouwd en de vijand alle mogelijke steun Ie hebben verleend tegen de Nederlandse belangen in. De president van de Utrechtse rechtbank, prof. mr. L. W. G. Schol ten, begon het proces met een uit voerig verhoor van de verdachte zelf, waarin naar voren kwam, dat de vroegere rechterhand van Mus- sert na lager onderwijs te hebben genoten, een betrekking aanvaard de op de provinciale griffie in Utrecht en daar in aanraking kwam met Mussert. In 1934 kreeg hy ont slag in verband met zijn lidmaat schap van de N.S.B., die toen ver boden werd voer ambtenaren. Hij erkende, samen met Mussert de N.S.B. te hebben opgericht, zei de aanvankelijk de positie te hebben bekleed van algemeen secretaris en vertelde, dat hij langzamerhand plaatsvervangend leider was gewor den. Officieel was hij dat van 1937 af. De president -behandelde achter eenvolgens alle in de dagvaarduig ten last? gelegde punten, die van Geelkerken nagenoeg zonder uit zondering volmondig erkende. Slechts op enkele onderdelen der omschrij vingen maakte hij een aanmerking. Het verhoor, dat 'de president ver dachte afnam, duurde ongeveer twee uur. Daarna nam de officier van jus titie, mr. Drabbe, het woord. Ook hij stelde van Geelkerken ruim een uur lang talloze vragen, waarop be sprekingen volgden tussen de recht bank en verdachte over de bevoegd heden van de landmacht en land storm en over talrijke andere de tails. DE GIJZELAARS-KWESTIE. Een onderwerp, waarover ver dachte werd ondervraagd, was de kwestie der gijzelaars. Hem werd verweten, dat hij een lijst van 500 personen had opgesteld. Hij ver- De „Jagersfontein" bunkerde in de Buitenhaven van Vlissingen. Spannende uren in machinekamer. (Van onze speciale verslaggever). Alt yd weer als een Scheldesehip Vlissingen verlaat, wordt het met onmiskenbare weemoed nagestaard door wie er aan werkten. De één sloeg er honderden klinknagels in, de ander maakte de leuningen van de trappen. Jan heeft de machines helpen bouwen en Kees beschilderde de kastjes in de kinderspeelkamer met aardige poppetjes en hondjes. Een paar duizend Vlissingers hebben sedert die Augustusdag in 1947, waarop de Jagersfontein als een hulpeloos wrak in de Scheldestad arri veerde, er hun werkkracht aan gegeven. Het schip is een brokje van hen zelf geworden. Als het weggaat, gaat er iets mee van al die Vlissin gersEn daar ging dan de Jagersfontein Dinsdag, op de laatste stra lende Februarimorgen, weg van de rede, de groene Noordzee op. Nu is het laat in de Woensdag middag. Vier en twintig uur heb? ben de beide Sulzer-Dieselmotoren met hun 12000 As PK onafgebroken en onberispelijk gedraaid. Kapitein Brouwer staat op de brug. Hy is klein van stuk en zijn schip is groot beneden hem en kaars recht klieft het de trage deining. Zo juist is ,de gemeten mijl" ge varen. Op volle kracht draaiden de motoren van de dubbelschroefs Ja gersfontein. Met ingehouden adem stonden de officieren bij de vele meetinstrumenten. Het meest in spanning verkeerde kapitein Brou wer zelf. Ook 's morgens had hij de Jagers fontein al völuit laten lopen. Achttien myl per uur, mijnheer! verzekerde hij trots. Drie en der tig kilometer, tegen de wind in. En toen we de wind achter kregen, zat er in een ogenblik nog een mijl bo venop! Negentien myl dus. Nu, by de gemeten mijl, zou bly- ken, of zy'n schattingen juist waren geweest. Zij bleken juist. Ruim 18 mijl! Voor een vracht-passagiersschip als de Jagersfontein, een respectabele snelheid! GEEN FOUTEN. Zo tevreden als kapitein Brouwer waren alle opvarenden van de Ja gersfontein. De kok in de keuken bracht zijn bedrijf op volle toeren. En had ple zier in z\jn leven. De mensen in de machinekamers hoorden en zagen 't werk hunner handen en wisten dat alles goed was. De stuurman draai de aan zyn grote wiel en forse cir kels trok de Jagersfontein door de Noordzee. En dan waren er natuurlijk de deskundigen, in groten getale, zo als steeds by een proefvaart. Zy la ten hun critiek nog gaan over de tails, die de leek aan boord nauwe lijks opmerkt. Zy zyn de mensen, die naar fouten zoeken, en zij moe ten er zyn, want wat op een proef vaart voor de leek verborgen biyft, komt onvermijdelyk aan het licht als een schip een paar maanden vaart. Ook zy echter slagen er niet in, de bouwers van de Jagersfontein op fouten van enige importantie te be trappen. Een modern, een doelmatig en comfortabel, een snel schip, luidt het algemene oordeel. Als een schip zo'n praedicaat ver werft van mensen aan wier speurend oog niets pleegt te ontsnappen, kan men er zeker van zijn, dat alles klopt. W EL ZEEZIEKEN. 't Kanaal door tussen Dover en Ca lais, langs de White Cliffs, langs Wight en Plymouth liep de route op deze proeftocht. Tot juist waar de Noordzee ophoudt Noordzee te zijn en de Atlan tische Oceaan begint. Rimpeloos was het water toen de rede van Vlissingen verlaten werd. Maar het weerbericht waarschuwde: slecht weer ten Westen van Plymouth! Het was zo. In de loop van de nacht van Dins dag op Woensdag begon de wind om de Jagersfontein te fluiten. De zee werd alles minder dan rimpelloos. Er kwam een knaap van een deining. En voorwaar: het zijn niet allen zeelui, die op een zeeschip varen! Het ene bleekgezicht na het andere verdween naar de comfortabele hutten of naar buiten: Dat hoort er nu eenmaal by. Zo lang als de Jagersfontein bewes ten Plymouth bleef, duurde 't storm pje in zakformaat voort. Toen keerde de kalmte. De zon brak weer door. De zee werd als een kabbelend meertje. De verdwenen passagiers hernamen hun rechten. VOLLE KRACHT ACHTERUIT Het interessantste tijdens een proef tocht zyn de machinekamers. Er heerst een lawaai, dat met „oorverdo vend" veel te zwak omschreven is. En aan de gezichten van de mensen, die er rond lopen, kun je zien, of alles „gesmeerd gaat" of niet. En daar, in de machinekamer, daar viel het mooiste moment van deze tocht ook te beleven. Dat was in het holst van de nacht van Woensdag op Donderdag, tussen 1 en 3 uur. De motoren hadden meer dan 24 uur op vol gedraaid. Nu zouden zij aan de zwaarste krachtproef onderworpen worden: van volle kracht vooruit plotseling op volle kracht, achter uit !- Zelfs voor een klein kind zal het duidelijk zijn. dat op zo'n ogenblik alles van de machines geëist wordt en er heerste in de „ziel" van de Jagers fontein dan ook een weergaloze span ning. Monotoon wentelden de beide schroefassen. Alles wachtte op de sig nalen, die .van de commandobrug moesten komen, waar kapitein Brou wer wachtte tot de omstandigheden gunstig waren. Plotseling een gerinkel van signaal bellen. Een nerveus heen en weer ge loop en gedrang. Het overhalen van de handles, een duivels lawaai, een gesis, gefluit en geknetter.. Dan wen telen de schroefassen weer, maar nu in omgekeerde richting! Vier. vijf maal wordt de manoeuvre herhaald. Dan is ook deze krachtproef door staan. Glansrijk. En nu weten de mannen van „De Schelde" en de V.N.S. ook wel, dat de Jagersfontein goed is en met volle kracht vooruit gaat het weer op Vlis singen aan. Donderdagmorgen lag de Jagers fontein weer rustig in de Buitenha ven. weerde zich hiertegen met de ver klaring. dat hij, nadat generaal Seyffart door de illegaliteit was „neergeknald", op verzoek van Mus sert in Den Haag een bespreking had gevoerd met Seys Inquart, die Mussert daartoe had uitgenodigd. In de kamer waren voorts aanwezig general-kommissar Schmidt en naar ny meende van Genechten en de Duitser dr. Wimmer. Seyss Inquart opperde toen. een plan. voor de dood van Seyffart vijftig gijzelaars neer te schieten. Van Geelkerken zeide ter zitting voor een dergelyke re presaille geen morele verantwoor ding te willen aanvaarden en, ten einde de Duitsers van de uitvoering van dit plan te weerhouden, had hy „het enige argument gebruikt, dat kans van slagen had." Dat argument luidde: „fusillering van 5 gijzelaars betekent het einde van de N.S.B." UIT DE GRATIE BIJ MUSSERT Over het ontslag, dat hij in 1944 van Mussert kreeg gaf van Geelker ken als verklaring: „De Duitsers had den daar bij Mussert op aangedron gen. Hij ging daarop in, maar toch heb ik absoluut nog hoogachting voor hem". Door verdraaide verklaringen van twee Duitsers verloor Mussert alle vertrouwen in zijn plaatsvervangend leider. „Daarop heeft hij mij, hetgeen ik kan begrijpen, uit de N.S.B. gezet", zei van Geelkerken. In het verdere verloop van de zit ting werd een groot aantal kopstuk ken uit de vroegere N.S.B. gehoord, o.a. de voormalige secretaris-generaal ir. C. J. Huygen. De president vroeg deze getuige of hij iets meer kon ver tellen over het ontslag van v. Geelker ken. H. kon hierop geen antwoord ge ven en beantwoordde de meeste vra gen met: „Ik had de indruk, dat Daarom werd er door de rechtbank op aangedrongen, dat hij zou verklaren, op grond waarvan hij die indrukken kreeg, vooral omdat deze zeer ernstige beschuldigingen tegen verdachte in hielden. Huygen gaf echter geen na dere verklaring. Requisitoir en pleidooi zullen Donder dag worden gehouden. Deelgebieden bezwijken de een na de ander. In de vergadering van het Indone sische parlement zyn opnieuw een aantal moties ingediend voor aanslui ting by de negara Republiek Indone sia. Thans is aansluiting voorgesteld van alle deelgebieden met uitzonde ring van Oost-Sumatra, West-Bor- neo en Oost-Indonesië. Onder de titel „getelde dagen" schrijft de „Nieuwsgier", dat de fede rale regering door de golf van demon straties, „volksuitspraken, verzoek schriften en moties op het strand is gegooid". „Men kan dit ook anders zeggen: zij is gecapituleerd voor de druk van de unitariërs, belichaamd in de Re publiek. De uitlatingen van de republikeinse ministers zijn even zovele votums van wantrouwen in het beleid van de fe deral e minister van Binnenlandse Za ken, Anak Agung." De federale regering van Indonesië, die nauwelijks twee maanden oud is. kan niet oproeien tegen deze stroom en haar dagen zijn, naar de mening van de „Nieuwsgier", geteld. Smidsprijzen vrij. De Staatscourant bevat een beschik king betreffende vrijlating van de prijzen voor smidswerkzaamheden. VRIJ VEEL BEWOLKING. Geldig van Vrijdagochtend tot Vrijdag avond. Voor de Noord-Westelijke helft van het land: meest zwaar bewolkt met later plaatselijk enige lichte regen. Matige tot krachtige wind tussen Zuid en Zuid-West. In de ochtend temperatuur om het vries punt, In de middag ongeveer dezelfde temperatuur als gisterenmiddag. Voor de Zuid-Oostelijke helft van het land: half tot zwaar bewolkt maar over wegend droog weer. Zwakke tot matige wind uit Zuidelijke richtingen. In de ochtend lichte vorst, in de middag on geveer dezelfde temperatuur als gisteren middag.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 1