Een avond in Montmartre Zeeuwse Almanak U BETAALT EN WIJ BOUWEN Van Vrouw ioi Vrouw PRAATJE ZATERDAG 21 JANUARI 1950 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Van vriendelijk dorp tot het vermaakscentrum van Parijs Wie weinig geld op zak heeft blijve buiten de cabarets en d e nachtclubs. (Van onze correspondent) PARUS, Jan. In het Noorden van Partfs ligt een heuvel. Boven op deze heuvel heeft men aan het einde van de vorige eeuw de Sacré Coeur gc- b'ouvvd, die grote, witte. Oosters aandoende kerk, die daar zo hoog ligt, dat men haar in heel Parüs kan zien. Rondom die ietwat pompeuze kerk. die bij feestelijke gelegenheden 's avonds door ontelbare schijnwerpers krijtwit wordt verlicht, vindt men de kleine, style straatjes, met aan weerszijden de grauwe, lage huisjes. Die heuvel heet Montmartre en dat oude dorp, dat er op gebouwd ligt, is tussen de twee laatste wereldoorlo gen in heel de wereld bekend geworden, omdat het het meest luxueuse vermaakscentrum van Europa werd. Men heeft er de Moulin Rouge, waar Josephine Baker danste en het Casino de Paris, waar Maurice Che valier zijn ondeugende liedjes zong, men vindt er de weelderige nacht clubs van de Place Pigalle en de po pulaire schiettenten van de Boule vard de Clichy. Het is de wijk, waar het krioelt van de negers, de in Pa rijs werkelijk toch wel een beetje louche Arabieren, de Indochinezen, de halfbloeden en de vertegenwoordi gers van de al die volkeren, die op Montmartre hun vermaak komen zoeken. Men kan er in één avond een heel fortuin uitgeven, maar men kan er ook, zonder een franc op zak, wat lopen dwalen langs de ontelbare kroegjes of langs de stijle straatjes, die naar de Sacré Coeurs lopen en waar de drukte plotseling in een dorpse stilte veranderd. Het is wel een feit, dat Montmar tre na de oorlog een felle concurren tie moest voeren tegen een andere wijk, die ook erg in de mode is ge komen, namelijk Saint Germain des Prés, maar er zijn zoveel verschillen tussen deze beide wijken, dat men ze toch eigenlijk niet met elkaar kan vergelijken. Wij willen eens nagaan, hoe het komt dat het juist „Montmartre" is geweest, dat het vermaakscentrum van Parijs is geworden. EEN VRIENDELIJK DORP Wanneer men aan het begin van dit jaar op een morgen wat gaat wandelen in de straatjes rondom de Sacré Coeur, dan waant men zich werkelijk nog in een dorp. Die straat jes zijn smal, de huisjes hebben nooit meer dan één etage en zij zien er nog echt uit als dorpshuisjes. Er ko men daar op die „butte Montmartre" (butte is heuvel) geen autobussen en heel weinig auto's. Er zijn dorpswin keltjes, waar de Montmartrianen ge zellig staan te keuvelen over de schandaaltjes van het dorp; er is een pleintje met bomen en bankjes, waar de ouden van dagen op zitten uit te rusten van een lang en vermoeid leven en wanneer men dan ook op één van die bankjes gaat zitten, dan kan het gebeuren, dat men plotseling „monsieur le maire", meneer de bur gemeester, het pleintje ziet overste ken. Hij draagt een Napoleonsteek, een rood fluwelen buis en een blauw fluwelen kuitbroek, gespen op zijn schoenen en een sabel aan zijn zijde. Hij is de burgervader van de onafhan kelijke gemeente Montmartre. Want ofschoon dit dorp, dat daar midden in die wereldstad overdag toch zijn dorpse rust weet te behouden, al sinds 1860 het achttiende arrondisse ment van Parijs is, toch heeft men, vanwege de pure gijn, steeds ook nog de burgemeesters-iiguur van Mont martre in ere gehouden. Komt men echter tegen de avond, dan is er van die dorpse rust van Montmartre niets meer te merken. Het vredige dorpspleintje is nu veranderd in een parkeerterrein, waar de auto's uit een dozijn ver schillende landen in de rij staan. IJS OP DE RUIT Daar zaten ze, Donderdagmorgen, ddar zaten ze op de ruit! Ragfijn ge vederd, in duizend vormen, smette loos blank en glinsterend als van kris tal! Ijsbloemen, mooier dan ooit! De kinderen sprongen uit hun bed jes en wilden naar buiten kijken. Eensklaps stonden ze stil en verstom de hun geratel De zon speelde over het glas, en schoten plotseling stralen goud door het zilver. Wie zijn kinderen zo zag staan, liet de herinneringen levend worden aan de winters uit zijn jeugd. Ge ziet de blanke sneeuw en het kind, dat er tot over de enkels in wegzakt, dat klein en alleen, als een zwart silhouetje, zieh een weg zoekt door die witte on eindigheidGe hoort uw vader weer neuriën dat liedje uit zijn jeugd 't Is vandaag de witte wereld. Al tijd, als het sneeuwt, denkt ge aan uw vader en hoort zijn oude stem dat wijsje neuriën. Er is een tante ge weest, in dat reeds grijze verleden, die U uit school kwam halen met een echte arrestee en met U door de bos sen reed rondom de plaats, waar ge geboren werd. Goede tante. En hoe lang al geleden.. Ge ziet het water bedekt met een dikke ijslaag. Ge ziet U zelf weer krab belen op uw eerste schaatsen. En in latere jaren ziet ge 'n jongen, die met n forse slag voortsnelt en weer later diezelfde jongen, met naast zich een kort manteltje en een zwartglanzend bontmutsje met blonde krullen, eron der uit. De kinderen waren al naar beneden. Zelf b leeft ge staan turen. Naar die ijsbloemen op de ruit en de herinne ringen, die erin geschreven stonden. Toen holde de oudste de trap op. Vader mijn schaatsen zijn me te klein. En ge dacht aan de fiscus. Die het wel eens moeilijk maakt om nieuwe schaatsen aan te schaffen. Langs de grijze dorpshuisjes zijn de neonlichten aangeschoten en men merkt, dat achter vele van die ver zakte geveltjes dure restaurants of nachtclubs verscholen zijn. Wanneer u veel geld op zak heeft, kunt .u naar binnen stappen. Voor u weet wat er gebeurd is, heeft een kellner uw jas uitgetrokken, de ge rant heeft u naar een tafeltje ge leid en weer een andere meneer in rokcostuum heeft een fles champag ne voor uw neus gezet (ook al heeft u daar om niet gevraagd). U bekijkt dat cabaret dan eens en u merkt, dat alles even griezelig duur en luxueus uitziet. Er zit een orkestje, er is een heel klein dansvloertje en er zijn opval lend veel aardige meisjes. Enfin, ik zal u dan nu maar alleen laten, want mijn portefeuille is vanavond werke- iijk niet op nachtclubtarieven bere kend. (Veertig gulden voor een fles champagne). ARTISTENKROEGJES Hoe is Montmartre eigenlijk zo po pulair geworden? Aan het einde van de vorige eeuw was Montmartre nog een klein onbekend dorp buiten Pa rijs. Het leven was er goed en goed koop en dat had tot gevolg, dat en kele Parijse artisten, die, zoals alle artisten van een goed en goedkoop leven hielden, naar dat dorpje trok ken om er te gaan schilderen en er zo mogelijk met een minimum aan geld te leven. De boerenjongens, die dat dorpje in die dagen bewoonden, vonden dat eerst maar matig pret tig. Die kunstschilders met hun lan- i ge haren en hun lege beurzen maak- j ten alle mooie meisjes van het dorp het hoofd op hol. Het gevolg was. dat j nog al eens gevochten werd en wel j vooral in een oud kroegje, waar de i schilders altijd op de pof kwamen 'j drinken en waar de boerenjongens j hen dan opwachtten om hun gebro- j ken harten te wreken. Die vechtpar- tijen gingen zo ruw toe, dat het kroegje de naam „Cabaret des Assa- sins" kreeg (Cabaret van de moorde naars). Dit kroegje bestaat nog. maar het heet nu „Le Lapin Agils"en het is een van de bekendste cabarets van Parijs. In het begin van deze eeuw gin gen de toen nog onbekende schilders Picasso, Keès van Dongen en een paar dichters ook in Montmartre wo nen. Het dorpje begon langzamer hand een zekere bekendheid te krij gen. De Pargse studenten trokken er 's Zaterdagsavonds heen om er met hun midinettetjes te dansen in' de oude Molens, waarvan men dansgele genheden had gemaakt. Zo ontston den de Moulin de la Galette en de Moulin Rouge. Deze dansgelegenhe den vielen zo in de smaak, men vond het zo charmant om op zomeravon den in de tuinen van Montmartre, verlicht met lampionnetjes en op de maat van de vriendelijke musette-or- kestjes te gaan dansen, dat er steeds meer mensen naar Montmartre trok ken. Tot 1914 bleef het hoofdzakelijk een artistendorp, waar de schilders van Parijs als echte Bohémiens kon den leven. Na 1918 kwamen er de nachtclubs, de dure restaurants en de touristen-industrie leverde er goud op. En zo is dat gebleven. Montmartre is nog altijd een charmant dorp, maar wanneer men wat heter rondkijkt, ziet men, dat deze wijk toch iets on natuurlijks heeft gekregen en dat men er de vervlogen tijd te goed heeft willen conserveren. Erg hinder lijk is dit .echter niet en daarom kan ik u aanraden om bij uw volgende bezoek aan Parijs ook eens een mor gen te gaan flaneren door de histo rische straatjes van Montmartre. (Nadruk verboden) Het aantal telefoonaansluitingen, aan gesloten bij de plaatselijke telefoondienst te 's-Gravenhagc, bereikte de 50.000. Ontsnapte gevangene meldde zich vrijwillig. Bij de politie te Zwolle meldde zich één van de gevangenen, die deze week zijn ontsnapt op het per ron van het Utrechtse station, toen zg geboeid op transport zouden worden gesteld naar de strafgevan genis te Alkmaar. De man is naar Utrecht overgebracht en opnieuw ingesloten. Zijn vriend heeft het tot Donder- j dagmiddag uitgehouden. Toen hg in een winkel in Zwolle en op het te- j rugbellen door een familielid wacht- j te. vertelde hij de winkelier het re-1 laas van de ontsnapping. Doordat ze plotseling ieder aan een kant 'n paal voorbijliepen, brak de ketting van de polsboeien. Met behulp van een vijl hebben zy zich van de boei- i en bevrijd. De vrouw van de win- keiier waarschuwde de politie, die j de vluchteling weer arresteerde. Bulgarije wees Yoego-Slavische diplomaten uit. De Bulgaarse regering heeft aan de Joe- j go-Slavische regering verzocht onmiddel lijk de eerste ambassade-secretaris. Woeatsjitsj. en de consul te Sofia, Sawitsj. terug te roepen. Het verzoek was vervat in een aan de Joego-Slavische ambassade te Sofia overhandigde nota. waarin „ver antwoordelijke personen in de Joego slavische regering en leden van de staf van de Joego-Slavische ambassade te So fia" ervan beschuldigd worden een sa menzwering tegen Bulgarije te organise ren. welke ten doel zou hebben het gebied van Pirin van Bulgarije los te maken en de Bulgaarse souvereiniteit en onafhanke lijkheid te liquideren door middel van een federatie. Zij had eveneens ten doel ge had de overleden premier DImitrof.uit.de weg te ruimen. Een fiat kosl „maar" 204,50 per maand en 18.900 ineens Maar dan moogt U ook in het Haagje wonen. Dc twaalf-jarige Jofientje Gerritsen uit Nijmegen heeft voor het kleuter dagverblijf „Maria Christina" een kopje geboetseerd van prinses Margke. De twaalf-jarige Jofientje met het door ha#r vervaardigde kopje. Het is dus eindelijk zo ver gekomen. De kranten hebben het, als een nuchter en vol strekt normaal feit, tus sen een allerlei van di plomatieke stappen,bran den en redevoeringen terloops vermeld: Ingrid Bergmann zit in een ze nuwinrichting. Ach ja, ivat wilt U? Ho ge bomen vangen veel ivind, en om een filmac- trice van een dergelijke wereldreputatie gonzen nu eenmaal altijd de gif tige pijlen dichter dan om een gewone huismoe der die het hoogstens tot een paar regels verkeers ongeval zal brengen. Het Publiek heeft geen interesse voor grootheid zonder meer: er moet al tijd een beetje pikanterie bij, een schandaaltje, een zijsprongetje, waardoor de Grote Vrouw niet meer zo héél groot is en eindelijk eens reden geeft tot meesmuilen. Want, nietwaar, zo'n beroemdheid is toch altijd lichtelijk irriterend voor de doorsnee mens. Altijd maar dat hooghartige masker, altijd maar dat opgerichte trotse hoofd, die koele ogen en die vastgesloten mond. Het is zo vermoeiend om naar een standbeeld te kijken: laat de Grote Vrouw as jeblieft ook eens struike len en, eventjes maar, languit in de modder lig gen, zodat wij op haar neer kunnen zien Dat zegt het domme wrede monster Publiek. En tn de schaduw van el ke grote figuur, van elke waarachtige kunstenaar gromt de Jaloezie en wacht om toe te sprin gen. Zij hangt de hoog hartig voortschrijdende aan de mantel. Ze wijst met de spitse vinger en fluistert met de giftige tong. Zij schiet uit hel duister een onophoudelij ke hagelbui van in gif gedoopte pijlen en zo hecht is het pantser van de benijde niet, of ergens lussen de maliën blijft wel een venijnige weer haak steken. En dan springt een opgejaagd, plichtsgetrouw man uit 't venster van een wolken krabber, en een talentvol actrice vlucht in de sche merige stilte van een zie kenkamer. Zelfs Ingrid Bergmann is bezweken. Zij, die de figuur van een der krach tigste en helfdhaftigste vrouwen in de wereld geschiedenis adembe klemmend 'incarneerde, is bezweken en neergestort aan de wond van 't ve nijnigste en dodelijkste wapen ter wereld: Het Praatje. Het is maar één geval, en wij staan een ogen blik geërgerd stil, omdat het hier een wereldbe- stapel, radeloos haar on schuld betuigend, is een gruwelijk visioen uit het verre verleden geworden. Maar het Praatje, bloed dorstig en onvermoeid, gaat nog springlevend onder ons rond en velt zijn slachtoffers bij dui zenden. In de vijf oorlogsjaren beleefde het een gouden tijd. Hoeveel dappere mannen en vrouwen, hoeveel onwaardeerbare kunstenaars, geleerden, geestelijken en staatslie den zouden nu nog leven en onze doodarme ge- meenchap met hun gaven van hart en geest kun nen dienen, als het Praatje hen niet naar het dodenkamp of voor de lopen had gefluisterd? Het is zo licht en on- WACHT U VOOR HET kende figuur betreft. Maar met hoeveel naam loze slachtoffers is het pad van Het Praatje niet bezaaid? Het is zo oud als de wereld, en zo on sterfelijk als het kwaad zelf. Het heeft in de Mid deleeuwen duizenden vol- komen onschuldigen naar de brandstapel gesleurd. Bloeiende jonge meisjes, omdat ze te mooi waren, en afgeleefde oude vrou wen, omdat ze te lelijk ren. Het fluisterde alleen maar, kwaadaardig en volhardend: Heks! in de oren van elke argeloze voorbijganger, en het domme toeval behoefde maar een ongeluk of een ziekte in het spoor van 't gefluister te veroorzaken of het vergif begon te werken en de waanzin brak los. De heks op de brand- grijpbaar, dat Praatje. Het spreekt niet, het lis pelt nauwelijks. Het weet nooit iets zeker, het plukt zijn beweringen uit een vaag luchtledig, het heeft alleen iets van ho ren zeggen en noemt nimmer man en paard. En het kiest meestal niet de onbenulligen en op- pervlakkigen tot doelwit. Het boort zijn verlam mende weerhaken in het vleesvan diegenen, die door aanleg of levensge drag zich boven de mid delmaat verheffen. Die, alleen door hun opde den, een zwijgende maar welsprekende critiek uit oefenen op de dode, ba nale middelmaat. „Het zijn de slechtste vruchten niet, waaraan de wespen knagen" inderdaad, maar hoeveel vruchten overleven zonder schade die operatie? Het Praatje is almachtig en het weet dat. Het kan, door de bank, geen slacht offers meer in het vuur of het water werpen. Maar het kan carrières breken, huwelijken ver woesten, gelukkige le vens vergiftigen, reputa ties bezoedelen, 'n bloei ende gezondheid vernie len, sterke geesten ver bitteren. Het kan alles, wat de haat van de mens voor zijn naaste zou kunnen wensen, want het wordt altijd geloofd. „Men noemt geen koe bont, of er is wel een vlekje aan", is het wreedste en dode lijkste spreekwoord in onze taal en het leu genachtigste. Want het Praatje bestaat het, om de pasgevallen sneeuw bont te noemen en op de honderd is er hoog stens één, die dan niet aan de helderheid van zijn eigen ogen twijfelt. Er is maar één middel om dat gluiperige Praatje definitief de strot af te knijpen. En dat is een vrijwillige kruistocht van alle vrouwen, die het in gesloten cordon in het nauw drijven. Want het zijn, schande genoeg, me rendeels vrouwentongen die het Praatje in leven houden. Die, o zo terloops en o zo lief glimlachend, de giftige fluistering doorgeven: O ja, ik wil er de zegsvrouw niet van wezenmaar ik kan je dat wel onder de roos vertellen Sla het Praatje neer, vergruizei het onder uw hak, als het in uw buurt komt, ook al zou het een kern van waarheid be vatten, stop uw oren dicht en verzegel uw lippen. Want ergens, ver van u vandaan misschien, wacht de jalouzie om een weerloze genadeloos in 't hart te treffen tenzij U de moed hebt om de pyl die V in de hand wordt gedrukt, in stukken te breken. SASKIA (Van onze Haagse redacteur). Wellicht spreekt U in de huiselijke kring nog wel eens over het heerlijke i dagje, dat U aan het strand in Sche- j veningen hebt doorgebracht; over de schoonheden van Den Haag, het grootste dorp van Europa; Over zon, zee en lucht en over het groen en de bloemen in. de mooie residentie. Misschien is zelfs bij U de gedachte opgekomen: „Wat moet het prettig zijn om daar te wonen!" Evenals overal elders kampt men ook in Den Haag met woningnood. Men kan er U moeilijk een aardig huisje aanbieden Wel verrijst aan de Zuid-Oostkant van de stad een wijk. die over enkele jaren een bevolking zal herbergen, gelijk aan het inwoner tal van Gouda, maar al deze wonin gen zijn nodig om de achterstand aan j huizen in Den Haag in te halen. Veel kans zou U daar dus niet hebben. Er is echter een andere mogelijk- i heid om U toch in Den Haag te ves- tigen Daarvoor zorgt een particuliere j ondernemer, die aan de De Savornin j Lohmanlaan op de hoek van de Laan j van Meerdervoort ongetwijfeld een i aantrekkelijk stadsgedeelte vier Parkflatgebouwen wil laten verrijzen, elk bevattende circa vijftig flats. Als U maar een huurcontract sluit, kunt U er in het najaar van 1950 zo intrek ken. De vergunning van de Volkshuis vesting krijgt U en U behoeft niet eens van huis te ruilen. Wat wil een woningzoekende of iemand, die zijn dagen persé in Den Haag.niel ver, van de zee. wil slijten, nog meer! Wij hebben van de bouwonderne mer een gestencilde prospectus in han-1 den gekregen. Het is de moeite waard iets over de heerlijkheden, die worden aangeboden, te vertellen. VOOR-OORLOGS De gebouwen zullen een zeer voor name indruk maken en worden van vooroorlogse materialen opgetrokken. Er zijn overal stalen ramen aange bracht. in houten kozijnen gevat; aan de plafonds en de wanden is met het oog op hinderlijke gehorigheid de grootste zorg besteed en ieder flatge bouw heeft een gemeenschappelijke ingang, met portiersloge. Men kan er ook genieten van be paalde „centrale voorzieningen"; cen trale verwarming en warmwatervoor ziening gedurende het gehele jaar naar alle toppunten; aansluiting op het telefoonnet benevens radio-aan sluiting; electrische goederenlift, maar geen personenlift; de gemeenschappe lijke ruimten worden schoongehouden. vuilnis wordt afgevoerd; er zijn ge- uniformeerde portiers aanwezig; de fietsenstalling wordt "bewaakt; er is een park uitsluitend voor de bewo ners En elke woning bezit zowaar een brandvrij muurkluisje Misschien heeft U al voor U zelf zitten rekenen, wat deze centrale voorzieningen hoogstens kosten mo gen en heeft U zich eveneens een voorstelling gemaakt van de huurprij zen. Laten wij U uit de droom hel pen en in de harde werkelijkheid plaatsen. Voor een éénkamerflat moet men per maand betalen 75.- huur en 46.- voor centrale voorzieningen! Voor een twee kamerflat zyn deze bedragen 100.- en 61.-; voor een drie-kamerflat 125.. en 7o.-; voor een vler-kamer-flat 165.- en 91.- en voor een vijf- of zes-kamerflat 225.- en 137.-, alles per maand. Maar men moet een contract aangaan voor tien jaar en zeven jaar huur vooruit betalen! U heeft een gezin met enige kinde ren en wenst een vijfkamerflat een mooie flat ongetwijfeld met grote ka mers, een keuken, badkamer, toilet ruimte. hall, acht kasten en enkele bergruimten en balcons, dan bedraagt de huur per jaar twaalf maal 225.-, dat is 2700. De ondernemer vraagt slechts zeven jaar huur vooruit, zodat U dus om te beginnen 18.900.- op tafel moet leggen. Er moeten dan nog drie jaren huur betaald worden over de tienjarige contractperiode, dat is dus drie maal 2700.- of 8100 - Welnu: 'deze 8100.- mag de huurder over de volle tien jaar verdelen. Daardoor betaalt hij dus per jaar 810.- of 67.50 per maand. Hiermede is hij er echter niet af, want de kosten van de centrale voorzienin- Twee duizend betogers voor premieyrij Staatspensioen in Drachten. Bij honderden waren de arbeiders uit de vroegere verveningsgebieden van Beets en de Veenhoop, de kleine zandboertjes van Ureterp, Siegerwou- de en Houtigehage en vele andere ar beiders en kleine zelfstandigen naar Drachten getrokken om te betogen voor premievrij staatspensioen. De toe loop was zelfs zodanig, dat de organi satoren, die op een duizendtal beto gers hadden gerekend, op het laatste ogenblik het aantal beschikbare za len tot vijf moest uitbreiden omdat er in totaal 2000 bezoekers bleken te zijn. Er werd betoogd, dat een vrijwillige ouderdomsvoorziening nooit het. gehe le volk kan omvatten. Een verplichte ouderdomsvoorziening zal daarente gen door de vele administratieve rompslomp te kostbaar worden, zodat als enige oplossing de weg van het premievrije staatspensioen zal moeten worden gekozen. In een motie gericht tot de minis terraad, de Staten-generaal en de pers, werd er op aangedrongen het door de minister van sociale zaken geopperde voornemen tot invoering van een ou- derdomsverzekering te laten varen en een premievrij staatspensioen in het leven te roepen. Tot bezoldigd bestuurder van de Ned Chr. Bond van Overheidsperso neel is benoemd de heer W. Wierin- ga, commies ter gemeente-secretarie van Rgswijk. gen komen trouw elke maand terug. Dat is een bedrag van 137.-. Wanneer U animo hebt, dan bent U derhalve klaar met een storting van 18.900.- ineens en met de betaling van 67.50 plus 137.-, dat is 204.50 per maand. Over het renteverlies voor het ge storte kapitaal spreken wy maar niet eens. De ondernemer krijgt, als er genoeg gegadigden zijn. heel wat geld in handen. Hij zal het uitsluitend voor de bouw van flatgebouwen bestem men, zo deelt hij mede. Het moest er nog bijkomen, dat hij het ergens an ders aan uitgeeft, zal de reflectant stellig denken. Als hij zijn duiten ge stort heeft, moet de bouw namelijk nog beginnen. f De ondernemer aanvaardt weinig risico. Het komt bijna uitsluitend voor de huurder. Misschien zijn er rijkaards in Den Haag of elders, die een mooie flat voor zich reserveren; wij zullen er geen huren (Nadruk verboden). Het Wereldgebeuren Steun voor Franco In 1946 besloot de algemene verga dering van de Ver Naties met grote meerderheid van stemmen Franco- Spanje in de diplomatieke ban te doen en de leden aan te bevelen hun am bassadeurs in Madrid terug te roepen. Dat was een collectieve demonstratie van afkeuring jegens een regiem, dat tijdens de oorlog hand- en spandien sten had verleend aan de dictatoren en nadien weigerde hervormingen tot stand te brengen. Tot krasser maatre gelen zoals het verbreken van de eco nomische betrekkingen was de meer derheid niet bereid, ondanks het aan dringen van de Sowjet-groep en Frankrijk. Sindsdien is hoe langer hoe vaker de vraag opgeworpen of in het licht van de verscherpte tegenstellingen tussen Washington en Moskou het nog wel zin heeft Spanje uit te sluiten van normaal diplomatiek verkeer. Franco is waarlijk niet de enige dictator in Europa, zo wordt geredeneerd. In Joe- go-Slavië en de andere Oosteuropese landen wordt evenzeer totalitair gere geerd. Waarom dan onderscheid ma ken en Spanje als een bij uitstel be smet land behandelen. Vooral in de Ver. Staten gaan voortdurend stem men op om het verouderde besluit van 1946 op. zij te zetten en een nieuwe koers te volgen jegens Spanje. Sena toren en militairen, bankiers en in dustriëlen hebben zich uitgesproken voor herstel der volledige betrekkin gen. voor een lening aan Spanje, ja zelfs voor opneming van Spanje in het Atlantisch Pact en in de Marshall hulp. Vooral de belangstelling van de militairen voor Spanje is groot en ui teraard ook verklaarbaar. Het gebied achter de Pyreneeën wordt gezien als een vrijwel onneembare anti-commu nistische bastion. Sommige generaals denken uitslui tend in militaire termen en zijn bereid desnoods een verbond met de duivel aan te gaan wanneer dit de strategi sche positie tegenover de Sowjet-Unie zou verbeteren. Waarom dus niet met Franco, die zich in elk geval tijdens de oorlog neutraal heeft weten te hou den. Tot dusver zijn de Amerikaanse amb tenaren van 't departement van Bui tenlandse Zaken niet voor de militai re argumenten gezwicht. Om politieke en economische redenen. Opneming van Spanje in het Atlan tisch Pact zou grote wrevel en weer stand wekken in de Westeuropese landen, waar de anti-Franco gevoelens nog steeds sterk leven. Opneming zou verder in strijd zijn met de nog al tijd van kracht zijnde resolutie der Ver. Naties en overal de communisten een nieuw wapen voor propaganda en agitatie in handen spelen. Economische hulp aan Spanje, zou in een bodemloze put verdwijnen, gezien de uitermate achterlijke, corrupte en bureaucratische wijze, waarop het Franco-regiem het land economisch bestuurt. Onbevooroordeelde corres pondenten zijn het erover eens, dat de toestand de laatste jaren zeer ver slechterd is en dat de armoede onder de grote massa hoe langer hoe meer om zich heengrijpt Een topzwaar le ger en een ondoeltreffend ambtena ren-apparaat putten de staatskas uit. Voor particulieren is Spanje een wel zeer onrendabel beleggingsgebied. Zelfs Franco's vriend, Péron van Ar gentinië heeft besloten de handelsbe trekkingen met Spanje tot een mini mum terug te brengen gezien het ge ringe profijt. Niettemin, al zijn er dan grote be zwaren aan economische en militaire hulpverlening minister Acheson is thans in zoverre tegemoet gekomen aan de druk van een groep Congresle den, dat hij deze week besloten heeft de politiek der Amerikaanse houding jegens Franco milder te maken. Op de eerstvolgende vergadering der Ver. Naties zal de Amerikaanse dele gatie elk voorstel om de resolutie weer ongedaan te maken, steunen. De naakte feiten moeten onder het oog gezien worden, zei Acheson in een toelichtende verklaring. In de eerste plaats is de positie van Franco op het ogenblik sterk; vele Spanjaarden steunen hem al was het alleen maar, omdat een poging tot omverwerping van het regiem chaos en burgeroorlog tot gevolg zou heb ben. In de tweede plaats is er geen enkel alternatief; wie zou Franco moeten opvolgen? Ten derde Is Spanje een deel van West-Europa en daarom behoort het niet blijvend geïsoleerd te zyn. Het is duidelijk, dat de resolutie van 1946 geen enkel resultaat heeft afge worpen. doch integendeel het Franco- bewind heeft versterkt. Of de West-europese staatslieden het hier geheel met Acheson eens zullen zijn valt vooralsnog te betwijfelen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1950 | | pagina 3