Zaak van zwarte „Herrenvolk"
voor het Hof in Den Haag
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Advies over Zuid-West-Afrika
Zeeuwse Almanak
DE ZILVEREN KOORDEN TUSSEN
KERK EN STAAT
Van Vrouw ioi Vrouw
Yet
effectenschandaal
VRIJDAG 13 JANUARI 1950
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Michael Scott, pleitbezorger van de Hereros.
(Van onze Haagse redacteur).
DEN HAAG, Jan. De president van het Internationale Hof van
Justitie in'Den Haag heeft de regeringen van alle by de U. N. O. aan
gesloten landen uitgenodigd him opvattingen omtrent de internationale
status van Zuid-West-Afrika schriftelijk aan hem kenbaar te maken,
opdat het Hof overeenkomstig de resolutie van 6 December j.L van de
algemene vergadering advies kan uitbrengen aan de Secretaris-Gene
raal. Van dat advies zal het voor een groot deel afhangen welke maat
regelen de U. N. O. ten aanzien van dit gebied zal treffen. Die maat
regelen dan zullen een zaak die nu al 35 jaar slepende is, moeten oplossen
Zuid-West Afrika was vóór 1914
een Duitse kolonie. Toen in
eerste wereldoorlog de Unie van
Zuid-Afrika besloot zich aan de
zijde der Geallieerden te scharen
was één der eerste daden van het
Zuid-Afrikaanse leger deze Duitse
kolonie te bezetten en het bestuur
ervan over te nemen. Het was een
zeer uitgestrekt gebied: de afstand
van de Oranjerivier in het Zuiden
tot het Portugese Angola in het
Noorden bedraagt 14.500 km. en die
van de Atlantische Oceaan tot aan
het Britse protectoraatgebied Beets-
joeanaland 6500 km.; groter derhal
ve dan geheel Frankrijk. Er woon
den 250.000 inboorlingen en enige
duizenden blanken, die vrijwel alle
deel uitmaakten van het Duitse mi
litaire bestuur.
Na de ontwapening bleven de
Duitsers als boeren en handwerks
lieden wonen in het uiterste Noor
den, tegen de grens van Angola
aan. Alleen in die hoek wordt nu
nog Duits gesproken, maar het is
er een uitstervende taal. Zuid-Afri
kaanse ambtenaren zwermden uit
over het land en na hen kwamen
zich duizenden boeren vestigen
langs de spoorlijnen, die door de
Unie worden geëxploiteerd. Op het
ogenblik is Afrikaans (Nederlands)
de meest gesproken taal onder de
blanken in dit gebied. Er zijn tal
van dorpen ontstaan met Neder
landse namen. De hoofdstad heet
Windhoek. De blanke bevolking telt
nu 40.000 zielen. Behalve de land
bouw wordt er ook de mijnbouw be
oefend.
AANSLUITING GEZOCHT.
In 1919, bij de vrede van Ver
sailles, werd Zuid-West Afrika als
Volkenbondsmandaatgebied onder de
categorie C aan de Unie van Zuid-
Afrika toegewezen. Die C beteken
de, dat het land zodanig bestuurd
moest worden, dat de bevolking uit
eigen vrije wil zou toetreden tot de
Unie als volwaardige deelnemende
staat naast Kaapkolonie. Natal,
Oranje-Vrijstaat en Transvaal. Op
deze basis werd het bestuur inge
richt. Toen nu in 1946 de Volken
bond werd opgeheven en de U. N.
O. de erfenis overnam, gaf generaal
Jan Smuts, toen eerste minister van
de Unie, in de algemene vergade
ring een overzicht van de stand van
zaken en hg drong aan op inlijving
van het gebied.
In 1925 reeds had het gebied een
zekere mate van zelfbestuur gekre
gen met een wetgevende vergade
ring voor binnenlandse aangelegen
heden. Er was toen nog een sterke
Duitse partij, maar die is nu ver
brokkeld.
De inboorlingen hebben geen po
litieke partijen, maar zij zrjn in '45
geraadpleegd over hun wensen. Het
resultaat was, dat 208.805 niet-blan-
ken stemden vóór aansluiting,
33.520 er tegen en 56.790 zwer
vende Bosjesmannen konden niet
bereikt worden.
Zó ongeveer luidden de meeste
rapporten. Alleen de stam der He
reros was ertegen. Deze strijdlustige
stam, die bekend staat als die van
het Herrenvolk onder de zwarte be
volking, blijft zich consequent ver
zetten. Zij lag voortdurend in strijd
met het Duitse militaire bestuur en
zij heeft zich ook bij het Zuid-Afri
kaanse nooit neergelegd. Zij staat
op het standpunt, dat de blanken
niets te maken hebben in het land
der zwarten. Ondertussen hebben de
Hereros de neiging andere zwarte
stammen te overheersen.
MICHAEL SCOTT.
In de laatste algemene vergade
ring nu van de U. N. O. heeft de
Schotse zendeling Michael Scott
zich opgeworpen als pleitbezorger
voor de rechten der Hereros. Hij be
zwoer de vergadering de inlijving
van Z.W. Afrika bij de Unie niet goed
VROEGE LENTE
De zee lag daar Donderdagochtend
zo blank en kalm rondom de Zeeuw
se eilanden, dat het was als in de zo
mer. Wie het strand zag, zocht onwil
lekeurig naar de baders, maar die wa
ren er niet. Maar de zon speelde lente
en der mensen kwetsbare humeur, dat
wisselt met de weerberichten, kik
kerde plotseling op. Hoe bar en es
kimo's kan Januari zijn en hoe zoel
is de wind, hoe koesterend de zon in
deze Januarimaand!
Er zijn Zeeuwen die beweren, dat 't
klimaat verandert. Dat hebben de vlie
gende schijven en de atoombommen,
de radio en de televisie op hun gewe
ten
Welnu: ge kunt op een Middelland
se Zee-klimaat in Zeeland niets tegen
hebben. Hoe zonniger hoe liever. Laat
het dan desnoods rond de evenaar
maar wat kouder worden. Ze hebben
daar aan hitte te veel wat wij aan
zoelheid te weinig plegen te hebben.
De lucht is blauw. Het zonnetje
lacht. Begin Januari! We hadden het
slechter kunnen treffen, nu de kolen-
prijs al weer de lucht in gaat.
te keiuren op grond van jegens de
Hereros begane wreedheden. Hij ver
telde er niet bij, dat de strafexpe
ditie, die hij in geuren en kleuren
beschreef, dateerde van 25 jaar ge
leden. Deze Michael Scott is een
merkwaardige figuur. Hg is de zoon
van een Anglicaanse predikant te
Southampton in Engeland, die in
1925 voor „ijn gezondheid naar
Zuid-Afrika trok. Na enige jaren
keerde hg echter terug, omdat hij
theologische studies wenste te vol
gen. Na drie jaar werd hij benoemd
tot kapelaan bij de bisschoppelijke
kathedraal van Bombay. In 1939, bij
het uitbreken van de oorlog, keer
de hij weer terug naar Engeland,
waar hij als veldprediker in militai
re dienst werd geroepen. Daar had
hij echter gewetensbezwaren tegen,
zodat hij als metaalarbeider in een
werkplaats van de R. A. F. ge
plaatst werd. Op grond van zijn
slechte gezondheid kreeg hij echter
na een paar jaar verlof om opnieuw
naar Z. Afrika te reizen.
De bisschop van Johannesburg be
noemde hem nu tot kapelaan van
Sophiatown, een zwarte arbeiders
wijk aan de rand van de stad. La
ter was hij te Durban, waar hij zich
mengde in de gevechten tussen Ne
gers en Hindoes, aan de zijde der
laatsgenoemden. Tot vier maal toe
is hij gearresteerd geweest en ne
gen weken heeft hg achter de tra
lies doorgebracht. Toen ontnam de
bisschop hem zijn parochie, maar
hij behield het recht om als zende
ling op te treden. Sedertdien zwerft
hij door Afrika, duikt nu hier, dan
daar op en is overal de woordvoer
der van verdrukten.
Bij de regering van Zuid-Afrika
heeft hij zijn gezag al lang ver
speeld, maar te Lake Success heeft
hg succes geboekt. Daar is tenslot
te een resolutie aangenomen, die de
zaak aan het rollen heeft gebracht.
Er komt over een paar maanden 'n
openbare zitting van het Internatio
nale Hof, waarin de zaak van Mi-
chaël Scott, die van de Hereros en
die van geheel Zuid-West-Afrika ge
heel uit de doeken zal worden ge
daan. Het belooft een interessante
zitting te worden.
(Nadruk verboden).
Door de koudegolf, die eeo eind maakte aan het zachte weer in Memphis
(Tennese), werden de straten tot wanhoop der inwoners met 'n dik pak
sneeuw bedekt, de telefonische verbindingen gestoord en het verkeer voor
een goed deel lamgelegd. Voor deze ongerieven hadden de meeste inwoners
van Memphis oog. Slechts weinigen ondernamen een tocht naar het punt
waar één der plaatselijke hotels is gelegen, en vanwaar men een sprook.
jesachtig uitzicht had over het Overton Park.
74. Zonder nog een seconde te aarzelen, wandel
de Jimmy naar het voorwerp, dat nu al zo lang zijn
nieuwsgierigheid prikkelde. Het lag een meter of
drie naast het doel. Hij stak er resoluut een van
z'n lange vingers in, trok deze er uit, likte, en keek
waarlijk schéél van heerlijkheid. Nee maar, wat
was dat een heerlijke, zoete jamGrrr....
bromde Jimmy, en hij nam nog een lik, en nog
een. Maar voor een vierde kreeg hij geen tijd,
want de supporters van de Wembley Rovers had
den bemerkt, dat hun doelman zijn doel had verla
ten
Het Rijk gaat aan meer bedienaren des geloofs een
traktement betalen.
Antieke toestand bleef
voortbestaan.
(Van onze parlementaire redacteur).
Voor de toekenning van nieuwe trak
tementen aan kerkelijke bedienaren
predikanten en Katholieke geestelijken
en de verhoging van bestaande, uit
lands kas betaalde traktementen, heeft de
minister van Financiën, prof. mr. P. Lief-
tinck, voor 1950 een bedrag van f 4000.—
uitgetrokken.
Dit lage bedrag heeft bij velen grote
verwondering gewekt. Vier duizend gul
den, te verdelen over verschillende kerk
genootschappen met Yerscheidene bedie
naren, is inderdaad niet veeL... Ook in
de Tweede Kamer is dit bij de behande
ling van de begroting gezegd. Maar zij
heeft zich ermede verenigd; de Eerste
Kamer moet de begroting nog goedkeu
ren.
Zeker, het betreft hier nieuwe trakte
menten en verhoging van bestaande. Het
totale bedrag, dat het Rijk aan predikants
traktementen en andere toelagen, uitkeert
is veel hoger, doch het is toch altijd nog
beperkt tot ongeveer drie millioen gul
den.
Tot goed begrip diene, dat de bedie
naren des geloofs weliswaar uit 's Rijks
kas een geringe bezoldiging ontvangen",
maar dat deze toelage niet hun enige bron
van inkomsten is. Zij ontvangen namelijk
een aanvullend salaris van de kerkelijke
gemeenten, maar ook dan nog is hun be
zoldiging aan de lage kant. Daarop mag
wel eens openlijk de aandacht gevestigd
worden.
Met de Rijksuitkeringen is het al een
heel merkwaardige geschiedenis. Vóór
de Franse tijd, was de Nederl. Hervorm
de Kerk Staatskerk en de predikanten
waren staatsdienaren. In de Franse tijd
kwam daarin, als in zoveel dingen, ver
andering. Alle fondsen en goederen wer
den verenigd in ..geestelijke kantoren"
Ik ging eens kijken naar
een kinderfilm. Nee, niet
om er eens een Vrouwen
praat over te schrijven.
Hoewel dat er nu toch
weer van gekomen is.
Ten eerste, omdat ik in
het schuitje van een film
keuring in klein bestek
zat, en alzo een maat
schappelijk plichtje ver
vulde. Maar ten tweede,
en dat moogt u ge
rust weten: omdat ik nel
als Mr. Doodle: het zo
leuk vind om te doen.
Geeft u mij maar, in 'n
knus zaaltje, zonder juf
frouwen met zaklan
taarns, dikke voorbuur
vrouwen met grote hoe
den en snaterende achter
buurvrouwen met knet
terende zakjes geeft u
mij dan maar een kinder
film.
Kijk, u kunt er dan om
te beginnen zo gezellig op
uw gemak bij gaan zitten.
U behoeft, ook inwendig,
geen gezicht te zetten
van: Ik ben tenslotte een
mens met culturele aspi
raties die om de dood
niet tevreden ts met een
zoentje aan 't eind en de
zwarte schurk achter de
tralies. Want bij zo'n kin
derfilm trekt u ongege
neerd uw volwassen jas
je uit, en zit in uw hin
derlijkste négligé als u
dat nog bezit. U hebt nog
nooit gehoord van com
plexen, van doodsverlan
gen en vernietigingsdrang
van subtiele ironie (om
van cynisme maar hele
maal te zwijgen), van
decadentie en de hele rest
van die huidige santen
kraam.
U nestelt u behaaglijk
in uw stoel, het projectie
apparaat begint te snor
ren en u zegt, spinnend
als een poes: Vooruit
maar jongens, geeft 'm
van katoen.
En ze geven 'm van ka
toen, dat beloof ik u. Ze
rijden op paarden door
de zonnige heerlijkheid
van een Australisch
landschap, ze
ontmoeten de twee zwer
vers en je kunt direct
met je klompen aan voe
len dat die twee heren
de nodige boevenstreken
achter de rug hebben en
nog een hele serie in deK
zin. Geen flauwiteiten,
van gentlemen in avond
kleding met uitgestreken
nietszeggende snuiten d
la Louis Joiivet, die op 't
onverwachts een elegant
revolvertje uit de broek
zak zullen toveren. Maar
twee authentieke dik op
gelegde schooierige scha
vuiten met loerende ogen
en baarden van 'n week.
Je weet direct waar je
aan toe bent. Je zou wil
len roepen: Kinders, wees
nou wijs en rijdt door zo
hard als die beste paard-
jes rijden willen, want
dit loopt zo mis als 't
maar kan. Maar stel je
voor, dat ze het eens
kóórden en er naar de
den.
Nee, laat ze maar eens
hoe moet dat aflopen. Als
vader en de politie en de
zwarte papa van je
vriendje nu maar hard
genoeg rijden. O, maar
jullie hebben langs je
route immers tekens ach
tergelaten, houdt je nog
even taai jongens
Hoera, hoera! daar heb
je bereden agenten en je
vader en de oude kroes
kop en schreeuw nu als
jeblieft zo hard je kunt!
Bravo, die ouwe deur was
niets meer waard, daar
komen jullie al met de
krakende planken naar
buiten rollen en je paar
den staan nog vastgebon
den.
Goed zo, en nu maar
gauw naar huis, want je
moeder is puiten zichzelf
van de zenuwen en je
hebt je Kersttaart glans
rijk verdiend.
En dan gaat het licht
even in de piepzak raken.
Hun vader heeft ze nog
zó gewaarschuwd, en wie
niet horen wil, moet voe
len. Zie je wel, daar heb
je het gegooi in de gla
zen al. De mooiste merrie
met haar veulen bij nacht
gestolen. Je vader rade
loos en boos, en het hele
Kerstfeest bedorven. Wat
schiet er anders voor jul
lie over dan onder het
smoesje van een picnic te
proberen die dure en
dierbare paarden terug
te krijgen. En natuurlijk
neem je dan je zwarte
vriendje mee. Hij is zo
slim en handig als een
dier in de jungle, en
daarbij goedlachs en spor
tief voor drie. Mooi en
dan kom je natuurlijk de
dieven op het spoor en je
bent ze even natuurlijk te
glad af in het begin.
Maar dan bega je een
stomme streek en raakt
in hun macht. Ai ai ai,
op en met een nog lichte
lijk verdwaasde blik
breek je, zo volwassen
en critisch als je bent,
los in een klaterend ap
plaus. Ach ja, natuurlijk,
daarmee wil je als keu
rende volwassene zeggen:
Aardig hoor., heel aardig,
voor honderd procent ge
schikt.
Maar diep in je zegt
het voldaan zuchtende
kind: Was-tie even reus
achtig.
Schaam u vooral niet.
Dat applaus was nog zo
gek niet. Want wat u zo
spontaan bejubelde was 't
resultaat van vijf jaar in
gespannen werken, zoe
ken, experimenteren, kij
ken, luisteren, zitten en
volhouden van een en
thousiast groepje volwas
senen, die uiv dankbaar
heid ten volle verdienen.
Misschien kent u, bij na
me, de heer J. Aarthur
Rank: Engels filmmag
naat van zijn ambacht, en
dus in uw verbeelding
iets enorms en zwaarlij
vigs met drie ringen aan
elke pink en een akelige
dure pelsjas. Maar zelfs
filmmagnaten hebben
hier of daar nog wel eens
iets menselijks. Zo houdt
de heer J. Arthur Rank
van kinderen; hij stond
tussen al zijn besognes
zelfs voor een Zondags
schoolklas. En zo kwam
hij op een goede dag
op het idee, dat hij eigen
lijk, als liefhebberij, wel
eens ontspanningsfilms
voor kinderen kon gaan
maken. Geld en appara
tuur waren voorhanden
een zeer bekwame en
geestdriftige adviescom
missie zorgde voor de
geestelijke rest.
En onder leiding van
een geestige en toegewij
de vrouw, Mary Field, is
er een serie films voor
kinderen vervaardigd,
waarin de perfectie dicht
benaderd is. Zij zijn
prachtig opgenomen en
door vaklui geregisseerd.
De spelers, kinderen zo
wel als volwassenen, zijn
hartverkwikkend natuur
lijk en spelen los van de
camera. De achtergrond
is altijd documentair, zo
dat de jeugdige toeschou
wers al kijkende ook iets
opsteken. De moraal is
eenvoudig en positief, de
kinderen gedragen zich
goed maar zijn, gelukkig,
geen engelen. Het een
voudige goede gezin is 't
favoriete milieu, de han
deling is duidelijk en lo
gisch, er zit gezonde
spanning in het verloop
en het slot is, voor een
kind, bevredigend en op
timistisch. Maar de aller
grootste verdienste is: de
ze vertoningen ontwikke
len de smaak van 't kind
voor de goede film, wat
hem, volwassen gewor
den, de Kitsch zal doen
schuwen.
Nederland heeft, na
Engeland ,de primeur,
moet er uw kroost vooral
eens heen sturen. De vol
gende keer gaan ze wel
uit zichzelf. SASKIA.
waaruit voortaan de predikanten zouden
betaald worden. Wel vaardigde Lodewijk
Napoleon op 2 December 1803 een decreet
uit om aan de kerkelijke bedienaren weer
traktementen uit te keren, doch het is
nooit tot uitvoering gekomen.
In de Grondwet van 1815 regelde men
tenslotte de financiële verhouding tussen
Kerk en Staat. Er werd een artikel in
opgenomen, dat tot op de huidige dag
thans is het artikel 178 onveranderd
is gehandhaafd.
Deze op het ogenblik reeds 138 jaar
oude bepaling vormt nog altijd de grond
slag voor de uitkeringen van het Rijk aan
de kerkelijke bedienaren. Van 1815 af be
taalt het Rijk aan de Ned. Herv. Kerk. de
R.K. Kerk, de Oud-Kath. Kerk. de Doops
gezinde Gemeenten, de Remonstrantse
Broederschap, de Lutherse Kerk, de Ned.
Israëlietische Kerk en de Prot. Israëlieti-
sche Kerk salarissen voor de leraars.
Men make zich geen overdreven voor
stelling van de hoogte van deze trakte
menten. Het gemiddelde bedrag zal niet
ver van de f 600.— af liggen. Er zijn er
zeer veel van f 200.— a f 300.maar
er is ook een domïné. die uit 's Rijks kas
zes harde guldens per jaar in handen
krijgt.... Daartegenover staat, dat ook een
bedrag van f 4000.voorkomt.
Bij de beoordeling van de lage bedra
gen der Rijkstraktementen houde men in
het oog, dat zij door allerlei oorzaken,
afhangende van plaatselijke omstandig
heden, zo gegroeid zijn en dat in het be
gin van de vorige eeuw het geld een
andere waarde had dan tegenwoordig.
In de tweede plaats verleent de staat
aan alle dominees en geestelijken een
pensioen. Het is geen vast bedrag; in het
algemeen is het gelijk aan het laatstge
noten Rijkstraktement. Doch als een pre
dikant van de Herv. Kerk een standplaats
gehad heeft, waaraan geen Rijkstrakte
ment verbonden was. dan ontvangt hij
toch f 600.'s jaars.
Sinds 1920 is het pensioen echter ver
hoogd met 40%, waardoor het bedrag van
f 600.f 840.— werd. Na deze regeling
is hierop nog weer eeri tijdelijke duurte-
toeslag gekomen van 25%, waardoor ge
noemd bedrag opliep tot f 1050.— per
jaar. De duurtoeslag wordt evenwel van
jaar tot jaar bepaald.
De weduwen ontvangen in het algemeen
f 100. 's jaars. verhoogd met 40% en
met de onzekere 25%.
ANACHRONISMEN.
Lachwekkende uitkeringen, zal men
zeggen. Inderdaadl Zij zijn, nog altijd
daterend uit 1815, een volslagen anachro
nisme geworden.
Het Rijk komt nog eens over de brug
met zijn kinder-, school- en academiegel-
den I Alle predikanten ontvangen name
lijk voor hun kinderen tot 22 jaar een
toelage van.... f 25.— per jaar per kind.
Volgens een oud besluit keert het Riji:
bovendien aan alle predikanten, die zoons
op een „Latijnse" school hebben of wier
zoons huisonderw. in klassieke talen ge
nieten, lier kind een bedrag van f 25.
per jaar uit. Die klassieke talen I Een sti
mulans voor de kinderen om in de voet
sporen r van hun vader te treden en ook
predikant te worden...
Aan gewoon academiegeld betaalt het
Rijk voorts f 50.per jaar per kind en
als een zoon theologie studeert f 200.—
per jaar uit. Er is blijkbaar nooit aan
gedacht, dat ook een dochter wel eens
een „Latijnse" of universitaire studie zou
kunnen gaan volgen. Bij studie aan een
hogeschool behoeft een predikantszoon
niet bij het Rijk om een toelage aan te
kloppen.
Op het ogenblik is men geneigd de
schouders op te halen voor de academie-
gelden, doch in 1815 waren het hoge be
dragen.
Tenslotte ontvangen de kerkgenoot
schappen met uitzondering van de
Doopsgezinde gemeenten van Rijkswe
ge een vast bedrag ter vrije besteding
voor de kosten van kerkbestuur. Deze
sommen verschillen uiteraard naar het
kerkgenootschap. De Herv. Kerk strijkt
het leeuwendeel, namelijk f 40.000 op.
Sinds 1927 zijn telkenjare slechts vier
nieuwe traktementen toegekend twee
aan de Herv. Kerk en twee aan de R.K.
Kerk tot een gezamenlijk bedrag van
ongeveer f 4000.Om daarvoor in aan
merking te komen, moest aan een van de
volgende voorwaarden voldaan zijn: er
moest een nieuw bevolkingscentrum zijn
gevormd door 1. de aanleg van een Rijks
werk, 2. de krachtige ontwikkeling van
een industrie, of 3, de particuliere ont
ginning van woeste grond.
In 1937 was de toenmalige minister mr.
De Wilde van oordeel, dat deze normen
verouderd waren. Hij wenste, dat een
nieuw onderzoek naar een juiste wijze
van toekenning van nieuwe Rijkstrakte
menten ingesteld zou worden en in af
wachting daarvan werd zij stopgezet. Dit
onderzoek nam nog al wat tijd in beslag:
de oorlog kwam en daarna is een staats
commissie voor de zaken van de Eredien
sten ingesteld ter bestudering van de fi
nanciële verhouding tussen kerk en staat.
Zij is nog altijd niet met haar werk ge
reed gekomen. Inmiddels heeft zij ech
ter enige kleine adviezen uitgebracht en
korte tijd geleden een belangrijker, na
melijk om de in 1937 beëindigde verlening
van nieuwe traktementen, weer voort te
zetten.
Minister Lieftinck heeft deze raad ter
Het Wereldgebeuren
Het effectenschandaal in België
heeft een stormpje verwekt in de
volksvertegenwoordiging. De socia
list Tielemans heeft premier Eys-
kens, wiens eer overigens niet in
het geding werd gebracht, verant
woordelijk gesteld voor de malver
saties en zijn aftreden geëist. Uit
eindelijk zal de soep wel niet zo
heet gegeten worden als opgediend.
Het schijnt, dat dè socialistische
fractie bereid is zich met een par
lementair onderzoek tevreden te
stellen.
Het schandaal was er één uit de
serie van knoeierijen, die ontstaan
is nadat de toenmalige minister van
Financiën, Gutt, in October 1944 had
bepaald, dat alle effecten moesten
worden aangegeven.
De termijn van aangifte is her
haaldelijk verlengd en vele econo
mische collaborateurs hebben ge
tracht aan de straffe maatregel der
regering een belasting van 90
op in de oorlog verworven bezit
te ontkomen. De Antwerpse aan
nemer Seghers was één van hen.
Het schijnt, dat de effecten waar 't
in de onderhavige affaire om gaat,
voor een groot deel van hem afkom
stig zijn.
Het Belgische Katholieke blad „De
Nieuwe Gids" vroeg in een hoofd
artikel „wat moet men van deze
zaak denken." Het commentaar, dat
dan volgt geeft een verfrissende uit
eenzetting.
„Het is niet aangenaam, zo zegt
het blad, en zelfs weinig verheffend
te moeten vaststellen, dat geloofs
genoten, die een leidende functie
vervullen en in wie men vertrouwen
had gesteld, op een dergelijke licht
zinnige manier dit vertrouwen heb
ben beschaamd. Het gaat niet op,
zoals een katholiek confrater het
heeft gedaan, te beweren dat de
onvolmaaktheid van de Gutt-beslui-
ten van 1944 ook maar in enige
mate een verontschuldiging is voor
de malversaties. Het past niet, dat
wie zich tijdens de bezetting op
schandelijke wijze heeft verrgkt, van
deze vermogensvermeerdering zou
blijven genieten, terwijl andere en
heel wat verdienstelijker medebur
gers hun leven, have en goed heb
ben verloren. Evenmin is het te
verantwoorden, dat plichtvergeten
financiers hierbij hun hulp verlenen
met schriftvervalsing en ander be
drog."
„De Nieuwe Gids" wijst er dan
anderzijds op, dat de malversaties
met betrekking tot de besluiten van
1944 echter zo algemeen waren,
dat het belachelijk is deze zaak als
het schandaal van na de oorlog te
bestempelen. Laat men in 's hemels
naam aan deze potsierlijke schijn
heiligheid een einde maken, ver
zoekt het blad. Indien men strikt
alles wilde en kon napluizen, dan
zou men op tienduizenden dergelij
ke gevallen stuiten en zou men,
naast persoonlijkheden van rechts,
zeker evenveel persoonlijkheden van
links als beklaagder zien figureren.
Het Katholieke blad „De Stand
aard" zet eveneens uiteen dat er in
België reeds ettelijke gevallen van
zwendel in niet-aangegeven effecten
werden ontdekt, waarbij het zelfs
om veel hogere bedragen ging. Vol
gens het blad heeft de zaak, waar
bij Seghers, Maliien, Cardijn en Arts
betrokken zijn, een politiek karak
ter gekregen door de campagne van
de linkse pers aan de vooravond van
de behandeling van het voorstel tot
het houden van een volksraadple
ging over de terugkeer van de Ko
ning. Deze campagne zou ten doel
hebben premier Eyskens in opspraak
te brengen en de regering te tref
fen. „De Standaard" is van oordeel
dat minister-president Eyskens
geen enkele verantwoordelijkheid
draagt in deze zaak.
harte genomen. Aanpassing aan de nieu
we fnanciële toestand vond hij om ver
schillende redenen ongewenst, weshalve
hij per jaar weer f 4000.— wil uitbetalen.
Hij wil dit bovendien doen met terugwer
kende kracht van 1937 af en daarom
plaatste hij op de begroting van Financiën
voor 1950 een post van f 50.000.
Tevens bepaalde hij, dat de f 4000.—
zal kunnen worden uitbetaald, als zich
door welke omstandigheid dan ook ergens
een nieuw bevolkingscentrum heeft ge
vormd.
De zaak wordt dus op de oude voet
voortgezet. Een uit 1815 stammende situa
tie blijft bestaan. Er kunnen stormen over
wereld gaan. de staat der Nederlan
den blijft zijn antieke traktementjes aan
de geestelijken uitkeren.
Van de zijde der Kerken dringt men
niet op verandering aan. Kerk en staat
zijn thans in Nederland gescheiden. Dat
is goed zo. Het dunne zilveren koordje,
dat beiden nog verbindt, zal men niet
pogen te versterken. Want de kerk stelt
prijs op zijn zelfstandigheid.
(Nadruk verboden).
De Nederlandse Filmclub heeft het
praedicaat „film van de maand" verleend
aan Carol Reed's „The third man" (De
derde map).