PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
H.M. de Koningin heeft de
souvereiniteit overgedragen
De BILT
NIET LANGER MEER TEGENOVER
DOCH NAAST ELKAAR
VOOR ZEEUWS BEDRIJFSLEVEN
WAS 1949 NIET ONGUNSTIG
Tijdens een korie, maar aangrijpende
plechtigheid in het Koninklijk Paleis
Vandaag
VOORSPELT:
192e Jaargang - No. 313
Directie. F vao de Velde en F B
den Boer AdJ W de Pagter
Hoofdred. G. Baillntyn, Pl.verv..
W. Leertouwer en H. A Bosshardt
ABONNEMENTSPRIJS 32 ct per
week; f 3.90 p kw.; fr. p p, 1 4.15
oer kw Losse nummers 10 cent
WAARIN OPGENOMEN OE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 28 Dec. 1949
ADVERTENTIEPRIJS: 18 ct. per
mm. Minimum p. advertentie t 2.50
Ingez. mededelingen dubbel tartfcf.
Kleine advertenties (max. 8 regels i
van 1—5 regels f 1.—. iedere regel
meer 20 cent. „Brieven of adres
Bureau van dit blad" 25 cent meer.
Giro nr. 359300 P.Z.C.. Middelburg.
Bur Vltsslngen Walstr 5860. tel. 2355. 4 Hjnen (b.g.g.
M'burp Londense Kaai 29. tel. 2077 en 2924 - Goes: L. Vorststr. 63. tel. 2475 (b.g.g.
- Oostburg: Pr. Mauritsstr. 12, tel. 102 - Terneuzen: Brouwerijstr. 2 - Zierikzee: N. Bogardstr C
KONINGIN JULIANA HIELD EEN TREFFENDE REDE.
In het Koninklijk Paleis aan de Dam te Amsterdam is Maandagmor
gen tijdens een korte, maar treffende plechtigheid de souvereiniteit
over de landen in de Indische archipel door Nederland aan de Ver
enigde Staten van Indonesië overgedragen. Om ongeveer kwart over
tien tekende H.M. de Koningin in de Burgerzaal van het Paleis de
akte, waarbij deze souvereiniteitsoverdracht wordt bevestigd en
direct daarna plaatste de Vorstin haar handtekening onder de akte
van souvereiniteitsoverdracht. Een der belangrijkste besluiten in de
Nederlandse geschiedenis had daardoor rechtsgeldigheid verkregen
De republiek der Verenigde Staten van Indonesië was een vrije staat
geworden, in een Unie met het Koninkrijk der Nederlanden
verbonden.
„De aanvaarding van de souvereiniteit door de jonge staat, de
Republiek der Verenigde Staten van Indonesië, alsmede het afstand
doen daarvan door het Koninkrijk der Nederlanden en het aangaan
van een Unie is een van de meest a angrijpende en ingrijpende ge
beurtenissen van deze tijd", aldus sprak Hare Majesteit tijdens deze
sobere en indrukwekkende plechtigheid.
Reeds ongeveer half tien waren
Maandagmorgen de getuigen van de
souvereiniteitsoverdracht bijeengeko
men in de Burgerzaal van het Ko
ninklijk Paleis op de Dam in de
hoofdstad.
Wij zagen de Nederlandse minis
ters en staats-secretarissen, de
voorzitters der beide Kamers der
Staten Generaal, de vice-president
en leden van de Raad van State, de
leden van het corps diplomatique
(de ambassadeur van India in na
tionaal costuum), de leden van de
Indonesische delegatie, de heren Ne-
her en Beel. vele leden van de Eer
ste en Tweede Kamer (van de anti-
revolutionnaire fractie alleen de heer
Meverink en geen der leden van de
C. P. N., terwy) ook de heer Wei
ter en de leden van de Staatkundig
Gereformeerde Partij afwezig wa
ren)
Vijf minuten voor tien werden de
twee grote rood-lederen dozen met
de te ondertekenen documenten op
de met een rood-pluchen kleed be
dekte ovale tafel in het midden
van de Burgerzaal neergezet.
Om tien uur kwamen de leden van
het kabinet, de voorzitters der bei
de Kamers, de leden van de Indo
nesische delegatie en de vertegen
woordigers van Suriname en de Ne
derlandse Antillen, alsmede de se
cretaris van de ministerraad en mej.
Tellegen, directeur van het kabinet
der Koningin, uit de zijdeur de Bur
gerzaal binnen en allen namen
plaats aan de tafel.
De plechtigheid.
Onmiddellijk nam de plechtigheid
een aanvang. De minister-president
verzocht aan de secretaris van de
ministerraad voorlezing te doen van
de tekst van het protocol, dat daar
na door de beide minister-presiden
ten, dr. Drees en drs. Hatta werd
ondertekend.
Toen gingen de ministers
Drees en van Maarseveen met
(le voorzitters der beide Kamers
naar de Troonzaal en even later
klonk het: „De Koningin," Alle
aanwezigen verhieven zich van
hun zetels en onder doodse stil
te kwam de Koningin der Ne
derlanden binnen. Zij was ge
kleed in zwart fluweel en werd
geflankeerd door de beide mi
nisters en Prins Rernhard, die
gekleed was 'n het uniform van
luitenant-generaal der Cavalerie.
De Koningin nam plaats aan de
grote tafel in het midden der
zaal tussen dr. Drees en drs.
Hatta en de Prins tussen de
beide Kamervoorzitters.
Met een rustige en kalme stem
verzocht de minister-president aan
Hare Majesteit de akten te willen
tekenen. De directeur van het Ka
binet der Koningin legde de docu
menten op de tafel voor de vorstin
neer
Het was kwart over tien. De tal
rijke genodigden in de grote Burger
zaal voelden, dat nu het grote his
torische moment was aangebroken,
het ogenblik, waarop de Koningin
der Nederlanden het resultaat van
jaren mooizaam onderhandelen zou
bekrachtigen.
Enige minuten later had Hare
Majesteit de akten ondertekend en
was de souvereiniteitsoverdracht 'n
feit geworden.
Rede van Hatta.
De minister-president van Indone
sië ondertekende daarna de docu
menten, evenals de ministers Drees
en van Maarseveen. Hatta sprak
daarna een korte rede uit.
„Uwe Majesteit, het is mij als lei
der der delegatie van de republiek
der Verenigde Staten van Indone
sië een grote eer en eenwaar ge
noegen, hierbij namens de republiek
der Verenigde Staten van Indonesië,
de souvereiniteit over Indonesië te
aanvaarden, op de voet van de zo
even door de secretaris der Neder
landse delegatie voorgelezen acte
van souvereiniteits-overdracht. Ik
koester de hoop, dat de betrekkin
gen tussen beide landen, welke
hierdoor, in de Unie verbonden, op
een voet van volkomen 'gelijkheid,
vrijheid en vrijwilligheid zijn komen
te staan, zich zullen ontwikkelen in
die zin, welk zal leiden tot de wel
vaart en het geluk van onze beide
volkeren."
Dr. Drees verzocht hierop Hare
Majesteit haar rede te wiilen uit
spreken. Onder grote stilte begon
Koningin Juliana haar treffende
rede. Elders op deze pagina is de
volledige tekst hiervar opgenomen.
Onmiddellijk na de rede van Harc-
Majesteit zette het carillon van het
Paleis het Indonesische volkslied „In
donesia Raja" in gevolgd door het
Wilhelmus. De belde volksliederen
werden staande aanhoord. Hare
Majesteit begaf zich daarna weder
om met de Prins der Nederlanden
naar de troonzaal van het Paleis,
waarmede deze plechtigheid van his
torische betekenis eindigde. Het be
staan van de Verenigde Staten van
Indonesië en de Nederlands-Indone
sische Unie is thans voor de gehele
wereld een feit.
Telegram aan Soekarno.
H. M. de Koningin heeft na afloop
van de plechtigheid der souvereini
teitsoverdracht het volgende tele
gram aan president Soekarno ge
zonden:
„Op deze aangrijpende dag, waar
op Indonesië zijn onafhankelijkheid
heeft verworven, zend ik u, myn
heer de president, mijn beste wen
sen voor het geluk en voorspoed
van uw land en volk. Moge de Unie,
welke thans onze beide landen ver
bindt, strekken tot zegen van Ne
derland en Indonesië.
(get.) Juliana."
Rond de Dam bij de
Souvereiniteitsoverdracht
Weinig publieke belangstelling.
Om precies negen uur Maandagmor
gen ontplooide zich de Koninklijke
standaard aan de vlaggestok van het
Koninklijk Paleis op de Dam, ten te
ken dat H.M. Koningin Juliana was
gearriveerd.
Daarna arriveerde minister-presi
dent Drees, vrijwel direct gevolgd
door minister van Maarseveen en mi
nister Stikker. In snel tempo volg
den daarna de andere ministers en
Kamerleden.
Om tien minuten over negenen schal
den wederom hevelen over de Dam
en zwenkte een ere-escorte motorrij
ders het plein op. De auto van de lei
der van de Indonesische delegatie,
Mohammed Hatta. reed voor. De rood
witte standaard wapperde aan de
vobrzijde. De muziek zette het Indo
nesische volkslied in en nadat dit uit
gespeeld ivas inspecteerde de verte
genwoordiger van de Verenigde Sla-
ten van Indonesië, de erewacht.
De plechtigheid in het paleis was
iets vroeger afgelopen dan aanvanke
lijk werd verwacht. Omstreeks hal]
elf verlieten de gasten het paleis.
Toen Mohammed Hatta, de voorzitter
vun de Indonesische delegatie, het pa
leis verliet, trad een Indonesisch
meisje naar voren en bood dr. Hatta
namens de Indonesische burgerij van
Amsterdam een grote bos rood-witte
tulpen aan. Langzamerhand was
er meer publiek op de Dam gekomen,
onder wie ook verscheidene Indone
siërs, die toen Halta de bloemen aan
vaardde, hem hartelijk toejuichten. De
leider van de Indonesische delegatie
begaf zich in gezelschap van de am
bassadeur van India, diens secretaris
en echtgenote naar het stadhuis, waar
zij door burgmeester d'Ailly loerden
ontvangen.
Op de Hoge Springerplaat bij Breskens ligt nu al lunger dan een week
het gestrande Noorse s.s. „Ogna". Men hoopt over enige dagen 't vaar
tuig weer vlot te krygen.
KONINGIN IULIANA
Beide landen voelen zich sterk en veerkrachtig.
In aanwezigheid van de ministerraad, de leden van de Eerste- en Tweede Kamer, het corps diplomatique en an
dere autoriteiten, is in de Burgerzaal van het Koninklijk paleis op de Dam te Amsterdam de souvereiniteit over
Indonesië overgedragen. H. M. Koningin Juliana ondertekent de acte van souvereiniteitsoverdracht.
Diepgewortelde verbondenheid.
H.M. de Koningin heeft bij de Sou
vereiniteitsoverdracht in het Konink
lijk Paleis de volgende toespraak ge
houden:
De aanvaarding van haar souverei
niteit door de jonge staat, de repu
bliek der Verenigde Staten van Indo
nesië. alsmede het afstand doen daar
van door het Koninkrijk der Neder
landen, en het aangaan van een Unie,
is één van de meest aangrijpende en
ingrijpende gebeurtenissen van deze
tijd die aangrijpt enerzijds door de
onnatuurlijkheid van een verloop als
dit, en anderzijds doordat nooit dui-
delijRer naar voren is gekomen de
diepe sympathie der beide volken
voor elkaar.
Niet langer staan wy gedeeltelijk
tegenover elkander. Wij zijn nu naast
elkaar gaan staan, hoezeer ook ge
schonden en gescheurd en vol van de
lidtekens van wrok en spijt.
STERK EN VEERKRACHTIG
Deze documenten vertegenwoordigen
een resultaat, dat in beide landen langs
democratische weg tot stand is geko
men. Beide landen voelen zich sterk
en veerkrachtig genoeg om een nieuw
begin te maken, in een samengaan van
Nederlandse troepen naar
Nieuw Guinea.
Aneta verneemt van bevoegde zijde,
dat de laatste weken verscheidene
Nederlandse troepen naar Nieuw-
Guinea zijn vertrokken. De laatste
verscheping geschiedde op 26 Decem
ber. In totaal zijn thans overgebracht
een bataljon van het K.L.. een klein
detachement van de genie voor de
bouw van kampementen, een detache
ment van de vaartuigendienst en ver
schillende instandhoudingsdiensten.
De bases van de troepen zijn Hol-
landië, Biak, Manokwari, Sorong en
Fakfak.
INTERESSE VOOR VESTIGING VAN INDUSTRIE.
Het troepentransportschip „Sibajak
wordt Woensdagmorgen met repatriëren
de troepen uit Indonesië in de haven van
Rotterdam verwacht. De ontscheping der
opvarenden begint te 9 uur.
Aanzienlijk meer export dan
voorgaande jaren.
Het bedrijfsleven in Zeeland kan
met een zekere voldoening op het
jaar 1949 terugzien. Er was aan
zienlijk meer. export dan de voor
gaande jaren, nieuwe, zij liet dan
ook geeu bijzonder grote industrie
ën werde nin de provincie gesticht
en in bestaande bedrijven wordt
steeds meer gestreefd naar moder
nisering en rationalisatie. Boven
dien kon het Economisch Technolo
gisch Instituut voor Zeeland ons
verzekeren, dat er elders in liet
land het laatste half jaar vry veel
interesse bestaat voor vestiging
van industrie in ons gewest. De
distributie ging grotendeels aan de
kant, maar de middenstand merkte
steeds duidelyker, dat de concurren
tie de kop weer gaat opsteken. Al
leen een sterk verhoogde efficien
cy zal en dit geldt voor het ge
hele bedrijfsleven een doeltref
fend wapen zyn in de steeds feller
wordende strijd om het bestaan.
De export vertoonde een grote
opleving sedert de devaluatie van
de gulden, die overigens min of
meer samenviel met de oogsten, zo
dat het hier ook ten dele een sei
zoenverschijnsel betreft. In ieder
geval kon aanzienlijk meer geëx
porteerd worden dan voorgaande
jaren. Van de mosselen ging 'n zeer
belangrijk contingent naar Frank
rijk, Zeeuwse oesters worden nu
ook in West-Duitsland gegeten,
Zeeuwse aardappelen zelfs in Ve
nezuela, Engeland bleek een be-
laxigVijke afnemer te willen zijn van
onze uien, een groot kwantum za
den ging naar Noord-Amerika en
ook het Zeeuwse kwaliteitsfruit
vond zijn weg naar het buitenland.
Andere export artikelen waren che
mische producten, tapijten en tex
tiel uit Zeeuwsch-Vlaanderen en
Vitrite-producten.
De exporteurs dienen er echter
rekening mee te houden, dat wij
alleen op de buitenlandse markt
mee kunnen, wanneer wij scherp
concurreren en alleen het beste van
het beste leveren. Zo kan op het
gebied van het fruit en opk van an
dere levensmiddelen nog veel gedaan
worden om tegemoet te komen aan
de eisen van onze buitenlandse cli
entèle. Toch moet men bewondering
hebben voor de exporthandelaren,
die de courage hebben om de grote
risico's te dragen, die aan de ex
port zijn verbonden als gevolg van
de belemmerende bepalingen (zoals
de contingentering, die wel zal
voortbestaan zolang bilaterale han
delsverdragen worden afgesloten).
INDUSTRIE-VESTIGING.
In 1949 kreeg Zeeland nieuwe be
drijven, zoals een confectiefabriek
te Biervliet, een textielfabriek in
Axel, een wafelfabriek in Vlissin-
gen met veel export-orders, en een
fabriek voor verwerking van zee
wier in Schore. De vlassers van
Eede toonden een vooruitziende blik
te hebben en stichtten een coqp.
warmwaterrotery en ook hun colle
ga's uit Dreischor en omgeving heb
ben plannen om te gaan saneren,
moderniseren en rationaliseren, in
ziende, dat dit nodig is, willen zij
zich kunnen handhaven. In 1949
kwam tevens het verheugende be
licht, dat de „l'Azote" in Sluiskil
weer gaat draaien. Dat betekent 'n
omvangrijke werkgelegenheid, maar
ook kunstmestexport en importver
vanging.
De Kon. Mij. „De Schelde" had
geen gebrek aan werk, maar het
bedrijf is en blijft uiteraard con
junctuur-gevoelig. Het is dan ook
verheugend, dat men zich voor een
deel wil toeleggen op de 'reparatie
van zeeschepen.
Ook de ijzergieterij van Boddaert
en Co. te Middelburg werd gemo
derniseerd, waardoor economischer
kan worden gewerkt. Plannen om
tot modernisering te komen, wer
den eveneens door diverse kleinere
bedrijven op^ stapel gezet.
De directeur van het E. T. I., drs.
M. Verburg, zeide ons, niet overdre
ven optimistisch te zijn, wanneer
hij verklaart, dat het laatste half
jaar vrjj veel interesse is getoond
voor vestiging van industrie in Zee
land. Men heeft elders in den lande
nog wel belangstelling voor onze
provincie, voor plaatsen als Bres
kens en Terneuzen. Het feit, dat in
Januari verscheidene „arbeitlers-lo-
geerkampen" leeg komen, kan in
dit verband van gewicht zijn, vooral
in die streken, waar werkloosheid
dreigt te ontstaan.
Vermeldenswaard is nog, dat de
export van landbouwproducten
steeds meer over Kruiningen loopt.
En de activiteit voor verlichting van
de loswal etc. bewijzen, dat zij niet
slapen, daar in Kruiningen
MEER EFFICIENCY NODIG.
Zeeland had dit jaar een goede
oogst en dat beïnvloedde de handel,
die in ons agrarisch gewest nu een
maal voor een belangrijk deel af
hankelijk is van de landbouw, gun
stig. Het havenverkeer in Vlissingen
is in 1949 slapjes geweest, maar de
S.H.V. kan gelukkig weer op volle
toeren draaien. Steeds meer sche
pen komen bij haar bunkeren.
De middenstand gaat weer de
concurrentie gevoelen, vooral nu de
distributie practisch van de baan is.
Er zijn echter diverse branche's,
welke een opleving te zien gaven,
zoals manufacturen- en confectieza
ken, die geen slechte winstmarge
hebben. Tussen de slagers is een
felle concurrentiestrijd ontbrand.
Van een verontrustende toename
van het aantal faillissementen was
geen sprake, maar wel wordt door
steeds meer kleine middenstanders
een beroep gedaan op het Borgstel
lingsfonds, dat is opgericht door de
Kamer van Koophandel (die dit jaar
in Middelburg een nieuw gebouw
rijk werd) en waarbij het departe
ment garant is voor een bepaald te
kort. Het crediet bedraagt max.
1000.
Het bedrijfsleven zal in de komen
de jaren terdege op zjjn tellen moe
ten passen. Alleen die bedryven, die
zich toeleggen op efficiency, zullen
het op de duur bolwerken; de an
deren zullen afzakken. De noodzaak
van een verhoogde efficiency, juist
in deze tijd, nu de zwevende koop
kracht weg is, wordt evenwel nog
niet voldoende ingezien. Ook moet
gewaakt worden tegen een te grote
toename van nieuwe vestigingen:
wy mogen niet meer de tijd terug
krjjgen, dat, zoals eens in 's-Heer
Arendskerke, in één dorp 42 krui
denierszaken zijn! De winkeliersor
ganisaties en -verenigingen legden
overigens in het verstreken jaar 'n
verheugende activiteit aan de dag
voor aantrekking van de klant, die
immers weer koning is.
Oost en West. De verwonderde wereld
ziet dit aan, en constateert, dat, hier
en thans, door deze beide landen, haar
diepste begeren, haar vredeswil wordt
verwezenlijkt.
Wy vertrouwen voor de toekomst
op al die goede en ware elementen
van waf voor overtuiging ook, uit
beide volkeren, zoals die op deze
aarde nog steeds de pioniers voor be
ter tijden gebleken zijn zij het ook
dat die soms tijdelijk worden mis-
lcend, en zeïfs soms elkaar aanvanke
lijk niet vinden.
Onmeetbaar groot is de voldoening
van een volk, <lat zijn vrijheid ver
wezenlijkt ziet hoe immens zwaar
de taak ook is, die deze jonge natie
zich op de schouders tilt. In Neder
land slaat men da: met bezorgdheid
gade. Maar op dit ogenblik en op
deze plaats wil ik uitdrukkelijk con
stateren, dat in Nederland Iedereen
met. het beginsel van overdracht
der souvereiniteit instemt.
En ik doe een beroep op allen
loyaal in het nieuwe bestel mee te
werken.
Nederland staat tot heioen klaar,
zodra en wanneer Indonesië daar om
vraagt. Er spruit hier hulpvaardigheid
voort uit een diepgewortelde verbon
denheid.
Het is een voorrecht, deze daad van
overdracht van souvereiniteit te ver
richten, tegenover de geschiedenis, of
beter gezegd voor het aangezicht
Gods. die weet. waarom dit samengaan
in vrijheid niet eerder en ook niet la
ter werd bereikt, en die het f3le» kent
der generaties, maar die- ook ziet. of
wij kunnen dienen in het plan voor
de gang der mensheid. Moge dit thans
zo zijn.
Gelukwensen aan R.I.S.
Engeland en Australië erkennen
Ver. Staten van Indonesië.
Engeland heeft de Verenigde Sta
ten van Indonesië erkend. Volgens
een gewoonlijk goed ingelichte bron
heeft Bevin de wens van Engeland
om diplomatieke berekkingen in In
donesië te vestigen medegedeeld in
een telegram aan 3Ioh. Hatta.
Australië heeft besloten de Ver
enigde Staten van Indonesië volledig
te erkennen, aldus heeft de Australi
sche minister van buitenlandse zaken,
P. C. Spender, bekendgemaakt.
De eerste radio-uitzending van de
..Voice of America", onder auspiciën
van het Statedepartment, naar Zuid-
Oost-Azië in de Indonesische taal. om
vatte verklaringen van verscheidene
Amerikaanse autoriteiten, die de ge
boorte van de Verenigde Staten van
Indonesië met vreugde begroetten,
o a. Warren Austin en mevr. Roose
velt.
is het 100 Jaar geleden, dat de
grote Duitse diplomaat Bismarck.
die*de eenheid van Duitsland tot
stand bracht, te Berlijn werd ge
boren.
AANHOUDEND ZACHT.
Geldig tot Woensdagavond.
Half tot zwaar bewolkt, maar over
wegend droog weer. Meest matig»
wind tussen Zuid-West en West. .Van-
houdend zacht.