Adriaan Pelt, een Zaankanter met groot internationaal gezag „FIETSENDIEVEN JIMMY BROWN, Sportheld UITBREIDING DER HOOGOVENS IS VAN GROTE BETEKENIS Zeeuwse Almanak Staatsgrepen VRIJDAG 23 DECEMBER 1949 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Moeilijke taak wacht hem in Libye Te Lake Success gaat een sleutelpositie voor Nederland verloren. (Van onze correspondent Robert Kiek). De Ver. Naties hebben besloten, dat Libye niet Ia/ter dan 1 Jan. 1952 een onafhankelijke staat zal moeten zfln. Dat Is echter gemakkelijker gezegd dan tot stand gebracht. De strategische positie, die Libye inneemt aan de kust van de Mid dellandse Zee, vereist een werkelijke regering, die de bevolking van on geveer 1 y2 millioen kan besturen, die de meerderheid in toom weet te houden en de minderheden beschermt. Hier komen behalve de Llbyers zelf de buren aan te pas: de buren, Egypte, Frankrijk; de voormalige bezetter en bevrijder Italië en Engeland Pakistan en de V.S. Het zoe ken was naar een man van gezag en ervaring, die af en toe met de vuist op tafel kan slaan en die kan bemiddelen, als de belanghebbenden het volkomen oneens zijn. Daarvoor koos men Adriaan Pelt, een Koog-aan-de-Zaner, die zelfs al vindt men zijn naam niet iedere dag in de dagbladen een respec tabele ervaring heeft in de Neder landse en internationale politiek. De laatste jaren was hij assisstent-se- cretaris-generaal van de Verenigde Naties, de onmiddellijke rechter hand van Trygve Lie. Daarvóór was hij de rechterhand van onze dr. H. A. Colijn, en van onze oorlogs-pre- mier G ér brandy, terwijl hij jarenlang een leidende functie had bij de pers afdeling van de Volkenbond te Ge- nève. Gelegenheid te over derhalve om met vogels van diverse pluimage samen te'werken en resultaten te bereiken. Voor iemand van zodanige talenten is de benoeming tot Commissaris der Verenigde Naties met de taak het netelig probleem van Libye tot vliegdienst. Maar een passage was niet te krijgen. Terwijl ik dus toch niet weg kon komen, besloot ik maar de tijd te passeren met een beleefdheidsbezoek aan de Chinese minister van buitenlandse zaken, die door de Japanners op deze stoel was neergezet. Het was een uitermate langdurig en weinig interessant ge sprek. Aan beide zijden van de mi nister zaten twee Japanse functio narissen, die ogenschijnlijk admini stratieve werkzaamheden verrichtten, maar in werkelijkheid druk bezig waren ons gesprek af te luisteren. Door een of ander gelukkig toeval kwam het gesprek op het onderwijs. Dat gaf de minister een gelegenheid om op t« merken, dat hij buitenlan ders, die zoveel talen konden spre ken, bijzonder benijdde. En hij voeg de er aan toe. dat hij zelf een tijd lang in Duitsland gestudeerd had m vermoedelijk nog wel een paar dichtregels van Schiller zou kunnen citeren." „Ik had niet vee' rnders te deen dan te luisteren, dus m~" -da ik ideze declaratie aan. Maar in plaats ivan dichtregels liet de minister ge-, broken Duits horen, waarin hij mij I poogde mede te delen, dat hij geen landverrader was, maar uitsluitend er in had toegestemd deze post te bekleden om te redden wat er te redden viel. Ik hield mijn gezicht goed in de plooi en complimenteer de hem met geforceerd enthousias me over zijn goed-bestede studenten tijd; Daarna kwam er nog meer van deze poëzie: of ik vooral in Gcnève wilde vertellen waarom hij zich dooi de Japanners had laten benoemen. Dat was het ogenblik, waarop ik mijn verzoek liet horen om een passage in het vliegtuig. Twee da gen later kon ik vertrekken." HET WERK BIJ DE V.N. Pelt's activiteit als assistent-se cretaris-generaal van de Ver. Na ties is aanzienlyk minder avontuur lijk dan de reis door Mantsjoerrje. Doch vóór zjjn benoeming te Lake Success waren er o.a. te Londen, waar hij als hoofd van de Voorlich tingsdienst in feite de vader van „Radio Oranje" en „De Brandaris" was ruimschoots avonturen ge weest. Nu komen de ambassadeurs en de ministers van buitenlandse za ken en hun afgevaardigden te Lake Success op Pelt's kantoor praten, of hij ontmoet ze in de salon der ge delegeerden. En wanneer er een vliegpassage naar het eind van de wereld verkregen moet worden, dan zorgt Pelt's eigen afdeling daar voor, binnen enige minuten. Pelt's taak te Lake Success was die van organisator. Hij is verant woordelijk geweest voor de aanleg van de technische apparatuur van de wereldorganisatie: van de ar chieven tot de transportorganisatie, van de luidsprekers waardoor het publiek de zittingen in vijf talen kan volgen tot de 1600 tolken en redac teuren, scenarioschrijvers en televi sieoperateurs. die aan .de V.N. zijn verbonden. In deze functie was hij in nauw contact met iedere phase van het werk der Verenigde Naties, met elk der 59 landen en hij heeft er veel toe bijgedragen om in deze invloedrijke kringen de naam van Nederland hoog te houden. Het is onmiskenbaar, dat bij de hoge eer, die Pelt thans te beurt is gevallen, de permanente verte genwoordiging van ons land te Lake Success een gevoelig verlies lijdt. Er zijn acht. assistent-secretarissen-ge neraal, eh de kans. dat de plaats van Pelt bezet zal worden door een Nederlander is uitermate gering. De hogere functies worden toegewezen bij toerbeurt en 51 landen zouden niets liever zien dan dat „hun man" de opengevallen Plaats zou bezetten. Er is geen twijfel ann. dat voor iemand van Pelt's leeftijd al zijn hem de 57 jaar gecnsdeels aan te zien er "nadelen zijn verbonden aan een verhuizing naai- het zande rige Tripolis van het comfortabele leven in" de Ver. Staten Maar Pelt neemt dit uitermate gelijkmoedig op. Hij beschouwt dit als een per soonlijke bijdrage aan het werk dei- Ver. Naties. Een gedurfd, doch prachtig staaltje. een uitvoerbaar resultaat te bren gen, de kroon op de carrière. In netelige kwesties heeft Pelt ge durende zijn loopbaan een schat van ervaring opgedaan. Een daarvan da teerde van 1932 toen Pelt, als Vol kenbondsfunctionaris, deel uitmaak te van de missie naar Mantsjoerye, teneinde over de toestand aldaar rapport uit te brengen. „Het schrijven van het rapport", vertelde Pelt, „was niet het groot ste obstakel. Wegkomen naar Ge- nève zonder het rapport in handen te doen vallen van de uitermate nieuwsgierige Japanners, was een veel moeilijker taak. De enige ver binding van Harbin, waar ik mij be vond, met de buitenwereld, was een SCHILDEREN. Het schilderen zit de Nederlayiders in het bloed. Zij hebben er gevoel voor, zij hebben een soort van aange boren vaardigheid. Wanneer Neder landers op een gegeven moment niets om handen hebben, zijn er onder hen altijd-, die naar tekenstift of penseel grijpen en de impressies, die het om ringende op hen maakt, in vormen en kleuren trachten uit te beelden. In Middelburg hebben deze liefheb bers der schilder- en tekenkmist zich verenigd in de vereniging Coloriet en reeds voor de derde maal treden zij thans in de Kerstweek met hun werk stukken voor het publiek. Hoe eenvoudig en in het klein zijn zij begonnen! Hoe aarzelend was het werk, dat zij op hun eerste tentoon stelling te zien gaven! En welk een vooruitgang is er te constateren, nu zij, na geruime tijd onder deskundige leiding te hebben gewerkt, van des- kundige zijde te horen krijgen, dat zij meer zijn geworden dan Zondags- schilders! Stimulerend moet de omgeving wer ken, waarin zij week in week uit bij een komen om gezamenlijk te teke nen en te schilderen. Er is in Zeeland geen fraaier hoekje te vinden, dan de Kuiperspoort en daarin het oude, schone Gildehuis. Het Middelburgse gemeentebestuur verdient dank, dat het tot restauratie van dit schitterende stukje vijftiende eeuwse stad besloten heeft. En Coloriet mag zich gelukkig prijzen, dat zij over het fraaie Gilde- huis beschikken kan, 'dat daarmede 'n waardige bestemming heeft gekregen en, als vanouds, een rol speelt in het culturele leven der Zeeuwse hoofd stad. (Van onze economische medewerker). Dat wy in Nederland, niettegen staande \vy geen ijzererts in onze bodem vinden, toch een groot hoog- ovenbedrjjf in IJmuiden hebben, dat uit dit erts het zo waardevolle ijzer maakt, zal de meeste van onze le zers wel niet onbekend zyn. Maar weten zij ook, dat dit enorme be- dryf niet zijn zeer gevarieerde pro ducten ook een unieke positie in ons economische leven inneemt, getuige o.m. het feit, dat het ryk en de ge meente Amsterdam voor een kleine 40 pet. in het kapitaal deelnemen? Enkele ver vooruitziende mannen wisten dit bedrijf in 1918 op poten te zetten. Zij wilden ijzer maken, daaruit staal fabriceren en dit weer bewerken tot platen en balken. Zo vlug als zij het zich gedacht hadden, is het (wegens kapitaal gebrek) niet fegaan. Slechts stap voor stap werd et doel bereikt. De eerste hoog oven (waarin yzererts wordt omge toverd tot ijzer) kwam in 1924 in werking, de tweede in 1927 en de derde in1948. Van het fabriceren van ruw staal wds voorlopig zelfs nog geen spra ke en het ruwe ijzer werd dus gro tendeels geëxporteerd en verder ver kocht in het binnenland. Om nu min der op die buitenlandse markt aan gewezen te zyn, wilde men de afzet in het binnenland vergroten. De eerste stap hiertoe was de oprich ting van een eigen fabriek voor ge goten buizen (in 1936) en de tweede stap (in 1939) de inbedrijfstelling van een fabriek voor fabricage van ruw staal, hetgeen dus 20 jaar na de oprichting verwezenlijkt werd. Nu de integratie (een mooi woord voor samensmelting in verticale rich ting: grondstof halffabrikaat-eind- product) eenmaal zo ver gevorderd was, lag het ook in de lijn der ver wachting, dat het staal verder ver werkt zou worden. En inderdaad, in 1941 kwam er een walserrj voor dun ne platen (dunner dan 3 mm.) en in 1947 één voor dikke platen. Om de maat vol te maken, kon digde de directie de vorige week aan, dat de capaciteit van de wal- serij van dikke platen sterk zou worden opgevoerd (van 140.000 tot 200.000 ton per jaar) en dat geheel nieuwe walsbedryven voor dunne platen zullen worden gebouwd, die de capaciteit vergroten van circa 54.000 ton tot 155.000 ton, terwijl dan bovendien in dit gigantische be- dryfscomplex 75.000 ton blik zal worden gefabriceerd. Als ons parlement met deze plan nen accoora gaat (het rijk zal voor een zeer groot bedrag, waarschijn lijk meer dan 100 millioen, in dit Erojeet deelnemen), zal in de eerste elft van 1953 die verhoogde stroom van walserijproducten de fabrieks- poorten uitkomen. I Deze cijfers zullen u wellicht im- j poneren, doch veel zeggen doen ze u misschien niet. Wel, laten wij u i dan vertellen, dat dc Hoogovens in j 1948 alleen al met de verkoop van j ruw yzer in het buitenland 60 l millioen in het deviezenlaatje brach- ten. Trekken we er de aankoop van ijzererts af. dan blijft er altijd nog J schoon 36 millioen over. I De fabricage van staal en staai- producten is op het ogenblik zo I groot (of nog zo klein!), dat een kwart van de behoeften der Neder landse industrie wordt gedekt. Wor den de geschetste plannen gereali seerd, dan zou in de helft van de behoeften voorzien kunnen worden. Wellicht instructief is in dit verband dat wij in 1948 niettegenstaande de eigen staalproductie netto (dit is na aftrek van de uitvoer) voor 375 millioen aan staalproducten invoerden. 58dribbelde even om hem goed voor zyn schoen te krijgen, bracht zijn rechterbeen achter waarts om het dodelijk schot te lossentoen Jimmy Brown met een ware pantersprong naar voren dook en het leer voor de voeten van Joe Green wegplukte als ware het een boterbloemetje. Jimmy stuiterde de bal een paar maal voor zich en trapte hem toen het verre veld in Op de tribune ging opnieuw een daverend gejuich op en de klei ne Billie Brushbox stond op z'n hoofd van ple zierVader, zei hij, vader heb je dat gezien? Dat verbetert de keeper van Arsenal hem niet! Wet op praeventiefonds. Bij de Tweede Kamer is ingediend een ontwerp van wet tot oprichting van een fonds voor maatregelen tervoorkoming van ziekte en ter bevordering van de ge zondheid (wet op het Praeventiefonds). Het ontwerp van wet strekt tot de op richting van een Praeventiefonds. welks gelden, afkomstig uit het verevenings fonds, zullen worden bestemd tot het ne men of bevorderen van maatregelen, wel ke strekken om ziekte te vooi-komen of de gezondheid te bevorderen. Gedacht dient te worden 'aan uitbrei ding van het masasonderzoek op tuber culose. Maatregelen in het belang der kinderhygiëne, financiële steun aan de Kruisorganisaties ten behoeve van de ver vulling van haar sociaal-hygiënische taak. oprichting van wijkgebouwen. steun aan medisch-paedagogische bureaux en an dere instellingen op het gebied der geeste lijke volksgezondheid, enz. Bij het bepalen van het bedrag, dat jaarlijks uit het Vereveningsfonds in het Praeventiefonds zal worden gestort, is er van uitgegaan, dat in de eerste plaats de jaarlijkse renteopbrengst van de in het Vereveningsfonds aanwezige gelden be stemd kan worden om, met behoud van de gewenste reserve, ter beschikking te worden gesteld. Deze rente-opbrengst be loopt ruim f 3.000.000. Wanneer daaraan wordt toegevoegd een ongeveer gelijk be drag, als tot dusverre- uit de opbrengst van de premiën ingevolge de ziekte-wet in het Prophylaxefonds werd gestort (bij na f 1.000.000) welk bedrag in den vervolge uit de middelen van de zieken fondsverzekering zal moeten worden verkregen kan de jaarlijkse storting van in totaal f 4.000.000 alleszins verant woord worden geacht, aldus minister Joe- kes. Jeruzalem en de V.N. De beheerschapsraad der V.N heeft besloten Israël te verzoeken terug te komen van het plan om bepaalde mi nisteries en andere regeringsbureaux naar Jeruzalem over te brengen. Vijf landen stemden voor en zeven ont hielden zich. Het voorstel had geen tegenstemmers. Frankrijk was het enige lid van de grote vijf. dat vóór de motie stemde. VI crkliedcn bij hun arbeid aan de 62 meter hoge watertoren van Oostburg. De doorsnee van deze waarschijnlijk grootste watertoren van Nederland is 20 meter. Op het hoogste en laatste der vijf reservoirs is de heraclietbe- dekking te zien, die condenswater voorkomt. De film „Fietsendieven" moet U gaan zien! 't Is een dóódsimpel ver haaltje van een werkloze arbeider, die een aanstelling krygt als gemeen te-aanplakker. Voor dat baantje heeft hij een fiets nodig, maar de zyne staat in de lommerd. „We kunnen voortaan best zonder lakens slapen", zegt zijn vrouw en ze verpanden hun beddegoed om de fiets vry te ma ken. Want die fiets betekent: eindelijk weer werk; niet meer die nijpende zorgen, niet meer die wurgende angst voor de toekomst. Maar wanneer dc man voor het eerst weer aan de slag is gegaan en vol zorg bezig is een affiche op te plakken, wordt zfln fiets die hij een paar meter ver der tegen een muur heeft gezet gestolen. Weg geluk, weg baantje, want zonder fiets is hy als aanplakker niets waard en de werkloosheid heeft hem weer in haar greep. Dan begint een radeloze, verbeten speurtocht naar die fiets, onderpand van vast werk en onderpand van een wat veiliger toekomst. Die tocht wordt een kwelling. De wereld is vol fietsen :langs de wegen honderden, in de stallingen bij het sportstadion hon derden en honderden ook op de mark ten, waar gestolen waar verhandeld wordt Maar nergens die ene, heel ge wone," maar toch bijzondere fiets: de fiets die werk betekent. Aan het einde van een lange dag van aanvankelijk hoopvol, maar steeds teleurstellender vermoeiend en vruchteloos zoeken, kruipt de wanhoop naar de keel. Dan ziet de man in een stille straat voor een huis een verlaten fiets. Niet de zijne .maar hij zou die fiets kunnen gebruiken en dan weer een baantje hebben en weer wat klein en beschei den, maar toch broodnodig, geluk. Die eenzame fiets wordt tot een obsessie, waartegen hij tenslotte geen weer stand meer kan bieden. Hij steelt de fiets, maar wordt na een wilde vlucht een paar straten verder weer gegre pen. Vernedering en een pak slaag en daarna mag hij verdwijnen in de massa. Zonder uitzicht, reddeloos ver loren in een einde even grauw, triest en vreugdeloos als Het begin. Dat is het diep aangrijpende relaas van „Fietsendieven", een Italiaanse film, gemaakt door Vittorio de Sica, op wiens naam ook het wat oudere en eveneens ontroerende „Sciuscia" („De schoenpoetsertjes") staat. In net simpele verhaaltje van een verloren fiets ligt hier een sociale tragedie be sloten. Hier wordt de werkelijkheid tot in haar wezen onthuld: het leven van een grote stad, waar de gevolgen van de oorlog zichtbaar blijven aan de ontreddering van duizenden men sen, die geen bestaansmogelijkheid meer hebben en steeds dieper dreigen af te zakken naar ellende en verpau pering. De Sica heeft de nood van deze mensen werkelijk gespeeld: zijn ff PRACHTIGE FILM OVER DE~^\ TRAGIEK DER WERKELIJKHEIDJ film is geen afspiegeling van de wer kelijkheid, geen persoonlijke visie op een bepaald geval, maar de levende werkelijkheid zelf. „Fietsendieven" is triest maar aller minst terneerdrukkend: er straalt een innige warmte van uit door haar te dere menselijkheid. Het is een film die ons voelbaar maakt, wat het geluk voor de mens kan betekenen, het ge luk. dat vooral in kleine en onbelang rijk schijnende dingen kan schuilen. Daarom om haar warm menselijk pleidooi voor het beveiligen van een klein beetje geluk in ons leven, is „Fietsendieven" een heerlijke film, een film, die ons wezenlijk rijker maakt. Een film bovendien, die prach tig is opgebouwd. Heel simpel in haar beelden, realistisch van sfeer en met poëzie geladen* ook in haar bitterste en wrangste momenten. Er is geen enkele beroepsacteur aan te pas. ge komen. De Sica pikte de figuren, die hij nodig had, van de straat op waaronder een kostelijk ventje van een jaar of acht, zo levend en echt als er nog nooit een in een film te zien was en met <iit levende, niet door filmstudio-cultuur bedorven, mensenmateriaal heeft hij een film gemaakt van levende mensen in hun en onze wereld. Een' film. die werkelijk overtuigt, door het meesterschap van haar maker èn door haar uit het leven zelf ge sproten geestelijke inhoud, die tot een moedig sociaal getuigenis werd. Een film uit duizenden. LONG-SHOT. Het Wereldgebeuren Voor de derde keer dit jaar is in Syrië een staatsgreep verricht, die in enkele uren tijds zonder bloedvergie ten. de macht in andere handen deed overgaan. Dat bewijst wel hoe slecht deze kleine Arabische staat de weelde van de souvereiniteit kan dragen, hoe weinig daar gezonde politieke ver houdingen heersen. Nog slechts sinds 1941 kan Syrië zich onafhankelijk noemen. Daarvoor was het geruime tijd Frans mandaatgebied en dat zou het wellicht nu nog geweest zijn, in dien niet de Britten de Franse invloed teniet hadden gedaan. Tijdens de oor log was namelijk de Franse bezet tingsmacht op de hand van Pétains schijnregering te Vichy. Dat was voor de Engelsen terecht aanleiding de Franse troepen te verdrijven; gene raal Catroux, een vertegenw. van de Gaulle, kreeg in naam ae zeggen schap overgedragen. De kleine strijd macht van de Gaulle kwam algauw in conflict met de Syrische nationalis ten, die de steun genoten van de an dere Arabische staten. In Mei 1945 kwam het zelfs tot een gewapende botsing. De Britten achtten het toen opnieuw tijd om in te grijpen en ge raakten slaags met Franse eenheden. De Gaulle was daarover hogelijk ver ontwaardigd en heeft Londen deze tussenkomst trouwens nog steeds niet vergeven. Het eind van het liedje was, dat alle troepen werden teruggetrokken en Syrië op eigen benen kwam te staan. De eerste jaren van de jonge Republiek luidden allesbehalve een periode van opbloei in. Bekwame re geerders ontbraken, eer. kleine kliek officierennestelde zich in de sleutel posities en hielden de politici onder toezicht. Ook het kleine leger van Syrië nam deel aan de aanval tegen Israël, maar behaalde het tegendeel van krijgslauweren. Dat was de di recte aanleiding tot staatsgreep np. één, uitgevoerd door de dikke kolo nel Hoesni. chef-staf met dictatoriale allures. Hij was anti-Brits gezind en zocht aansluiting bij Egypte en Frank rijk. Staatsgreep no. twee werd be raamd. Kolonel Hinnawi. die in een Augustus-nacht zijn wapenbroeder Hoesni vrijwel zonder vorm van pro ces liet doodschieten. Hinnawi was meer Brits gezind, tegen Egypte ge kant en voorstander van een Groter Syrië, het samengaan met Irak en Transjordanië onder leiding van ko ning Abdoellah. Ook. Hinnawi bleek niet bijster vast op het kussen te zitten. Hij liet een nieuw parlement kiezen, maar voor dit tot besluiten kon komen onder ging hij het lot van zijn voorgangers. Zondagnacht heeft kolonel Sjisjakli Damascus laten omsingelen en Hinna wi doen arresteren. Dat was staats greep no. drie. Sjisjakli is weer een van de militairen, die weinig voor een Groter Syrë voelt. Om welke re den? Waarschijnlijk omdat de meeste Syrische officiren vrezen, dat hun in vloed danig zal verminderen, zodra hun legertje opgaat in een groter ge heel. In feite probeert dus Sjisjakli nu weer hetzelfde als Hoesni met zulk een voor hem droef resultaat beproef de Het is een gewaagde onderneming, want als het stuivertje wisselen op die manier door blijft gaan, zal Sji sjakli straks ten offer vallen aan staatsgreep no. vier. Zolang er in Syrië geen politieke leider zich naar voren werkt, wiens gezag onbetwistbaar is en die het vertrouwen van de bevolking weet te winnen, zolang ziet het er voor Syrië niet te best uit. Gezagsondermijning. Het Tweede Kamerlid van der Goes van Naters, heeft aan de minister van justitie schriftelijk gevraagd of het juist is, dat op een openbare vergadering te Assen door kolonel dr. J. M. Somer. o.m.. is gezegd: ..Hoe diep moet een volk ge zonken zijn. dat een dergelijke regering aanvaardt", terwijl een der andere spre kers heeft gezegd: „De Nederlandse re gering is corrupt", en weer een andere het heeft gehad over het „verraad", dat bedreven zou worden door een der mi nisters? Is het juist. zo vraagt de heer v. d. Goes van Naters verder dat op deze vergadering de chefs zowel van de" Rijks- als van de gemeentepolitie aanwezig wa ren, die, in plaats van in te grijpen, van hun instemming met het gesprokene blijk gaven? v Ten slotte wordt gevraagd of de mi nister bereid is deze gezagsondermijning krachtig tegen te gaan. Nieuwe inspecteur-generaal van het Nijverheidsonderwijs. Mr ir. M. Goote. chef der afdeling Nijverheidsonderwijs van het ministe rie van Onderwijs, K. en W. zal ir. G. Hofstede met ingang van 1 Ja nuari opvolgen als inspecteur-gene raal van het Nijverheidsonderwijs. De heer Goote blijft tevens de functie van hoofd der afdeling vervullen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3