Boeda en Pest zijn weer door
een brug verbonden
Zeeuwse Almanak
DE MOORD OP DE ADMIRAAL
Op Nieuw-Gulnea waait
nog onze driekleur
JIMMY BROWN, sportheld no.1
WOENSDAG 7 DECEMBER 1949
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Bouwwerk met politieke kleur
In 1945 door de Duitse troepen opgeblazen.
(Van onze reizende redacteur).
Met grote feestelijkheden is dezer dagen de grote kettingbrug te Boe
dapest of liever tussen Boeda en Pest over de Donau, heropend voor
het ryverkeer. Zij werd oorspronkelijk gebouwd tussen 1839 en 1849 en
was in die jaren een wonder van techniek. Constructiewerken van die
afmetingen waren toen nog zeer zeldzaam. Bovendien had de brug po
litieke betekenis; daar de adel van het land, die zeer veel voorrechten
genoot, evenveel tol moest betalen voor het gebruik van deze rivierover
gang als de gewone burgerij, werd zij tot een zinnebeeld van politieke
vrijheid.
Voor ons gevoel is dat nogal dwaas
maar in de Hongaarse verhoudingen
van toen en die verhoudingen heb
ben tot en met Horthy voortgeduurd
was dat iets heel bijzonders. Na
tuurlijk was deze oude geschiedenis
een dankbaar onderwerp voor de te
genwoordige machthebbers om te be
togen, dat de brug, ook nu weer,
maar dan in andere zin, een zinne
beeld van politieke vrijheid is, maar
de meeste Hongaren stellen de daad
werkelijke betekenis van de ketting
brug meer op prijs dan de zinnebeel
dige
Honderd jaar geleden was Honga
rije politiek en economisch afhanke
lijk van Oostenrijk. De lijfeigenschap
was nog niet afgeschaft, er waren
geen fabrieken, geen banken, geen
handelsondernemingen; het gebruik
van papieren geld was er nog totaal
onbekend. De meest linkse elementen
onder de politiek-mondigen, d.w.z. de
liberale edelen, waren echter doende
daarin verandering te brengen. Zij
stichtten spoorwegmaatschappijen, fa
brieken, stoombootondernemingen,
dreven handelswetten door en deden
internationaal geldverkeer ontstaan.
Te midden van deze opleving ont
stond ook het plan om een brug te
bouwen tussen Boeda (de stad met de
veleadellijke paleizen op de linker
oever) en Pest (de stad van de ge
wone burgerij). Er waren wel pont
veren, maar die moesten in de winter
soms wekenlang wegens zware ijsgang
uit de vaart genomen worden. Dan
was er helemaal geen verbinding, ook
niet per post, om van telefoon en te
legraaf helemaal te zwijgen. Deson
danks waren er parlementsleden, die
de bouw van een brug overbodig von
den en dan ook tegen het onderha
vige wetsontwerp stemden. Maar zij
vormden een minderheid. De brug
kwam er.
ENGELS ONTWERP.
Het achterlijke land beschikte zelf
niet over technici, die in staat kon
den worden geacht een reusachtige
hangende brug over de 300 meter
brede rivier te construeren. Daarom
wendde de initiatiefnemer, Stephan
Széchenyi, zich tot zijn Engelse
vriend en medewerker, Sir Marc
Isambard Brunei, door wiens bemid
deling het werk werd opgedragen aan
William Tierney Clark. Hoe voortref
felijk het ontwerp van deze Engelse
constructeur was moge blijken uit het
feit ,dat dezelfde methode van brug
gen bouwen nog steeds wordt toe
gepast. Ook de nieuwe Maasbrug te
Rotterdam zal op hetzelfde principe
berusten, al zal die wegens de grotere
breedte van de rivier wat zwaarder
uitvallen.
De Boedapester kettingbrug was
WIE?
Er zit dus iets in de lucht. De ver
kiezing van een Miss Zeeland! Zij is
in volle ernst aangekondigd. Popelt
Uw hart ook van spanning naar de
vraag, wie zich voor deze openbare
vermakelijkheid zullen lenen onder
de Zeeuwse meisjes? En zijt ge er
ook zo van overtuigd, dat a.lthans in
Zeeland deze verkiezing reeds bij voor
baat een fiasco zal zijn?
Ik heb vroegertoen een sensatie
weekblad aan de hand van foto's een
Miss Nederland koos, zo'n Miss Neder
land gekend. Tot op 't ogenblik, waar
op zij tot schoonheidskoningin werd
gekozen, ruas het een aardig, beschei
den middenstandsineiske, met een on-
tegenzeggelijk lief gezichtje. Als ze
nooit Miss Nederland geworden ivas.
was alles vermoedelijk goed gegaan,
zou ze een goede baan hebben gekre
gen, getrouwd zijn, kinderen hebben
gehad, gelukkig zijn geworden.
Maar toen ze Miss was, liep alles
mis. Ze meende, dat ze werkelijk een
schoonheidskoningin was. En de men
sen in het stadje, waar ze woonde,
lachten haar uit. Toen dacht ze, dat de
provinciaaltjes in haar geboortestad te
laag bij de gronds waren, om haar op
naar juiste waarde te schatten. Ze mat
zich allures aan. En haar kennissen
lieten haar links liggen. Een paar we
ken later moest ze naar een stad in
Zuid Frankrijk. Ze ging. En te mid
den van een collectie andere Missen
moest ze zich laten bekijken met een
minimum van kleding aan. Ze werd
gefotografeerd en gemeten en beoor
deeld en becritiseerd. Miss Europa
werd ze natuurlijk niet. Er belandden
natuurlijk foto's in haar geboorte
plaats. Foto's, waarvoor ze zich kort
tevoren geschaamd zou hebben.
En Miss Nederland zelf belandde in 'n
derde rangs cabaret in Parijs, waar ze
aan lager wal raakte, om in de goot te
recht te komen.
Geen verheffende historie? Neen, in
derdaad niet.
Het is natuurlijk geen wet van Me
den en Perzen, dat het altijd zo gaat,
Maar een filmcontract is lang niet
voor iedereen weg gelegd.
En tenslotte: in wezen is al dat
schoonheidskoningiimegedoe een mis
selijke beweging, waarvan een lief ge-
Zï<rxre zic^1 ^eteT verre kan houden.
Wie zullen er in Zeeland intrappen?
trouwens naar onze begrippen van
zeer lichte constructie; ondanks de
monumentale toegangspoorten was
motorverkeer erover niet toegestaan;
honderd jaar geleden was daar uiter
aard nog geen sprake van en toen
het ontstond waren er al meer brug
gen, zodat dit niet zo'n groot bezwaar
ws, al lag zij dan net in het hart van
de tweelingstad. Nu is dat anders.
De brug werd op 18 Januari 1945
door de Duitse troepen opgeblazen
toen de Donau het Duits-Russische
front vormde en de oorlog woedde
over de hoofden van de onthutste
Hongaren heen, die slechts zeer ten
dele partij kozen, daar de meerder
heid der bevolking zowel de ene als
de andere overheerser duchtte en zij
slechts belang had bij een uitslag, die
zowel de ene als de andere op een
afstand hield. Die uitslag is niet ge
komen
In totaal zijn er in de laatste oorlog
2300 bruggen verwoest; die zijn nu
hersteld met behulp van technische
middelen van het Rode Leger. De
kettingbrug, die 5000 ton staal vergde,
was de belangrijkste, Zij siert nu
weer het prachtige sihouet van Hon-
garije's hoofstad.
Zorg voor goede
achterverlichting
In verband met het groot aantal onge
lukken, dat zich de laatste tijd voordoet
tengevolge van het rijden tegen stilstaan
de auto's, raad de K.N.A.C, weggebrui
kers aan om de voertuigen zoveel moge
lijk buiten de eigenlijke rijbanen en
overigens uiterst rechts van de rijbaan te
parkeren. Men moet ervoor zorg dragen,
dat de voorgeschreven verlichting in or
de is. De K.N.A.C. beveelt verder aan de
achterzijde van laadbakken van vracht
auto's wit te verven en van goede reflec
tors te voorzien. Ook fietsen moeten be
halve van een rood achterlicht, zijn voor
zien van een goede rode reflector en een
wit achterspatbord. Voetgangers wordt
aangeraden daar, waar geen fiets- of
voetpad is, aan de linkerkant van de weg
te lopen. Men kan dan het verkeer aan
zien komen. Ook een wit kledingstuk of
een witte zakdoek kan in het donker bij
het oversteken juist de redding bete
kenen.
Verkeersregeling bij oversteek
plaatsen gevraagd.
Het Juridisch-Economisch Verkeerstech
nisch College heeft aan de minister van
Verkeer en Waterstaat een voorstel ge
daan, waarin wordt vërzocht, in overeen
stemming met de in omringende landen
geldende bepalingen, een bevredigende
regeling te ontwerpen voor het verkeer
op de z.g. oversteekplaatsen.
Waterleiding-jubileum in Brabant.
Op 29 December a.s. zal het 25 jaar
geleden zijn dat het N. W. deel van
Brabant waterleiding kreeg. Wijlen
minister Aalberse draaide in 1924 de
eerste kraan open.
De thans jubilerende Waterleiding
maatschappij N. W. Brabant maakte
een snelle groei door; zij bezit thans
twee pompstations (Oudenbosch en
Oosterhout), alsmede een nood-sta
tion te Tijen. Van deze stations uit
worden thans 41 gemeenten met in
totaal 39.000 abonnees van drinkwa
ter voorzien. -
AMSTERDAMS PODIUM
Een prentenboek over Christoffel Columbus.
Als een mens jong is, vereert hy helden. Zo vereerde ik destijds Co.
lumbus en YVinnetou, Stanley en Piet Moeskops. Von Munchausen en
Robinson Crusoë, Shackleton en Gejus van der Meulen. Enzovoorts.
Maar vooral Columbus. Later, als men dan tot de gave des onder
scheids gedoemd wordt, verdoft er nogal wat luister en degradeert me
nige grootheid tot lachwekkende nulliteit. Men pleegt dan te lachen om
de eens bedreven heldenverering, maar men zou tegelijk moeten huilen
om het verlies van zoveel en schitterende illusies.
Onder de weinigen die zyn gebleven, wier roem nooit verdofte, wier
glans bleef bestaan, wier stralenkrans nooit ook maar- 't allergeringste
aan helderheid inboette bleef Columbus vooraan, 't Gaf niet dat ik la
ter las, dat hy een gelukzoeker w.as. 't Gaf niet, dat ze hem de Don
Quichot der oceanen noemden, 't Gaf niet, dat hooggeleerde heren zeiden
te kunnen bewijzen, dat hij z'n ontdekkingen aan stom geluk te danken
had. Voor my bleef Columbus de grootste der groten, en niets was in
staat die illusie te verbreken of te verstoren.
Als een brok graniet stond de figuur van de Genuees in de branding der
herinnering en ik heb het altijd weer opnieuw een haast lyfelyke ver.
rukking gevonden over hem te lezen, te fantaseren en te dromen.
Tot spyt van de natuurliefhebbers wordt de Sint Pietersberg bjj Maastricht
steeds verder afgegraven. De dunne bergwand die de afgravingen aan de
Maaskant lange tyd voor 't oog der bezoekers verborg, is nu ook verdwenen
De Tienrriilltoensle
zoeki zijn weg (V)
Ook hier toekomstkansen voor Nederlanders
(Van onze Haagse redacteur).
DEN HAAG, Nov. „Men dient eindelijk eens afstand te doen van
het onberedeneerd pessimisme, dat zo lang Nieuw Guinea in zijn greep
hield. Achter het beeld der oerwouden, die toch eens ook bijna ge
heel Java bedekten, moet men de langzaam zichtbaar worden omtrek
ken zien van een nieuw en gunstiger beeld". Dit zijn woorden, neer
geschreven door de heer J. P. K. Eechoud, resident van dat ontzag
lijke gebied in het Australische werelddeel, waar nog de Nederlandse
driekleur waait; door een nuchtere Nederlander, die geen last heeft
van de sentimenten, waarmee de z.g. Nieuw-Guinea-beweging geladen
is. door de man, die geacht mag worden zijn terrein te kennen.
Nieuw Guinea, Irianië, is een
„leeg" land. Volgens de resident
wonen er hooguit een millioen Pa
poea's op een oppervlakte, die elf
maal die van Nederland is: 338.000
Bood het dezelfde mogelijkhe
den als ons lage landje aan de
Noordzee, dan zouden er tientallen
millioenen mensen kunnen wonen
en leven, dan zou het zonder be
zwaar niet slechts een bestaan bie
den aan het betrekkelijk geringe
aantal Indo-Europeanen, dat Java
wenst te verlaten, maar ook aan 'n
slordige paar millioen Nederlan
ders, die het hier te benauwd krij
gen. Het is er evenwel niet mee te
vergelijken. Een groot deel van het
land bestaat uit kale onherbergza
me, ten dele zelfs met sneeuw be
dekte toppen. Maar er zijn ook ge
bieden, die een vruchtbare bodem
hebben, gezien de weelderige vege-
En dan zit men in het knusse
boudoirfauteuiltje va'n Tuschinsky's
diroompaleis in de Reguliersbree-
straat en krijgt op het witte beeld
vlak het leven van Columbus te
aanschouwen. Althans datgene wat
daar op hoog bevel voor doorgaat.
Hoeveel jaren was het geleden, dat
ik bevend naar dé eerste meters be
drukt celluloid opzag? Hoe lang is
het geleden, dat ik nog gauw ze
nuwachtig een sigaret opstak „eer-
het-begon?" En hoe lang is het ge
leden, dat ik zó onrustig was bij het
zó rustig zitten in een roodpluchen
stoeltje in een bioscoop-theater!
Toen ging het prentenboek van
de heer Arthur Rank open en werd
blad na blad van het leven van Co
lumbus omgeslagen.
Daar was hij dan. Christóbal Co-
Ión, Ontdekker en Admiraal beiden,
Admiraal der zee Oceaan, zoals hij
zich zelf zo gaarne noemde. Ziener
en zoeker. Zwerver en bezetene. De
man, die Palos verliet met drie kar
velen en Spanje een imperium
schonk. En goud, goud, goud.
Colón: die de Oceaan opzwalkte
met een kwadrant en een astrobo-
larium, maar zonder een chronome
ter. De lengtebepaling op zee was
nog niet uitgevonden. Hij miste let
terlijk alles om behoorlijk te kunnen
navigeren, maar hij bezat twee ont
zaglijk belangrijke dingen. Het ene
was:" ervaring. Het andere: geloof
in zichzelf, zijn droom en zijn visi
oen. Geloof genoeg om gediuld te
oefenen. Dagen, maanden, jaren ge
duld. Geduld en geloof genoeg om
te wachten op de gunst der Konin
gen: Ferdinand en Isabella.
In het prentenboek van de heer
Arthur Rank wordt hij ons getoond,
In zijn glorie en in zijn vernedering.
En de heer Arthur Rank, die alles
van film afweet (en nie ts van Co
lumbus) brengt ons in het jaar onzes
Heren 1949, een week voor Sinter-
Maas zogenaamd het leven van Co
lumbus. Het leven van de cosmo-
graaf, de schilder van kaarten, na
vigator en ontdelïkei*. En de heer
Rank probeert met honderd kleuren
en duizend kleurennuances de droom
de illusie en, voor mijn part, de le
gende, op te poetsen, duidelijk te
maken, visueel voor te stellen, Hy
doet, mynheer Arthur Rank, een po
ging om gans dit geweldig drama
van hoogste grandeur en diepste
misère, te schilderen in het prenten
boek van zijn verbeelding. Daar is
de bladzijde moord en de bladzijde
muiterij. De bladzijden over koloni
satie, oproer, verraad,intrige, hof
schandalen, wanhoop, kuiperij, glo
rie .verguizing, twijfel, wreedheid
en godsgeloof. Er is een pagina
waarop men, o onsterfelykste aller
onsterfelijke blunders, het Ei van
Dit zou erger voor hem zijn geweest
dan alle smaad en hoon, alle inquisi
tie en verwerping, alle ketenen en
tranen, die hij als prijs voor z'n ont-
Columbus zijn rol laat spelen Daar dekking der Indien moest betalen,
is de scheepsjongen, die juist als 't Zelfs erger dan dat ei!
dodend staal naar Columbus' hart gj. zou nog veël over te zeggen
zijn, maar dat laat ik liever over
flitst „Land horoept.
Men ziet de geweldige ketenen,
- - - aan de veel deskundiger en mis-
waarmee de Genuees zich voortsleeptSChien Wat taetischer collega Long
naar het Hof. Dat Hof zit in pon
tificaal te wachten. En met prach
tige geluidseffecten hoor t men die
ketens ramanelen, knersen en schu
ren. Er is meer: met ziet indianen,
zó weggelopen uit Madame Tous-
sauds rariteitenkabinet. Men ziet
Columbus de vlag van Spanje plan
ten op een zo juist ontdekt strand
en dat is dan een waarlijk superi
eure groteske van de heer Arthur
Rank, tuan bezar van alles wat filmt
en met film te maken heeft in En
geland.
Hollywood heeft de reputatie alles
wat groot, voornaam en edel is te
bevlekken en te besmeuren met 't
vernis van sentiment en botte wan
smaak. Hollywood is volkomen ge
rehabiliteerd. Hollywood heeft z'n
meester gevonden: in de heer Ar
thur Rank. Handelaar in kleuren, en
gros en detail.
Een andere mijnheer, zekere Fre
deric March, beeldt Columbus uit.
De Admiraal dier zee Oceaan zou
zich rusteloos om en om keren in
zijn graf als hij er weet van had,
dat anno 1949 zijn nagedachtenis zo
onteerdwerd als door de heren
Rank en March. Arme Admiraal!
Shot. Ik ken zijn oordeel niet
wie weet weLke filmische kwalitei
ten dit product van de heer Rank
mischien toch nog heeft. Ik heb ze
echter niet kunnen ontdekken. Geen
enkele maal nog niet eens geduren
de het zeilen der drie karvelen.
Maar misschien dat ik te lang en
te veel gedroomd heb over de Genu
ees. Mischien was het een onver
geeflijke blunder om z'n dromen
verfilmd te zien.
Ik zal trachten de Columbus van
de heer March, dat ei en die kete
nen te vergeten. De grauw-verre-
gende Reguliersbreestraat, was, na
de kleur-orkanen daar binnen, van
een verblijdende eerlijkheid en recht
schapenheid, En die avond heb ik
m'n oude Las Casas weer ter hand
genomen en gelezen en gedroomd
van de Historia de las Indias. Be
schreven door een ooggetuige. Die
het zag en opschreef. Alle grandeur
en alle misère. Bij zo'n ooggetuige
verbleekt zélfs de glans (in techni
color) van een Grootheid als de
heer J. Arthur Rank. De man, die
Hollywood overwon.
ANTHONY VAN KAMPEN.
tatie en ook gezien de resultaten
van nog pas op kleine schaal geda
ne onderzoekingen. Er is bijv. een
streekplan voor Hollandia, waarin
zich 12.000 ha voor permanente
landbouw geschikt geachte gronden
bevinden; 8000 ha, geschikt voor
cacao: 15.000 geschikt voor klappers;
2.000 ha geschikt voor tuinbouw.
Men weet, dat het 7300 ha grote
S.entanimeer geschikt is voor het
uitzetten van verhandelbare vis
soorten. Men weet, dat de bodem
exploiteerbare ertsen bevat. Men
weet, dat de bossen grote hoeveel
heden ijzerhout bevatten.
In het zoeven genoemde gebied
van Hollandia echter wonen 18.000
papoea's en een handvol blanken,
veel te weinig om de streek te kun
nen exploiteren. Het land vraagt
om arbeidskrachten. Voor de ex
ploitatie van bijv. die 8000 ha ca-
caogrond zijn 2000 arbeiders nodig.
Na zes jaar kan er 500 kg droge
cacao per ha van geoogst worden,
waarvan de exportprijs op het
ogenblik bij de 1000 gld per 1000
kg ligt. De opbrengst zou dus zijn
8000 maal 500 gld of wier millioen
gld 'sjaars. De mogelijkheid om
daarginds geld te verdienen is er.
Waarom, zo zult u vragen, trek
ken dan zoveel Nederlanders naar
Canada en niet naar dit beloften'
volle Irianië? In de eerste plaats
vanwege de status van het land. Op
de Ronde Tafel Conferentie is
lang en breed over gepraat of
Nieuw Guinea Nederlands be
stuursgebied zal blijven of onder
deel van de Verenigde Staten van
Indonesië zal worden. Vooralsnog
is die vraag onopgelost gebleven.
Er moet binnen een jaar een defi
nitieve beslissing vallen. Vele on
dernemers, die bereid zijn er te in
vesteren, hetgeen wil zeggen ei
werkgelegenheid te scheppen voor
emigranten, zijn daartoe alleen be
reid onder de Nederlandse vlag,
omdat zij vrezen, dat een socialis
tische R.I.S. wel eens zou kunnen
gaan nationaliseren als de boel een
maal op poten staat. En zulk een
vooruitzicht werkt nu eenmaal ver
lammend.
Er is overigens al 250 millioen
45. Zo naderde de Zaterdag, waarop de Wem
bley Rovers op eigen terrein tegen de kampioens-
elub Wallmill Albion zouden moeten spelen. De
kranten hadden het al geschreven: 't wordt nu
niet 8—0, maar misschien wel 120 of nog erger.
Meneer Brushbox had de vervanging van de doel
man geheim gehouden, maar thuis had Billie's
moeder een pi-achtige groene trui voor Jimmy ge
breid en een prachtig zwart broekje voor hem ge
naaid. Op z'n hoofd zou hij een pet krijgen, een pet
met een klep voor de zon.
Het Wereldgebeuren
De zaak Jordan
De bekende commissie tegen om-Ame
rikaanse activiteit heeft sinds enkele
dagen een zaak om handen, waarover
in de komende weken nog wel het
een en ander te doen zal zijn. Er
wordt reeds kwistig met beschuldi
gingen rondgestrooid, waarbij figuren
als Harry Hopkins en Henry Wallace,
beide zeer vertrouwe'ijke medewer
kers van wyien president Roosevelt,
niet ontzien worden.
De zaak is aan het rollen gebracht
door Racey Jordan, een officier van
de Amerikaanse luchtmacht, die tij
dens de oorlog commandant was van
het vliegveld Great Falls, van 'waar
de leen- en pachtvliegtuigen naar
Rusland vertrokken. Het viel hem op,
zo vertelde deze officier tijdens een
verhoor voor de commissie, dat zo
veel Russische koeriers met de vlieg
tuigen meereisden. De verklaring
hiervoor vond hy later. Op zekere
dag ondekte Jordan op het vliegveld
een koffer met materialen, afkomstig
uit Oak Ridge in Tennessee, de
plaats waar de atoombom voor het
frootste deel ontwikkeld is. Bij de
orter was een mededeling op post
papier van het Witte Huis, getekend
met de letters H.H. de initialen van
Harry Hopkins. In die mededeling
verzekerde de ondertekenaar, dat hij
de materialen met de „grootste moei
te" had losgekregen van generaal
Leslie Groves, de opperste leider van
het Amerikaanse atoomonderzoek.
Jordan meende zich te herinneren,
dat de brief gericht was aan Mikoyen
een van de drie belangrijkste mannen
in de Sowjet-Unie.
Louis Russel, een der leden van de
commissie tegen on-Amerikaanse ac
tiviteit heeft reeds verzekerd, dat
aan de verklaringen van Jordan niet
te twyfelen valt. Hij zou bewyzen in
handen hebben, dat in 1943 drie la
dingen grondstoffen voor de produc
tie van atoomenergie in leen- en
pachtvliegtuigen naar de Sowjet-
Unie zijn verzonden. De zendingen
waren geboekt in de rapporten der
administratie van de leen- en pacht-
hulp, waarvan Hopkins de grote man
was. Uit de administratie is gebleken
dat in Maart 1943 uitvoervergunnin
gen zyn verstrekt voor de eerste le
vering van 180 Mlo uraniumverbin-
dingen. In April 1943 was een tweede
export-vergunning verstrekt voor de
levering van 480 ltilo; een derde ex
portvergunning, eveneens in April
1943 uitgegeven goli de levering van
ruim 11 Mlo uranium-metaal.
Maandagavond heeft ook de Ame
rikaanse radio-commentator Fulton
Lewis een duit in het zakje gedaan
over deze aangelegenheid. Volgens
hem was de voormalige vice-presi
dent Henry Wallace „de regerings
functionaris" achter de schermen.
Hij gaf de opdracht om het materiaal
naar de Sowjet-Unie te zenden in
weerwil van de protesten dergenen,
die met de leiding van het atoomon
derzoek belast waren.
Harry HopMns behoort niet meer
tot de levenden en kan zich dus niet
verdedigen. Henry Wallace heeft vol
staan met het commentaar: niets dan
baarlijke nonsens. Daarmee is de
zaak natuurlijk niet uit. De speur
honden van de meest gevreesde cn
bespotte commissie van het Huis van
Afgevaardigden hebben een vette
kluif gevonden, die zij niet zullen
loslaten. Er is een onverwachte kans
gekomen om op het Roosevelt-regiem
een nieuwe smet te werpen: Rusland
geholpen te hebben bij de vervaardi
ging van eigen atoombommen.
Dat de Sowjet-Unie destijds een
waardevol bondgenoot en de latere
ontwikkeling nog niet te voorzien
was, dpei-t de beschuldigers niet. Na
Leliënthal die inmiddels als voorzit
ter van de atoomonderzoekingscom-
missie is afgetreden, worden Hopkins
en Wallace in de rij der zondebokken
geplaatst.
Het zou geenszins verwonderlijk
zyn, indien de zaak-Jordan een nieu
we fase is in de strijd van de mili
tairen om de controle en het beheer
over de atoomenergie uit handen van
burgerlijke instanties te nemen.
Geslaagde maidentrip van de
„Oslofjord".
Het in Nederland gebouwde passa
giersschip „Oslofjord" is Maandagt in
New York aangekomen. Het schip
heeft twee stormen beleefd en was
vier uur te laat. Hans Christian Hen-
driksen, president van de Noorwegen-
Amerikalijn, evenals de kapitein en
de ontwerper van het schip, prezen
de verrichtingen van het vaartuig,
welke zy „bijzonder goed" noemden.
gld. kapitaal gestoken in de olie-
onderneming in de Vogelkop, het
meest Westelijke schiereiland van
Irianië. De onderhavige maatschap
pijen zouden dat niet gedaan heb
ben als zij niet de verwachting had
den, dat dat reusachtige kapitaal
op de duur een behoorlijke rente
zou afwerpen. Het is dan ook wel
te begrijpen, dat Oost-Indonesië dit
gebied graag bij het zijne gevoegd
zou zien.
Ook de geografische ligging le
vert moeilijkheden op. Het is te ver
van de grote scheepvaartwegen
verwijderd. En een goede exploita
tie is alleen dan mogelijk als Iria
nië een vaste verbinding met de
buitenwereld, in de eerste plaats
met de V. S. krijgt. Dat kan alleen
als de boel groot wordt aangepakt.
Hoe groot dat zal moeten zijn is al
uitgerekend. Het ligt binnen de
grenzen van het mogelijke.
Ligt hier een toekomst voor Ne
derlanders? Het grootste bezwaar,
dat tot dusver gold ongezond kli
maat kan dank zij de vooruit
gang der medische wetenschap vol
komen overwonnen worden. Het
politieke bezwaar moet in 1950
weggenomen worden. Dan kan de
trek naar Irianië op stoot komen.
Er bestaat veel belangstelling voor,
ook in officiële landverhuizerskrin
gen. Als Irianië een tweede vader
land kan worden voor Indo-Euro
peanen en Europese Nederlanders,
dan is nu weldra de tijd rijp om
deze zaak op grote schaal aan te
vatten.
(Nadruk verboden).