Nieuwe B.LO.-schooI te Middelburg
Haven van Flevostad zal over
een jaar gereed zijn
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
THE SNAKEPIT
Hoofdstad van Nederlands twaalfde
provincie
Zeeuwse Almanak
VRIJDAG 25 NOVEMBER 1949
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
HET WERK ZAL VOLGEND JAAR BEGINNEN.
(Van onze Haagse redacteur).
DEN HAAG, Nov. Over een jaar zaJ de haven an Flevostad gereed
zijn als er tenminste niets tussenbeide komt en daar ziet het er niet
naar uit. Neen, u behoeft zich niet de ogen uit te wry ven en de wenk.
brauwen te fronsen; scliryver dezes weet ook wel, dat Flevostad niet
bestaat. Maar die haven zal er zyn over een jaar, heus. Misschien mag
ik u de zaak even uitleggen.
Flevostad dan is de toekomstige hoofdstad van de toekomstige twaalf
de provincie van ons land: Zuiderzeeland. Deze provincie zal het droog,
gemaakte en nog droog te maken grondgebied van de voormalige Zui
derzee omvatten met uitzondering van de Wieringermeerpolder, die al
min of meer met Noordholland vergroeid is. Maar dat Is een kleinig
heidje, vergeleken by het totaal. Er zullen eerlang 225.000 hectares
drooggemaakt zyn; daarvan omvat de Wieringermeer er 20.000, nog geen
10 pet. dus.
De nieuwe provincie wordt dus
205.000 hectares of 2050 vierkante ki
lometer groot. Dat is iets meer dan
6 pet. van de oppervlakte van ons
land. Het zal een kleine provincie
zijn, maar daarom geen onbelangrij
ke. Integendeel! De agrarische be
volking zal mettertijd 200 000 men
sen omvatten en men schat, dat een
bescheiden industrialisatie na ver
loop van tijd het half millioen zal vol
maken. Hier is derhalve gelegenheid
vijf jaar bevolkingsaanwas op te van
gen. al zal dat helaas niet in vijf
jaar tijds kunnen gebeuren. De be
volking van Flevostad is geraamd op
40.000, dat is 8 pet. maar het kun
nen er ook 10 wordenIn elk ge
val wordt het een flinke stad, groter
dan Middelburg en Assen Wellicht
wordt het een stad van dezelfde orde
van grootte als Leeuwarden en 's-
Hertogenbosch.
Op het ogenblik bestaat Flevostad
alleen nog maar op papier, maar over
een jaar zullen er mensen wonen:
barakken vol met Zuiderzeearbeiders
en een rijkshavenmeester en wellicht
een ingenieur met zijn staf. In elk
geval, tijdelijke bewoners, 'die nader
hand plaats zullen maken voor defi
nitieve. Voor men er bij de Commis
saris der Koningin op audiëntie kan
gaan zullen er zeker tien jaar voor
bijgaan, zo niet meer. Ook zal het
nog wel even duren eer de vijfde ka
mer van de arrondissementsrecht
bank er de eerste inbreker tot acht
maanden gevangenisstraf zal veroor
delen en de verslaggever van Flevo-
stads Nieuwsblad daar melding van
zal maken. Maar zulke dingen zullen
er gebeuren en nog duizenden andere
gewone en ongewone dingen, die in
elke stad voorkomen.
WAAR?
Het zal U interesseren te weten
waar deze stad zal verrijzen. Welnu,
trekt U een lijn van Harderwijk uit
naar het Noordwesten over een leng-
VEILING
Ze zaten daar met zijn twintigen
minstens, in het Middelburgse veiling
zaaltje, dat bij deze eerste grote vei
ling sedert lang van schilderijen, por
selein, goud, zilver, koper en tin bar
stensvol was. Zij waren de handelaars
van boven de rivieren, die twintig
man en ze waren op een kluitje bij
elkaar gekropen Boezemvrienden, zei
je bij jezelf als je ze daar zitten zag.
Knus en gezellig, zo'n veiling in
Middelburg, mompelden ze tevreden
tegen elkaar toen het nog niet begon
nen was en ze staken dikke sigaren
op met brede rood en gouden bandjes.
En ook de belasting-ambtenaren, die
gekomen waren om eens te zien of
een goede veiling in Zeeland nu wer
kelijk trekt, lieten hun kennersblik
ken tevreden over de menigte dwalen.
Toen begon de veiling. En de han
delaars vormden plotseling een team,
waar het Nederlands elftal een lesje
aan kan nemen. Nooit waren er twee,
die boden, altijd bood er maar één
van de twintig. Voor schilderijen had
den ze weinig animo: er zijn er ook
boven de rivieren meer dan genoeg
te koop. Maar voor goud en zilver en
voor Japans en Chinees porselein was
hun belangstelling overxveldigend. Ze
sprongen op, bekeken elk kavel door
plotseling te voorschijn schietende
loupjes en zaten met strcikke gezich
ten in spanning als het bieden begon.
Eén bood er, nu eens deze, dan weer
die maar wie in hun midden zat
ontdekte weldra, dat wie bood lang
niet altijd de koper was. En hun prijs
wisten ze uitstekend! Geen bod hoger,
dan wat het hun waard was. Het
ging, zoals gezegd, in volmaakte
vriendschap
Totdat er op een gegeven moment
plotseling een als spelbreker optrad
en toch ging bieden. Het ging niet om
een voorwerp van lagere orde, maar
blijkbaar om een pronkjuweel Eens
klaps was de vriendschap verre, in-
plaats van boezemvrienden zaten er
kemphanen, bereid om tot het uiterste
te gaan. Met honderden guldens tege
lijk vlogen de biedingen de lucht in...
en dan duurde het een poosje voor en
aleer het allemaal weer pais en vree
xoas. Bijna elfhonderd gulden werd het
op die manier voor viif Japanse thee
kopjes, waarvan er dan nog een ge
barsten was. Ze bleven in Middelburg,
want de heren van boven de rivieren
gunden de Zeeuwen ook wel wat.
En het is nog een koopje! voeg
den ze de koper toe.
Toch maar blij, dat mijn vrouw geen
theekopjes van zo'n dikke duizend de
zes heeft. Een mens zou bang
zijn om er uit te drinken.
te van 23 kilometer en dan bent U
er ten naaste bij Enfin, als U over
een jaar een K.L.M.-rondvlucht
maakt boven die grote vijver, waar
in men vroeger de Hardewijker harde
bokking ving, dan kunt U het zien;
d.w.z., dan zult U twee evenwijdige
stukjes dijk zien met daartussen en
daaromheen een massa wriemelende
vaartuigen van allerlei aard. Die twee
stukjes dijk zullen later deel uitmaken
van de oevers van een breed vaarwa
ter. dat van Amsterdam naar Urk zal
lopen, wel niet helemaal rechttoe-
rechtan, maar daar komt het toch
wel op neer. Ten Westen van dat
vaarwater komt de (Z.W.) Marker-
polder. ten Oosten daarvan de (Z.O.)
Veluwse Droogmakerij, die beide ten
Noorden begrensd zullen worden door
een ook weer niet helemaal rechte
lijn van Enkhuizen naar Kampen.
Aan de hier genoemde namen moet
U niet te veel waarde hechten; op
dit punt staat nog niets vast. Maar
zonder namen is het zo moeilijk om
zich duidelijk uit te dr-ukken.
Het oorspronkelijke voornemen om
de Markerpolder nu eerst te maken
men is er tijdens de orolog van
Marken uit al mee begonnen! heeft
men laten varen. De Veluwse Droog
makerij. dus het Z.O. gedeelte van de
nieuwe provincie, krijgt voorrang. En
van dat gedeelte de Noordelijke helft;
deze polder wordt nl. zó groot, dat
het verstandiger is het werk in twee
étappes uit te voeren. Welnu, in de
meest Westelijke punt van de Noor
delijke helft van de Z.O. Polder is
Flevostad geprojecteerd. Men maakt
eerst de haven, omdat men die voor
de bedrijfswerkzaamheden nodig
heeft.
OP LOSSE SCHROEVEN.
Alles wat ik U hier vertel staat
ambtelijk nog op losse schroeven.
Het is echter zover, dat de Zuiderzee
raad aan de minister van Verkeer en
Waterstaat heeft geadviseerd aldus te
handelen. De heer Spitzen heeft ech
ter nog geen handtekening geplaatst
onder enig stuk, dat hierop betrek
king heeft. En op de begroting van
het Zuiderzeefonds, die onlangs bij
de Tweede Kamer is ingediend, komt
slechts een bedrag van 1.043.000
voor ten behoeve van de Zuidelijke
polders. Daar kan men niet veel mee
doen. Er is echter uit een ander fonds
72 millioen gulden ter beschikking
gesteld om de zaak fors aan te vat
ten; dat is het zg. local currency-
35. Maar trof met een doffe knal de argeloos
weglopende meneer Barend Bof tegen zijn broek.
De handelaar in dieren vloog wel 10 meter over
het dek en bleef toen beduusd en duizelig zitten.
Goed gekeept, mister! riep Billie enthousiast. Dat
zou Swindin van Arsenal je niet nagedaan hebben.
Ik wou, dat die aap van jou z'n nek gebroken had.
gromde Barend Bof tandenknarsend en hij wreef
over de plek, waar de bal hem had getroffen.
fonds, een voortvloeisel uit het Mars
hallhulp ten dele uit een lening ten
hallhulp ten dele uit een lening ten
dele uit een schenking bestaat. De
desbetreffende dollars staan ter be
schikking van de Nederlandse rege
ring, die er particuliere firma's mee
in staat stelt in de V.S. aankopen te
doen. Die aankopen worden dan door
de regering in dollars betaald en door
de kopers in guldens vergoed. Zo ver
andert de dollarschenking in een gul
densfonds, dat op de een of andere
manier nuttig besteed moet worden.
Die besteding nu geschiedt op voor.
stel van de Nederlandse regering on
der goedkeuring van de E.R P.- (d.i.
Marshall-) autoriteiten. Kortgeleden
nu is men tot overeenstemming ge
komen omtrent de besteding van 72
millioen voor het weer op gang
brengen van de Zuiderzee-inpolde-
ring. Er is dus geen reden om aan de
voortgang van zaken te twijfelen.
(Nadruk verboden)
Bouw van modern en fris gebouw
begint zeer spoedig
Beziet men de plannen, die dit jaar op onderwysgebied in Middelburg in
uitvoering of tot stand kwamen, dan komt men tot de conclusie, dat de
stad in de toekomst op onderwysgebied een vooraan saande plaats zal gaan
innemen; een onderwyscentrum by uitnemendheid zal worden. Wy schre
ven reeds over de Landbouwwinterschool voor de C.B.T.B., de Chr. lagere
landbouwschool voor de Z.L.M., de C.B.T.B.-Landbouwhulshoudschool en
andere onderwyslnrlchtingen, die in aanbouw zyn of reeds gereed kwamen.
Nu zal binnenkort begonnen worden met de bouw van de Chr. school voor
buitengewoon lager onderwys: Zaterdag a.s. zal deze bouw worden aanbe.
steed.
Deze school, die uitgaat van de
„Vereniging tot suchunö «n ïnsiana-
nouunig van «-nr. scno«en voor zwaa-
ziniuge Ki nu eren op waicneren' en
gevestigd is m enige panuen aan ae
öingeisiraat te iviiuaeiDurg, v/orat
m stana gehouaen aoor ae gezamen
lijke gemeenten op Walcneren.
In eerste instantie was het nieuwe
schoolgebouw gedacht in het uitbrei
dingsplan „De Griffioen" aan de ver
bindingsweg Seisweg-öeissingel, die
reeds voor het grootste gedeelte is
aangelegd. Het zou dan dienen als af
sluiting van de practisch gereed ge
komen middenstandswijk, een oplos
sing, die als monumentaal motief
voor deze wijk zou worden benut.
Daar genoemde weg vrijwel Noord-
Zuid loopt, moest de school dus ook
hoofdzakelijk In deze richting wor
den geprojecteerd en dit bracht het
grote bezwaar met zich mede, dat de
lokalen in hoofdzaak aan de Westzij
de kwamen te liggen. Een betere op
lossing meende men te vinden in het
uitbreidingsplan 't Zand. waar aan
de Zuidzijde van het kruispunt Lange
Vieleweg-Poeledaeleweg, achter de
toekomstig geprojecteerde woningen,
een geschikt terrein werd gevonden.
Het overgrote deel van de lokalen
zal dan aan de zonnige Zuidzijde van
het gebouw komen te liggen.
TWEE VLEUGELS
Het ontwerp bevat twee vleugels
met leslokalen voor debielen en imbe-
cilen, welke groepen gescheiden wor
den gehouden. Hiertussen bevindt
zich een loodrecht daarop gericht
middengebouw, dat gemeenschappe
lijke ruimten voor beide groepen be
vat en dat bovendien nog de verbin
ding tussen de toegangen voor de
groepen mogelijk maakt. Aan de
Zuidzijde van het gebouw is voor
van opvatting, waardoor de school 'ri
fris en luchtig karakter zal krijgen.
Betreedt men aan de voorzijde 't mid
dengebouw tevens toegang voor
de debielen dan komt men via een
vestibule in een hall van waaruit zo
wel de lokalen voor debielen als im-
becilen bereikt worden. In dit hoofd
gebouw treft men op de begane grond
o.m. aan de kamer voor het hoofd,
een gymnastieklokaal van 9x18 m.
(dat tevens als overblijflokaal voor
meer dan 100 leerlingen kan worden
benut), een kleedkamer en een berg
plaats voor leermiddelen. Op de ver
dieping is nog een lokaal voor han
denarbeid (9x12.5 m.) geprojecteerd.
CENTRAAL VERWARMD
In de vleugel voor de debielen zijn
acht ruime en lichte leslokalen ont
worpen van 6x7 m., waarvan zes de
ramen op de Zuidzijde en twee de ra
men op de Oostzyde hebben, bene
vens een flink huishoudlokaal. In de
gang, die aan de Noord- en Westkant
van deze lokalen ligt, alsmede tus
sen de paarsgewijs gegroepeerde lo
kalen in, treft men verder de garde
robe, wasplaatsen en toiletten aan.
In de vleugel voor de imbecilen
worden twee leslokalen van 10.50x6
meter ondergebracht. Het gehele ge
bouw zal centraal verwarmd worden.
Voor het gehele complex, dat in
een dringende behoefte voorziet, kan
dit jaar echter geen bouwvergunning
worden gegeven. Thans komen in
uitvoering een gedeelte van het mid
dengebouw, de acht lokalen voor de
debielen en het huishoudlokaal. De
vleugel voor de imbecilen is op de
urgentielyst voor 1950 geplaatst. Dan
rest nog het gymnastieklokaal, dat
evenwel voorlopig achterwege blijft
omdat momenteel geen toestemming
wordt gegeven voor de bouw van der.
gelijke lokalen.
Schetstekening van de nieuwe B.L.O. school Middelburg
Het Wereldgebeuren
De Shah op bezoek
Het bezoek van India's premier
Pandit Nehroe aan de Ver. Staten
is gevolgd door een bezoek van de
Shah van Perzië, dat een maand zal
duren. De jonge Shah is in New York
op de gebruikelijke wijze met een re
gen van confetti begroet, hij heeft
gelegenheid gekregen een korte toe
spraak te houden tot de algemene
vergadering van de V.N. en er staat
o.a. nog een verblijf van een week in
II
ff
Psychoanalyse en film zyn geen vreemden voor elkaar. „Das Kabi.
nett des Dr. Caligari", een film uit 1920 van Robert Wiene, en Pabst's
„Geheimnisse einer Seele" uit 1926 zijn twee vroege voorbeelden van
films, die volledig steunden op door de psycho-analyse verworven kennis.
Veel filmregisseurs hebben in de loop der jaren van de ontwikkeling der
psychologie en psycho-analyse gebruik gemaakt, maar eerst sedert de
laatste oorlog is men ertoe gekomen de kennis van het onbewuste in de
mens als middel tot sensatie te gebrniken. Een luguber bedrijf, waarmee
de film op een wel heel gevaarlijk spoor komt. Bevrediging van sensatie,
zucht is zeker niet te rechtvaardigen, wanneer hierdoor het toch al zo
wankele geesteiyk evenwicht van hen, die louter om sensatie te genie
ten naar de bioscoop gaan, bedreigd wordt.
Een knappe tilm, die
bedenkingen ooroepi
Hollywood op het program.
Sommige kranten hebben in ver
band daarmee al gewaarschuwde dat
de Shah geen „playboy" is, geen
speelpop zoals Aga Khan en daarom
de behandeling verdien van een
ernstig en bevriend staatsman.
Wat is eigenlijk het doel van des
Shahs tocht door de Ver. Staten?
Daar is op de persconferentie geen
geheim .van gemaakt. De Shah komt
in Washington dollarsteun vragen,
steun voor een bescheiden welvaarts
plan, dat de in vele opzichten nog
armelijke toestanden in zijn land een
stoot tot verbetering moet geven.
Perzië, hoe strategisch gevaarlijk
ook gelegen aan de grens van de
Sowjet-Unie, is sinds 1946 opgenomen
in de Amerikaanse invloedsfeer, zo
als Griekenland dat ook is. Het con
flict rondom Azerbeidsjan is daar de
oorzaak van geworden. Men zal zich
herinneren, dat begin 1946 de Russen
een poging deden vaste voet te krij
gen i
I weging te ontketenen m het gebied
Eenzelfde krachttoer presteerde j^gg Sowjet-grenzen. Even scheen
i-odscsiir Arintnlp T.itvnlr Hip _r.,_-0_ t.--
Perzië door een afscheidsbe-
te ontketenen in het gebied
de regisseur Anatole Litvak, die
voor deze figuur het geestelijk kli
maat moest scheppen, zijn hoofdrol
speelster in de gelegenheid moest
stellen deze rol tot een gaaf geheel
uit te bouwen, maar tevens toch het
karakter van de film diende te be-
het of de communistische Tudeh-par-
tij een zonnige toekomst tegemoet
ging. In Teheran voelde men zich
weinig op zyn gemak onder de Rus
sische druk en een beroep op de Vei
ligheidsraad verwierf aanvankelijk
slechts matig resultaat. Het deed het
xNaren «uus ,ubi wt lujiyei prestige van de Perzische regering
vervallen) en het geheel niet door de geen goed, dat haar vertegenwoordi-
acteursprestatie mocht laten over-|° - - *- - -
heersen. „The snakepit" werd een
bijzonder gaaf gecomponeerde film, I
strak geregisseerd, goed gespeeld ook
in de bijrollen, fraai van beeld
dikwijls bijzonder aangrypend. Een
film die in de geschiedenis der ci
nematografie een plaats zal behou
den! Maar ondanks al haar opmer-
elke groep een speelplaats, terwijlvan haar geestesziekte te herken-
aan de Noordzyde 'n betegeld oefen- nen: een vals schuldgevoel, dat te-
terrein van ongeveer 600 m2 gedacht i rugvoert naar haar kinderjaren
Deze aantekening is noodzakelijk merhand geneest. Een zeldzame
bij „The snakepit" („De slangen- krachttoer, zoals zij deze drie aspec- kelyike kwaliteiten toch een film die
kuil") een film, die zich afspeelt in ten die elk voor zich een eigen ons niet zonder bedenkingen laat te-
een Amerikaans krankzinnigen?©- leven leiden, elkaar doorkruisen zelfs gen haar genre,
sticht Ze vertelt 't verhaal van een en tevens samen tot één persoonlijk- LONG-SHOT.
jonge vrouw, die volkomen apathisch heid verenigd blijven laat leven.
Is. Na ettelijke vergeefse pogingen
slaagt een psychiater er in haar be
wustzijn te wekken en de oorzaak
De school wordt met het oog op
de beperkte bouwkosten met een les
senaarsdak afgedekt.
Het project, dat ontworpen is door
het architectenbureau trs. A. Rothui
zen en P. J. 't Hooft b.i., is modern
Machinist achter zijn
locomotief.
Een locomotief op het station
te Ludwigshaven reed Maandag
tot ontsteltenis van de machi
nist plotseling eigener bewe
ging in kalm tempo weg van 't
perron, de spoorlijn langs. Ver
moedelijk doordat de rem niet
in de juiste stand stond. De ma
chinist bedacht zich niet lang,
greep een fiets en peddelde zijn
locomotief achterna. Het geluk
te hem na een achtervolging op
de treeplank te springen, de lo
comotief tot stilstand te brengen
en daardoor onheil te voorko
men.
V._
samenhangt met een tekort aan ont
vangen liefde. „The snakepit" levert
onderwijl nog een ernstige critiek op
misstanden in Amerikaanse sanato
ria voor geesteszieken (vandaar de
vergelijking met de „slangenkuil"
waarin eertijds krankzinnigen ter
genezing geworpen werden) maar
heeft blijkens een op last van de
filmkeuring aangebrachte verklaring
niets van doen met de „mooie
Nederlandse inrichtingen" op dit ge
bied. Door deze sociale critiek zal
de film ongetwijfeld voor Amerika
van belang geweest zijn. Voor ons
is ze dat minder. Maar wel moeten
we erkennen met een knap, dikwijls
aangrypend werk te doen fce hebben.
Olivia de Havllland (die reeds in
„The dark mirror" eveneens een
psycho-analytisohe thriller opviel
in een uitnemend gespeelde dubbel
rol) geeft hier een opzienbarende
creatie te zien als de tot krankzin
nigheid vervallen hoofdfiguur. Sober
gespeeld, levend en gevoelig, heel in
telligent en met een prachtige be-
ÏS?raiïldSde'i4S?wt^n dü Olivia <lc Havllland spelt de rol van de schrijfster Virginia Stuart Cun-
waanzinnige voegt zy nog een ningham, die in een krankzinnigengesticht verpleegd moet worden, waar
diedvaifnde^routven dfe^zichzelf^in na een langdurig proces van psycho-analyse de krachten hervindt
haar waanzin herkent en zo langza- weer zichzelf te zyn.
ger bij de V.N. omgekocht bleek te
zijn door de grote oliemaatschappijen.
Niettemin had de inmenging van de
Veiligheidsraad, waarachter zich de
macht van de V.S. stelde succes.
Moskou liquideerde het avontuur in
Azerbeidsjan, trok de troepen uit
N.-Perzië terug en daarna was 't ook
met de Tudeh-partii gedaan. De lei
ders werden gefusilleerd en de Perzi
sche regering nam ook in Azer
beidsjan weer volledig het heft in
handen. Sindsdien is Perzië geheel on
der de militaire hoede van de Ver.
I Staten komen te staan. Het leger
wordt geoefend door Amerikaanse
instructeurs en voorzien van Ameri
kaans materiaal. Ook economisch be
heersen de Westelijke mogendheden
de situatie. De rijke oliebronnen van
Perzië worden in hoofdzaak geëxploi
teerd door de Anglo-Irenian Oil Com
pany, een Brits-Amerikaanse maat
schappij, die de regering jaarlijks een
bedrag aan concessierechten doet toe
komen.
Stopzetting van deze uitkeringen
zou een economische ramp zyn, verho
ging een welkome bijdrage tot de
schatkist.
De Shah nu schijnt zijn verzoek
om dollarsteun te hebben ingekleed
in de vorm van een verzoek tot ver
hoging van de vergoeding voor de
olie uit de Perzische bodem.
Er is een kenmerkend verschil tus
sen zijn tocht naar de nieuwe wereld
en die van Pandit Nehroe. De laatste
kwam als onafhankelijk staatsman,
die nog als bondgenoot gewonnen
moest worden. Washington was de
biedende party. De Shall kwam als
bondgenoot, die desnoods onverrich-
terzake huiswaarts kan worden ge
stuurd zonder dat zulks verandering
brengt in de situatie,. Waarschijnlijk
zal hij tussen de ontvangsten en de
pretjes door een gewillig oor vinden
voor zijn wensen. In verhouding tot
de fantastische uitgaven voor het
plan Marshall en het wapenprogram
is hetgeen hy voor de modernisatie
van zijn land vraagt een kleinigheid.