Montgomery met een koffer vol problemen naar Amerika JIMMY BROWN, sportheld no. 1 REORGANISATIE VAN DE SCHOUWSE WATERLEIDING Zeeuwse Almanak VEEL MEER KANSEN BUITEN DAN IN HET VADERLAND DONDERDAG 24 NOVEMBER 1949 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 Beria-bom maakt herziening van Westerse defensie nodig Krachtige centrale leiding ontbreekt. (Van onze diplomatieke medewerker). Hoezeer Washington zich sinds Wereldoorlog nr. n ontwikkeld heeft tcft een politiek centrum van de allereerste rang, moge blaken uit het groeien de aantal buitenlandse bezoekers van hoge positie, waarin de Amerikaanse hoofdstad zich verheugen'mag. Nauwelijks een maand geleden maakte Azlë's machtigste nlet-communistische staatsman, de premier van India, Pandit Nehroe, z\jn opwachting In het Witte Huis. Vorige week ontving president Truman de jonge sjah van Perzië, wiens land, rijk aan olie en van groot strategisch belang, opnieuw tot gevaarlek object in de strijd tus sen Oost en West dreigt te worden. En zojuist heeft één van de interes, santste en byna zeker één van de belangrijkste bezoekers voet op Ameri kaanse bodem gezet: viscout Montgomery of Alamein. Naar officieel ver. ldaard wordt, is hij naar Amerika gegaan om daar de „English.Speaking Union" toe te spreken, maar het is geen geheim, dat zijn bezoek in werke lijkheid een heel wat ernstiger doel heeft namelijk aan de autoriteiten in Washington de problemen, waartegenover hy zich als hoofd van het Wcsteuropese defensie-systeem geplaatst ziet, voor te leggen. Het zijn problemen, waarmede de Amerikanen zich aandachtig bezig zouden moeten houden, maar zij doen het klaarblijkelijk niet. De „hearings' enquête zouden wij zeggen on langs door de commissie voor de strijdkrachten van het Huis van Af gevaardigden gehouden hebben dui delijk gedemonstreerd, dat de Ameri kanen nog vér verwijderd zijn van 'n waarlijk strategische coördinatie van hun eigen weermachtsonderdelen. Lord Montgomery heeft tot taak, de militaire inspanning van een half do zijn souvereine staten, die ieder voor aai evenals Amerika (zij het ook in minder hevige mate) te kampen heb ben met naijver tussen leger, vloot en luchtmacht te coördineren. Hij heeft dit tot nu toe moeten doen met weinig meer dan niets op het gebied van effectieve militaire organisatie en in de schaduw van de onzekerheid ten aanzien van de bedoelingen van Amerika waarvan het gehele Euro pese verdedigingssysteem afhankelijk ia, maar dat tot dusver slechts bereid is geweest, de rol van „waarnemer" in dit systeem te aanvaarden. En hij moet dit alles uitvoeren in de wel erg nevelachtige functie van een eenvoudige „voorzitter" van een „co mité van opperbevelhebbers" 'n man, die op zichzelf 'n contradictio in ter minis is. klein Amerikaans leger in Europa, op te weinig Amer. militaire hulp aan Europa, op een te geringe Ameri kaanse bijdrage aan de gemeenschap pelijke tactische luchtmacht en op een Amerikaans potentieel, dat wel iswaar enorm groot, maar niet op voldoende snelle wijze te mobiliseren is, met het geheel onder een ingewik keld commando-systeem, dat door in nerlijke verdeeldheid wellicht, niet tot krachtige, doelbewuste besluiten in staat zal blijken te zijn, behoeft met spoed een voorziening over de gehele linie. Dat zyn epige van de problemen, die maarchalk Lord Montgomery mee naar Amerika genomen heeft. Indien hij erin slaagt de aandacht van de Amerikanen op deze vraagstukken te vestigen, zal zijn1 bezoek aan de Ver. Staten wellicht het meest waardevol le zjjn, dat ooit aan dat land gebracht werd. TWEE ERNSTIGE PROBLEMEN Twee problemen houden de maar schalk in het bijzonder bezig. Het eerste is zijn meningsverschil met de Fransen, verpersoonlijkt in de com mandant van de Westeuropese land strijdkrachten, generaal De Lattre de Tassigny. Het tweede houdt ver band met zijn overtuiging, dat meer Amerikaanse strijdkrachten in Euro pa moeten worden gelegerd ter ver steviging van de huidige, gevaarlijk zwakke defensie. Dat beide vraag stukken niet slechts voor lord Mont- fomery, maar ook voor de Verenigde taten dodelijk ernstig zijn, kan moei lijk worden ontkend. t Het eerste is misschien tot op ze kere hoogte toe te schrijven aan een persoonlijke botsing, die verholpen kan worden door één van de acteurs of beiden van het toneel te verwijde ren; helaas echter schijnt het tevens een afspiegeling te zijn van hetzelfde onvermogen om tot een gemeenschap, pelijk strategisch doel te komen, dat in Amerika heeft geleid tot de hoog lopende ruzies tussen luchtmacht- en marine-autoriteiten en dat misschien marine-autoriteiten en dat mis schien, onder welke groep comman danten ook een ramp tot gevolg zou hebben, indien de defensie-structuur ooit in een oorlog zou worden be proefd. BOM VERANDERDE TOESTAND Op nog veel groter moeilijkheden wijst het verlangen naar meer Ame rikaanse troepen in Europa. Sinds het einde van de oorlog heeft het Ame rikaanse volk zich eigenlijk nooit ern stig op zijn militaire problemen be. zonnen. Militairen, volksvertegen woordigers en het grote publiek zijn in geljjlce mate raaar al te bereid ge. weest om op het monopolie van de atoombom te vertrouwen en toonden slechts matige belangstelling voor de even moeilijke als kostbare taak, een behoorlijke defensie op te bouwen langs de grenzen, die de Westelijke wereld om eigen levensbehoud verde digen moet. Nu het monopolie tot het verleden schijnt te behoren en een eventuele atomische campagne tegen de Sow- jet-Unie waarschijnlijk onmiddellijk beantwoord kan worden met een ato mische vernietiging van Londen, Pa rijs, Rome en Wenen, is het probleem in een geheel ander licht komen te staan. Indien het Westen ten slotte toch niet geheel op de Amerikaanse atoombom kan rekenen, dient de moeite, welke men zich ten aanzien van andere mogelijkheden van defen sie getroosten moet, aanzienlijk ver groot te worden. Een defensiestruc- Heijermans-herdenkingen in Amsterdam. Op twee plaatsen is in Amsterdam Herman Heijermans herdacht. Voor de voorstelling van „Op Hoop van Zegen" door het Ned. Volkstoneel in de Doelenzaal, herdacht Ben-Groene- veld de grote Nederlandse toneel schrijver. In de pauze werd aan mevr. A. HeijermansJurgens het door Jel- le Troelstra getekende portret van Heijermans aangeboden, dat een plaats zal krijgen in de Doelenzaal. In de Stadsschouwburg schetste oud-wethouder Ed. Polak, de figuur van Heijermans tegen de achtergrond van de tijd waarin hij leefde. Namens het P.E'.N.-centrum voor Nederland wijdde mevrouw Top Naeff enige woorden aan de overledene als kun stenaar. Maurits Dekker voerde na mens de Ver. voor letterkundigen en de heer H. J. van Wielink voor de NATU het woord. Aan de jongste dochter, mevr. Marjolijn Dromelet— Heijermans, verzocht wethouder A. de Roos tenslotte het door de beeldhouw ster mej. G. Rueter vervaardigde borstbeeld te onthullen. In Soerakarta worden 228 Chinezen vermist. De vice-voorzitter van de Chinese vereniging, Tsjoeng Hwa Tsjoeng Hwi, heeft te Solo medegedeeld, dat in het gewest Soerakarta in totaal 228 Chi- grooi te women, aen aeiensieauue- tuur, welke gebaseerd is op een te 1 nezen vermist worden. Initiatiefvoorstel van Dreischor In de jongste gemeenteraadzitting van Dreischor is een belangrijk ini. tiatief voorstel van B. en W. dezer gemeente aangenomen, dat een reor ganisatie be oogt van het beheer der waterleiding op Schouwen en Dui- veiand. Destyds is voor het beheer van deze waterleiding de vorm geko. zen van een naamloze vennootschap, waarin uitsluitend kon worden deelgenomen door de 18 gemeenten op Schouwen en Dulveland. 20.000 Renesse kwam dezer dagen voor de dag met cijfers over het vreemdelin genverkeer en die mochten gezien worden: bijna 43.500 overnachtingen van Nederlandse bezoekers en 797 overnachtingen van buitenlanders! Dat brengt een behoorlijke duit in de ze Schouwense badplaats. Maar Renesse meldde nog meer. Aan het strand werden maar eventjes 20.000 prentbriefkaarten verkocht! Of dat even een reclame voor een bad plaats is! Persoonlijk heb ik een gruwelijke hekel aan het schrijven van ansichten. Je vergeet altijd wel een paar van je goede vrienden en kennissen en je kunt er beter helemaal geen verstu ren, dan later de opmerking krijgen, dat de vergeetachtigheid je weer par ten heeft gespeeld. Omgekeerd zijn ansichten van rondtoerende vrienden natuurlijk altijd zeer welkom. Omdat ze niet zelden herinneringen wakker roepen aan vroegere mooie eigen va- cantiedagen of. de aandacht ves tigen op mooie plekken, waar je zelf nog niet geweest bent. En dat laatste is eigenlijk het be langrijkste! Als alléén al aan het strand van Re nesse twintig duizend prentbriefkaar ten worden verkocht, ongerekend dus de kaarten, die in de winkels of in de hotels en café's verkocht zijn, dan be wijst dat, van hoeveel betekenis het voor een plaats is, goede prentbrief kaarten te laten drukken. Ik weet niet, hoe het met de kwaliteit daarvan in Renesse gesteld is, wel weet ik, hoe het er elders maar al te vaak mee staat. Slechte kaarten zijn een averechtse reclame. Misschien is het iets voor de V.V.V. besturen om ook aan deze kant van 't toerisme eens extra aandacht te be steden. De raad van Dreischor nu acht de N.V.-vorm, die zoals kort geleden in de raad van beheer der N.V. werd medegedeeld een „toevallig" gekozen I vorm is, bezwaarlijk uit het oogpunt van democratisch beheer. Immers een N.V. kan zich onttrek ken aan publieke controle, zij behoeft geen begroting op te maken, van de deelnemende gemeenten kan niet ge- eist worden, dat ze in het verlies deelnemen naar verhouding van hun inwonertal enz. Daarom is de raad van Dreischor geporteerd voor een andere bedrijfs vorm en de vorm van een „gemeen schappelijke regeling" overeenkom stig de art. 129 e v. van de gemeente wet, bij welke vorm de bedrijfsorga nisatie een publiekrechtelyk karakter krijgt. In het particuliere bedrijfsleven geeft men de N.V.-vorm vaak de voorkeur, omdat zij een beperking van risico biedt en de aansprakelijk heid van de deelnemers beperkt. Voor de deelnemende gemeenten in de N.V. Waterleiding geldt in wezen die beperking niet, want zij plegen zich voor de schulden garant te stel len. PUBLIEKE CONTRöLE De mindere publieke controle bij een N.V. wordt als een bezwaar ge voeld, waarom aan de publiekrechte lijke vorm de voorkeur moet worden gegeven. De invloed van de burgerij is by een gemeenschappelijke rege ling, wanneer althans de begroting door de raden van de aangesloten ge meenten moet worden goedgekeurd, ongetwijfeld groter dan bij een naam loze vennootschap. Bovendien zjjn de besluiten van het lichaam aan de goedkeuring van Ge deputeerde Staten onderworpen, die bij de hantering van het goedkeu- ringsrecht als toezichthoudend or gaan hun invloed kunnen aanwenden, ter betere waarborging van een goe de explotatie. Enkele andere voordelen van de publiekrechtelijke vorm zijn: le. dat de leden van het bestuur verantwoording verschuldigd zijn aan de gemeentebesturen; 2e. dat door de indiening van de begroting, die aan de goedkeuring van de gemeenteraden wordt on derworpen, het te voeren beleid tevoren in een openbare behande ling kan worden beoordeeld en be paald en niet, zoals thans ge schiedt slechts achteraf wordt goedgekeurd door de vaststelling van de balans en verlies- en winst rekening; 3o. dat het eventueel explotatie- verlies wordt gedragen door de gemeenten naar rato van het aan tal inwoners op 1 Januari van het exploitatiejaar en niet zoals thans volgens het aantal aandelen per gemeente, waardoor de ene ge meente enige honderden guldens te veel of te weinig betaalt dan de andere. Voor Dreischor maakte dit in 1947 een nadelig verschil van ruim 300,uit; 4e. dat door de vorming van een algemeen bestuur alle 18 gemeen ten daarin vertegenwoordigd zijn. 5e. dat de rechtszekerheid van de ambtenaren van het bedrijf gro ter is dan bij een N.V. Zodra de meerderheid van de 18 ge meenteraden op Schouwen en Duive- land vertegenwoordigende meer dan 2/3 van het geplaatste maatschappe lijk kapitaal, zich verenigd hebben met het voorstel van Dreischor wil men de N.V. Waterleiding-Maatschap pij „Schouwen-Duiveiand" te Zierik- zee verzoeken, overeenkomstig arti kel 28 van de statuten, een vergade ring van aandeelhouders te beleggen, waarin wordt voorgesteld de naamlo ze vennootschap op te heffen en, bij aanneming van dit voorstel, met in gang van de datum dier opheffing, een gemeenschappelijke regeling aan te gaan, aan het orgaan waarvan alle bezittingen en schulden, alsmede de ambtenaren der opgeheven N.V. over gaan. Een ontwerp van de tekst voor deze gemeenschappelijke regeling, alsmede eventueel verdere voorstellen die voor deze vormverandering nodig zijn zul len dan door B. en W. van Dreischor bij de raad worden in gediend. Een fraaie luchtfoto van Vlissingens Buitenhaven van Aero-Hoiland. Op de voorgrond ziet men het Kantoor schip van de S.H.V., in het midden de bunkermachine „Parata" en op de achtergrond het sluizen-comple*. bet station en de ponton van de Prov. Stoombootdiensten met een van de Moerdijkponten. De Tienmillioenste zoekt zijn weg (I EEN LASTIG PROBLEEM. (Van onze Haagse redacteur). De tienmillioenste Nederlander is er dan. Wij hebben zijn in raadselen gehulde verschijning want het is nu eenmaal niet uit te maken wie het is en waar hij (zij?) gezocht moet worden gevierd met enige artikelen in de krant en een vermelding door de radio, maar onmiddellijk daarop hebben wij ons afgevraagd hoe dit knaapje (aangenomen, dat het een jonggeboren zoon is) straks voor zich en zijn te stichten gezin de kost moet verdienen. Nederland, het Nederland in Europa, is te klein voor tien mil- lioen inwoners; het was'al te klein voor negen en voor acht Wij zijn al geruime tijd over het verzadigingspunt heen. Geluk kig waren er uitwijkmogelijkheden. Zijn die er nog? Zullen die blijven? Laten wij die vragen onder ogen zien. Wil de jongeman persé in Ne derland blijven, dan doet hij goed het zich- uit het hoofd te zetten ooit boer te worden. De landbouw kan geen mensen meer opnemen. Ver reweg de meeste kansen binnens lands liggen in de industrie; het aantal fabrieken zal nog sterk groeien. Handel, scheepvaart en luchtvaart in veel mindere mate. Er liggen echter ook kansen voor hem buiten de enge grenzen van het vaderland. In de eerste plaats is er een federaal Europa in de maak. Komt daar iets van terecht, dan kan de tienmillioenste zich, als hij meerderjarig zal zyn geworden, zonder bezwaar in een ander West- Europees land vestigen als hem dat betere kansen biedt. In dat geval zou Frankrijk met zijn ontvolkte platteland hem een bestaan kunnen geven en misschien het uiterst dun bevolkte Zweden Wil hij het verder weg zoeken, dan heeft hij de keus tussen Neder- land-over-zee Indonesië en een vreemd land. Tot de gewesten over zee behoren Curagao, Suriname en Irianië (N. Guinea). Het olie-eiland in de Caraïbische Zee is een on vruchtbare zandhoop, waarop mil- lioenen dollars worden verdiend dank zij de olie uit Venezuela. Een wankele basis voor de welvaart. Suriname en Irianië zijn uitge strekte en dunbevolkte gebieden, waar als de zaak goed wordt aangepakt op de lange duur nog millioenen zich een bestaan kun nen scheppen. Indonesië heeft of ficieel herhaaldelijk verklaard, dat het behoefte heeft aan veel Neder landers. Hoe de toestand zich zal ontwikkelen is op dit ogenblik moeilijk te overzien. En tenslotte lokken vreemde landen. Canada wel in de eerste plaats. Verder de Verenigde Sta ten, Australië, Nieuw-Zeeland en sommige Zuid-Amerikaanse staten Maar zij, die zich derwaarts bege ven, moeten alle onzichtbare dra den rrtet liét geboorteland resoluut doorsnijden om op te gaan in de omringende bevolking. Wij hebben ons voorgenomen op al deze mogelijkheden in een korte reeks artikelen nader in te gaan. KERKNIEUWS. Van 4 tot 11 December a.s. zal in Bang kok een conferentie gehouden worden van vooraanstaande Christenen uit 16 landen. Er zal gesproken worden over de taak. die de christelijke kerk heeft In de Oos terse landen, waar zich op het ogenblik zulke ingrijpende veranderingen voltrek ken. Het betreft hier voornamelijk Birma. China en Indonesië, die in het middel punt van de belangstelling zullen staan. De vertegenwoordigers van de Jonge Kerken in die landen zullen de meerder heid van de deelnemers der conferentie uitmaken. India en Pakistan zenden te zamen zes afgevaardigden. Indonesië, Ja pan. Korea en de Philippijnen ieder zes, Birma en Siam vier. Noord Borneo, Indo- China en Okinawa ieder één afgevaardig de. Uit Indonesië zal aanwezig zijn ds. Rompas, de secretaris van de Oecumeni sche Jeugdraad van Indonesië. De We reldraad van Kerken wordt vertegen woordigd door dr. W. A. Visser 't Hooft, de Internationale Zendingsraad door dr. John Mackay. Bekende personen, zoals prof. Devandandan en dr. Francis Wei zullen referaten houden. De vragen, die in het bijzonder besproken zullen moe ten worden zijn het garanderen van de godsdienstvrijheid in landen, waar soci ale hervormingen plaats grijpen, het brengen van de christelijke boodschap in die landen en de houding, die men heeft aan te nemen ten opzichte van het com munisme. Het Wereldgebeuren Nalatenschap verdeeld Na ©en weinig verkwikkelijke voor geschiedenis heeft dan eindelijk deze week de algemene vergadering van de Ver. Naties een beslissing kunnen nemen over het lot van de voormali ge Italiaanse koloniën. En wel met de grootst mogelijke meerderheid indien het tegenstemmen van de Sowjet-groep als de onvermy- delijke weerslag van het voorstem men der Westerse groep wordt be schouwd. Meer dan twee jaar heeft de poli tieke commissie gedokterd aan een resolutie, die het zover zou kunnen brengen en legio is het aantal voor stellen, dat werd ingediend. Vorig jaar nog bleken de meningen zozeer verdeeld, dat de zaak tot na der order aangehouden moest worden. Het opmerkelijk feit deed zich daar bij voor, dat de grote mogendheden het ene ogenblik een bepaalde oplos sing bepleitten als de enig juiste om die een paar maanden later om duistere redenen weer geheel te la ten vallen. Dat heeft niet ten on rechte de indruk gewekt, dat diplo matieke manoeuvres achter de scher men en onderlinge afspraken een be langrijke rol hebben gespeeld. De Sowjet-Unie begon met een aan deel voor zich op te eisen in het be heer over Tripolis en Eritrea, een eis, die door de straffe tegenkanting van de Westerse landen geen schijn van kans maakte. Vervolgens stelde Moskou een V.N. beheerscnap voor over alle koloniën en het eindigde met de onmiddellijke 34. Maar voordat iemand er op verdacht was, had Jimmy de bal met een tik uit Billie's handen geslagen en het ding een zo'n formidabele trap gegeven dat de bal als een vuurpijl loodrecht de lucht inschoot. Hoeraa, schreeuwde Billie, terwijl hij de bal in extase nakeek. Volgens de wet der Zwaartekracht kwam de bal natuurlijk weer terug en toen gaf Jimmy 'm er nog eentje! Hij nam hém ineens op z'n slof. De bal floot gewoon langs de oren van de kapitein- en volledige onafhankelijkheid van deze gebieden te vragen. De Ver. Staten daarentegen be- foimen met een voorstel om de V.N. et beheerschap te geven over de ko loniën. Tegen de tijd dat ook de Rus sen voor deze oplossing pleitten wa ren zij inmiddels van houding veran derd en stemden zij tegen. De Britten trachtten het vorig jaar op een accoordje te gooien met Italië het befaamde Bevin-Sforza plan maar de doorzichtige opzet stuitte in de algemene vergadering af op de oppositie van de Arabische Staten. Later ging Bevin zyn eigen gang in Cyrenaica. Uiteindelijk dan is aldus besloten: Libye wordt onafhankelyk tegen 1952 en blijft tot zolang onder Brits toezicht, Somaliland wordt onafhan kelyk tegen 1960 en zal in de komen de tien jaar onder beheer van Italië komen. Ten aanzien van Eritrea is de beslissing uitgesteld. Eerst zal een V.N.-commissie van onderzoek zich ter plaatse een beeld van de toestand vormen en daarop een aanbeveling indienen. Voor de Negus van Abessi- nië, die een begerig oog op Eritrea had geworpen is dat een teleurstel ling. want veel kans dat de commis sie ten gunste van zijn eisen zal ad viseren is er niet. Het merkwaardige is dat een ande re commissie, één die in '47 door de vier grote mogendheden op onderzoek was uitgezonden naar de Italiaanse koloniën, een stemmig rapporteerde, dat geen der gebieden al rijp was voor zelfbestuur en onafhankelijkheid. Dat rapport is nu met dank aan de onderzoekers voor hun diensten ter zijde gelegd. Libye krijgt binnen twee jaar onafhankelijkheid niet alleen, maar de aangenomen resolutie legt ook de nadruk op de eenheid van het gebied. Op het ogenblik is Libye ver deeld in Cyrenaica en Tripolitanië onder Brits beheer en in het Zuiden Ferzan onder Frans beheer sinds het vrije Franse leger het in 1944 bezette. De drie gebieden zijn tot dusver af zonderlijk bestuurd. In de Cyrenaica zwaaien de Senus- si de scepter met als leider Emir El Idris, een vriendje van Bevin, dat kortgeleden een bezoek aan Londen heeft gebracht. In Tripolitanië hebben de Senussi, de stamhoofden, veel minder invloed en in Fezzan weer minder. Een losse federatie tussen de drie delen zal waarschijnlijk het enig bereikbare zijn. Italië tenslotte, dat deze week zyn imperialistische nalatenschap zag verdelen, krijgt een troostprijs. De Italianen mogen hun braakliggende koloniale energie en ervaring investe ren in Somaliland onder toezicht van de V.N. en op voorwaarde, dat de inheemse nationalisten binnen 10 jaar worden opgevoed tot zelfbestuur. In die tussentyd kan Italië zich daar economisch een sterke positie opbou wen. In elk geval hebben de Ver. Naties thans voldaan aan de opdracht van de Grote Vier een uitweg te zoeken voor het probleem der Italiaanse ko loniën. dat in de vredesverdragen een blanco alinea bleef.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3