Plouvier heeft DE warme pantoffels VAGEVUUR DER SCHOONHEID K A P PI E verliest de koers Kappie en de Meet treden op voor de jeugd Om KRUISW00RDPUZZLE DE ZWARTE ORCHIDEE DE BRAND TE GROEDE EN DE TELEFOON 4 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 12 NOVEMBER 1949 Een rondwandeling over de tentoonstelling der Experimentallsten hl Amsterdam. (Van onze Amsterdamse redacteur) Niets is riskanter dan te schryven over abstracte kunst In het algemeen en over de groep Experimentallsten", die thans exposeert in het Stedeiyk Museum te Amsterdam, in het byzonder. Want zegt men: ik vond het mooi, indrukwekkend, pakkend, meeslepend, origineel, geniaal en van een moor dende actualiteit, dan wordt men met wiskundige zekerheid ingedeeld by de categorie snobs, die maar alleen doen alsof ze 't mooi, indrukwek. kend, pakkend, enz. enz. vinden. Zegt men daarentegen: ik vind 't dwaas, grotesk, idioot, gezocht, fanatiek, leugenachtig, verbysterend brutaal en anti-artistiek, dan wordt men met even wiskundige beslistheid gerekend tot de verfoeliykste en meest perfide reactionnaire bende. Ge zult het my dan ook niet ten kwade dulden, dat ik ditmaal slechts een zo objectief mogeiyke weergave geef van enkele feiteiykheden, die de moeite waard zyn voor het dankbare nageslacht bewaard te biyven. De groep Experimentalisten, Neder landse en buitenlandse, heeft kans ge zien 't Museum en de pers in rep en roer te brengen, door vorige week Za terdagavond op een „literaire avond" het artistieke peil op te voeren tot een handgemeen. Er vielen, ter bevorde ring der Cultuur, rake klappen, het geen overigens een gezond kunst leven slechts ten goede kan komen. Er is al saaiheid, verveling en dufheid genoeg in de picturale en literaire va derlandse alkoven, bedsteden en kabi netten. Ik vond deze start der experi- mentale avant-garde dan ook dermate stimulerend, dat ik een kort bezoek aan het Stedelijk Museum niet wilde nalaten en ik moet U zeggen: dat be zoek was meer, aanzienlijk meer, waard dan de zes dubbeltjes verplich te entree. Er werd in dat uur niet gevochten. Er vielen geen klappen, en er werden geen bezoekers uitgeworpen. Enkele Experimentalisten hielden zich in de expositieruimte op. Hun experimente le instelling was zichtbaar aan dassen, die op uranium-exploisies geleken; hun hemden, truien en slipovers wa ren als knallende bollenvelden van kleurigheid. Daar waren felle snorren boven verbeten monden. En daar wa ren oudtestamentische baarden onder driest-geprononceerde kinnen. DE DOEKEN Rondomme hingen de doeken. En de dingen, die men voor de goede or de „doek" noemt. Daar hingen ze, de mensen met de beestengezichten, de beesten met de mensengezichten, de vrouwen met de vier monden, satir- koppen, bloedige weefsels, hele en ge deeltelijke lichaamsdelen, zonder ove rig verband met lichamen. Kille vis sen en verschroeide huisdieren. Het was alles indrukwekkend van tomelo ze wildheid en indrukwekkend van zo maar voor de vuist weg neergeworpen verf. Doch dit was slechts een begin. Er was meer, daar in de koele hoge zalen van het Stedelijk Museum. Daar waren totempalen, besmeurd met bloed van verraderlijke bleekgezich- ten, die ook eens de euvele moed had den opgebracht een penseel en teken- stift in de hand te nemen. Daar wa ren'ontzaglijke gedrochten en ijzing wekkende demonen. Daar waren nachtmerrie-achtige verfpartijen, ul tra-bizarre tekeningen en satanische ontploffingen. Beurtelings werd het mij heet en koud te moede, maar noch tans was het alles zeer boeiend en pakkend. Het toonde op tumulteuze wijze de grondeloze naaktheid onzer eeuw. POËZIE Er was nog meer. Er was ook poë zie. Schokkende vaerzen tooiden de muren, soms twee meter lang. Geen dier vaerzen droeg 't Kaïnsteken van onbenulligheden als Vondels, Gorters en Rolanden Holst. „Er is een lyriek, die wij afschaffen", schuimbekken er gens de Experimentalisten, maar naast deze negatieve instelling bieden zij terstond een positieve. Ik geef U daarvan enkele interessante speci mens. Dat is bijvoorbeeld van de heer Jan Elburg, het heet „Fragmenten" en we vonden het in het tijdschrift „Cobra", dat als tentoonstellingsgids wordt uitgereikt: Ik wou nou koud water branden, want ze hebben het ja nagelaten ja nagelaten ik wou nou blauw zijn oudevrouwsblauw maar ben gedoodverfd rood welaan rood Rome brandt ik wou nou Iwanow heten een naam van bladaarde een blauw blad blaar- en biltong o komaan nu laat haar gaan welaan rood Rome brandt Zelfs de meest decadente reaction- nair zal het met mij eens zijn, dat hier iets in zit, dat hier nieuwe we gen worden ingeslagen, dat hier spra ke is van een onmiskenbare, zij het nog schuchter-aangrij pende, poëti sche wedergeboorte. Beter, kernachtiger, pittiger, direct aanspx-ekender dunkt ons echter deze proeve van poëzie, afkomstig uit de exprimentale dichtader van de heer Lucebert: (Ingezonden mededeling). Op 24 November worden te Batavia vier leden van de Senaat der Ver. Staten verwacht, in wier gezelschap zullen me- dereizen een ambtenaar van het depar tement van buitenlandse zaken, een kapi tein der Amerikaanse marine en een re geringsambtenaar. Nu is er een hol Nu is er een kom waar ga ik men my letter my Is my Is my My Frys My Is My Voelt U ook dat merkwaardige vers- rhythme dat nauw-ontloken, toch ge durfde voortvleugelen der fantasie van de heer Lucebert? En ge zult het met mij eens zijn, lezer, dat hier aan salon-rijmelaars als Bloem en Nijhoff, Aafjes en Vasalis, slechts nog 't schaamrood op de lyrische kaken past. XXX En zo beleefden wij daar onze ure van bezonkenheid, meditatie en vuur en het was een goede, een zeer goede ure. Een ure zonder de vloekwaardige spinnewebben des geestes, zonder de ondraaglijke last der vunsheid van deze tijd, zonder de brallende ballast en veile voosheid dezer jaren, die ons tot in de uiterste uithoeken van hart en hoofd doorprangen. En ik dwaalde voort, van zaal tot zaal, van 't ene experimentele labora torium in 't andere, van slangenkuil tot slangenkuil, stil genietend, geluk kig in m'n argeloze alleenheid, door drenkt van dankbaarheid voor zoveel nobele schoonheid en zoveel jong op- rankend vuur. Mogen velen na mij daar dwalen. Hetzij alleen, hetzij in burgerlijke kudden. Dwalend en drentelend in het nirwana der Nieuwe Kunst. 4. Het was een ruwe nacht geweest, en de maat zat boordevol met zorgen. Dat werd nog erger, toen hij voor de barometer stond, en daar de stand van af las. „Ik heb. dat ding nog nooit zo laag zien staan!" mompelde hij. „Er zal een orkaan komen! Let maar eens op mijn woorden! En dat kan. ik trouwens zonder barometer ook wel zeggen, want m'n eksteroog heeft nog nooit zo gejeukt als nu. Ik kan m'n laar zen niet meer aan m'n voeten velen. Wat een ellende en narigheid is er op komst! Als dat maar goed afloopt!" De verstekeling Pi R., die op het laatste mo ment ongezien op de baggermolen was gespron gen, lag daar op de bodem, en zijn maag zat in z'n keel vanwege de zeeziekte, die hem teister de. Er stond een stormlamp naast hem, die een luguber licht in de donkere ruimte ver spreidde. Maar ondanks de zeeziekte, had Pi R. een plicht te vervullen. Daarom draaide hy aan de knop, die in de kokarde van zijn hoed ver borgen zat. „Hier Pi R," zei hij zwakjes. „Q X, geef Uw berichten! Hier Pi R!" „Pi R!" riep een schorre stem door de micro foon, die hij op zijn oren droeg. „Hier Ou X! Maak het kompas van de „Kraak" onklaar! Ik herhaal: Maak het kompas van „Kraak" on klaar! Geen verdere berichten!" Pi R stond op en wankelde naar het ijzeren trapje toe. Hij besteeg een paar treden, en maakte vervolgens het luik boven zijn hoofd open. Net op dat moment sloeg er een enorme golf over de baggermolen heen, die door het luik op Pi R neerkwam. ANTHONY VAN KAMPEN. (Ingezonden mededeling) ontv. 1 fl. TIP. te Winterswijk De mening van de directeur van het telefoondistrict Breda. De Directeur van het telefoondistrict Breda geeft ons de volgende toelichting op het functionneren van de z.g. door verbinding der telefoon op de avond van de torenbrand te Groede: Op de kleinere plaatsen, waar de tele foon niet geautomatiseerd is. is het tele- foonverkeer 's nachts gesloten. Men kan dan in het algemeen niet telefoneren. Aan een beperkt aantal abonné's kan tegen betaling van een bepaalde vergoeding een nachtverbinding ter beschikking worden gesteld. De P.T.T.-dienst plaatst dan op het be trokken kantoor een z.g. doorverbindings richting, waarop 10 abonné's bij sluiting van het kantoor worden verbonden. Deze inrichting heeft één uitweg naar een kan toor met nachtbediening. (Voor West- Zeeuwsch-Vlaanderen naar Terneuzen). Uiteraard kan slechts één abonné te gelijk over de uitweg telefoneren. Wenst men een verbinding dan schakelt men zich door de kruk van de wekinrichting te draaien automatisch op de lijn en krijgt een zoemtoon ten bewijze dat mén verbonden is. Draait een abonné. terwijl een ander reeds besla gop de lijn heeft gelegd, dan hoort deze abonné niets. HU moet zijn pogingen herhalen tot hij waarneemt, dat de lijn vrij is. Indien men op de nachtverbinding na het draaien van de kruk geen zoemtoon krijgt, kan dat betekenen: le. dat de lijn bezet is door een andere abonné: dat de inrichting niet goed func. j tionneert. Wat was nu in Groede het geval? Op de bewuste avond was de doorver binding te Groede te 21 uur ingescha keld. Te 21.19 heeft de telefoniste te Terneu zen een abonné van Groede opgebeld en met dezen gesproken, om de verbinding te proberen. Te 21.36 is over de doorver binding een gesprek gevoerd tussen 2 abonné's te Groede. De doorverbinding was in orde te 21.19 en te 21.36, Ook de vorige nacht en de daaropvolgende nacht was de doorver binding in orde. Was nu de verbinding op de bewuste avond tussen 21.19 en 21.36 gestoord, of heeft men juist te 21.19 ge tracht te telefoneren (toen de lijn bezet was met een proefgesprek) en de pogin gen tussen 21.19 en 21.36 niet herhaald? De P.T.T.-ambtenaar ter plaatse heeft zich op het alarmgeroep dadelijk naar het kantoor begeven, heeft de doorverbin dingsrichting buiten dienst gesteld en de bediening op zich genomen. Vanaf 21.40 konden alle abonné's te Groede telefone ren als overdag. Deze bediening is met een onderbreking van 24.00 tot 0.15 voort gezet tot 3 uur 's morgens en niet be ëindigd dan nadat de ambtenaar zich bij de plaatselijke autoriteiten overtuigd had, dat er geen bezwaren bestonden de door verbinding toen weer in te schakelen. De betrokken ambtenaar heeft zich vanaf 21.40 goed geweerd. Tientallen ge sprekken heeft hij in samenwerking met de nachttelefonist te Terneuzen zonder vertraging afgewikkeld. De brandweren in de omgeving moesten gewaarschuwd worden, doch er werden geen plaatsen en geen telefoonnummers gevraagd. De P.T.T.-ambtenaar moest dat zelf in de telefoongidsen opzoeken. Ook met dit zoeken zijn wel enkele kostbare minuten verloren gegaan, doch, ik hoop dat hiervan de P.T.T.-dienst niet de schuld zal krijgen. Er zijn gesprekken gevoerd met Bres- kens, Oostburg, Zuidzande, Cadzand, St. Jansteen, IJzendijke, Al deze gesprekken St. Nicolaas-Actie van de P.Z.C. Voorstellingen in Vlissingen, Goes, Middelburg, en Zierikzee. Ook dit jaar organiseert de P.Z.C. weer een Sint-Nicolaas-actie, en wel een waarbij onze bij de kinderen en niet alleen bij de kinderen zo populaire „Kappie" een belangrijke rol gaat spelen! St. Nicolaas heeft het n.l. met Kappie, de Maat en Signor Rivaldi op een accoordje gegooid en komt nu met deze zo wel bekende personen naar Zeeland, om te Middelburg, Vlissingen, Goes en Zierikzee voor de kinderen voorstellingen te geven, waarbij ze als hoofdpersonen in een gloednieuw avontuur zul len optreden. Deze voorstellingen zullen plaats hebben: Te Vlissingen op Woensdag 30 November. Te Goes op Zaterdag 3 December. Te Middelburg op Woensdag 7 December. Te Zierikzee op Zaterdag 10 December. Over voorstellingen te Oostburg zullen zo spoedig mogelijk nadere mededelingen volgen. Bij gunstig weer zullen de Sint met zwarte Piet en genoemde populaire figuren in open rijtuigen een rondrit door de stad maken. Geen kind zal deze voorstelling willen missen. Doordat er drie achtereen gegeven worden, zullen in iedere plaats ongeveer 1600 kinderen er van kunnen profiteren. Een toegangsbewijs kan men verkrijgen door inlevering van door de in ons blad adverterende winkeliers bij aankopen tot een bedrag van minstens 1.te verstrekken bonnen voor het bedrag van de aankoop. Voor iedere f10.aan bonnen wordt op nader bekend te maken dagen op de kantoren der P.Z.C. een toegansbewijs afgegeven, totdat alle plaatsen bezet zijn. Wie dus het laatst met zijn 10.bonnen komt, loopt het risico dat er geen plaatsen meer zijn. In ieder huisgezin, waar de P.Z.C. gelezen wordt, zal onge twijfeld grote belangstelling bestaan voor deze Sint Nicolaas- attractie. En iedereen zal daarom willen weten van welke datum af door de adverterende winkeliers de bonnen worden uitgereikt. Welnu: Te Vlissingen worden door de winkeliers bonnen ultge. reikt van 18 November tot en met 28 November. Te Goes van 22 November tot en met 1 December. Te Middelburg van 25 November tot en met 5 December. Te Zierikzee van 22 Nove mber tot en met 3 December. Let dus in die periode op de advertentiepagina's in ons blad! Deze week stroomden de oplossingen ons redactiebureau weer binnen Het verheugt ons, dat de puzzle-rubriek zich in een dergeiyke populariteit verheugt, zodat wy voorlopig maar op de oude voet verder zullen gaan en de puzzlelaars stevig aan de tand biyven voelen. De week kwamen als pryswinnaars uit de bus: F. Murk, Havenplein D 378, Zierikzee; C. D. Otte, A 207, Veere; J. de Meis-Elve, Mariaweg, Gad. zand; mej, L. Oudesluys, Achterweg A 62, Waarde, G. Kramer, P. Kruger- straat 102, Nisse en J. Hillebrandse, Leeuwenlaan 21, Terneuzen. Zy krij gen hun prijzen in de loop van de volgende week toegestuurd. Hieronder vindt U weer een puzzle, waarop U Uw krachten in de komen de week kunt beproeven. Met grote moeiiykheden zullen de ervaren puzz lelaars wel niet te kampen hebben, maar er zyn enkele voetangels en kiem. men. U weet het natuurlijk wel: om voor één van de 6 pryzen in aanmer. king te komen moet men abonné zyn. Vergeet U vooral niet „Kruiswoord, puzzle" te vermelden op enveloppe of briefkaart. OPLOSSING VORIGE WEEK. De bloemennamen zijn: sering, tulp, narcis, roos, mimosa, anjelier, ranon kel, papaver, lelie, hyacint, verder horizontaal: 1. sir, 3. tenor. 8. gom, 11. Lek, 12. mutator, 14. mis, 16. ar, 17. lil, 18. oef, 20. mi, 21. kilo, 23. pa- cos, 26. amor, 28. noga, 29. min, 30. bars, 31. eg, 32. Assen. 34. as, 37. alt, 38. col, 40. karn. 42. Vecht, 43. dorp. 44. N.O.. 46. mal. 47. tal, 49. la. 50. pa, 52. oh. 54. Ie, 56. steno, 58. os, 59. lo pen, 60. Baarn, 61. si, 62. Emile, 63. K.K., 65, heuvel, 67 .reiger, 69. or, 70. et, 73. R.N., 74 la, 75 trede. 77. netto. 80 .nu. 81. nonsens, 82. Po. Verticaal: 2. ik, 4. et. 6. Ot, 9. om, 11. lak. 12 en 13, mi re, 15. sir, 17. loge, 19. raap, 22. l.o., 24. Amstel, 25. onecht, 27. Mr, 31. eik. 32. Alva, 33. nota, 35. sap, 36. pro, 39. sol, 48. l.o., 56. snel, 57. ober. 61 show, 64. krat, 66. eten, 68. erts, 71. ren, 72 one, 75- tu, 76. do, 78 en 79. en, op. Horizontaal: 1. Hoeveelheid; 5. Omvangrijk; 9. Groot van gewicht; 13. Van geringe zfjn over het lijngedeelte tussen Terneu zen en Breskens, Oostburg, Zuidzande, Cadzand, St. Jansteen. IJzendijke (welke kantoren gesloten waren) zonder enige hapering afgewikkeld over z'n doorver bindingsinrichting. Wil dat niet zeggen, dat deze inrichtingen niet zo slecht zijn als men het wil doen voorkomen? Bij deze uiteenzetting tekenen wij het volgende aan Herhaalde malen is door het gemeen tebestuur van Groede het Staotsbedrijf der P.T.T. gewezen op het slechte func tioneren van de doorverbinding. De bur gemeester van Groede moest eens midden in de nacht met de politie eveneens in Groede telefoneren, doch kreeg on danks herhaalde malen bellen geen ge hoor van de Centrale te Terneuzen. Ten einde raad heeft de burgemeester toen zijn winterjas aangetrokken en is maar naar de politie toe gewandeld. Deze wandeling bleek niet zoveel tijd te vergen als tele foneren Op 15 September J.l. heeft de burge meester opnieuw bij de P.T.T. aangedron- gen op verbetering. Bij een proefgesprek, de avond te voren, moest hij 15 minuten wachten totdat de centrale zich meldde. Ook op de avond van de brand duurde het minutenlang, voordat de centrale zich meldde. Er zijn dus twee grote bezwaren tegen dit systeem: ten eerste duurt het te lang voordat de centrale zich meldt en ten tweede kan er maar één interlocaal ge sprek tegelijk worden gevoerd, wat in een geval van hevige brand zeer funeste gevolgen kan hebben. afmeting; 16. Gewicht der verpak king; 17. Eiland in Indonesië; 18. Bui ten het gewone; 19. Hees; 20. Geur; 21. Meisjesnaam; 22. Trekauto; 23. Eng. componist; 24. Zonder inhoud; 25. Een der V. S. van Amerika 26. Beroemd Ned. zanger; 27. Bekende Finse hardloper; 28. Groot hert; 29. De voornaamsten; 30. Meisjesnaam; 31. Nauwer; 32. Te kennen geven. Verticaal: 1. Werpschijf; 2. Kettingdeel; 3. Stadje aan het Lago Maggiore; 4. Ontvangen; 5. Graag; 6. Dorp op de Hondsrug; 7. Rooster; 8. Onver schrokken 9. Familielid; 10. Offensief; 11. Overblijfsel 12. Deel v. d. stad; 13. Textielweefsel; 14. Van onbeperkt lange duur; 15. Metaal. (Ingezonden mededeling). FEUILLETON door ALLAN SWINTON 35 Plat op de grond liggend, wachtten zij en staarden naar beneden. Met al le macht wierp Semple de toorts weg en liet zich op één knie vallen om ze te kunnen zien vallen. Het vlammende hout vloog in een boog weg. Ademloos keken zij toe en zagen het al lager en lager vallen; naar het scheen voor eeuwig. Toen konden zij een ogenblik door elkaar liggende rotsblokken zien en schui mend water. De toorts viel er in en werd gedoofd en de bulderende duis ternis omringde hen opnieuw. Mary voelde zich eenzamer dan zij nog ooit in haar leven was geweest. Zij durfde zich niet bewegen. Toen zag zij naast zich een vonk, op het moment, dat Sam zijn sigaren aansteker aanknipte. Langzaam groei de het vlammetje, toen hij er de toorts mee aanstak, die hij zelf in de hand hield. Zij stonden op en gin gen op Semple af. Sam stak de toorts over de rand, terwijl hij naar boven klom. Zwijgend leidde Semple hen door de vochtige duisternis van de gang weer terug naar het schitterende zon licht en naar Hulpé, die met een als uit graniet gehouwen gezicht tussen de orchideeën en de fraai gekleurde vogels en vlinders op hen stond te wachten. Daar bleef hij staan. „Als die aard storting tien voet smaller was geweest, zou ze de buit gelaten hebben waar hij was. Wat zeg je me van zo'n pech?" Hij beet zich op de lippen en Mary zag hem even sliiïken. „Wel..." zei hij, en zweeg toen. Met een ongelukkig gezicht zei Sam: „Het spijt me hevig voor je. Dat doet het werkelijk. Geloof me alsje blieft". Semple's stem klonk hard. „Het spijt je. Waarvoor? Denk je, dat ik me zo gemakkelijk gewonnen geef? Dat zal ik je anders laten zien". Maar tweemaal op die middag had Mary hem in zijn binnenste kunnen zien en zij liet zich door zijn bravour niet beetnemen. Hij voelde zich ver slagen. Zonder verder een woord te spreken keerde hij zich om en liet hen staan. HOOFDSTUK VHI Sam en Mary zagen Hugh met ge forceerde pas de piazza oversteken, aan de noordzijde door een boog gaan en in een der met bosjes begroeide straten verdwijnen. Sam zei: „Ik heb me nog nooit zo el lendig gevoeld". Zij keek hem met enige verbazing aan. „Oh, ik weet het wel", zei hij, „maar toen ik hem zag, op dat ogen blik, dat hij meende, dat wij hem niet zien konden, terwijl hij er zo versla gen uitzag, deed het me veel begrij pen, wat ik eerst niet snapte. Ik ben klein en bekrompen geweest. Ik zou mij zelf een schop kunnen geven". Op een zeer andere toon zei zij: .,Je had het niet begrepen. Jij hebt nooit met tegenslag of mislukking te kampen gehad. En het is moeilijk die te begrijpen, tenzij je ze doorgemaakt hebt". Hij knikte, blijkbaar in het geheel niet op zijn gemak. „Dat komt er van, als je werk maakt van het bedrijven van de wetenschap. Dat heb ik niet begrepen, toen ik die neiging eenmaal te pakken had en die mij in beslag begon te nemen. Het houdt je ogen uitsluitend op een miscroscoop ge vestigd, maar het sluit je af van het werkelijke leven. Het heeft me van buiten de oorlog gehouden het De partement van Landbouw hield me vast. Dat is de reden, dat ik er zo mee in mijn schik was, toen ik die Bur- bank Prijs kreeg. In dit jaar zou ik tenminste werkelijk kunnen leven. En toen Hugh het zo kalm tot zijn eigen doeleinden aanwendde en zich zo ver draaid efficient toonde, kon ik dat eenvoudig niet velen. Ik denk, dat het gewone jaloezie was. Ik benijd hem om meer dan één reden. Hij heeft zo hevig geleefd. Op een zekere dag in de stad zag ik onder zijn uitrusting een hoop oorlogsmedailles. Verschil lende daarvan waren ridderordex-s. Ik gunde ze hem bijna niet". (Wordt vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 4