Campveersche Toren wordt
gerestaureerd
Dak en topgevel weer in oude vorm
Zeeuwse Almanak
JIMMY BROWN, sportheld no. 1
Overleg met grensarbeiders
wordt voor 31 December hervat
Van Vrouw ioi Vrouw
WOENSDAG 9 NOVEMBER 1949
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Ook inwendig wordt h et bouwwerk veranderd.
Het enige nog vrij gaaf overgebleven verdedigingswerk uit vroeger
tijden, dat het stadje Veere nog rijk is, de Campveersche Toren, zal
zoals wij reeds meldden gerestaureerd worden, waardoor het stads
beeld van het toch reeds zo pittoreske Veere nog aantrekkelijker zal
worden.
Van dit gebouw waarvoor in het
jaar 1562, om precies te zijn op de
29e Juli, een begin werd gemaakt
door het bouwen van het hoofd, „het
blauwe hoofd" genaamd, vertelt
Ermerius*) dat: „Heer Filips van
Bourgondien, gezegd Benres, Rid
der, Heere van Fontes, Lineghem
enz. Bailliu dezer Stede, kort na agt
uuren des morgens den eersten
steen leide: hetgeen zeker met
plechtigheden en kosten verzeld zal
geweest zijn." Ook toen kende men
reeds de eerste steenleggingen die
in 't algemeen met plechtigheden
(feestelijkheden) gepaard gingen
De Campveerse toren zoals hij
vroeger was.
gezien de vermelding van kosten
die hieraan verbonden waren!
De Campveersche Toren, die op
het Zuidelijke hoofd bij de haven
mond staat, moest destijds tezamen
met de Kruittoren, die op het noor
delijke hoofd stond en die in het
jaar 1630 verloren ging, de ingang
tot de haven en stad beschermen.
Vermeldenswaard is dat het stads
wapen van Veere ontleend is aan
deze twee poorten.
STADSHERBERG.
Sedert jaar en dag is de Camp
veersche Toren stadsherberg en
logement geweest en thans vervult
zij deze functie practisch nog, zij het
dan in een meer moderne vorm als
hotel-café-restaurant. Het is een
uniek centrum van de watersport
geworden en er is dan ook een
dépendance van de Koninklijke
roei- en zeilvereniging „Maas" in
ondergebracht. Vanuit de grote zaal,
die op de eerste verdieping gelegen
is, heeft men prachtige vergezichten
op de Zeeuwse stromen en eilanden.
Dat men daar vroeger ook al van
doordrongen was, bewijst wel het
boekwerk „Tegenwoordige Staat"**)'
waar men op bladz. 172 (waar de
grote zaal in de toren beschreven
wordt) leest: „Uit deese Zaaien is
het schoonste en vermakelijkste uit-
zigt, dat men zig verbeelden kan,
also'er de meeste Eilanden van
decse Provincie zigtbaar zijn. Be
halve dien kunnen geene Schepen,
uit Holland of de andere Zeeuwsche
Steden, te Veere inkomen, of men
heeft dezelven in 't gezigt."
TOPGEVEL KEERT TERUG.
Bij vergelijking van de hierbij
ONTLUISTERD GROEDE
Torenbranden ook in uw ver
beelding zullen bet gebeurtenissen
zijn geweest uit vroeger eeuwen. Als
er al eens een toren afbrandde in
onze tijd, dan was er meestal onvoor
zichtigheid of nalatigheid in het spel.
Daar komt nu evenwel Groede plot
seling bewijzen, dat in bepaalde ge
vallen zelfs bliksemafleiders geen af
doende bescherming vormen en dat
een toren ook in onze tijd nog wel
degelijk gevaar loopt.
Jammer voor Groededat het zijn
sierlijke, antieke toren moet missen.
Juist dit West Zeeuwsch Vlaamse
dorpje bood zo'n prettige, vriendelijke,
ongeschonden aanblik. Vlak na de
bevrijding leek het wel een oase in de
puinwoestijnen, die het landje van
Cadzand toen ontsierden. Jammer
ook voor West Zeeuwsch Vlaanderen,
dat toch al niet rijk was aan torens
en thans van de weinige bewaard
gebleven exemplaren er bovendien
nog een moet missen.
Groede is geschonden. En de vraag,
die alle bewoners zich zonder twijfel
zullen stellen, is of de toren her
bouwd zal worden. De toren was ver
zekerd. Maar men weet hóe het gaat:
de bouwkosten bedragen een veel
voud van wat zij vroeger bedragen.
De kans is groot, dat de opbouw een
onmogelijkheid zal blijken.
Mocht het tegendeel het geval zijn,
wij zullen die tijding met vreugde be
groeten.
gepubliceerde foto's van een gra
vure uit de Cronyk van Smalle -
gange en de tegenwoordige toestand
van de Campveersche Toren
zonneklaar te zien hoe verminkt
deze toren er thans wel uitziet. Het
dak is afgeknot, terwijl de fraaie
topgevel waar dit dak haar beëindi
ging in vindt, geheel ontbreekt Hoe
wel oude gravures vaak niet be
trouwbaar zijn, heeft de architect
die met deze restauratie belast is,
de heer M. J. J. van Be ver en uit
Middelburg,met behulp van oude
motieven, b.'v. het gedeelte van het
dak dat gespaard is gebleven en de
twee pinakels die bij de aanzet van
de vroegere topgevel nog aanwezig
zijn, het dak en de topgevel gere
construeerd. Zo zal de gothische
trapgevel met zes pinakels worden
gesierd. Vanzelfsprekend wordt het
dak met leien gedekt. Tenslotte
zullen de buitenmuren, bestaande
uit baksteen afgewisseld met lagen
zandsteen, hersteld worden.
INWENDIGE RESTAURATIE
In de kelder met de gedichte
schietgaten zal het koepelgewelf
hersteld worden. De vloer zal van
een nieuwe bedekking, (waarschijn
lijk baksteen), worden voorzien,
terwijl de stookplaats wederom op
getrokken zal worden,
In de prachtige grote zaal op de
verdieping met zoldering van zware
moerbinten en kinderbalkjes, zal
een stookplaats in Gothische motie
ven worden aangebracht. Voorts
zullen de wanden opgebikt en daar
na met specie in lichte kleur ge
schuurd worden. Tevens is een een
voudige eikenhouten lambrizering
geprojecteerd. Het behoeft geen be
toog hoezeer deze verbeteringen en
vernieuwingen dit vertrek zullen
verfraaien.
In de bekapping overgaande zaal
op de tweede verdieping bevonden
zich in de borstwering nog gegevens
over de werp- en schietgaten uit
vroeger tijden.
DE VLEUGELS.
In de Zuidelijke vleugel werd op
de begane grond eertijds vismarkt
gehouden. In het jaar 1701 werd
deze verplaatst en heeft men hier
paardenstallen ingericht. Deze ruimte
voor de stallen wordt nu bij de
hotelruimte getrokken. Hiertoe zal
een trap tussen begane grond en
verdieping worden gebouwd om
deze vertrekken behoorlijk met
elkaar te verbinden. Men treft er
verder een hotelkamer, badkamer,
berging voor rijwielen en tenslotte
nog een zaal, die speciaal voor clubs
bestemd is, aan. Door deze nieuwe
bestemming van de ruimten, kun
nen twee staldeuren verdwijnen
waardoor een veel meer aesthetisch
verantwoorde indeling van de gevel
verkregen zal worden.
Op de verdieping worden de be
staande hotelkamers op doeltref
fende wijze herbouwd en gemoder
niseerd. De ramen worden van een
nieuwe roedeverdeling voorzien, die
zoveel mogelijk past bij de archi
tectuur van dit gebouw.
Tenslotte zullen in de Westelijke
vleugel enige herstellingen verricht
worden, die buiten de eigenlijke
restauratie vallen.
Het werk dat een dezer dagen
reeds begonnen is, werd opgedragen
aan de laagste inschrijver, te weten
de firma Woudenberg uit Utrecht.
Ermerius, Zeeuwsche Oudhe
den, deel V, 1791.
Isaak Tirion, Tegenwoordige
Staat der Ver. Nederlanden, deel X,
1753.
Pensioen voor zelfstandige
tuinders.
Het centraal bureau voor de tuin
bouwveilingen heeft in overleg met
de standsorganisaties in de tuinbouw
een plan ontworpen om tot pensioens
verzekering voor zelfstandige tuin
ders te geraken. Het ligt in de bedoe
ling een zodanige premieheffing in te
voeren, dat deze varieert met de vei-
lingomzet van de aangesloten tuin
ders. Indien in tuinderskringen vol
doende belangstelling voor dit nieuwe
fonds bestaat, is men voornemens dit
per 1 Januari 1950 in werking te la
ten treden.
21. Ja, als Jimmy er niet was geweest, zou de
voetbal van Billie vast en zeker over boord zijn
gevlogen, maar Jimmy, die vol belangstelling had
staan toekijken naar dat partijtje voetbal tussen
vader en zoon, had met een ware tijgersprong, die
de beste doelverdediger ter wereld hem niet ver
beterd zou hebben, de bal gegrepen en met een
welgerichte trap speelde hij het ding vlak voor
de voeten van Billie. Juichend trapte hij die te
rug en toen ging het heen en weer. Er werd geen
bal in de verkeerde richting getrapt.
Extra kosten voor de bedrijven worden niet door de
Regering gedragen.
De resultaten.
De minister van Economische Za
ken heeft aan de Tweede Kamerleden
de heren van der Feltz (CH) en Rit
meester (WD) in verband met de
moeilijkheden met de Belgische ar
beiders na de devaluatie, medege
deeld, dat vóór 31 December a.s. het
overleg over de na 1 Januari 1950 te
volgen gedragslijn zal worden hervat.
Op het verzoek van de werkge
versorganisaties om de extra-kosten,
welke voor de betrokken bedrijven
uit de huidige regeling voortvloeien
en welke voor iedere grensarbeider
op ca. 20% van het loon (in totaal
1.600.000). kunnen worden geschat,
geheel of 'ten dele voor rekening
Het Wereldgebeuren
Grensgevaar
De laatste weken valt uit China
weinig ander nieuws te melden dan
een gestage opmars van de commu
nistische troepen' met als naaste doel
de bezetting van de nood-hoofdstad
Tsjoenking. Gezien de onmetelijke af
standen hebben de Westelijke mo
gendheden voorlopig enig respijt voor
het beramen van maatregelen tegen
de tijd, dat Mao's troepen de Chinese
grenzen in Zuid-Oost-Azië bereikt
zullen hebben. Dat kan nog dit jaar
van het rijk te doen komen, is af
wijzend beschikt. De regering lean ten
deze niet verder gaan dan het tref
fen van maatregelen om de bezwa
ren van de Belgische arbeiders om
werk in Nederland te verrichten, te
verminderen. De bedrijfseconomische
gevolgen, welke voor de bedrijven Vonr feritten en
ï.'wJSt.Sf* "V! verenen van de eerste commit-
Belgische arbeidsmarkt nistische soldaat langs de grens met
doen, dienen voor hun nsicio te blij- Burma en Indo-China een onprettige
ven- gebeurtenis zijn. In beide gebieden
DE RESULTATEN, i en bovendien in Malakka is nog steeds
De besprekingen tussen werkge- ee.n guerilla aan de gang. die de mili-
vers- en werknemers-organisaties en taire. autoriteiten hoofdbrekens ge-
officiële instanties hebben er toe ge- noe£ kost. De communistische par-
leid, dat, zoals reeds op 28 Sentem- tisanen, schoon gering in aantal, heb
ber is bekend gemaakt, de Regering iben de terreinomstandigheden mee.
Het stond daar zo ter
loops in een krantenver
slag, en het zal weinigen
iets gezegd hebben. Maar
het trof mij plotseling als
een openbaring: „Er zijn
haast geen wezen meer,
vergeleken bij vroeger
Daar moet je eens even
de krant bij neerleggen om'
het te verwerken. Zo
goed als geen wezen meer
inderdaad. Een stad als
Amsterdam telt alles en al
les bij elkaar nog hoog
stens een tweehonderd
weeskinderen. Gewone
dan altijd als u mij be
grijpt.
Er lopen op het ogen
blik in ons lieve land dui
zenden kinderen rond. die
een springlevende vader en
moeder bezitten en toch
door de gemeenschap moe
ten worden opgevoed en in
bescherming genomen. Dat
is de andere zijde van de
fraaie medaille, maar die
willen we vandaag nu eens
onder laten liggen. De
blinkende bovenkant me
moreert het heuglijke feit,
dat het getal wezenlijk ou
derloze kinderen in ons
land uitermate klein is.
Dat ivil dus zoveel zeg
gen als: er sterven veel
minder mensen op jeugdi
ge leeftijd dan vroeger; wij
zijn er qua volksgezondheid
en' sociale wetgeving een
stuk op vooruitgegaan.
Het gevolg van dit ver
heugend verschijnsel is.
dat in de weeshuizen, die
vroeger dikwijls overvol
waren, nu de schaarse
voetstappen van de kinde
ren langzamerhand hol
gaan klinken in hun grote
zalen en trappenhuizen.
Dat is een wonderlijke
gedachte. Voor velen van
ons is het Weeshuis nog
eeri zeer werkelijke en tast
bare herinnering. Een
boek als „Jaapje" van Ja
cobus van Loog doet ons
nog lang niet zo vreemd
en ongewild barbaars aan
als het wellicht onze klein
kinderen zal voorkomen.
De wezen in hun kleur
rijke dracht: je had er als
kind medelijden mee en ats
volwassene mengde zich 'n twaalf kussenslopen voor plooid, bloedkoralen om de
hals en een wit schortje
met borduursel.
Eens stond de voordeur
van het Huis open, toen
ik passeerde en ik snoepte
de buitenkans, een schilde
rijtje dat Pieter de Hoogh
zou verrukt hebben: een
knap deerntje in dit flat
teuze zwart-en-wit, dat
juist de monumentale ei
kenhouten trap afdaalde,
dragend met beide handen
het theeblad met kostbaar
servies voor de vergade
rende regentessen.
.Jiarbaars"zegt u.
.Stakkers in haar uniform,
arme apart gezette kinde
ren, die al jong er „gete
kend" bij liepen. Mooie
„goeie ouwe tijd". U hebt
gelijk. De meisjes verfoei
den haar costuum, dat met
een paar kleine ondeugen
de wijzigingen elk jaar
knipten de rakkers haar
rokken een paar vingers
korter dan de oorspronke
lijke bedoeling was) nog
precies zó was als de
dracht der dochters van de
kleine burgerij in de tijd
dat het Huis werd gesticht.
En zodra gingen de meis
jes niet „in burger", of zij
trokken foeilelijke hard
groene en knalgele jurken
aan en werden op slag
doodordinaire, afgetakelde
kinderep van dertien in 'n
dozijn. Maar als zij onder
de lichtgroene linden wan
delden in haar prachtige
stijlvolle achttiende eeuwse
dracht dan sloeg menig
artistenhart een slag over.
Zo gaat het in de we
reld. De oude weeshuizen
zekere poëtische vertede- daags en zes extra
ring in dat medelijden. Eén poor loges, idem zoveel
weeshuis uit mijn jcugdja- tafellakens en beddelakens
ren zal mij altijd bij blij- en bordendoeken en vin
ven als een zuiver voor- gerdoekjes en noem maar
beeld van zijn soort, en op. Alles met de hand on-
vandaag weet ik nog niet zichtbaar genaaid (pro-
of ik het verdwijnen ervan beert u het eens bij één
moet toejuichen of betreu- laken) van het puurste
ren. linnen en van kunstige dik
Het was een hoog, zeer opgelegde monogrammen
statig herenhuis aan een voorzien,
der prachtigste grachten En desalniettemin zon-
van ons vaderland. De wc- gen de weesmeisjes bij dit
zen, die er in opgenomen gepriegel als lijsters; zij
werden, waren uitsluitend kregen bruidsuikers op de
meisjes. Of, zoals de sta- trouwdag en werden dege-
tuten het in goedrond lijke, zeer gewaardeerde
kernachtig Hollands uit- dienstboden in deftige ge-
drukten: Van het vrouwe- zinnen en voor het me-
lijk geslacht, geboren uit rendecl voortreffelijke huis-
Nederduits Hervormde ou- moeders. Want trouwen
ders en kinderen van het deden ze vrijwel allemaal,
eerste bed. Eigenaardig en dat kwam niet alleen
genoeg waren het meren- van die rolzoompjes maar
deels halve wezen, voor ook, dat laat ik mij niet af-
wie de overgebleven va- strijden, omdat zij er zo
der of moeder de opvoe- allerliefst uitzagen. Alle-
ding en verzorging niet be- maal.
kostigen kon. Zij bleven A[s ze klein waren droe-
er tot haar achttiende ver- gen -,y griezels van zwarte
jaardag, gingen op ver- serge jurken, met bonte of
schillende stadsscholen tot witfe schorten en witte ka-
zij twaalf waren, werden foenen mutsjes op haar
daarna in het Huis te werk och armc kaal geknipte
gezet waar zij voortreffe- bolletjes. Maar als ze zo
lijk alle huisvrouwelijke veertien, vijftien werden,
kundigheden leerden en in gingen de teugels wat los-
het bijzonder naaien. sec hangen. Ja. hoho: wat
Ik heb mij laten vertel- het toilet betreft. Zij moch-
len dat de gezeten fami- ten het haar laten groeien, noegoea en barmhartig
lies van het stadje oudtijds en dat deed het dan ook bedoeld>n opzet, hoe
het Huis is nu twee meteen met een weligheid ^c9enr'J m een
schannn
eeuwen oud voor een alsof het een schade had
dochter die op (rouwen in te halen. En op dat
stond de gehele uitzet door kroezelhaar droegen zij wit
de weesmeisjes lieten naai- kanten mutsjes met een
en en borduren. En ik be- piepklein zilveren oorijzer,
hoef niemand te vertellen Voorts verheugden zij zich
wat dat zeggen wilde in 's Zondags in een aller-
een tijd, toen geen bruid charmantste dracht: jakje
die zich respecteerde het met schootje en wijde rok,
huis haars mans betrad alles van zwart laken,
zonder vier en twintig ser- Maar over het jakje een
vetten met rolzoompjes. fijne batisten doek ge-
schappij waarin vele ou
ders jong stierven zij
worden langzamerhand
ontvolkt. De schaarse
weeskindeten onzer dagen
dragen onopvallende kle
ren als elk ander. Dat is
goed en wijs.
Maar ach, wat waren zij
bekoorlijk, de weesmeisjes
van mijn jeugd.
SASK1A.
beschikken over voldoende wapens
en kunnen hier en daar op steun van
de bevolking rekenen. In Malakka
omvat de bevolking drie millioen Chi
nezen, waarvan een groot deel sym
pathiseert met de communisten. De
successen van Mao in China en het
prestige, dat daarvan afstraalt mis
sen uiteraard hun uitwerking niet op
de guerilla in Z.-O. Azië Het grote
gevaar is. dat de verzetsbewegingen
contact maken met de Chinese com
munistische troepen en door wapen-
leveranties en tersluikse penetraties
krachtige militaire injecties krijgen.
Op gelijke wijze als de Griekse par-
tisanen jarenlang kregen vanuit de
buurlanden.
Om dit gevaar te bespreken is
kortgeleden ten huize van de Britse
commissaris-generaal voor Zuid-Oost
Azië. MacDonaild, in Singapore, een
feheime conferentie begonnen tussen
2 Britse militaire en civiele autori
teiten in het Verre Oosten.
Hoofdthema van de besprekingen
was het uitbreiden van de grensver-
sterkingen ln Birma en het treffen,
van verdere veiligheidsmaatregelen
om infiltraties te voorkomen. Oor
spronkelijk was het de bedoeling con
tact op te nemen met de Franse au
toriteiten, die in Indo-China voor een
zelfde probleem staan. Dat voornemen
is echter afgestuit op de houding van
India, waarvan de regering in een
memorandum het Franse optreden
scherp heeft afgekeurd. De Britten
kunnen zich onder de huidige kritie
ke omstandigheden in- Azië geen
wrijvingen met India veroorloven.
De snelheid van de verdere ont
wikkeling in het uiterste Zuiden van
China hangt voor een groot deel af
van de positie der provincie Joenan,
die aan indo-China en Birma grenst.
De gouverneur van deze provincie.
Loe Han, kwam in begin September
in opstand tegen de nationalisten,
verdreef de regeringstroepen met zijn
eigen leger, doch werd tijdens een
onderhoud met Tjang Kai Tsjek over
gehaald voorlopig neutraal te blijven
in de strgd tussen communisten en
nationalisten. Volgens sommige bron
nen met het goud op tafel, dus eigen
lijk meer omgekocht dan overgehaald.
Hierbij zij aangetekend, dat de pro-
heeft goedgevonden, dat ten aan
zien van het loon hetwelk op het
tijdstip van de devaluatie was ver
schuldigd, maar door omstandighe
den onafhankelijk van de wil der be
trokken arbeiders nog niet was uit
betaald, een voorziening werd
troffen. Voor de arbeiders zout
over die dagen geen nadelen uit de
gewgzigde wisselkoers voortvloeien.
Vervolgens heeft de regering haar
goedkeuring gehecht aan een rege
ling. volgens welke van het geldloon,
na de devaluatiedatum verschuldigd,
na aftrek van inhoudingen wegens
sociale voorzieningen, loonbelasting
en anderzins, 12y2% in Nederland
wordt besteed, terwijl op de overige
87.5 welke in België in francs kan
worden omgezet, aldaar een toeslag
van 20 in Belgische francs zal
worden uitbetaald. Voor de uitkering
van ue kindei-bijslagen over het derde
en vierde kwartaal 1949 kan een
soortgelijke regeling getroffen wor
den met dien verstande, dat de voor
waarde, een gedeelte in Nederland te
besteden, achterwege wordt gelaten.
Experimentele kunstenaars
voerden rumoerige discussies.
Ter gelegenheid van de Internatio
nale tentoonstelling Experimentele
Kunst in het Stedelijk Museum te
Amsterdam werd Zaterdagavond in
een der zalen van het museum een
voordrachtsavond gehouden. Voordat
de letterkundigen, die uit eigen werk
zouden voordragen, daartoe gelegen
heid kregen, ontstond er een hand
gemeen, zodat de zaal door de direc
tie van het Stedelijk Museum ont
ruimd moest worden. Het rumoer
ontstond, doordat een Belg een inlei
ding hield in het Frans, die gedeelte
lijk uit propaganda voor het commu
nisme bestond. De discussies, die naar
aanleiding hiervan zeer heftig ge
voerd werden, moesten op straat wor
den voortgezet.
Goede prijzen voor vlas en uien.
De invloed van de devaluatie op de f vincie" Joenan in onnervlakte ruim
komprid^eLnHh^i1^POrtHin fanrner^in§'tien keer zo groot is als Nederland,
komende, landbouwproducten is goed doch slechts pen bevolkins? van tipn
die opliep tot een in de laatste jaren I veel Ch'nezen fpmpnp-d hirwi
oolr dpe«fp^e^fnhpt than,s z^n Tijdens de oorlog was°Joenan een be-
en het v,as gevolgd. i langrijke basis voor Amerikaanse en
„olYil ru i1 z- J welkome mee- Britse hulp aan Tsjang Kai Tsjek.
feftpn va!f refui" 1 Hoe lang. gouverneur Loe Han zijn
vorige jaien uitstekend te neutraliteit zal handhaven is niet te
v - - zeggen. Veel vertrouwen in zijn
p i vveeJ iefs in weerstandsvermogen tegen het com-
prijs 0edaald Ook de prgs der aard- munisme is er terecht niet
appelen beantwoordt tot heden niet
aan de daarvan gekoesterde verwach
tingen. Toch heeft een en ander ten
gevolg, dat ieder druk in de weer is,
met het klaar maken van uien voor
aflevering. Per 15 November zal de
export naar Engeland weer worden
hervat.
De minister-president van India.
Pandit Nehroe. is Maandag in het vlieg
tuig van president Truman, uit New York
naar Londen vertrokken. De Indiase
staatsman heeft een reis van één maand
door de Ver. Staten en Canada gemaakt.
De Campveerse toren zoals h(j thans is.