Londen tegen middernacht als een nachtkaars uit Vele vreemdelingen zoeken elders vertier Zeeuwse Almanak WAAR MENSENREDDERS WERDEN TOT STRANDJUTTERS Verbleekte romantiek van de zee DE MINAHASSA EN AMBON BIJ 00ST-IND0NESIE RESTAURATIE KUIPERSPOORT TE MIDDELBURG BEGONNEN VRIJDAG 2 SEPTEMBER 1949 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT (Van onze correspondent) LONDEN, Aug. Het „hartje van het Britse Empire", Londen's Pic cadilly Circus, waar de Engelsman als door een magnetische kracht naar toegetrokken wordt zodra er iets te vieren vait, zy het de voetbal Cup Final, Oudejaaravond, of het einde van een oorlog met Duitsland, vervult thans een nieuwe functie. De brede trappen rondom het stand- beeld van Eros op dit „Rembrandtplein.minus-de café's", zjjn het mas satoevluchtsoord geworden van de zwermen touristen, die, nia het ge- Ijkte sightseeing programma te hebben afgewerkt, ontdekten dat de op sandwiches.met-slablaadjes zwoegende Britse hoofdstad hun verder na genoeg geen vertier heeft aan te bieden. Het drukke, stoffige Londen heeft nooit café-terrassen gekend en is niet op zitgerier ingericht. Eten, dat hier altijd als een noodzakelijk kwaad werd beschouwd, is nu 'n onderwerp, dat men niet aanroert, tenzij men een politiek twistgesprek wil beginnen, terwijl de Brit zijn vloeibare geneug ten als vanouds op de daarvoor aan gewezen uren in een kale bar staande afwerkt. De internationale mierenhoop van touristen, die dagelijks tot wel na mid dernacht de stenen trappen en fon- teinranden van Eros bevolkt, zit als op een eigen eilandje te baden in de benzinegolven van het rondrazende verkeer, en schrijft hier z'n briefkaar ten naar huis onder de veelkleurige neonreclames der on verkrijgbare si garetten. Men zou over het geheel slechts een rood met wit gestreept tentdoek hoeven te spannen en ,Cripps er entrée laten heffen, om Piccadilly Circus zijn naam daadwerkelijk eer aan te doen. Men denke echter niet, dat het alleen Europeanen met afge paste deviezen zijn, die hier neerstrij ken. Er worden minstens evenveel van dollars uitpuilende Amerikaanse broe ken versleten op deze grauwe stenen die men, ondanks het kwieke figuur tje van Eros, onmogelijk romantisch kan noemen. Met dit verschil echter, dat onze westelijke atoombroeders, die tweemaal per week door de boorde volle Queen-boten in hun sterlingko- lonie aan wal gezet worden, er door gaans na enkele dagen genoeg van hebben en hals over kop de benen ne men naar het lachende Parijs, om van daar uit hun andere Europese „bijkan toren" te gaan bezichtigen. Voor de Londenaren is de „Circus" een bezienswaardigheid op zichzelf geworden. Zij nemen 's avonds spe ciaal een bus naar „de stad" om zelf als tourist de rondom Eros pick nickende touristen te gaan bekijken. De Britse Bond voor Vreemdelingen verkeer, die sinds Januari een verlie zende strijd heeft gevoerd met Lon den s autoriteiten om de stad meer ge riefelijk voor touristen te maken, trekt zich echter de haren uit het hoofd. Het feit, dat men in deze mil- lioenenstad na elf uur 's avonds zelfs geen kop koffie of sandwich kan krij gen, doet de zozeer begeerde dollar- touristen, die een „gemiddeld verblijf van twee weken in Londen op hun Europese programma hebben staan, hier reeds na drie of vier dagen hun koffers pakken en het Kanaal overste ken. GEEN LATERE BEDTIJD Er zijn wel pogingen aangewend om Londen een latere bedtijd te ver schaffen, doch alle zonder enig prac- tisch resultaat. Op het initiatief van de Britse V.V.V. werd er in het voor jaar een wetsontwerp door het La gerhuis gejaagd, dat speciaal ten doel had het vreemdelingenverkeer te be vorderen. Het stelde alle Londense restaurants en 'dagclubs in staat om tot half drie 's nachts maaltijden en drank te serveren, in plaats van de veelbe- weende verplichte algemene sluittijd van 11 uur 's avonds. Dit welkome plan is echter op een fiasco uitgelo pen. en heel Londen sluit nog steeds om elf uur, met uitzondering der peperdure nachtclubs, waarvan men lid moet zijn om toegelaten te worden en waar de tourist alleen als gast meegebracht mag worden. De voornaamste reden voor het mis lukken van het plan was de eveneens in het voorjaar ingevoerde, nieuwe loonwet voor hotel- en restaur an tp er- soneel, die inhoudt dat elkeen, die na STRANDHUISJES Meneer, zeggen nu aan alle Zeeuwse stranden de mensen, die strandhuisjes verhuurden tegen u, meneer, 'u moet uw huisje leeg ma ken, want we gaan afbreken. En zo gaat ge weer naar uw huis je op een avond en ge ziet de zee zilverblauw liggen aan uw voeten. Ge hoort haar ruisen en ge zoudt het maanlicht willen grijpen, zo zacht geel als het over het water ligt. Ge denkt: Dit is dit jaar de laatste keer. Gd pakt de badmantels en rolt die op. De badpakken klopt ge uit. Een oude autoband, twee emmertjes, een paar houten en een ijzeren schepje: de speelgoedjes van de kinderen, ge bindt ze samen. De spiegel haalt ge van de zijwand, de spiegel, die maak- te dat ge met een keurige scheiding naar huis kondt gaan. De zonnebrand olie en de crèmedat alles pakt ge bij elkaar. En ge zegt bij u zelf: Adieu. En er achteraan: Tot volgend jaar. Maar dat is nog zo lang. En de toekomst onzeker. Wie weet volgend jaar. Voor dit jaar ts het in ieder geval gedaan met de mooie warme strand- uren, met uw bruine huid, met de ozon en watervreugde. Dat hoort zo bij September. Het laatste brengt ge de sleutel van uw huisje tiaar de verhuurder. En dan zegt ge toch maar: Ik houd me aanbevolen voor volgend jaar.' middernacht nog kookt, afwast, schenkt of serveert, dubbel betaald moet worden, daar men dan be schouwt, dat een nieuwe dag is in gegaan, ongeacht of daar slechts een uur of zo van gewerkt wordt. Enkele ondernemende grote restaurants, die het nog in overweging hadden geno men om deze dubbele lonen te beta len, moesten hier echter vanaf zien, toen bleek, dat Londens genationali seerde bussen en ondergrondse spoor wegen zich verzetten tegen het invoe ren van een latere dienstregeling. Daar al dit transport reeds vlak voor middernacht ophoudt te rijden, zou 't restaurantspersoneel zowel als het pu bliek onder de verkregen concessie der latere sluitingstijden naar huis hebben moeten lopen, hetgeen met de Londense afstanden dikwijls 'n kwes tie van uren is! Resteren dan nog de beroemde 5000 vierkante Londense taxi's. Zeker, maar de heren chauffeurs zijn gerant soeneerd in benzine, die ze liever drie dagen per week overdag verrijden dan 's nachts en die zij voorts bewaren om 's Zaterdags een zesdubbele winst op elke mijl te verdienen wanneer zij 'n soort estafettedienst aanleggen van Londen naar alle in de omtrek liggen de paarden- en windhondenrennen. Elk der zes in een taxi geperste gok- zuchtigen betaalt dan de volle rit, en doet dit liever, dan op de bij uitstek langzaam rijdende Zaterdagmiddag bussen te gaan zitten en de eerste race van het programma te missen. Om naar Londens „West End" terug te keren, dat spinnewebsgewijs om Piccadilly Circus is heengebouwd, zijn hier nu ook de vier massale populaire Lyons Cornerhouse restaurants des nachts gesloten,' die 26 jaar lang inclusief de oorlog dag en nacht elk hun vier verdiepingen volpakten met duizend man publiek per étage. Sinds deze week zijn zij alleen nog overdag geopend, eveneens wegens de nieuwe loonwet der dubbele betaling na middernacht, waardoor ook de 24- urige „service" van dit millioenenbe- drijf het hoofd heeft moeten buigen. Middel tegen atoomstralen. Amerikaanse geleerden zouden een middel hebben ontdekt om de dieren immuum te maken tegen de atoom- stralen. Het nationaal laboratorium van Argonne, dat deze ontdekking heeft bekend gemaakt, voegt er aan toe, dat 70 a 80 der muizen die door middel van een product „cysteine" genaamd, immuum waren gemaakt, een atoombestraling hebben over leefd. „Cysteine" is. een tamelijk goed koop product en wordt getrokken uit wol en paardenhaar. Technische Commissie voor voorlopige Grondwet. De delegaties van B.F.O. en Repu bliek hebben een technische commis sie tot opstelling van de voorlopige grondwet voor Indonesië benoemd. Deze commissie werd reeds aange kondigd in de resultaten van de in- ter-Indonesische conferentie in Bata via. De commisie is als volgt samenge steld: voor de republiek: prof. Soepo- mo, Soejono Hadinoto en Mohammed Jamin; voor de B.F.O.mr. Moham med Kosasih Poerwanegara, mr. Teng Tjin Leng. Anak Agoeng Gde Agoeng en Radja Kalïamsjah. Het ligt in de bedoeling, dat de commissie in haar werkzaamheden gelijke tred zal houden met de resul taten, die op de Ronde Tafel-confe rentie worden bereikt. Bepaalde pun ten, waarover de conferentie overeen stemming bereikt en die in de voor lopige grondwet moeten worden op genomen. zullen dus eerst na bereikte overeenstemming in de technische vorm van grondwetsartikelen worden gegoten. Het Wereldgebeuren Op het ogenblik wordt te Leiden de tentoonstelling „De mens en z(jn arbeid" gehouden. Een van de inzendingen die het meest, de aandacht trekt, is de kleiplastiek van de heer Jos. Mens, „Ronde Tafel Conferentie' Evenals onder de Indo-Europeanen zijn ook hier verschillende bewegin gen opgekomen, die hun speciale wensen hebben. Gaat het bij de In do -Europenanen vooral om de bepaling van het toekomstig staats- UIT BRUINISSE'S VERLEDEN Geen schipbreuken meer. Als er weer een schip op zee gebleven is. (Straatliedje). Deze regels, de meeste van ons kennen ze als van één der schlagers van radio en jazz en we horen ze de jeugd zingen, en de pierementen of de accordeons, ze brengen de melodie over, als het ergens kermis is. Een schip op zee geblevenwat be tekent het voor ons. als we er niet direct bij betrokken zijn. immers niets meer. En het komt gelukkig niet meer iedere keer voor. Een vissersboot loopt op een mijn en we ontroeren even. een handig conferencier maakt er een liedje van. En als het stormt zetten we de radio aan en we horen dat er ergens tussen Hoek van Holland en Schiermonnikoog een of meer schepen gestrand zijn om de andere morgen geïnteresseerd de krant te pakken en het nog eens in bijzonder heden te lezen, hoe de Reddingsboot is uitgevaren en er een contract is afgeslo ten tussen een Bergingsmaatschappij en de rederij van het betrokken schip. Na korte of lange tijd lezen we dan nog wel, dat het schip is vlot getrokken. VóOR 100 JAAR. Heel anders dan 100 jaar geleden, ont vangen we nu de tijdingdat er weer een schip gebléééééven is. Want onze groot- en overgrootvaders, werden mede spelers in het drama dgt zich ging voltrekken op de Banjaart voor de Schouwse kust, als een schip op weg naftr Brouwershaven, toen nog een zeehaven van betekenis, op de zandban ken was terecht gekomen. Wanneer het bericht per speciale koerier over het eiland werd verspreid, dan kwam het gehele eiland in rep en r°Op Zondag werd de kerkdienst onder broken. ieder spoedde zich naar zijn schip, want er waren mensen te redden en er was wat te verdienen De besommingen die men op Bruinisse, op Ouddorp, op Goeree gemaakt heeft met het helpen bergen van schepen lie pen soms eens in de duizenden guldens, per winter. Naast staaltjes van grenzeloze eigen baat en zelfzucht, werden ook blijken ge geven van ontembare moed. wanneer het ging om mensen die in nood verkeerden te redden. Het getal der geredde mensenlevens klom met de jaren en 25 a 30 jaar geleden kon men ze nog in menige woning aantref fen, de Getuigschriften met de namen van het schip en van de geredden, als mede van de benoeming tot „broeder" in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Want verder als „broeder" kon men het zelden brengen: standen moesten er zijn niet waar, vooral in die tijd. HELDEN DER ZEE. En hoewel 'deze „Helden der Kust" thans alle zijn overleden, (de laatste eni ge jaren vóór de oorlog), toch herinneren velen onzer zich nog hun namen, immers het waren onze voorouders Het ging er dikwijls ruw toe en met het mijn en dijn schijnt men het niet al tijd even nauw te hebben genomen. In de huiskamers hangen niet meer. de zoeven genoemde getuigschriften, maar toch vindt men er nog wel voor werpen die men er om hun exotisch uiterlijk niet zou hebben verwacht, ge- bruiks- of siervoorwerpen van metaal, aardewerk of porceleln. waarvan de be zitter dikwijls de herkomst niet meer weet. maar die toch herinneren aan de glorieuze dagen van weleer, toen de ma re».— dat er weer een schip gebleven was, extra verdiensten en de nodige af wisseling betekende, in het eentonige bestaan langs heel de Schouwse kust van Burghsluis tot Bruinisse. Een tijd nu 70 of 100 en meer jaren geleden. Wij weten niet of alle strandingen op de banken voor Schouwen zijn opgetekend. Aan enkele van de voornaamste lopende over een tijdvak van 40 jaren, de laatste ja ren voordat de Nieuwe Waterweg gegra ven werd en Rotterdam de plaats van Brouwershaven ging overnemen, willen wij hier herinneren. LANGE REEKS. In 1846 vinden wij als eerste in een lange reeks vermeld de „Kroonstad", ge laden met rogge. Deze rogge was oneet baar, maar toch probeerden sommige er door de nood gedreven, een broodje van te bakken. Immers het eerste optreden van de aardappelziekte juist in die tijd, deed de aardappeloogst mislukken en waar de aardappel het voedsel was van de talloze kroostrijke arbeidersgezinnen, was de armoede in die dagen bijzonder groot. Tekenend is wel, dat wanneer men ve le jaren later, iemand.die in betere doen was gekomen, wilde beledigen en aan zijn geringe afkomst herinneren men hem wel toevoegde....: „Heb maar niet zo veel drukte, wan je hebt ook nog „Kroon stad" gegeten". In 1850 strandden niet minder dan drie schepen, één met zout, één met stukgoed en één met krijt. In 1851 alweer een schip met stukgoed de „Petroet" en het zelfde jaar ook nog de „Hendrik" met koffie. In 1854 bleef de .Amerika" met Zweeds ijzer en staal en in 1856 in het laatst van November het schip „Cornelis de Witt" geladen met woffie, suiker en nootmus kaat. In 1857 de „Rogier" met suiker. Onze chroniqeur vermeldt er by „Veel van ge stolen". In 1860 was de stranding van „de Sivo- nie" met palmolie een buitenkansje voor de portemonnaie. in 1865 vinden wy de stranding vermeld van het „tabakschip" en wij vermoeden wel dat in dat jaar Werkzaamheden zullen ongeveer half jaar duren. Restauratie dringend noodzakelijk Wie op de Dam in Middelburg loopt, behoeft slechts een paar stap pen te doen om in één van de mooi ste gedeelten van oud.Middelburg te komen, nl, in de Kuiperspoort. Het prachtige oude straatje met zijn karakteristieke trapgevel tjes, de verweerde pakhuizen en de oude Koort is één van de aantrekkelijkste oekjes der stad. Dezer dagen is men begonnen met het herstel t an de oude poort. Waar eeuwen geleden de kuipers hun bier dronken en him gildelieiieren zongen, tvaar later nog typografen byeen- ktvaimen en waar de laatste tijd de leden van de schildersvereniging „Coloriet" het picturale handwerk beoefenden, zijn thans werklieden be zig met het afbikken van stenen met het in orde brengen van de stevi. ge eiken balken en kozijnen en met het vernieuwen van totaal verweerde gedeelten van het gebouw. Het was dringend noodzakelijk, dat men met dit werk begon. De werklie den van de firma Th. J. Schuitema ker, die dit werk uitvoert onder lei- Geen grote politieke partijen met een duidelijk program (Van onze parlementaire redacteur). By de vorming van de Verenigde Staten van Indonesië en een Ne. derlands.Indonesische Unie zal niet alleen een oplossing gevonden moe ten worden voor de Indo-Europeaanse minderheden, waarvan nu wel vast staat, dat zij in meerderheid het Indonessche staatsburgerschap wensen te verwerven, met handhaving van de nauwe culturele betrek, kingen met Nederland, maar ook voor wat men tegenwoordig noemt de „waardevolle belangen", dat is voor de toekomstige status van de Mi- nahassa met Menado als mddelpunt (op Noord-Celebes) en de Zuid. iMolukken met Ambon als middelpunt. Het is een gebied van gezamen lijk rum één millioen inwoners 600.000 in de Minahassa en 400.000 op de Zuid.Molukken en vormende een autonome daerali van de deel. slaat Oost-Indonesië (Negara Indonesia Timoer). burgerschap, voor de „waardevolle belangen" komt daarbij de keus van de staatsrechtelijke vorm van deze gebieden. Een neutraal Indonesiër, zelf Am bonees, die deze streken door en door kent en die op het ogenblik bij de Ronde Tafel Conferentie een functie vervult, heeft op ons verzoek een uiteenzetting gegeven van de positie van de bewoners van de Minahassa en de Zuid-Molukken. MINAHASSA. In de Minahassa komt de laatste tijd de Twapro op, een beweging, die er, zoals de naam al zegt (Twa pro is 'n samentrekking van Twaalf de provincie) naar streeft, onder Ne derlands gezag te blijven, hoe wel ook hier een kentering waar neembaar is. In de Twapro laten zich vooral de voormannen van de Mina hassa, die functies in de staat Oost- Indonesië bekleden, horen. De bewe ging is gestimuleerd door de oudere Nederlandse ambtenaren en militai ren. die de gebieden blijvend onder deel van Nederland willen laten zijn, niet omdat zij tegen de vrijheid van Indonesië gekant zijn, maar omdat zij bang zijn voor hun pensioenen. Aan hun optreden ligt dus een begrij pelijk. materieel eigenbelang ten grondslag. Cultureel zijn de aanhan gers van de Twapro geheel op Indo nesië georiënteerd. Zij willen daarin ook geen verandering gebracht zien, doch staatsrechtelijk vinden zij de blijvende aansluiting bij Nederland veiliger met het oog op hun materi ele positie. De laatste tijd begint binnen de Twa pro echter het verlangen levendig te worden om een aparte negara te vor men binnen de Republiek Serikat In donesia. behalve bij de jongeren, die aansluiting wensen bij Oost-Indonesië. Dat de Twapro aanstuurt op de vorming van een eigen negara, blijkt ook uit zijn aansluiting bij het K.K. M„ dat is het Komite Ketatanega- raan Minahassa, ofwel de staatkundi ge commissie voor de Minahassa, die streeft naar een eigen negara binnen de Verenigde Staten van Indonesië. Vooral in de laatste drie maanden is het K.K.M. sterk opgekomen. Uiteraard bestaan er behalve de Twapro nog tal van nationalistische partijtjes, zoals de Barisan Nasional en de Gerakan Indonesia Merdeka. die in de negara Indonesia Timoer wensen te blijven en een zo spoedig mogelijke overdracht van de souve- reiniteit verlangen. De politieke ontwikkeling is in de Minahassa weinig stabiel. Vandaar, dat zich geen duidelijke stroming af tekent en er geen grote eenheids beweging is. die duidelijk haar ge dragslijn heeft uitgestippeld. Vroe ger waren er. negen verenigde par tijen, doch zij zijn uit elkaar geval len. De Partai Indonesia Merdeka is er thans de grootste. Zij wil hetzelf de als de Barisan Nasional. AMBON. Als men aan de oudere Ambonezen individueel vraagt, waaraan zij de voorkeur geven, zal men meestal ten antwoord krijgen, dat zij bij Neder land willen blijven. Maar zij zijn niet goed georganiseerd, zodat zij geen wezenlijke invloed op de gang van zaken kunnen uitoefenen. De jonge ren op Ambon verlangen een eigen daerah van Oost-Indonesië. Hun wen sen kunnen ook moeilijk verder gaan omdat het slechts een klein gebied betreft. GEEN POLITIEKE BELANGSTELLING. De Ambonezen hebben vrijwel geen belangstelling voor de politiek. Poli: tiek laat hen koud. Overigens zijn zij zo mogelijk nog meer Nederlander dan de Nederlanders zelf. Het is niet zo'n vreemd verschijnsel, dat wel een 10.000 Ambonezen soldaat geworden zijn: zij willen geen koelie-arbeid verrichten en het eiland is zo klein, dat er geen emplooi te vinden is in administratieve betrekkingen. Als zij geen middelbare opleiding elders kun nen genieten, worden zij soldaat, al leen om meer kennis op te doen dan in hun geboorteplaats mogelijk is. Talrijken zijn in het KN.LL. buiten by menigeen evenals enige jaren geleden, de tabak achter de kachel te drogen heeft gehangen. De stranding van het schip „Cornelia" in 1866, geladen met koffie en suiker, bracht weinig voordeel, het schip was niet tydig te bereiken en alles ging ver loren. Wel kon er in datzelfde jaar een lading ryst geborgen worden uit de „Nova Zem- bla". OP DE KRAMMER. Een gebeurtenis van de eerste orde voor de Bruinissenaars van groot tot klein was in 1870 de stranding van het s.s. „Willem ni", nu niet op de banken voor de kust, maar op de Krammerplaat, dus slechts enkele honderden meters van het dorp. Allen kennen we toch nog wel de ver halen van de grote verscheidenheid van producten, die dit schip geladen had, van de komst van het „Gerecht" enzovoorts. Maar na 1870 vernemen we ook niet veel meer over strandingen. In 1875 nog de „Thomas Sorbie", met Oost-Indische producten. EEN VLAG. De scheepsvlag van dat schip zagen we by de inhuldiging van burgemeester van den Berg, in 1939 nog lustig uit een dak venster wapperen, in 1883 nog het schip „de Rotterdam" op de Zeehondenplaat cn ten slotte in 1891 nog een Bark op de Ooster, waarvan door schipper D. van der Klooster uit Bergsluis alle mensen op één na werden gered. Ongetwijfeld zullen vele Schouwse lezers uit de Westhoek zich dit laatste feit nog wel herinneren. Wrede zee, jy hebt zoveel genomen, zegt het lied van „De Klok van Arne- muiden" en in dit korte stukje is het be vestigd. Want hoeveel schepen zijn geble ven op de Schouwse kust, waarvan geen mens meer weet. Van enkele hier genoemde schepen hebben de wrakken nog jarenlang hinder voor de scheepvaart opgeleverd. Om streeks de eeuwwisseling moest door de toen pas opgerichte afdeling van Schutte- vaer nog enige malen daarop worden ge attendeerd. Gelukkig worden de schipbreuken zeld zamermaar een gevolg daarvan is, dat een stuk romantiek uit het bestaan der Bruinisser mosselvissers verdween. Want zelfs de berging van binnensche pen van de zandplaten in Grevelingen en Ooster Schelde, die wij ons uit onze jeugd nu 25 jaar geleden, nog wel herinneren, wordt thans overgelaten aan daarvoor in het leven geroepen Bergingsmaatschap- pyen. S. A. J. ding1 van de architect M. J. J. van Beveren, kwamen vrij veel „onge rechtigheden" tegen. Gedeelten van de muren moeten geheel opnieuw worden gemetseld en veel houtwerk moet worden vernieuwd. Zo komt er in de poort een geheel nieuwe deur, die volgens oud procédé is gemaakt. De spijkers hebben smeedijzeren ltop- Cen de plaatsen waar zij in het t worden geslagen, zijn niet, zo als tegenwoordig met potloodstrepen aangegeven, doch met diepe krassen in het hout. De constructie is geheel gelijk aan die van de oude dieur. De zaal boven d^ poort krijgt eveneens een grondige herstelbeurt. De oude schoorstenen worden gerestaureerd, de kozijnen worden „verantiekt", de muren verbeterd, kortom alles wordt zoveel mogelijk in de oorspronkelijke toestand teruggebracht. De werkzaamheden zullen ongeveer een half jaar in beslag nemen, daar na de zaal weer door „Coloriet" in gebruik kan worden genomen. Voorlopig zal men het bij de restau ratie van de poort laten, doch ongetwijfeld mag een herstel van en kele der oude huizen ter zijner tijd eveneens In overweging worden geno men. Niets geleerd van het verleden Een Duitse film, welke in de Rus sische zóne is gemaakt en waarin het leven in een concentratiekamp van de nazi's werd vastgelegd, moest in Hannover na twee voorstellingen worden teruggenomen, omdat de wei nige bezoekers met gefluit en ge schreeuw de orde verstoorden. De bioscoop waarin de film werd ver toond kan duizend mensen bevatten, maar er \yaren er niet meer dan 70. De meesten liepen halfverwege de voorstellling weg en vroegen hun geld terug. De directeur van het Duitse theater verklaarde, dat films over concentratiekampen niet popu lair zijn in Duitsland Bovenstaand berichtje uit Se Daily Telegraph is veelzeggend cn kan naar believen worden aangevuld met soortgelijke meldingen uit het heden daagse Duitsland. Er zij slechts her innerd aan de 80 nazi-bladen, die bin nenkort weer onder hun oude naam en vaak zelfs onder dezelfde hoofdre dactie als in de Hitler-tijd weer zul len verschijnen. De herverschijning werd mogelijk, omdat de Amerikanen de laatste tijd de bepalingen, die het herrijzen van de Göbbels-pers tot dus ver belette, hebben verzwakt. De Amerikanen voeren aan, dat zij bij deze maatregel hun hoop stellon op het Duitse volk zelf. Als de Duit sers weigeren de nazi-bladen te lezen zullen deze niet lang kunnen blijven bestaan. Dat klopt, maar veeleer valt te verwachten, dat de vertrouwde lectuur gretig aftrek zal vinden. Die verwachting vindt steun in de on langs gepubliceerde resultaten van een onderzoek in Duitsland, inge- .steld door het Franse Gallup-insti- tuut. Het merendeel der Duitsers, zo blijkt daaruit, besefte eerst na Stalin grad, dat Hitiers politiek verkeerd was geweest, maar is sindsdien niet verder gekomen. Het Duitse nationa lisme is door de nederlaag op de proef gesteld, maar leeft weinig min der sterk dan vóór Hitier. Nu is dat op zichzelf een verklaar baar verschijnsel. Het ware naïef ge weest na de nederlaag een collectief schuldbesef te verwachten en een brave bewondering van Westerse de mocratie. Geen Duitser redeneert: ons land moet vredelievend zijn, de be zetting lijdzaam dulden en met een plaats als tweede-rangs mogendheid genoegen nemen; dat hebben wij aan het verleden verdiend. Zulk een rede nering zou onnatuurlijk zijn. In elk verslagen land worden door bezet ting en verdeling de nationale senti menten juist sterker opgezweept. Dat alles is echter voor de buurlan den reden meer waakzaam te zijn dan zich te vermeien in verzoenings-illu- sies. De Franse minister Jules MocH heeft dat deze week in een te Sète in Zuid-Frankrijk gehouden rede .dui delijk geformuleerd. Moch beweerde, dat Duitsland nog altijd ten prooi is aan nationalisme en zeide: Er wordt de laatste tijd veel gesproken over het opnemen van Duitsland in de Europese Raad, een denkbeeld, dat mij verontrust. Sinds zijn nederlaag schijnt Duitsland nog niets geleerd en niets vergeten te hebben. Zijn weg liep rechtstreeks van Bismarcic naar Wilhelm II en vandaar tot Hitier. Ik wacht er nog steeds op. dat men mij aantoont, dat deze richting sinds 1945 is verlaten. Een van de nieuwe natio- naal-socialistische partijen toont zelfs een snellere vooruitgang dan het Na zisme vier jaar na 1919. Moch citeerde tenslotte recente uit spraken van Thomas Mann. die Frankrijk waarschuwde met de woor den, dat de Duitsers niet veranderd zijn en dat hij overal in het land sporen had gevonden van een natio nalisme, even gevaarlijk als dat van Hitier. Het komt ons voor, dat Moch het hier bij het rechte eind heeft. Daaren tegen is Churchills denkbeeld om Duitsland tezamen dan met Frank rijk tot de kern van een nieuw verenigd Europa te maken ver van de werkelijkheid verwijderd en inge geven door puur anti-communisme. Ambon opgenomen. Daar zijn zij aangesloten bij de Persuhooan Ti moer Besaar (vereniging grote Oost), uitsluitend bestaande uit militairen Doch de invloed van de P.T.B. is ai weer aan het tanen en in Batavia hebben zij een nieuwe partij opge richt Oost-Indonesië vat al deze bewe gingen niet serieus op. Er zijn te veel tegenstrijdige wensen; de enige op lossing zal daarom zijn een volks stemming, waartoe art. 4 van de overeenkomst van Linggadjati de mó gelijkheid opent. Doch aan de andere kant is de tijd voor zo'n stemming nog niet rijp, doordat de bevolking weinig of geen politiek besef heeft. Het beste voor de „waardevolle be langen" zal zijn, dat zij opgenomen worden in de V.S.I. Ambon bijv. zal zelfstandig nooit iets kunnen beteke nen. Het heeft Nederland niets te bieden als soldaten en ambtenaren. Het kan beter achter de V.S.I. staan, die het harder nodig heeft dan Ne derland en die het zoveel zou kun nen boycotten als zij wilde, als Am- bon een zelstandig gebied blijft. Bovendien: waar zou Ambon het geld vandaan moeten halen voor zijn ministers, secretarissen-generaal èn bestuursambtenaren? Het voert al leen wat copra, nootmuskaat en kruidnagelen uit, waarvan het amper leven kan. VEEL INTELLECTUELEN. De Ambonezen hebben veel intel lectuelen, die grote invloed uitoefe nen ook in de Republiek en overal elders. Dat is trouwens ook zo met de Menadonezen uit de Minahassa, die bijv. mr. Maramis, ex-minister van Financiën van de Republiek en thans gevolmachtigd minister in het buitenland voor de Republiek; Palar, de woordvoerder van de Republiek in Lake Success en ir. Lach, minis ter van Verkeer en Waterstaat in de Republiek, voortbrachten. Het zal er wel op neerkomen, dat de Minahassa en de Zuid-Molukken opgenomen worden in de negara Oost-Indonesië. Als men de Zuid- Molukken-raad zou horen, die uit het volk is voortgekomen, dan zou de uitslag ongetwijfeld zijn: vóór de ne gara OostJndonesië. (Nadruk verboden).

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3