Vreugdedagen te Zierikzee
Record-tentoonstelling te Goes
Zeeuwse Almanak
DE KUNST EN DE HISTORIE
SPREKEN TE ZIERIKZEE
Het vermaakscentrum
Oud-Zierikzee.
MAQUETTE VAN ZIERIKZEE
IN DE ZESTIENDE EEUW
Maquette van de gemeente
MAANDAG I AUGUSTUS
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Treffende rede van burgemeester
Schuurbeque Boeye in de Grote Kerk
DE LIEFDE TOT HET ORANJEHUIS.
Elf eeuwen Zierikzee, zo zou men de treffende herdenkingsrede kunnen
noemen, die Zaterdagmorgen tijdens de wijdingsure in de Grote Kerk van
Zierikzee door de burgemeester, jhr. mr. J. Schuurbeque Boefje, werd
uitgesproken. In deze rede gaf de burgemeester een overzicht van de
bewogen historie van de oude stad op Schouwen-Duiveland en tijdens deze
rede werd men zich pas goed bewust, dat er reden tot dankbaarheid Is en
dus reden tot herdenken.
Ik zou my kunnen beperken tot slechts vjjf woorden, zo zeide de burge
meester, welke een herdenking als deze karakteriseren, nl. wijding, dank
baarheid en herinnering, vreugde en feestviering.
In het verdere va.n zijn rede ging
de burgemeester hierop nader in.
Willen wij wijding ontvangen, zo zei-
de hij, dan moeten de onderlinge
verschillen, waaraan het alledaagse
leven zo rijk is, verdwijnen. Dan zul
len wij deze dagen als burgers van
deze stad een eenheid vormen, welke
zich concentreert in dankbaarheid je
gens het Hoogste Opperwezen, dat
ons deze als een vreugde dag doet
beleven. Dan gaan ook de gedachten
uit naar hen. wier voeten voor het
eerst deze uit do zee opgewassen
gronden gedrukt hebben, aan de
moeilijkheden, welke zij gekend moe
ten hebben, aan de gevaren van gol
ven en stormen, waaraan zij -bloot
stonden en naar de ontberingen, wel
ke zij zich moesten getroosten, om
hier stand te houden. Dan stijgt onze
bewondering, omdat deze mensen
met hun primitieve middelen onder
alle omstandigheden dit land hebben
weten vast te houden. Immers, de
kroniekschrijver schetst dit land als
zijnde .woest, desert en ongebouwd,
niet inhebbende enige substantie des
mensen behoef nuttelijck ende noodt-
lijck wesende".
Jhr. Schuurbeque Boejje wees op
de band tussen Landsheer en Volk,
welke door de eeuwen door bleef be
staan en ook in het Oranjehuis tot
uitdrukking is gekomen.
DE EERSTE GESCHIEDENIS.
Van de eerste geschiedenis weet
men niet veel, aldus de burgemeester.
De oudste keuren van de stad liggen
in de nevelen van de oudheid ver
scholen. Wel is het zeker, dat zij
ouder zijn dan die van 1248r welke
men woord voor woord kent. want
Graaf Willem II, Rooms Koning,
spreekt daarin van de „verschoning"
van de keur, welke reeds door zijn
voorvaderen gegeven is aan de stad.
Er bestaan deugdelijke aanwijzingen,
dat het eerste stadsrecht aan Zierik
zee geschonken is door Flo ris III, die
van 1157 tot 1190 regeerde.
WITTE VAN HAEMSTEDE.
De burgemeester herinnerde voorts
pan de belegering van Zierikzee door
de Vlamingen. Het hoogtepunt van
onze geschiedenis, zo zeide hij, ligt in
het derde en laatste beleg door de
Vlamingen in 1304. Het uithoudings
vermogen van de inwoners van Zie
rikzee, de slag bij het Manpad door
de Schouwsc Witte van Haemstede
geleverd, waarbij de Vlamingen voor
goed uit Holland en Zeeland versla
gen werden, zijn feiten in de geschie
denis, welke niet vergeten mogen
worden.
De voorspoed van Zierikzee nam
toe, maar de kans keerde, want toen
kwam de greep die te hoog was.
Men zou een toren bouwen van
207 meter hoogte! Of nu, volgens
de legende, de hemel niet wilde,
dat zo hoog gebouwd werd en de
schepen met bouwmateriaal door
storm vergingen, of er een pesti.
lenlie uitbrak dan wel het geld op
was, een feit is, dat men niet ho.
ger dan tot 58 meters bouwde en
toen het werk moest opgeven. Het
is ook de vraag, of een dergelijk
bouwerk op de wakke grond hier
stand had kunnen^aouden.
Tijden van rampspoeden braken
aan. Pestilenties, stormen, watervloe
den en schipbreuken teistbrden stad
en bevolking. De zeewegen verzand
den. Politieke woelingen en strafoefe
ningen brachten de stad aan de rand
van de afgrond en tenslotte gaf het
beleg door Mondragon in 1575 en 1576
de laatste slag. Economisch gezien
heeft de stad nimmer haar belang
van vroeger, terug gekregen en zij
werd een bej cuurs-centrum en stapel
plaats voor landbouwproducten, een
rol, welke zij ook thans nog met ere
vervult.
Jhr. Schuurbeque Boeije behandel
de verder het bestuur der stad in
de loop der eeuwen. Er waren wel
eens botsingen tussen magistraat en
SPREKERS
Zierikzee viert feest, ge weet het. En
als ge de krant van vandaag al gele
zen hebt, weet ge, dat er in het stad
huis van Zierikzee een receptie is ge
weest. Hebt ge de krant nog niet ge
lezen, dan zult ge het straks ongetwij-
feld te lezen zien staan.
Alle sprekers op die receptie hadden
prettige dingen over Zierikzee te zeg.
gtn en hun woorden lang niet alle
maal even belangrijk hadden be
trekking op dit elfde eeuwfeest.
Waarom de laatste spreker echter
het woord voerde, .heeft niemand ge
snapt. Het mannetje was een pension
gast van Schouwen en Duiveland en
bovendien een jager. En hij zeide te
spreken namens de Ned. Jachtvereni-
ging. Welnu: zijn betoog was een ver
handeling over de schoonheid van.
het paard in het landschap. En nie
mand snapte, wat dat paard nu eigen-
lijk te maken had met het jubileum
van Zierikzee.
Misschien snapte de man, wiens
naam niemand verstaan heeft, het zelf
ook niet. Maar hij is in ieder geval
naar huis gegaan in het gelukkige
besef, gesproken te hebben. Ziin toe
hoorders hadden zelfs dat genoegen
niet.
volk en dan was er opwinding in de
stad.
Een voorbeeld van zulk een opwin
ding van het volk is zeker wel de
behandeling, welke één van Zierik-
zee's grootste mannen Pieter Mogge
Pous heeft moeten ondervinden, toen
hij in 1747 door het woedend gepeu
pel van boord van de beurtschipper
gesleept werd, vernederd en op de
stads-mestwagen door de stad gevoerd
werd! En toch was hij het, die een
bedrag van mogelijk 420.000.aan
zijn vaderstad legateerde om daarvan
een hogeschool te stichten. Is er een
betere illustratie mogelijk van bur
gerzin en van buitengewone liefde
voor zijn geboortestad, maar ook van
practisch Christendom?
Na de Franse tijd en de grondwets
wijziging van 1848 behandeld te heb
ben kwam de burgemeester bij de
Duitse inval in 1940 en het moeilijke
jaar 1944, het jaar van inundatie en
evacuatie.
De dramatiek vond hier zyn hoog
tepunt, toen overig Zeeland bevrijd
was en men van hieruit het rood,
wit en blauw van de torentransen
aan de overzijde zag wapperen, doch
hier de bezetter zjjn woede kon blij
ven uitrazen. Plundering, roof en ver.
krachting van recht vierden hier
hoogtij en het onrecht culmineerde
in de terechtstelling van tien der bes.
ten op dit eiland, die zich tot een be
tere taak geroepen voelden en wie
dat leven te zwaar werd.
Toch kan het niet anders dan dat
we na alle strijd dankbaar moeten
zijn, omdat de oude veerkracht is
weergekeerd. Een Hogere Macht dan
die der mensen heeft ons daarbij ge
steund en gesterkt.
Onder al deze omstandigheden,
door alle tijden heen is de stad Zie
rikzee een plaats gebleven, welke
ons lief is en niet vergeten kan wor
den in de rij eerbare steden en stad
jes van ons vaderland, aldus de bur
gemeester.
Blijdschap en vreugde zijn geen
zaken, welke verborgen kunnen blij
ven. We denken aan het woord van
de profeet Nahum na een bevrijding
van de vijand en van het volk, toen
hij riep: Vier, o Juda, Uw feesten.
Overdrachtelijk moet dit dan zijn:
Zierikzee. viert Uw feest.
Weest één. zo besloot de burge
meester zijn toespraak, één van ziel
in dankbaarheid, één m onze vreug
de en één in de viering naar buiten.
Mooie expositie in 's-Gravensteen
Grote verscheidenheid.
De historische en schilderjjenten.
toonstelling in het 's Gravensteen
te Zierikzee is uitermate belang,
wekkend. In een passend middel,
eeuws milieu zjjn hier tal van
boeken en voorwerpen onderge
bracht, die in grote verscheiden,
heid een indruk-geven van Zierik-
zee's verleden.
In het midden prijkt de grote
maquette van het stadhuis. Daarvoor
staat een 16e eeuwse bolpoottafel,
waarop de kroniek ligt van J. van
Reigersberg, die de stichting van
Zierikzee anno 894 vermeldt.
Door de museumcommissie (secr.
F. Hefting) is het geëxposeerde zo
veel mogelijk chronologisch geran-
schikt, waarbij gestreefd is naar een
artistieke opstelling.
We zien het Poortersboek uit 1302,
charters en een schuldbekentenis
uit 1446, stenen waterkannen en krui
ken uit de 14e en 15 eeuw. Van de
40 Zierikzeese gilden treffen we 37
zeis aan.
gels aan.
Een prachtige thesaurlereneschaal
herinnert aan het beleg van 1576. Er
zjjn afbeeldingen van de verbrande
St. Lievens Monsterkerk en er' is
een scheepsmodel van 1627. We moe
ten onze opsomming kort houden en
laten daarom veel onvermeld. Een
uitzondering moeten we maken voor
het prachtige gobelin voorstellende
d© vangst van de Schouwse zeemeer
min en geweven in 1944 te Baarn.
Irj de achterzaal ls een schilderijen
tentoonstelling van Zierikzeese schil
ders. Daar exposeren de heren G. H.
Breefveld, P. Bulthuis en A. J. Ar-
gelo. terwijl ook de Dordtenaar, Cor
Noltée enige werken tentoonstelt.
Alle vier brengen stadsgezichten
van Zierikzee of van de directe omge
ving. Het werk van Breetveld ken
merkt zich door frisheid en verfijnde
stemming. P. Bulthuis heeft een
eigen expressie en een bewonderens
waardige veelkleurigheid.
Noltee heeft een voortreffelijk co-
loritiet, alles tintelt bij hem van le
ven. Van de organisator der tentoon
stelling, de heer Argelo zijn er ten
slotte drie doeken, waarvan wij het
leuke doekje, dat wij „des winters als
het regent" zouden willen noemen,
wel heel bijzonder konden waarderen.
Achter Hotel Juliana te Zierikzee
ligt een plein, dat in de laatste we
ken is omgetoverd tot een oud markt
veld, dat geheel is omgeven met oude
gevels, die luifels dragen en alle an
dere attributen, waarmee in de zes
tiende eeuw de huizen in het cen
trum van Zierikzee versierd waren.
Door een formidabele stadspoort,
waarvan de deuren gesierd zijn met
de Zierikzeese kleuren komt men op
dat veld en als men ziet wat daar be
reikt is op het gebied van decorbewer
king, dan staat men verwonderd.
De bedoeling van dit alles is, dat de
bezoekers in een sfeer van vermaak
zullen komen, want op en om dit
plein huizen de amusementsgelegen
heden, die zich uitstrekken van de
fakir-etablissementen tot de lach
spiegels, enz.
Aan verscheidene bars zal men op
zestiende eeuwse wijze zijn dorst kun
nen lessen. Ook kan men er op een
voortreffelijk terras uitrusten van de
inspanning der feesterij!
Dit vermaakcentrum belooft een
bijzondere attractie te worden voor
oud en jong.
Maquette van Zierikzee in de 16e eeuw.
De heer A. J. Argelo, directeur
van de Centrale Dienst Noord-
Zeeland te Zierikzee, heeft tijdens
de receptie, die het gemeentebe
stuur van Zierikzee hield ter ere
van het 1100-jarig bestaan der
stad, aan dat gemeentebestuur 'n
hyzonder fraaie maquette aange.
boden van de stad Zierikzee in de
zestiende eeuw.
De maquette geeft tot in details
nauwkeurig een beeld van de stad.
Zij is des te treffender, omdat de ma
ker haar met zulke eenvoudige mid
delen en materialen heeft uitgevoerd.
Alle belangrijke bouwwerken, hui
zen, straten, pleinen en grachten,
zijn te herkennen. Dat Zierikzee een
sterke vesting was met forse wallen
en bastions, met fraaie poorten en
sierlijke molens, wordt de beschou
wer reeds duidelijk bij de eerste aan
blik.
NYTENGO VII.
Een wandeling langs de standen.
De Nijtengo VU, die Zaterdagmiddag haar poorten te Goes opende, kan zowel wal
oppervlakte als wat inrichting betreft een record-tentoonstelling genoemd wor
den. Zeer terecht is het algemene oordeel, dat zij de Nijtengo VI in alle opzichten
overtreft. Niet alleen dat het aantal stands groter en gevarieerder is, doch ook
de uitvoering van stands en entourage is nog smaakvoller dan vorig Jaar, een
omstandigheid waar de langere tijd van voorbereiding ongetwijfeld ook toe heeft
bijgedragen.
WAT ER TE ZIEN IS.
Reeds de entree doet feestelijk aan. De
gemeentelijke plantsoendienst heeft op
het voorplein voor een smaakvolle ver
siering met dennebomen en bloemert ge
zorgd. De eerste exposant die de bezoeker
ontmoet is, de fotograaf E. A. Rutgers,
Goes, die in het voorportaal een speci
men van zijn fotowerk, alsmede fotoap
paraten tentoonstelt. In de koffiezaal
valt allereerst de goed verzorgde stand
op van de fa. A. Wilking, Goes, met da
mes- en kinderconfectie. De elec-
tricien J. Platteeuw, Goes trekt de aan
dacht met zijn fraaie smeedijzeren lam
pen, terwijl Haas' Azijnfabrieken, Haar
lem zijn azijn en aanverwante artikelen
presenteert. Klein maar fijn is de stand
van de Algemene Zeeuwsche Verzekering
Mij., Middelburg, die wijst op de nood
zaak van goede verzekeringen op elk ter
rein. Loreti, Tilburg, komt vooral voor de
zakenman met een keur van etalage-ma
teriaal, e.d. voor de dag, terwijl Adelaar
zeepfabrieken hun van de vorige Nijten
go bekende inzending de huisvrouw wij
zen op de kwaliteit van hun producten.
Ook de Ver. Coöp. Suikerfabrieken uit
Dinteloord ziin weer van de partij met
hun stand van suiker en stroop, terwijl
de heer J. A. Stokmans, Goes op smaak
volle wijze zijn grote keuze in electr. ar
tikelen toont. W. J. Stokvis, Kon. fabr. v.
metaalwaren. Arnhem exposeert voor de
zakenman zijn electr. en centr. verw. ar
tikelen. terwijl aan de overzijde de fa. M.
W. Hildemisse, Middelburg, in een fris
se stand de fijnproevers van wijn en ge
distilleerd „boeit". Als laatste stand in
deze zaal is er dan nog de fraai verzorgde
inzending van de Hudson Sigarenfabrie
ken, Roosendaal,
EERSTE TENT.
Hierna wandelen we naar de eerste
tent. waar het ruime middenvak evenals
in de tweede tent, door een fraaie bloe
menversiering in twee paden is verdeeld,
zodat In beide tenten een éénrichtings
verkeer kan worden gevolgd. Bij het bin
nenkomen van de tent ontmoet men dan
eerst de stand van de heer C. E. Borgli-
graef. Goes, depothouder van de Gul
olieproducten.
Van de olie naar het. zilver is maar een
stap. Hiernaast exposeert n.l. de handels
onderneming „Eureka", Breda een schit
terende collectie hotel- en tafelzilver e.d.
De fa. J. Pelgrom. Vught, heeft met zijn
rieten meubelen en luxe mandenwerk
hiernaast een plaats gevonden. De fa. C.
van Dinther, Roosendaal, komt de Zeeu
wen haar kantoormeubelen- en machines
tonen. De fa. van Driel, Kloetinge. laat
naast vele electr. artikelen zien. welk een
fantastische resultaten met een Vir-neon
lichtreclame bereikt kunnen worden.
De Nat. Papiergroothandel, Den Haag.
toont zijn 1001-soorten papierwaren, de
heer H. C. Baarens, Kruiningen exposeert
er de Spar-artikelen. terwijl zijn buur
man, de heer L. C. Ribbens uit Kapelle,
in een keurige stand de mogelijkheden
toont om met de Bouwkas „Rohyp" in
het bezit van een eigen woning te ko
men. De Nat. I.evensverz. Bank, Rotter
dam wijdt in een rustige, smaakvolle
stand op de wenselijkheid van het slui
ten van een levensverzekering. Via een
gesloten doorgang komen we dan in de
tweede tent. Hier vinden we allereerst
weer iets voor de dames. nl. de Echfa
N.V., Enschedé, de fabrikante van het
alkalivrlje wasmiddel Echfalon. Vervol
gens staat hier de heer H. S. Colijn, Kloe
tinge, met electr. apparaten, neonverlich
ting en gelutdsapparafen. Via de MiUer
Holding Mij.. Amsterdam, met zijn Lü-
her-firer installatie en techn. oliën en
vetten, komen we dan aan een van de
meest aantrekkelijke stands van Nijtengo
VII. de inzending van het gemeentebe
stuur Goes. Reeds deze stand alleen, is
een bezoek aan de tentoonstelling ten
volle waard.
MAQUETTE VAN GOES.
Behalve een prachtige, zuiver op schaal,
gemaakte maquette van de gemeente
Goes een knap stukje knutselwerk van
de opzichter Dominicus! zijn er ver
schillende buitengewoon interessante gra
fieken die de groei van deze gemeente
aangeven, fraaie foto's van oud Goes, te
keningen van het nieuwe industrieterrein,
het nieuwe rioleringsplan. een prachtig
verzorgd hoekje van de Plantsoendienst,
met op de achtergrond een gedeelte van
de Oostwal, en verder interessante inzen
dingen van de gemeentereiniging, het
gasbedrijf en de brandweer. Teveel om
in het kort op te sommen. Dit moet men
zelf zien. We gaan weer verder. De Han
delsonderneming „Meteor", Baarn, brengt
de oplossing voor duizenden huisvrouwen:
een apparaat dat het overkoken van melk
voorkomt! Via de Banketfabriek M. van
Sas, Den Haag, komen wc dan aan de
grote stand van Radio Van den Broek,
Goes, welke inzending ook buitengewoon
goed verzorgd is, verschillende nieuwig-
heidjes op het gebied van electr. artikelen
toont en hoe kan het anders in een
zee van licht baadt. „Kampoda", Eind
hoven brengt hiernaast zijn stalen meu
belen en de fa. C. de Leeuw, Middel
burg. zijn motorrijwielen, onderdelen, en
niet te vergeten: de rijwielmotor! Door de
eerste tent teruggaande, vinden we dan
het Voorlichtingsbureau v. d. Voedings
raad 'n stand die voor ztthzelf spreekt,
en als laatste de fa. Du Fossé uit Sluis,
wier inzending gothische en andere luxe
meubelen een lust voor het oog is.
SCHOUWBURGZAAL.
Tenslotte komen we dan in de Schouw
burgzaal. Allereerst Merison's Ijzerhan
del, Goes, die in een uitgebreide stand
laat zien hoe de huisvrouw haar domein
de keuken keurig en geriefelijk kan
inrichten. Op het podium vinden we An-
drevo, Amsterdam, met een naaimachine
stop apparaat. Rijpert en Co., Breda, met
desinfectiemiddelen e.d., verder Van der
Hell Co.. Goes, die naast elect, appa
raten en fraaie lampen weer radio-toe
stellen te kust en té keur aanbiedt. Fa.
De Nieuwe Haven was nog niet ge
graven de spade was evenwel al
in de grond gestoken en we zien
duidelijk en aanschouwelijk, hoe de
haven van Zierikzee zich omboog
naar de brede Gouwe en het Dijkwa-
ter. Op kunstzinnige wijze heeft de
heer Argelo de toenmalige scheep
vaart gedemonstreerd met allerlei ty
pen van schepen uit die tijd, varende
op genoemde vaarwateren.
In de binnenstad zien we de Oude
Haven met de twee ophaalbruggen
er was er toen nog één bij het Kraan-
plein en de „Breede brug" ook wel
Stenenbrug genoemd, welke zich be
vond recht tegenover het Visslop.
Dan is er de Karnemelksvaart en de
Schuithaven, waarlangs de boeren uit
de omtrek en vooral des winters, als
Schouwen bijna blank stond, hun bo
ten boomden naar het midden der
stad.
Deze maquette toont weer eens dui
delijk, dat een reconstructie veel
meer inzicht verschaft dan een be
schrijving. Een Jobsgeduld moet de
maker van dit werkstuk gehad hebben
om dit tijdrovende werk tot stand te
brengen en ook de nodige verbeel
dingskracht is daarbij nodig geweest.
Een mooie prestatie!
Rantsoenering van technische
vetten wordt opgeheven.
Blijkens de Nederlandse Staatscou
rant van heden is de technische vet
ten- en oliedistributiebeschikking 1949
ingetrokken, waardoor in principe de
distributie bp toewijzing van
vetten en oliën voor technische doel
einden wordt beëindigd.
Het Voedselvoorzieningsblad van
vandaag bevat evenwel een verorde
ning, die het afleveren van bepaalde
vetten en oliën zonder vergunning
van het bedrijfsschap voor mar
garine, vetten en oliën door be-
reiders, raffinadeurs, harders, mar
garinefabrikanten, spijsoliefabrikan
ten, omsmelters, fabrikanten van
zacht bakkersvet, houders van een
veem en technische bedrijven ver
biedt.
Schillemans. Rotterdam, laat zien hoe een
moderne winkelinrichting dient te zijn.
Inhama N.V., Amsterdam, presenteert er
zijn bak- en puddingpoeders en om
In de levensmiddelen-branche te blijven
vinden we daarnaast de heer M. Ver-
beem, Goes, met de bekende Liebigpro-
ducten en de heren M. Verbcem, M.
J. Govers en Jae. Verburg, allen
Goes. „Tip" winkeliers, die de door hen
gevoerde Stereo-producten propageren.
Voordat we aan de stand van de heer
A. J. Blankenburgh, Kapelle. met zijn
fraaie kapitale slagerij-installaties ko
men, hebben we dan nog de Pcrsilfabrie-
ken met zijn was- en reinigingsmiddelen
en aan de overzijde, een oude getrouwe
Nijtengo-standhouder, de kolenhandel fa.
K. Pik Zn., Goes.
In de gang vinden we tenslotte nog een
stand van de clectricien H. J. Colijn uit
Kloetinge, verder een keur van etalage-
en decoratie-materialen van Reclamestu-
die B. en W.. Amsterdam en een stand
van Drukkerij „De Phoenix", Goes, wel
ke o.m. laat zien hoe een meerkleuren
druk tot stand komt en hoe het vouwen
van een boekwerk in zijn werk gaat.
Het Wereldgebeuren
Kardinaal Spellman
in de aanval
Het onlangs in de Ver. Staten
verschenen Kerkelijk Jaarboek ver-
trekt enkele cijfers óver het godsdien
stig leven in Amerika.
Van de naar schating 148
millioen Amerikanen behoren er
77 millioen tot een of ander kerkge
nootschap. De verdeling van dit aan
tal is als volgt: 46 millioen protes
tanten, 25 millioen katholieken. 5
millioen Joden en een millioen Oos
ters orthodoxen. Enigszins spijtig
wordt echter in het jaarboek opge
merkt, dat van deze millioenen
slechts 30 tot de geregelde kerk
bezoekers behoort. Uiteraard vor
men de 25 millioen katholieken de
strengst aaneengesloten eenheid.
Van partijtegenstellingen op gods
dienstige grondslag zoals in Europa
is echter in de V.S. geen sprake.
Het woord antithese heeft in Ame
rika nooit opgang gemaakt en dat
Ls dan ook de reden waarom Ame
rikanen zich slecht kunnen ver
plaatsen in typisch Europese en
vooral Nederlandse kwesties als bijv.
de schoolstrijd.
Van tijd tot tijd echter sluipen er
polemieken in de pers, die aantonen,
dat de grondstof voor godsdienstige
wrijving niet ontbreekt:. Het jongste
geval is het conflict tussen mevr.
Roosevelt en kardinaal Spellman
met het bijzonder onderwijs tot in
zet. Het gaat om een wetsontwerp
ingediend door de democratische af
gevaardigde Graham Braden. Vol
gens dit ontwerp wordt jaarlijks
maximaal 30 millioen dollar beschik
baar gesteld voor de subsidiëring
van het onderwijs, waarvan echter
geen dollar mag gaan naar de bij
zondere scholen. In haar veelgelezen
rubriek „My Day" had mevr. Roo
sevelt dit wetsontwerp verdedigd
omdat het de in Amerika traditio
nele scheiding tussen kerk en staat
volgt. De openbare scholen, zo re
deneerde zij, geven de kinderen
uitstekend onderwkijs met de mo
dernste hulpmiddelen en dit on
derwijs is zonder onderscheid toe
gankelijk voor alle gezindten. Indien
Joden, Katholieken of Protestanten
toch aparte scholen willen stichten
dienen zij de kosten daarvan zelf te
dragen.
Tegen deze opvatting ls de ge
woonlijk felle en fanatieke aartsbis
schop van New York, kardinaal
Spellman, scherp van leer getrok
ken.
Hij noemde in een speciale, brief
mevr. Roosevelt anti-katholiek en
haar mening bevooroordeeld en een
„Amerikaanse moeder onwaardig."
Deze verklaring heeft nog al wat
stof doen opwaaien, daar mevr.
Roosevelt een populaire en vooraan
staande persoonlijkheid is, die haar
taak ernstig opvat.
In haar antwoord kwam mevr.
Roosevelt op haar recht een eigen
mening te hebben. De grondslag van
haar opvatting in zake het byzon-
der onderwijs was het geloof in be-
Eaaide democratische beginselen en
verdraagzaamheid, zo zeide zij,
en geenszins animositeit jegens de
katholieken.
Kardinaal Spellman heeft tegen
over journalisten geweigerd nog
verder commentaar te geven op zijn
aanval. Men krijgt de indruk, dat
hij zijn doel voorbijgeschoten heeft
door al te lichtvaardige beschuldi
gingen.
