Guerilla in Indonesië neemt toe BETEKENIS VAN DE POLLEPEL BIJ HET RINGRIJDEN Zeeuwse Almanak WALTER STENNES KEERT TERUG Exodus van Nederlanders aan de gang EEN KRANS VAN BLOEMEN Moskou en Israël VRIJDAG 29 JULI 1949 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 3 BATAVIA, Juli. De vervuiling van één der voornaamste punten van de V.an RoyenRum.overeenkomst heeft verre van de door som. mige optimisten verhoopte ontspanning gebracht. Misschien ls, door de persberichten, reeds in Nederland doorgedrongen, dat de guerilla gedu. rende de laatste tyd integendeel steeds groter en gevaarlijker afmetin gen aanneemt. Maar wij vermoeden dat men zich ten Uwent toch nau welijks een beeld kan vormen van de ernst van de situatie, eenvoudig omdat slechts een klein deel van wat er in werkelijkheid gebeurt voor publicatie wordt vrijgegeven. De berichtgeving in Indonesië zelf moet nJ. rekening houden met het feit, dat door dit soort nieuws de acties der benden wordt aangemoedigd en dat 't reeds zozeer ingezakte mo reel der Nederlandse werkers er nadelig wordt door beïnvloed. Deze struisvogelpolitiek verhindert evenwel niet dat er wekelijks voor enorme bedragen aan vaak onvervangbare economische objecten vernield wordt, dat er iedere dag zowel op Java als op Sumatra, lange en droeve reek. sen aanslagen plaats vinden, welke reeds aan tientallen planters het le. ven hebben gekost en dat aldus de algehele situatie hoe langer hoe meer onhoudbaar wordt. Een typisch voorbeeld levert de toestand ter Oostkust van Sumatra (de Negare Sumatra Timur), dat in economisch opzicht met zijn kostba re aanplanten van Deli-tabak, palm olie en rubber het belangrijkste ge bied van Indonesië is en dat meestal dan ook wordt aangeduid als „de kurk waar Indonesië op drijft." Het is daar ongeveer anderhalf jaar by- na volmaakt rustig geweest, er kon worden opgebouwd, gezaaid, geplant en geoogst. RoyenRum-overeenkomst heeft hior echter een aanhoudende en krachtige inflatie van republikeinse Sedert het sluiten van de Van troepen uit Atjeh plaats gevonden, uitstekend en modern bewapend met stens, machinegeweren, landmijnen etc., welke uit Siam, Birma en van elders zijn binnengesmokkeld. Deze troepen oefenen hier nu een voort durend intensiever terreur uit, waar tegen de schaarse militaire bezetting niet opgewassen blijkt. Deze terreur volgt een bepaalde tactiek, werkt zeer systematisch en streeft twee duidelijk herkenbare doeleinden na. Het eerste doel is het economisch leven in deze kostbare „deviezen pot" van Indonesië onmogelijk te maken en de Nederlanders van hun tabaks-, palmolie- en rubber-onder nemingen te verjagen. Alle aansla gen zijn op de vernietiging van ta- bakschuren, rubberfabrieken en an dere economische apparaturen ge richt. terwijl man dan tevens de Indonesische arbeidersbevolking in timideert. De verwoeste economi sche apparatuur is onder de huidige omstandigheden vrijwel niet te her bouwen, de arbeiders lopen weg en „afgeknapt" of"het bijltje i eerder bij hebben neergelegd. de planters werken onder een zoda nig hevige spanning, dat velen als zijn -* reeds POLITIEKE OOGMERKEN De terreur heeft een duidelijk po litiek motief, dat ten nauwste ver band houdt met de Van Royen Rum-overeenkomst, of althans met de uitleg, welke daaraan door Djoc- De politieke besprekingen te Djocja en te Batavia mogen de laatste tot merkwaardig vlot varlopen, in de practijk van het dagelijks leven gebeu ren er dingen, die een geheel ander beeld geven van de gang van zaken dan die van eensge zindheid en samenwerking, daarvan vertelt onze corres pondent in bijgaande brief het een en ander. ja gegeven wordt. De republikeinen hebben namelijk reeds te kennen ge geven, dat naar hun opvatting een eventueel „cease fire" behoort in te houden, dat de guerilla-troepen op de plaats blijven, waar zij op dat ogenblik in actie zijn. En voorts me nen zij, dat volgens de Van Royen Rum-Statements alle gebieden „die onder controle van republikein se tjroepen staan" de facto tot de republiek behoren. Deze uitlegging van één der punten van de over eenkomst is tussen twee haakjes, feheel in strijd met de geest en de edoeling er van, maar daar trekt Eertijds een schandeprijs. Hadden wij het onlangs over de ring bij het ringrijden, thans zullen wij het over de pollepel hebben. De pollepel, echter potlepel, werd vroe ger als schandeprijs gegeven aan hem, die de ganse dag zo onhandig was geweest niet één maal de ring aan do lans te hebben geregen. Iedere rijder deed dan ook zijn best om ten minste „pollepelvrij" tc zijn, zoals hij zei. Waarom was de pollepel de schan deprijs? In het huiselijk leven op de boerderij was hij het beeld der on bedrevenheid. Daar werd des zomers ten minste vijf avonden in de week karnemelkspap gegeten. De laagste in rang van het dienstpersoneel, de koe- VALLENDE AREN Ik had u dat natuurlijk eerder moe ten vertellen, maar ge moet mij ver ontschuldigen, want ik heb het zelf niet eerder gezien, dat de aren begon nen zijn te vallen. Toen ik gisteren weer door het Zeeuwse land ging en de okergele velden zag golven, toen werd ik voor het eerst overvallen door de melancholie, die het najaar altijd meebrengt. Want als de koren velden goud en de barstensvolle aren gebogen zijn en onder de wind niet alleen maar touiven, maar zich bui. gen, om zich veel trager op te rich ten, dan in de lijd, waarin zij nog leeg waren, ach, dan is het schoonste van de zomer voorbij. Een mens rea liseert zich dan eensklaps, dat het groen de frisheidmist, die het in de lente zo prikkelend en opwindend maakt en als hij het rijpe koren aan schouwt, dan zoekt zijn oog onwille keurig naar de maaiers. Ze waren er. Nog lang niet overal en als ge het rijpe koren wilt zien, dan hebt ge daar de tijd nog voor, (moor ge moet u haasten!) maar hier en daar stonden ze in hun blauwe kielen, die scherp afstaken bij het zware geel en zwaaiden hun zeisen. En ook dat was schoon, want maaien brengt niet alleen de kente ring van volle zomer naar het afglij den tot het najaar, het is ook de be kroning van menselijk zwoegen om aan de aarde de rijpe vrucht te ont worstelen. Ze bogen zich, de maaiers, en zwaaiden hun zeisen. Ze gingen over het land en waar zij kwamen vielen de aren. Ruisend, zoals de oude Stanng zei, maar dat kon ik niet horen. Want dicht bij de plaats waar ik stond reed een maaimachine over het land, met zoveel lawaai, dat ieder an der geluid overstemd werd, aan flar den gescheurd, vermorzeld. Hoe zou het. ruisen dan nog hoorbaar zijn? Ik ben weggevlucht en gelukkig, er rijden met overal maaimachines. Er WOu j cok n°9 garven met de hand gebonden en aan schoven gezet. En daar kunt ge zowaar het ruisen nog horen. Ga er naar luisteren, als ge ten minste een ogenblik lijd hebt. Ge zult verwonderd zijn, hoe mooi zo'n klem geluid is! wachter, was belast met het roeren van de pap. De anderen vonden het een oneer de pollepel te moeten han teren. Zo werd bij het ringrijden de houten pollepel aan de onbedreven- ste gegeven. Ook stak de pollepel sterk af bij de andere gouden en zil veren prijzen. EEN EREPRIJS GEWORDEN. Hoe is het mogelijk, dat een schan deprijs een ereprijs is geworden? Dit was een geleidelijke overgang. Wan neer aan 't einde der ringrijderij al le deelnemers één of meermalen de ring hadden gestoken, dus ieder pol lepelvrij was, kon de pollepel niet uitgereikt worden. Daarom werd om deze prijs nog eens afzonderlijk ge reden en als gewoonlijk ieder volgens zijn nummer. De eerste, die de ring stak, werd de bezitter van de polle pel. De overige rijders vielen af. Tot aanmoediging was bij de lepel een zoetekoek (ontbijtkoek) als troost prijs geschonken. Alzo was het éen ere voor hem, die op deze wijze de pollepel verwierf. Bovenstaand kam pen om de pollepel geschiedde onge veer 75 jaar geleden. Op 't einde dei- vorige eeuw verviel de pollepel als schandeprijs en werd uitsluitend ere prijs. Om deze te winnen nemen alle rijders deel aan de kamp. Wie in de eerste ronde mist, valt af. Zo ook bij de tweede ronde, enz. totdat de over blijver de winnaar is. Voor de oorlog was de troostprijs bij de pollepel meestal een kistje sigaren. Het is thans zeldzaam, dat een ringrijder de ganse dag geen enkele ring heeft kunnen bemachtigen. Ik heb eens gezien, dat onder grote hi lariteit der rijders en niet minder van het publiek, degene, die geen en kele ring had gstoken. de baan af moest rijden en zijn lans moest ste ken door een opgehangen hoepel. In ons vorig artikel schreven wij reeds, dat de folklorist D. J. van de Ven meent, dat de pollepel stamt uit de tijd, toen bij de voorjaarsom megangen naturaliën in nappen of le pels werden ingezameld voor het ge meenschappelijk te gebruiken feest maal. Dit vinden wij ver gezocht. Of schoon vrij algemeen wordt aangeno men, dat het ringrijden der landlie den een nabootsing is der oude rid- dertournooien uit de middeleeuwen; hetgeen ook kan blijken uit het roe pen van „Grauw, blauw, enz.", dat ech ter in de laatste jaren niet meer zo gehoord wordt, meent genoemde heer Van de Ven, dat juist het omgekeerde het geval is, hetgeen wij echter sterk betwijfelen. Ritthem. B. J. DE MEIJ. Mr. S. Leensira directeur van het Bouwbureau voor de Landbouw. (Van onze Haagse redacteur) Het Hoofdbestuur van de Stichting voor de Landbouw heeft mr. S. Leenstra benoemd tot directeur van het Bouwbureau voor de Landbouw. De benoemde is thans secretaris van de Commissie Grondgebruik van de Stichting voor de Landbouw. Voor de heer Leenstra op 1 Maart 1948 deze functie aanvaardde, is hij ruim vijf jaren werkzaam geweest op het De partement van Wederopbouw en Volkshuisvesting. 'de republiek zich als gewoonlijk niet veel van aan. Slaagt zij er nu in deze „verklaringen" van wat afge sproken werd bijv. bij de Ü.N.C.L ingang te doen vinden, en zou de Nederlandse delegatie opnieuw tot consessies bereid blijken te zijn, dan ware het resultaat: dat het grootste deel van het ry'ke en be. langrijke Sumatra Timoer zonder slag of stoot haor positie als zelf standige Negare verliest en tot de republiek wordt gerekend. Dit is de reden, waarom dè Wali Negare van Sum. Timoer op 13 Juli een krach tig protest-bij-voorbaat tegen een dergelijke regeling heeft doen ho ren. de vrees uitsprekend dat de Ne derlandse delegatie „in een licht vaardig optimisme" wederom af spraken met Djocja zou maken, zon der andere belanghebbende gebieden te hebben gehoord. Ook op Java is de toenemende ter reur in de deelgebieden, als bijv. Djawa Timur (Oost Java) een di rect gevolg van het streven der re publiek om straks tc kunnen „aan tonen" dat zij met haar troepen deze door de volkswil tot stand gekomen deelstaten „confróleert". Op vleze wijze zullen dan straks, wanneer onze troepen geheel of ten delen zijn teruggetrokken, dc verschillende Negara's door het unitaristisch machtstreven van de republiek wor den opgeslokt. De republikeinse guerilla heeft ten slotte de (Japanse en gesmokkelde Britse) wapens, en de rustige, constructief-werkcnde federale groepen zijn daarvan ont bloot. Deze guerilla Ls dus de voorberei ding tot een republikeinse dictatuur op geheel Java en Sumatra, waar toe de van RoyenRum-overeen komst als democratisch voorwendsel wordt gebruikt. Het is wel te ver staan dat, gezien de ervaringen der Nederlanders met de beestachtige strijd methoden der verworden guenl- la-benden, die jarenlang met het g«f yan de haat zijn gevoed, men hier te lande met diepe zorg de naaste toe komst tegemoet ziet. Tallozen troffen voorbereidingen om hier dan ook maar zo spoedig mo gelijk vandaan te gaan. De boten zijn reeds voor een jaar volkomen volge. boekt. Er is een ware exodus aan de gang. van Nederlanders wie het aan vertrouwen ontbreekt. Dit maakt de toekomst van dit land nog somberder, want zonder Nederlandse hulp zal dc chaos nog groter, het herstel nog moeiijker zijn. Veembrand in Amsterdam. Dat veenbranden niet alleen in Drenthe voorkomen, maar zelfs in de hoofdstad des lands, is Dinsdag be wezen. Enkele vacantiegangers waren zo onverstandig in dit droge weer een brandende sigaret weg te gooien op het veenterrein langs het Velzer Pad in de Grote IJpolder. Vijftienhonderd vierkante meter veengrond raakte in brand en veranderde in een hardnek kig smeulende massa. De brandweer is met twee babyspuiten gedurende de gehele avond en de nacht doende geweest dit vuur te smoren. De Alg. Ned. Bond van Gepension- neerden zal op 28 en 29 Juli in Utrecht zijn jaarlijks congres houden. Mot (le „Seliiedam" kwamen Dinsdag op Schiphol aan do urnen met do rikaanse journalisten en v an de bemanning, die als slachtoffers violen hij Amerikaanse gezant dr. Herman Baruch legde een krans aan de voet stoffelijke rosten van 10 Amo. de ramp van de „Franeker." De van de Chapelle Ardente. EEN UITGESTOTEN S A.-MAN Hij was een van de invloedrijkste Europeanen in Azië. Als „muiter" uit gekwetst eergevoel en als „schavuit.", die ondanks de financiële noodtoestand van de partij voor de verkiezingen van de Rijks dag te hoge geldvorderingen eiste, qualificcerde de nationaal-socialistiseho partykrant in September 1930 de leider van de Beriynse S.A., Walter Stennes, die een dezer dagen na 15 jaar in China tc hebben vertoefd in Duitsland terugkeerde. Met de terugkeer van Stennes komt er een voorlopig einde aan de bewo gen loopbaan van een onrustige po litieke avonturier van formaat. Aan gezien hij stamde uit een oude Westfaalse familie en voortkwam uti het Pruisische cadettencorps, werd hy in de eerste wereldoorlog front- officier. Door zijn nationalistische overtuiging en zijn revolutlonnaire gedachten kon hij geen bevrediging vinden in een burgerlijk bestaan in de Republiek van Weimar. Overal vinden in een burgerlijk bestaan in ipubliek van Wen waar de talrijke gelijkgezinden in de na-oorlogse jaren bijeen kwamen, nam hij een vooraanstaande plaats in: bij het „Freikorps", bij de zwarte „Reichswehr" bij de putsch van Kustrin en b(j de gevechten aan dc Roer. Daar hij als "felle anticommu nist bekend stond, gaf het Pruisische ministerie van Binnenlandse Zaken hem tijdelijk de leiding over een af deling van de politie. Zoals velen van het soort van Stennes eindigde zyn carrière bij de NSDAP. In September 1930 stelde hij kenne lijk te veel vertrouwen in zijn beproef de S.A.-mannen te Berlijn, toen hij tegen Hitler in opstand kwam. Zij lieten hem in de steek met het. gevolg dat hij tezamen met enkele volgelin gen uit de partij werd gestoten. Toen werd voor de eerste keer de invloed van vooraanstaande economische kringen als geldschieters van de par tij bemerkbaar. De revolutionnair Stennes kwam tegen het plan op om de beginselen van de rechtsstaat „langs legale weg" te verlaten. Hij werd toen gesteund door Otto St ras ser, die in de ogen van de pari.j even eens als verrader gold. Schleicher trachtte zich van de medewerking van de als anti-nazi bekend staande Stennes te verzekeren, maar reeds in Januari 1933 stelden de nazies, nu aan de macht gekomen, alle pogingen in het werk om hem in handen te krijgen. Inderdaad werd hij door de Gestapo gearresteerd, die hem alles liet ondergaan wat deze politieke te genstanders in petto had. Tenslotte slaagde Walter Stennes er in 1934 in naar het buitenland te vluchten waarbij hij door Göring moet zijn ge holpen. Stennes kreeg een aanbieding in China, waar hij de lijfwacht van maarschalk Tsjang Kai Sjek opleid de en later diens persoonlijke vlieg- dienst en een speciale berichtndienst organiseerde. Reeds vroeg kwamen in zijn woning de tegenstanders van het nationaal-socialisme in China bij een. Hij kende de raddraaiers van het derde rijk te goed om niet in .1.935 te weten, dat zij Duitsland in de on dergang zouden storten. IN JAPAN Na het uitbreken van de oorlog te gen Japan organiseerde hij de gueril- 1 a-oorlog in de rug van de Jappan- ners en werd zodoende een van de meest invloedrijke Europeanen in China. In 1940 werd hij als Duitser op aandringen van de Amerikanen en de Russen schijnbaar op non-actief gezet maar in werkelijkheid op een minder in het oog lopende plaats te- i gen de Japanners gebruikt. Zo weet j men nu, aat hij toen getracht heeft een inernationale brigade op de been te brengen. Zijn pogingen leden ech ter schipbreuk omdat zich enkele Chinese generaals die hem als bui tenlander niet ten volle vertrouwden daartegen verzetten. Tegen het einde van de oorlog kregen de Japanners hem in Shanghai te pakken. Hij zou worden doodgeschoten, maar wist aan zijn lot door de chaotische toe stand. die door de zich aangekondig de ramp werd veroorzaakt, te ontko men. De Amerikanen, die het altijd al dwars gezeten had. dat deze enkeling zo'n grote invloed had op Tsjang Kal Sjek, wilden hem in 1946 naar Duits land deporteren, maar Tsjang Kai Sjek gaf hem een functie bij de opper- Vijfticn jaar geleden was een japon van randstof heel modern. Nu is zij dat weer. en wij profiteren van de mogelijkheden die dit bijzondere ma teriaal ons geeft. Veel zijn die mogelijkheden niet. We hebben bij het verwerken van de stof immers altijd rekening te houden met het opgedrukte patroon van de rand. Maar aan de andere kant geeft juist deze rand alle gelegenheid tot variaties, die we bij een ander patroon niet zouden kunnen bereiken. Dat we ons met de rok dus moeten beperken tot het geplooide model (dat de oudere vrouw uitstekend afkleedt) of het ruim aangerimpelde (voor het jonge meisje) is daardoor van minder belang. Het lijfje kunnen we immers tot een waar kunststuk maken, waarvoor we naar verkiezing zowel de rand als de eigenlijke stof gebruiken. Met deze zekerheid, dat het geheel steeds uitstekend bij elkaar past. Over het algemeen vinden we in het betere genre de bloemmotieven. Onderaan een dik bezaaide rand, naar boven uitlopend in wat verspreide strooibloemen. Voor die rand vooral hebben we een goede mogelijkheid. We maken er een grote kraag van, waarin we het bloemmotief uitknippen en de randen omfestonneren. Dat geeft ons een krans van bloemen rond de schouders.Else Danah. (Nadruk verboden) Het Wereldgebeuren Onder de Joden on vooral onder de vurige Zionisten is de laatste tijd ongerustheid ontstaan over de hou ding van Moskou en de communis tische partijen fcen opzichte van Is raël en aanverwante problemen. Tot dusver mochten de Joden zich om welke redenen dan ook verheugen in een waardevolle diplomatieke steun van de Sovjet Unie. Het was het eerste land, dat de nieuwe staat Israël volledig erkende en het koos ook verder in de Veiligheidsraad en de andere lichamen duidelijk partij tegen de Arabieren. Voorna melijk vanuit de Zuid-Europese lan den werden de wapens gesmokkeld, die Israël zo hard nodig had om de Arabische invasie te keren. Tot dusver legden ook de autori teiten in de volksdemocratieën de Joden, die wensten te emigreren naar Palestina, geen stroobreed in de weg. Anderen kregen geen ver gunning naar het buitenland te gaan uit vrees, dat zij daar tegen het re giem zouden ageren. De Joden werd zulk een bedoeling niet toegedicht. In deze houding is sinds enige tijd verandering gekomen. Verdere emi gratie vanuit Oost-Europa naar Pa lestina wordt krachtig tegenge werkt om redenen, die bij de Joden terecht verontwaardiging hebben ge wekt. De opperschrit'tgeleerden van het Sovjet-systeem hebben namelijk het Zionisme officieel in de ban ge daan als een verschijnsel van „im perialisme en verhit nationalisme." De communisten hebben tegen over het Zionisme weliswaar nooit bijzonder sympathiek gestaan, maar evenmin hebben zij het verwoed be streden. Daaraan is nu een eind ge komen. Het is de Zionistische groe pen in OosUEuropa niet langer toe gestaan hun inzichten te verbreiden en hun doelstellingen te bevorderen. De communistische leiders bestrij den met behulp van hun propagan- da-apparaat hevig elke poging van de Joden rich ais aparte gemeen schap met de eigen taal, cultuur en goddienst te handhaven. Zij ver beiden daarentegen de gedachte dat de Joden zich dienen te assimi leren. dat zij getrouwe communis tische burgers dienen tc worden, die elke band met de Joden in de „ka- gïtalistische' 'landen moeten verbre- en. Acties tot hulpverlening aan Israël worden tegengegaan. De communisten kunnen zich wan neer het gaat om anti-semietisme kanen brachten hem per vliegtuig naar Hongkong, kort voordat Shang hai door de communisten werd bezet. Het ziet er naar uit alsof deze poli tieke avonturier van groot formaat vijflen jaar lang vergeefs tegen het communisme in China heeft gevoch ten. Ook zijn terugkeer naar Duitsland ;eschiedt onder andere omstandighe- len dan zoals hij reeds in 1936 te genover zijn vrienen heeft geschil- lerd. Hij zag zich toen op een voor aanstaande plaats deelnemen aan het ten val brengen van de nazies. Als hy in Duitsland was gebleven zou hij zeer zeker een belangrijke rol bij dè Duitse verzetsbeweging hebben kunn- nen vervullen. Het is altijd zijn wens geweest om recht te spreken over alle Duits juristen, die het vecht van de mens hadden verkracht om rich by de nazies een wit voetje te halen. Wat Stennes nu gaat doen. nu hij weer in Duitsland is, is nog niet geheel ze ker. Sommigen zijn bang, dat hij in een tijd dat de Duitse democratie nog maar in wording Ls. zal trachten in de politiek op de voorgrond te treden. Er valt niet aan te twijfelen, gezien beroemen op een gogde staat van dienst. De Sovjet-leiders hebben steeds een politiek gevoerd, gericht tegen het maken van rassenonder scheid en tegen elke vorm van open lijk of verkapt anti-semietisme. De nieuwe leiders in de Oost-Europese landen hebben dit voorbeeld gevolgd. De bestrijding van het anti-semie- tisme gaat daar vaak lijnrecht in tegen de gevoelens onder de bevol king. Van oudsher zijn in Oost-Eu ropa de vooroordelen tegen de Jo den ster.k verbreid. Deze politiek benevens de diplomatieke steun op het internationale toneel heeft de Sovjet-Unie onder de bevolking in de jonge staat Israël een goede naam bezorgd. Het communusme zelf heeft in Is raël een uiterst geringe aanhang. Wel bestaat er een sterke links ge richte arbeidersparty, de Mapai. Door de genoemde anti-Zionisti sche maatregelen is het prestige van de Sovjets in Israël thans danig aan het verbleken. Minister Mosje Sjaret Ls reeds in enkele redevoerin gen flink van leer getrokken tegen Moskou. Het ziet er naar uit. dat Israël zich in toenemende mate op de Ver. Staten zal oriënteren, de enige betrouwbare bondgenoot. sers, dat hij den, als hy ontplooien. de mentaliteit van het gros der Duit- vele volgelingen zal vin- weer zijn activiteit gaat Hy, die zoals weinigen een openly, ke tegenstander van de nation aal so- clalisten was en daarvan de conse quenties aanvaardde, zou nu hy ouder is geworden en in het buitenland zyn blik heeft kunnen verruimen wellicht een en ander voor zyn vaderland kun. nen doen, vooropgesteld dat hij de allures van een vechtjas heeft opge. geven en geleerd heeft zich aan de spelregels van de democratie tc hou. den. (Nadruk verboden)

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3