De twee rivalen: Drew en Laurent
STEMMEN
Zeeuwse Almanak
MYSTERIE IN ETTEN-LEUR
DOKTERS-ASSISTENTE
MAANDAG 27 JUNI 1949
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Canadese kiezers weten weinig
van hen af
Evenals in de Ver. Staten is in Canada de verkiezingsstrijd een stemge-
vecht tussen personen, meer nog dan tussen partijen. Noch echter de hui
dige premier, noch de leider der opp ositie spreken bijzonder tot de ver
beelding van het publiek, hoewel de eerste ontegenzeggelijk een zeer be
kwaam bestuurder is. Dat de Canadezen zich over de verkiezingen nauwe
lijks druk maken is een compliment voor zijn regering.
George Drew, de leider der progres-
elef-conservatieven, is een tijd lang
premier van de provinciale regering
van Ontario geweest. Hij trad af als
zodanig op 2 October 1948 om het
leiderschap van de conservatieve par
tij op zich te nemen. Hij is een oude
rot in de politiek, handig debater, die
dank zij zijn grote en erkende rede
naarsgaven, een zaak van geringe be
tekenis kan opblazen tot een affaire
van het grootste gewicht.
Dat heeft hij tijdens deze verkie
zingen dan ook tot tweemaal toe ge
daan. In de eerste plaats „onthulde"
hij dan het „schandaal" van de libe
rale regering, die een oorlogsfabriek
van 22 millioen Canadese dollars voor
amper 4 millioen had verkocht en
dat nog aan een Amerikaans concern
UIT DE PERS
kees van dongen.
Onder de titel ..Mooi, maar slecht?" pu
bliceert het weekblad ..De Hervormde
Kerk" van de hand van ds. F. H.
L(andsman) over de tentoonstelling van
werk van Kees van Dongen in het Boy-
mansmuseum te Rotterdam en de deining
welke ontstaan is naar aanleiding van het
verwijderen van een aantal „naakten"
uit de geëxposeerde collectie op last van
B. en W. De schrijver komt tot de con
clusie, dat in elk geval de raad „na al
deze deining moeilijk anders had kun
nen beslissen dan hij gedaan heeft".
„Men had moeilijk anders kunnen be
slissen. De belangstelling voor de even
tueel weer opgehangen, schilderijen zou
zeker ongezond geweest zijn. Men had
zich echter een flater kunnen besparen
door zich, alvorens het museum Boy
mans ter beschikking te stellen, behoor
lijk te laten inlichten over.de ten toon
te stellen werken en zich op de zaak te
beraden".
Na een korte bespreking van de per
soon en het werk van Van Dongen, be
sluit ds. L. dan:
..Hier wordt een brok werkelijkheid
weergegeven door een man, die zelf in
die werkelijkheid is ondergedoken, maar
tegelijk innerlijk toch afstand heeft we
ten te bewaren en daarom vlijmend
scherp ziet.
Nu komt de vraag, waarom het gaat.
Niet: of de kunstenaar deze werkelijk
heid had mogen weergeven, zoals hij
heeft gedaan. Wel: of deze uitbeeldingen
nu ook zonder meer ten toon mogen
worden gesteld. Waarom t.a.v. schilde
rijen een andere maatstaf aangelegd dan
t.a.v. boeken en films?
Er zijn boeken, die helemaal niet mo
gen worden gedrukt en boeken, die in
goede bilbliotheken alleen aan meerder
jarigen worden uitgeleend. Er zijn films,
die in het geheel niet worden vrijgege
ven voor vertoning en andere, die alleen
voor volwassenen zijn dat ook altijd
geestelijk volwassenen? toegankelijk
zijn, al zijn ze uit een oogpunt van
schoonheid ook nog zo volmaakt.
Daarom heeft Rotterdam gelijk als het
er van uitgaat dat ook t.a.v. schilderijen
moet gelden, dat al wat „mooi" is. d.w.z.
een volmaakte uitdrukking van de visie
van een kunstenaar op een stuk werke
lijkheid daarom nog niet goed is, en
zeker niet goed-voor-iedereen.
Een andere vraag is of men. bij de
keuze van wat wèl en wat niet ten toon
mocht worden gesteld, niet te gemakke
lijk de verwording van de ziel aan de
mate van onbedektheid van het lichaam
heeft gemeten".
de bibliotheek van dominé.
Prof. van Niftrik schrijft in „De Gere
formeerde Kerk":
„Ik kom tegenwoordig in vele pastorieën.
Ik drink daar koffie of thee na een
preekbeurt of na een lezing. En ik pro
beer altijd in de studeerkamer een kijkje
te nemen. Ik huiver soms. als ik die ar
moedige bibliotheekjes zie: één plank
boeken, twee planken boeken en dan
nog wélke! Er bestaat geen predikant,
die week aan week, of zelfs tweemaal
per week helemaal „origineel" kan zijn.
Om een goede preek te maken, is ma
teriaal nodig. En de predikanten kun
nen niet kopen. Weet de gemeente dat
dan niet? Weet de gemeente niet, dat er
schreiende nood heerst in vele pasto
rieën?
Het wordt hoog tijd, dat de kerkeraden
in hun gemeenten eens een aantal men
sen aan de jas of aan de beurs trekken
om de dominee een chèque aan te bie
den ten einde hem in staat te stellen een
aantal boeken te kopen. Die voorwaarde
moet er bij, want anders wordt er zeil
voor gekocht of een paar nieuwe schoe
nen voor de oudste spruit".
KERSEN BIJ DE KACHEL
Juni heeft Zeeland weinig schone
dagen gebracht. Er zijn dames, die
hun winterjapon nog rustig doordra
gen. En er was dezer dagen een me
neer in de Zeeuwse hoofdstad, die
vertelde, dat hem ditmaal iets over
komen was wat hem nooit eerder
overkwam in zijn toch reeds langer
dan veertigjarig leven: hij had ker
sen zitten eten bij zijn brandende
kachel!
Kersen bij de kachel!
Het is inderdaad een merkwaardige
zomer.
Het regent niet, terwijl de boeren
best wat regen kunnen gebruiken. En
warm wordt het ook niet, tenzij er
tussen het schrijven van dit Almanak
je en het afdrukken er van plotseling
een ommekeer komt. De meteorolo
gen hebben ons lekker gemaakt met
fraaie beloften. Ze hebben telkens
xoeer verzekerd, dat het nu beter zou
worden. Maar het werd niet beter en
terwijl we in andere jaren soms al
hittegolven achter ons hebben, zitten
we. nu kersen te eten bij de kachel.
Als nu de vacantiemaanden maar
goed worden. Want een mens kijkt
een vol jaar verlangend uit naar zijn
vacantiedagen. En als die door slecht
weer bedorven worden, is dat wel
heel erg zvm.
De langste dag is al weer voorbij.
Nog twee maanden en we hebben al
weer September.Een mens moet
er niet aan denken.,»
van „kwalijke reputatie". De Ameri
kaanse Senaat had, zo beweerde hij,
tegen dit lichaam een onderzoek in
gesteld omdat het een onderdeel zou
vormen van de „internationale wa
penhandelbende". o
„Is dit wanbeleid of niet?" oreerde
Drew. En zijn aanhangers juichten.
Maar toen de zaak iets nader werd
ontleed, bleek, dat de vork anders in
de steel zat. Die oorlogsfabriek was
in de oorlogsjaren inderdaad 22 mil
lioen dollars waard geweest. Maar
nadat tal van machinerieën ontman
teld waren en het pand een jaar lang
had leeg gestaan was de waarde ge-
deprlsieerd tot amper 4 millioen dol
lars. De reputatie van het Ameri
kaans concern was boven iedere ver
dachtmaking. Men moest de Ameri
kanen nog erg dankbaar zijn, nu door
hun aankoop de fabriek weer ging
werken, zouden grote aantallen Ca-
dese arbeiders er werk vinden. Van
alle beschuldigingen bleef derhalve
niet veel over.
Het tweede geval, waarop Drew en
de zijnen zijn toegesprongen was een
speech van een provinciaal minister
president, die in het heetst van een
verkiezingsspeech zou hebben ver
klaard. dat wanneer er een bepaald
district niet liberaal zou stemmen,
men er daar niet op behoefde te re
kenen, dat de regering meer een rode
cent zou uitgeven voor publieke wer
ken of sociale voorzieningen. Drew
beweerde, dat dit „intimidatie van
het electroraat" was, hetgeen bij de
wet verboden is. En dè minister-pre
sident van de provincie New Found-
land, Joseph Smallrood. zal zich voor
het gerecht moeten verantwoorden
voor zijn politieke bedreigingen. Ook
dit ..incident" zal ongetwijfeld met
een sisser aflopen.
Tot dusver zijn dit de „ergste" ver
kiezingsdemonstraties geweest en het
zal moeilijk zijn om deze nog te over
treffen.
De sleutel van de verkiezingen is
dit jaar zoals meestal de Frans
sprekende provincie Quebec. Quebec
heeft der traditie getrouw liberaal
gestemd. Met 73 zetels in het parle
ment zou Quebec practisch de helft
van de liberale zetels verschaffen.
ST. LAURENT
In tegenstelling tot Drew is St. Lau
rent geen politicus. Tot voor 8 jaar was
hij Canada's meest vooraanstaande
jurist. Hij trad later ook als minister
van Justitie tot het kabinet van Mac.
Kenzie King toe. Vijf jaar later nam
hij de portefeuille van Buitenlandse
Zaken waar een taak waaraan hij
zich korte tijd later uitsluitend, moest
geven. Toen Mae. Kenzie King zich
eind verleden jaar uit de Canadese
politiek terug trok, was St. Laurent
de aangewezen man om hem op te
volgen. Een politicus, als Drew, is hij
zeker niet.
Als oom van een Franse vader en 'n
Ierse moeder beheerst St.. Laurent
beide talen voortreffelijk. Hij is onte
genzeggelijk een fijner geest dan
Drew, en in zijn verkiezings-campagne
is hij er ook veel minder op uit om
met modder te gooien dan zijn voor
naamste tegenstander. Hij beroept
zich voornamelijk op het brevet van
eerlijkheid en bekwaamheid, dat de
liberale regering heeft gekenmerkt.
Zijn vat op de menigte is het grootst
wanneer hij anecdotes uit zijn eigen
jeugd vertelt: zoals wij hem hoorden
zeggen, dat hij als klein kind altijd
gedacht had, dat alle vaders Frans
spraken en alle moeders Engels....
In het algemeen beeld van Canada's
nationale politiek hebben noch St.
Laurent noch Drew hun sporen ech
ter verdiend. Het is dus, zoals men
op Duindigt zou zeggen, een strijd
tussen nieuwkomers.
De Amerikaanse verkiezingen van
November j.l. hebben duidelijk ge
toond hoe gevaarlijk het is een voor
spelling te maken over de loop der ge
beurtenissen op stembusdag. Hier,, in
het 's Gravenhage van Canada, Otta
wa (de nationale- hoofdstad) is men
algemeen van ooi-deel. dat de liberale
partij opnieuw zegevierend uit de
stembus te voorschijn zal komen, al
zal het wellicht met een iets kleinere
winstmarge ten opzichte van de pro-
gessief-conservatieven zijn.
«Hoe het resultaat echter zal zijn, of
liberalen of progessief-consevvatieven
aan het bewind zullen komen, drasti
sche veranderingen zijn niet te ver
wachten en in beide gevallen is een
competente administratie verzekerd.
Op 't Canadese thuisfront mogen de
beide voornaamste partijen elkaar
fel bestrijden, naar buiten is het een
gesloten Canadees front, dat met gro
te overtuiging bereid is bij tc dragen
aan een blijvende wereldvrede.
Onder een dergelijk bewind zijn
de nieuwe Nederlanders in Canaaa
(over wie later meer) onder alle om
standigheden in goede handen.
(Nadruk verboden)
De aardappelmoeheid.
Zoals wy" reeds gemeld .hebben aan
vaardde de Eerste Kamer het ont
werp wet op de aardappel moeheid.
De heren J. L. Hoogland (PvdA)
en mr. W. Rip (AR) stelden aan de
minister van landbouw er enige vra
gen over, waarop minister Mansholt
antwoordde, dat voor een al te grote
bevoegdheid van de regering niet ge
vreesd behoeft te worden, omdat ge
streefd wordt naar een soepele toe
passing van de wet door samenwer
king met allerlei commissies.
Uiteraard zal getracht worden zo
goed mogelijk te controleren, maar
jé dim einde zal geen uitbreiding ge
geven worden aan het ambtenarèn.
apparaat. De kosten komen gedeelte
lik voor rekening van de overheid
en gedeeltelijk van het bedrijfsleven.
De Nederlandse Algemene Keurings
dienst, die grondmonsters onderzoekt
vooral met hot oog op de export van
pootaardappelen, zal de regering fi.
nancieel tegemoet komen, doen al
leen als er onrendabele keuringsdien.
sten zijn.
Een nieuwe muizenval.
De lieer Ytsma te Zuidwolde is de uit
vinder van een nieuw soort muizenval,
waarop octrooi is aangevraagd en ver
leend. Het systeem is zo op het eerste
oog gezien, zeer eenvoudig.' Het is slechts
een kwestie van het dichtgaan van een
schuif, terwijl een andere zich opent,
maarterug kan liet muisje niet.
De weg erin blijft, echter altijd open,
zodat steeds een muis kan binnenwande
len. maar er uit kan het diertje nooit,
de dieren worden levend en onbescha
digd gevangen, zodat andere muizen niet
door bloedreuk worden afgeschrikt. De
fabricatie van deze nieuwe muizenval is
ter hand genomen door een firma te Kol-
lum (Fr.).
VEERTIG JAAR GELEDEN
Voor het eerst werd boven Nederland gevlogen.
Mi
dir
Op 27 Juni a.s. zal het veertig jaar geleden zijn, dat nabij Etlen-Leur het eer
ste vliegtuig opsteeg van Nederlandse bodem: een evenement, dat. In die dagen
een ongekende sensatie teweegbracht, al kunnen wij ons dit thans nauwelijks
realiseren.
Foto boven: de bij de Franse Arièl fabrieken gebouwde Wright tweedekker,
bestuurd door de Graaf de Lambert, boven de Ettense hei om 20.23 uur op die
gedenkwaardige (fag in 1909.
Foto onder: de man. die het aandurfde, deze eerste vliegdemonstratie in ons land
te organiseren, de heer S. C. J. Heernia van Voss Sr., zittend op de linker zit
plaats van Wright.
Inzet: de koene luchtvaarder de Graaf de Lambert, die als eerste boven Neder
land vloog.
FEUILLETON
35
Hij vroeg me van alles, maar mijn
antwoorden schenen hem wel te be
vredigen. Hij vertelde nu, zei Janice,
„dat zijn vrouw was gestorven. Hij
zei, dat hij met het kind een poos bij
familie was geweest".
„Dat zal zijn zuster wel zijn, die
woont in Pough Keepsy," onderbrak
Eileen.
Ben knikte: „Zo ontdekte Ed uw
man. Ik vertelde Ed, dat u had ge
zegd dat hij familie in de provincie
had. Volgens Ed's berekening zou hij
wel eerst naar hen toe gaan. voordat
hij op zichzelf zou gaan wonen".
„Hij zei het wel niet", zei Janice nu.
..maar ik begreep wel dat zijn fami
lie niet met hem sympathiseerde, of
dat ze er geen zin in had de zorg voor
het kind op zich te nemen".
„Maar ik veronderstel", zei Ben,
dat u niet zozeer belang stelt in al de
ze détails, als in wat er verder komt,
mevr. Mc. Rae. U heeft uw dochtertje
terug, dat is voldoende, dat weet ik.
En ik ben er vrij zeker van, dat u
zich geen zorgen meer behoeft te ma
ken. Ziet u, Janice liet een briefje
achter waarin stond, dat ze het kind
meenam en ik voegde daar een P.S.
aan toe. Ik schreef hem ronduit, dat
de zaak in handen van de politie zou
worden gegeven, indien hij u of uw
dochtertje ooit weer lastig viel. Ik
schreef verder, dat dat op uw ver
zoek ditmaal niet gebeurd was. maar
ik maakte het hem heel duidelijk dat
het hem slecht zou bekomen als hij
nog eens van die leuke plannen had".
„Ik ben het met Ben eens", zei Ja
nice. „Ik denk dat hij je nu verder
wel met rust zal laten. Tenslotte on
dervond hij totaal geen steun van zijn
familie. Hij merkte wel, dat het niet
meeviel om zelf voor een klein kind
te moeten zorgen en hij zei, dat het
hem moeite kostte iemand te vinden
die het voor zo weinig wilde doen als
hij kon betalen. Daarom geloof ik, dat
hij een lesje heeft gehad".
door
ADELAIDE HUMPHRIES
Misschien wel. misschien ook niet,
dacht Eileen. Maar ze was niet van
plan enig risico te lopen. Ze ging weg
en ze nam het kind met zich mee. Ze
zou gaan. zodra Janice en meneer
Archer waren vertrokken. Ze zou
hun haar plannen wel kunnen ver
tellen. maar het was beter als hele
maal niemand er iets van wist. Texas
was een groot land daarheen wilde
Eileen Edna Mac brengen maar ze
wilde niet de kans lopen daar door
iemand te worden opgespoord.
„Ik ben niet bang", zei z.e. „En. zo
als ik al eerder zei. ik weet niet hoe
ik jullie moet bedanken. Ik wou dat
ik hot wist. Tk kan alleen zeggen: God
zegenc jullie beiden". De tranen
sprongen haar weer in de ogen.
Janice stond op en klopte haar be
moedigend op de schouder.
„We waren blij. dat we het voor je
konden doen, Ben en ik", zei ze.
„Maar nu moeten we allebei weg. Ik
zond mijn familie een telegram, die
zullen niet ongerust zijn. Maar ik zou
mijn baantje kunnen verliezen!" Ze
dacht, misschien zou dat wel goed
zijn. Want nu Eileen's moeilijkheden
waren geregeld, stormden haar eigen
problemen weer op haar af en be
zwaarden haar hart.
„Dat weet je wel beter. Dokter Hol-
brook zou gewoon niet zonder je kun
nen!" riep Eileen uit. „Maar ik zal
zelf mijn ontslag wel krijgen. Ik liep
vanmiddag gewoon weg, toen meneer
Archer me opbelde en me zei. dade
lijk thuis te komen. En ik zei niet
eens, dat ik misschien nooit zou te
rug komen".
„Ik zou maar een paar dagen thuis
blijven". Automatisch nam Janice het
heft weer in handen. „Werkelijk, je
behoeft niet terug te komen, voox*dat
je weer helemaal in orde bent, Ei-
leen".
Eileen dankte haar. Ze zei: Je
hoort binnenkort wel van me". Ze
zou schrijven en uitleggen, dat ze
nooit zou terugkeren. Onderweg zou
ze haar brief posten. Ja, dat zou het
veiligste zijn, om niemand, zelfs niet
deze goede vrienden, te laten weten
waar zij en Edna-Mac te vinden zou
den zijn.
„Moet je je ook even melden bij de
dokter?" vroeg Ben, nadat ze af
scheid hadden genomen van mevrouw
Mc. Rae en haar dochtertje, dat in
slaap was gevaUeifc in haar moeders
armen.
„Nu de dokter het zo lang zonder
je heeft moeten doen", grinnikte Ben
spottend, „kan hij. dunkt me, de rest
van de dag ook nog wel alleen door
modderen. Ik vind dat we allebei 'n
vrije dag verdienen. Misschien kun
nen we de goede afloop ergens feeste
lijk gaan vieren. Ook dat verdienen
we. En ik heb de laatste tijd niet veel
van uwe koninklijke hoogheid ge
merkt". Er blonk zowel overreding
als verwijt in zijn blauwe ogen.
Hij was zo geweldig geweest, ze
was het Ben verplicht om er een
feestje van te maken, als hij dat zo
graag wilde. Het bad geen zin om nu
nog naar haar werk te gaan. Ze zou
den zich wel zonder haar redden en
over een uur was het toch sluitings
tijd. Eigenlijk vond ze, dat ze wel
even moest opbellen, maar om de een
of andere onverklaarbare reden deed
ze dat toch niet.' Eric mocht zich ge
rust eens afvragen, waarom ze niet
opbelde, het zou hem goed doen.
„Ik vind ook, dat we een feestje
verdienen", stemde'ze toe. „Zeg maar
hoe je ;ie dat had gedacht,en dan doen
we het".
„Nou", overwoog hij; „eerst gaan we
eten. Ik heb trek in een malse, dikke
biefstuk. Daarna gaan we eens wat
frisse lucht happen. Daaraan heb ik
ook behoefte als ik bedenk hoe 'n' ge
mene streek die kerel zo'n aardige
vrouw als Eileen Mc. Rae heeft gele
verd. We zouden een rijtuigje kunnen
nemen en door liet' Park rijden".
„Die biefstuk klinkt goed", onder
brak Janice hem, „maar dat ritje in
een rijtuig weet ik nog niet. Ik be
doel, ik zou een tochtje bóven op een
bus door Fifth Avenue net zo leuk
vinden. Ik zou het enig vinden om op
een bus helemaal tot aan Riverside te
rijden en dan weer terug tot Wash
ington Spuare".
(Wordt vervolgd)
Het Is vandaag precies 40 jaar geleden, dat. Graaf de Lambert
Etten-Leur een vliegdemonstratie hield. De eerste vliegdemonstratie,
In Nederland gehouden werd. Duizenden toeschouwers aanschouwden dit
grote „wonder" en in weken raakte men er niet over uitgepraat. En
thans {beschouwen we het als de gewoonste /.aak van de wereld, wanneer
we hoog in de lucht, een zilveren, vogel voorby zien giyden. We schenken
er hyna geen aandacht meer aan
Maar zonder de stoute, brutale tochten van de mannen, in het begin
van deze eeuw, was het. nu onmogeiyk veilig door de. lucht te snellen. De
eerste vluchten, welke de grootste, bewondering afdwongen, zijn nu dage.
Iljkse ondernemingen geworden.
Degenen, die de vliegerij op gang
brachten, waren de gebroeders Wil
bur en OrviUe Wright, in Amerika.
Het zweven lukte al aardig en in
1900 waren ze in het bezit van een
tamelijk groot zweefvliegtuig. Eerst
probeerden ze het toestel met een
paard en daarna met een auto de
lucht in te krijgen, maar noch met
het paard, noch met de auto, werden
de gewenste resultaten bereikt, tot
dat Wilbur er in 1903, na herhaalde
proefnemingen er in slaagde met een
toestel, met motor. 59 seconden in do
lucht te blijven. In 1905 legde hij
een afstand af van 38 km., heen en
terug, in evenveel minuten. Dus toen
werd reeds een snelheid van 60 km.
per uur bereikt! De gebroeders
Wright zijn de grote pioniers ge
weest voor de vliegerij. Zij kwamen
toen ook de vliegerij in Europa op
kwam, met een door hen vervaar
digd model naar de conservatieve
Oude Wereld, om daar hun patent te
verkopen. De meeste landen stonden
nog een beetje huiverig tegenover
deze nieuwe uitvinding en zagen er
weinig „toekomst" in Alleen Frank
rijk was enthousiast over het
Wright-type en spoedig, ongeveer in
het jaar 1906. werden in dat land de
eerste toestellen vervaardigd en kre
gen aviateurs hun opleiding.
Namen als Voisin, Farm an en Blé-
riot, hebben toen wereldfaam gekre
gen De Franse vliegerij werkte sti
mulerend op vliegenthousiasten in
andere landen en weldra begon men
zich in verscheidene Europese landen
levendig voor de vliegkunst te inte
resseren.
VLUCHTEN VAN 40 METER
12 September 1906 steeg de Deen
Ellehammer op en legde een afstand
van 40 meter af Reeds een dag la
ter verbeterde de Braziliaan Santos
Dumont dit record eh het lukte hem
een afstand van 2 meter meer af te
leggen. Toch was deze afstand vol
doende o;n een prijs van 50 000
francs in de wacht te slepen, die uit
geloofd was voor de vlieger, die een
vlucht zou maken van 25 meter.
Hetzelfde jaar maakte hij reeds een
vlucht van 220 meter.
In 1908 brak de tijd aan, dat byna
overal getracht werd de luchtvast-
heid te verkrijgen. Er werd druk ge
oefend en de pioniers waren ervan
overtuigd, dat nog tal van moeilijk
heden overwonnen moesten worden.
Men begon tc spreken van de
Amerikaanse school van Wright en
de Franse van Blériot of Voison. In
Duitsland. Amerika en Frankrijk was
men nu bezig zich krachtig óp de
verovering van de lucht voor te be
reiden.
Alleen het sportlievende Engeland
hield zich voorlopig nog afzijdig,
hoewel er in zekere kringen ook al
grote belangstelling voor de vliegerij
bestond. Zo stelde de „Daily Mail"
een prijs van 2000 Pond" Sterling be
schikbaar voor de vliegenier, die de
eerste vlucht zou maken van het con
tinent naar Engeland. In 1909 deed
Lathan een poging deze prijs te be
machtigen. maar onderweg kreeg hy
pech en stortte in het Kanaal Hij
kon gelukkig gered worden. De be
kende Franse vlieger Blëriot, liet
zich hierdoor niet afschrikken en
ging op 25 Juli 1909 by Calais de
.ucht in. Zoals iedereen weet, gelukte
hem de overtocht en sleepte hij de
prijs in de wacht Deze dag zal in de
annalen der luchtvaartgeschiedenis
als een buitengewoon belangrijke da
tum geboekstaafd blijven.
De vliegerij ging nu met rasse
schreden vooruit. Keer op keer wer
den de toestellen verbeterd, onmoge
lijk schijnende prestaties brachten
het publiek telkens weer in vervoe
ring en recordverbeteringen waren
aan de orde van de dag. Frankrijk,
Amerika en Duitsland trachtten elk
aar nu telkenmale de loef af te ste
ken.
DE VLIEGERIJ IN NEDERLAND.
Ook' Nederland begon nu een rol
le spelen in de internationale vlic-
gerswereld. In 1909 ging het eerste
toestel de lucht in. 3J,i minuut vlie
gen betekende voor Nederland de
luchtdoop. Op 27 Juni steeg Graaf
de Lambert, een Belg van geboorte,
de eerste Europese leerling van
Wright en leermeester van de Frans,
man Delagrange, te Etten Leur op.
Het weer was die dag buitengewoon
slecht, maar toch bestond er voor
deze demonstratie een grote belang
stelling. De vlucht moest telkens
uitgestald worden, maar eindelijk
werden de weersomstandigheden
iets gunstiger en steeg Graaf de
Lambert op. Doordat de magneet
ontsteking door de regen onbetrouw
baar geworden was, moest hij na 3%
•minuut weer landen, maarNe
derland had ze zien vliegen. Het
eerste schaap was over de dam en
weldra zouden er meer volgen. De
tocht in de vrije lucht, hoven het
vlakke land, eiste veel van de vlie
geniers, die de geheimen der lucht
eerst moeten leren kennen, nog niet
beschikten over de betrouwbare mo
toren. terwijl de bouw van de toe
stellen nog alles te wensen over liet.
Ondanks deze vaak moeilijke om
standigheden. lieten de Nederlandse
pioniers zich niet afschrikken De
eerste Nederlander, die boven Neder
land vloog is Hilgers geweest.
Een maand na de demonstratie
te Etten' Leur ging de Nederlander
Lefebre. Lamberts helper en metge
zel. te. 's-Gravenhage de lucht in. Iii
zijn vliegtuig heeft hy later de dood
gevondenMeerdere demonstraties
volgden nu, de vliegerij wekte gren
zeloos enthousiasme op en kreeg vele
beoefenaars. Namen als Jhr. van
Riemsdijk. Heerma van Vos en Le
febre leven voort, als die van pioniers
der Nederlandse luchtvaart.
Het jaar 1910 was voor de lucht
vaart niet slechts belangrijk voor de
hoogte vluchten, maar in het bijzon
der voor de afstandstochtcn. De Ant
werpenaar. Jan Olieslagers, een inter
nationale bekendheid in de toenmali
ge vliegerswereld, bereikte een hoog
te van 1500 meter. In verschillende
plaatsen van ons land gaf hij demon
straties. In die jaren werden er hoge
bedragen beschikbaar gesteld voor het
behalen van duur- of hoogterecords.
De Nederlander Wijnmalen behaalde
in October 1910 de uitgeloofde prijs
van 100.000 francs voor een retour
vlucht ParijsBrussel, met een pas
sagier aan boord. Jhr. van Riemsdijk
behaalde als eerste Nederlander in
1910 in Frankrijk, bij Harman's vlieg-
school, zijn F.A.I. brevet. Natuurlijk
eiste ook de vliegerij in Nederland,
zoals in alle andere landen, slachtof.
fers. Het eerste slachtoffer was Cle
ment van Maasdijk.
Dank zij het voorbereidende werk
van de Nederlandse en buitenlandse
pioniers neemt Nederland thans een
belangrijke plaats in de internationa
le vliegerswereld in. Deze pioniers,
wier namen onverbrekelijk aan de
Nederlandse luchtvaart verbonden
zijn en zullen blijven, hebben het pad
voor de hedendaagse luchtvaart ge
ëffend.
Op de mijn Oranje-Nassau l'te Heer
len is een 26-jarige hulpbankwerker in
een waterput bij het ketelhuis gevallen
en verdronken.
Het Wereldgebeuren.
Onveranderde
mentaliteit
De Amerikaanse historicus. Erio
Mann. vertoefde eind vorige week en
kele dagen in Amsterdam op doorreis
naar andere landen. De heer Mann is
in de Ver. Staten bekend als een
expert op het gebied van de buiten
landse politiek en is bestuurslid van
een merkwaardige organisatie, het
„Genootschap ter voorkotning van een
derde wereldoorlog". Hij kwam juist
uit Duitsland, waar hij reeds vele ke
ren na de oorlog is geweest en vatte
tegenover een verslaggever zijn in
drukken op Amerikaanse wijze, kort
en bondig, samen in drie punten:
1) .De algemene toestand in West
Duitsland is uitstekend. Voedsel is er
meer en beter dan in Engeland.
2) Hoewel er enorme schade is aan
gericht moeten wij onszelf niet be
driegen. Enorme centra zijn onbescha
digd. Fabrieken werken dag en nacht.
3) De mentaliteit van de Duitsers is
onveranderd. Zij achten zich zelf nog
altijd de beste mensen. De hulp, die
zij van Amerika krijgen, beschouwen
zij als een soort pilcht. In de restau
rants spelen de orkesten militair#
marsen.
Het oordeel van Eric Mann valt sa
men met dit van de meeste journalis
ten, die het na-oorlogse Duitsland be
zochten. Meer en meer wordt duide
lijk, dat de Amerikaanse politiek in
West-Duitsland vruchten afwerpt wat
betreft economische herleving maai'
niet wat betreft de „heropvoeding"
tot democratie. Bezetters kunnen ntt
eenmaal niet tegelijkertijd als leer
meester optreden en bovendien is de
schoonmaak onder de nazi's allesbe
halve afdoende geweest. Een Ameri
kaanse senator heeft vorige week nog
voorgesteld een speciale commissie te
benoemen, die een onderzoek diende
in te stellen naar de resultaten van de
zg. denazificatie. Hij suggereerde al
vast op grond van eigen inlichtingen,
dat het met de resultaten droevig
was gesteld. In het bijzonder de
rechtspraak was in hoofdzaak weer
toevertrouwd aan voormalige Nazi-ju
risten. Dat het nationalisme welig
tiert, blijkt uit vele feiten. De heftige
Duitse perscampagnes tegen de paar
onnozele grenscorrecties waarvan
overigens het nut niet bepaald duide
lijk was ligt nog vers in het geheu
gen. Een nieuwe campagne is zich aan
het ontwikkelen tegen de Nederland
se eis tot restitutie van een aantal
vrachtschepen, die tijdens de bezetting
geroofd zijn een andere term is
minder duidelijk. De gemeenteraad
van Hamburg en de vakorganisatie
voor verkeer stellen het voor alsof
dit een onhertselbare slag zou zijn aan
de Duitse economie. De actie tegen de
ontmanteling van enkele Duitse fa
brieken duurt nog steeds voort. Zelfs
een vooraanstaand leider als dr.
Schuhmacher, de leider der sociaal-de
mocraten, ontzag zich niet in een re
devoering heftig van leer te trekken
tegen dc ontmanteling en deze dom
en dwaas en verderfelijk te noemen.
Dat van de oorspronkelijke lijst van
te ontmantelen fabrieken het meren
deel is geschrapt verzweeg hij ge
makshalve.
Tekenend voor dc atmosfeer is, dat
Woensdag in Bad Godesberg een nieu
we party is opgericht onder de niets
zeggende naam „Onafhankelijke Par
ty". De namen van de oprichters zeg
gen meer. Het zijn stuk voor stuk
voormalige officieren van Hitier en
lieden die onder het Nazi-bewind be
langrijke posten hadden, onder wie de
aalgladde dr. Schacht.
Het zou voorbarig zijn te spreken
van een herleving van het nationaal»
socialisme. Zo erg is het nog niet
Maar het zou fout zijn uit puur ahtl-
communisme andere gevaren over het
hcefd le zien.