T
Commercie-Comp agnie rustte een
smokkelschip
uit
Oostenrijkse middenstanders
staan er benard voor
De „Don Louis" keerde nimmer in
Zeeland terug.
Een glazenwasser verdient meer dan
een professor ener universiteit
GIGANTISCH DRIJVEND EILAND
ALS VLIEGTUIGBASIS
i:
ante Sabine
grijpt in
4
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DONDERDAG 12 MEI 1949
Journaal van reis naar Zuld-Amerlka bleef
In Rijksarchief bewaard.
De 10e Februari 1720 attendeerde een van de Middelburgse burge
meesters In een vroedschapsvergadering op het verval van de Zeeuw
se handel. Ten einde vreemde markten, die in een reeks van oorlo
gen verloren waren gegaan, terug te winnen, werd kort daarop de
Commercle-Compagnlc opgericht. In één maand brachten 600 kapi
taalkrachtige Zeeuwen 5.000.000 bijeen om het gewest er bovenop
te helpen:
Van stonde af aan specialiseerde de Commercle-Compagnie zich op
de Straatvaart, d.l. de handel op de Middellandse zee. Daarnaast
had ook de Oostzeehandel en die op Franse havens haar belang
stelling.
Behalve degelijke handelsondernemingen bereidde de Compagnie éen
keer een avontuurlijke tocht voor: een smokkelrois naar Chili en
Peru. Over deze reis, waarvan de bescheiden in het Rijksarchief te
Middelburg berusten, vertelt hieronder de heer L. W. de Bree, leraar
aan de Rijks II.B.S. te Vlissingen. Eerder publiceerde hy op het ter
rein der Zeeuwse maritieme geschiedenis een studie: „Jacob Rogge
veen en zjjn reis naar het Zuidiand." De uitgave van „De avontuur
lijke reis van de Don JLouis" is thans b|j de uitgeverij Van Breda te
Amsterdam in voorbereiding.
Op 7 Juni 1724 trokken zeven
span paaiden het schip „Don Louis"
buiten de SUkpoort van Middel
burg cn verder naar het Vlakke
van Rammekens. De volgende dag
lagen ook de reisgenoten, het han-
deisfregat „Don Carlos" en de vic
tualie-snauw „El Mercurlo" .gereed
voor het grote avontuur. De Com
mercle-Compagnie wilde namelijk 't
Spaans monopolie op de Zuid-Ame
rikaanse landen breken. De ruimen
van de twee grote schepen waren
volgestouwd met textielgoederen,
die men achter de rug van het
Spaans gezag in Chili en Peru van
de hand. hoopte te doen: Vlaams
lijnwaad, Haarlemmer striepen, zij
den en wollen plkotten, sortimen
ten kant, lint, garen, fluweel en
satijn.
Om de nationaliteit van de bo
dems te camoufleren, waren zij ge
noemd naar Spaanse prinsen; daar
om ook was de snauw, die vroeger
heel gewoon „Jonge Christina"
heette, omgedoopt in „El Mercurlo."
De „Don Louis" was bemand met
115 koppen en stond onder bevel
van Nicólaas van de Genugten, n
Vllssingse kapitein. De gezagvoer
der van het zusterschip was Picter
Geleynsen. Op de „Mercurio", die
met twaalf matrozen bemand was,
voerde schipper Jan Huysen het
bevel.
Van de „Don Carlos" en de „Mer
curio" weten we bitter weinig: ge
durende het noodweer, dat de avon
turiers bewesten Vuurland over
viel, verdwenen zij spoorloos. Ook
de „Don Louis" keerde nimmer in
eon vaderlandse haven tenig, maar
het scheepsjournaal en een dagboek
van de derde stuurman. Hubrecht
Cempe uit Zierikzee belandden na
lange omzwervingen in het archief
van de Commercle-Compagnie. Aan
deze bronnen is bijna al onze ken
nis over de smokkelreis van de
„Don Louis" ontleend.
WACHTEN OP WIND.
Het begin was verre van for
tuinlijk: zeven weken lagen de
schepen voor Rammekens te wach
ten op een gunst'ge wind om uit
te varen. Wachten betekende des
tijds: niet verdienen, want pas als
de ankers gelicht waren ging de
gage in. De stemming aan boord
was dientengevolge slecht en een
poging van de Compagnies-directie,
om de moed er in te houden door
per hoofd twee pond tabak te ver
strekken, had weinig succes. De
ontevredenheid groeide tot rebellie.
Toen enkele van de Middelburgse
heren zich aan boord begaven om
de bemanning tot redelijkheid te
manen (wat men destijds dan re
delijkheid noemde), groepten de
matrozen samen en nepen: „Geit,
geit moet daar sijn." De directeuren
besloten „liever die mensen in der
minne enigszins tegemoet te ko
men dan met on willigen soo een
sware voyagie te beginnen": het
volk zou in elk geval van 1 Augus
tus af gage beuren.
De 14e Augustus vertrok het
kleine eskader van Rammekens.
Eind September bereikte men de
Kaapvcrdische eilanden. Hier wer
den de voorraden water en brand
hout aangevuld cn Van de Genug
ten maakte van het oponthoud ge
bruik om de scheepsraad bijeen te
roepen en „justitie te doen." De
scheepskok werd veroordeeld om
drie maal over boord gegooid te
worden, waarna htl nog een dracht
vnn twee honderd slagen kreeg,
„omdat wij verschelde dieverijen
aan hem bevonden van eenigte
vlees, hetwelck hy voor hem
zich) brade en twee vaties bo
ter. die hy van het volcks-rand-
soen allengskcns hadde vergadert
en agtergehouden
Van de Kaapverdische eilanden
stakon de schepen over naar Bra
zilië. Op Kerstdag 1724 lagen zij
geankerd voor het eiland Grande.
Noch het officiële journaal van de
Electrische locomotieven voor
Ned. Spoorwegen.
Maandagnacht arriveerden op het
station Roosendaal drie electrische
locomotieven die door de N.S. van
de Franse nationale spoorwegmaat
schappij zijn gehuurd. Deze machines
zullen eerlang in Zuid-Limburg dienst
doen bij personen en goederenverkeer,
De N.S. zijn van plan nog een aan
tal Franse locomotieven tc huren, in
verband met de voortschrijdende
elcctrificatie van het Nederlandse
spoorwegnet.
„Don Louis", noch het dagboek
van de derdewaak Hubrecht Cempe
maakt melding van enige kerstvie
ring. Deserteurs, die gehoopt had
den op het eiland achter te kunnen
blijven, werden gegrepen en mot
een gang tussen de halve pieken
gestraft. Nieuwjaarsdag van het
jaar 1725 zag de matrozen bezig
met het afkrabben van de scheeps
huid, de 3e Januari werd er nog
geteerd en de 5e zetten de sche
pen hun reis in Zuidelijke richting
voort. Heel de maand bleef alles
naar wens gaan.
TEGENSLAG.
De tegenslag begon in Februari.
Wekenlang waren de avonturiers
overgeleverd aan het geweld van
wind en golven. Het journaal meldt:
„Als het weer sig begon te ver
heffen, zoo besweeck ons het hert,
want het scheen off de wint en zee
ons wouden verslinden."
De „Mercurio". kleinste van de
drie, bleef ver achter en toen hij
weer opdoemde, woei van de grote
mast de noodvlag.
Pas 9 Maart was het mogelijk 't
scheepje te praaien. Daar stond
schipper Jan Huysen met drie van
zjjn mannen aan dek. De rest van
de bemanning lag ziek. Gevieren
hadden zij de afmattende strijd te
gen wind en water gestreden, lan
ger dan een week. Hulpkrachten
van de „Don Louis" eh ..Don
Carlos" losten hen nu af: eindelek
kon Huysen zün kooi opzoeken.
Van 10 Maart tot 4 April zwalk
ten de schepen in de buurt van
Kaap Hoorn, zonder enige voort
gang te maken. Een notitie in het
Daghregister luidt (25 Maart): „int
5e glas van de eerste wagt wayde
het een tempeest, in de hondewagt
een noodweer, de zee hemelshoog
en seer genegen tot storten, dat
ons deed denken op 't eynde. Kon
den geduurende dien nagt onse
maet niet zien." Daags daarop zag
men de „Don Carlos" voor het
laatst; „El Mercurio" was toen al
dagen lang uit het zicht verdwe
nen
De bemanning van de „Don
Louis" verzocht haar kapitein om
„op te duwen", d.l. terug te ke
ren naar Brazilië. Van de Genug
ten. die doodziek lag. weigerde.
Enkele dagen later lieten de ma
trozen door de dekofficieren aan
zeggen. dat zy op zo'n barre zee
niet langer kruisen wilden. De ka-
piietn bleek ook op zyn ziekbed
nog in staat, het gezag te doen
eerbiedigen. Hy besliste, dat wie
z\jn werk niet behooriyk deed, niet
te eten zou krygen. ,,'s Middags
quamen zy versoecken om eeten en
drincken te mogen genieten, want
dat het leeven soet was soolang
als men het konde behouden." Het
werk werd hervat en de kok schaf
te weer volle bakken.
ZIEKEN EN DODEN.
Met de gezondheid van het
scheepsvolk was het intussen treu
rig gesteld. Reeds een tiental was
als slachtoffer van scheurbuik en
disenterie gestorven en over boord
gezet. 19 April stierf ook Van de
Genugten. Zyn plaats werd inge
nomen door Carei Foulert, luite
nant der zeesoldaten. Na het over-
ïyden van de opperstuurman Bruyst
kwam de navigatie practisch in
handen van de derdewaak Cempe.
want de tweede stuurman bleek 'n
nul te zijn, die geen kans zag een
bestek in de kaart af te passen
en die aan het eind van zijn wacht
de juiste koers nauweiyks wist op
te geven.
Tot laat in Mei zeilde het schip
ver bulten de Westkust van Zu'd-
Amerika; de 21e doemde land op.
Het bleek het eiland Nuostra Se-
nora del Socorro te zijn, gelegen
op 45° Z.B. Men vond* er water
en eetbare kruiden. Maar ook hier
wachtte tegenslag: de laatste dag
van Mei brak een rukwind het an
kertouw en dreef de „Don Louis"
naar de vaste wal. Drie. man, die
op het eiland op de eendenjacht
waren, zagen hun schip steeds ver
der drijven en daarmee hun kans
op behoud verkleinen. Een paar da
gen later zeilde een lek vaartuig
één van de Chileense fjorden bin
nen. Vijf maanden bleef de „Don
Louis" hier liggen. Op een smal
1 sloeg J~ -xn
zandig strand sloeg dc timmerman
'in tent op, waaronder hij een
leuwe sloep op stapel zette. Elke
dag ging een ploeg matrozen aan
land om op eenden en ganzen te
schieten. Voor sommige zieken was
het verbiyf aan land het behoud;
daarom werd de fjord „De Blijde
Hoop" genaamd, hoewel op de mon
sterrol sinds het vertrek uit Vlis
singen al zeventig namen waren
doorgestreept! Drie keer ondernam
men een poging om met de jol het
eiland Nuostra Senora te bereiken.
Tenslotte slaagde Cempe er In,
maar van de makkers vond hij
slechts het gebeente.
DIEVEN AAN BOORD.
Een inspectie in de ruimen bracht
aan het licht, dat door lekkage
een aanzieniyk deel van de texticl-
waren verrot waren. Ook bleek,
dat dieven onder demaats de
drankvoorraden fiks hadden aange
sproken. Zo stond by het vertrek
uit de baai, 10 November 1725, de
expeditie er al hopeloos voor. Te
gen Kerstdag voer men onder de
Peruaanse kust. In de bocht van
Lanasca ging de „Don Louis" voor
anker, omdat de desolate toestand
van het schip verder zeilen onmo
gelijk maakte. Negen matrozen gin
gen er met de jol vandoor en bo
den hun diensten aan op 'n Spaans
schip, dat hier lag om wijn te la
den. De laatste dag van het jaar
bracht de ontknoping van het „Don
Louis"-drama.
Welbemande sloepen van de Span
jaarden koersten recht op de mo
nopolie-breker af en eisten de over
gave. Niemand antwoordde. De
meeste matrozen, aldus het Daghre-
gister. „waren zo dronkig als bees
ten". Spaans scheepsvolk klauter
de aan boord, haalde de prinsen
vlag neer en hees de vlag van
Spanje. Met een prysbemanning
kwam de „Don Louis" een week la
ter in Callao. de havenstad van
Lima, aan. De officieren werden
geïnterneerd, de matrozen aan het
werk gezet. Sommige van de schel
men hadden er plezier in voor de
ramen te lopen van het huis, waar
hun vroegere superieuren gevangen
za*en en dan te dreigen en te
schelden. Zeven en een halve maand
bleven Foulert. Cempe en enkele
anderen in Callao. -Toen werden ze
met een retourvloot naar Panama
gestuurd. Enigen van het scheeps
volk gingen mee. anderen namen
de Roomse religie aan en bleven
in Peru.
NAAR HUIS.
Te voet en onder bewaking slak
Cempe de landengte van Panama
over. Als vrq man voer hij naar
Cartagena, een haven aan de kust
van het tegenwoordige Columbia.
Van hier ging hi1 naar Cuba. en
op een Engels schip reisden Fou
lert en hii naar Europa terug. Op
1 Mei 1727. na een zwerftocht van
bijna 33 maanden, kwam de derde
waak van de ..Don Louis" in Mid
delburg terue-, Hii gevoelde zich
in de vrije Nederlanden als door
de poorten des hemels Ingegaan."
De Commercie Compagnie voerde
nog jaren lang een proces tegen
de assuradeurs, die slechts hadden
verzekerd tegen „de oerikuien van
de zee, daar wil onder conditione
ren het perikel van brand en sprin
gen door evaen vuvr sonder toe
doen des viaots". Zo eindigde één
van de laatste avontuurlijke reizen
door Zeeuwse kooplieden onderno
men. met een fiasco, dat nauwe,
lijks groter had kunnen zijn.
HET BINNENSTE VAN
HET VLOT.
Aan weerszijden en onder de opper
vlakte van het vliegveld zijn enorme
werkplaatsen, voorraadmagazijnen,
kantoren en hangars. Een vliegtuig,
dat geland is, verdwijnt automatisch
in het binnenste van een der U-po
ten, naar allerlei onderhoudswerk
zaamheden en zelfs de meest gecom
pliceerde reparaties kunnen worden
uitgevoerd. Aan dezelfde zijde komt
tevens een meteorologisch instituut.
De ruimte tussen de beide U-poten is
bestemd als haven. Hierin is een for
midabele scheepswerf geprojecteerd.
Ook is ruimte overgehouden voor
twee of drie enorme dokken. Het bin
nenste van de andere U-poot wordt
voornamelijk in beslag genomen door
de werkplaatsen van de scheepswerf,
voorraadkamers enz.
Bovengronds bevindt zich hier een
modern hotel met 300 kamers, badka
mers enz. Iedere kamer heeft tele
foon. Bovendien zijn er juist in de
kromming van de U ongeveer 300 wo
ningen voor het vaste personeel van
het eiland. Maar Henri Defrasse
heeft letterlijk overal op gerekend.
Om de vliegtuig- en bootpassagiers
hét wachten te veraangenamen heeft
hij ook het moderne vermaak gepro
jecteerd, d.w.z. een bioscoop, cabaret,
(Van onze correspondent).
Wenen, April Oosfenryk heeft weliswaar de naam zo'n byzonder
vrolyk land te zyn de zwierige Weense walsen en de aardige Ween-
se operettes komen er immers vandaan'. en Inderdaad leeft men
hier beslist veel luchthartiger en ge makkelijker dan in menig ander land,
maar toch wordt er ook achter de schermen ontzettend veel armoede
geleden.
Vooral de Oostenrykse middenstand, waartoe ik hier allen reken,
die een intelligentie-beroep uitoefenen, is er erg slecht aan toe. Soms
heeft het er veel van weg of hy ten ondergang is gedoemd.
goedkoper dan de gestudeerden: ze
zijn met bescheidener en kleinere
woningen in een volksbuurt tevre
den. waardoor ze minder huur be
talen. Ze kopen niet zoveel boeken
en ze vinden het niet noodzakelijk
veel mooie dingen om zich heen te
hebben, zy denken er niet aan zich
de luxe to permitteren er een eigen
studeerkamer op na te houden om
daar ongestoord en rustig te kun
nen lezen en werken, ze hebben ty-
dens hun werkuren niet zulke du
re kleren en geen netjes uitziende
overhemden mei dassen en boorden
te dragen, ze hebben er over het
algemeen niet zozeer behoefte aan
naar een ernstig toneelstuk of een
wetenschappelijke voordracht te
gaan (waarvoor toch ook alweer
entree betaald moet worden), ze
hebben, omdat ze niet 's avonds
laat nog by een studeerlamp zitten,
niet zulke hoge lichtrekeningen, ze
hoeven thuis geen eigen telefoon te
hebben, en ze geven minder geld
voor papier en brieven en postzegels
en voor brochures, kranten en tijd
schriften uit. Een intellectueel tracht
zijn kinderen zoveel en zolang moge-
lyk te laten studeren, opdat ze later
een vooraanstaande positie in de
maatschappü kunnen innemen. Een
arbeider vindt dat niet nodig, vooral
in Oostenryi; onder de huidige om
standigheden niet, want, zo rede
neert hy, wat hebben m'n kinderen
eraan? Wanneer ze een behooriyk
ambacht kennen, verdienen ze veel
meer dan zo'n intelligente sinjeur,
by wie alles maar vergulde armoe
de is. Een werkvrouw op een uni
versiteit verdient zelfs meer dan 'n
aankomend jurist.
Wanneer we eens nagaan wat
een rechter, een dokter, een inge
nieur en een ambtenaar in dit land
verdienen, en wanneer we hun sa
larissen vergelijken met de lonen,
die de handarbeiders mee naar huis
krygen, komen we tot ontstellende
resultaten. Dan zien we. dat de laat-
sten véél meer verdienen dan de
hoofdarbeiders. Een jonge dokter,
die jarenlang aan een universiteit
gestudeerd moet hebben en die dan
eindelijk een plaatsje ln een zieken
huis gekregen heeft, verdient door
gaans 350 schillingen in de maand.
Een jeugdige jurist, die eveneens 'n
lange studie achter de rug heeft en
die eerst op een kantoor moet wer
ken alvorens zelfstandig te kunnen
optreden, dient met 39(T sch, tevre
den te zijn. Het wordt al héél mooi
genoemd, wanneer een ambtenaar
600 a 800 sch. verdient, en een
hoogleraar aan een universiteit beurt
1200 sch. in de maand.
Nu gaan we eens by de gewone
werklui kyken, die niet zulk een
langdurig cn kostbare opleiding heb
ben nodig gehad en die daarom ook
al veel eerder begonnen zijn hun
eigen geld te verdienen. Het aller
best betaald zynde glazenwas
sers, Zy hebben over de 1770 sch.
in de maand, dat is dus véél meer
dan een universiteitsprofessor! Ddn
hebben we de mannen, die tegels en
vloerstenen op hun plaats leggen:
ze krygen 1435 sch. mee naar huis.
Een los arbeider (zonder speciale
vakkennis dus) ln een bouwbedrijf
krfjgt meer dan 700 sch., dat Is bo
na net zoveel als een rechter, die
maar een maandsalaris van 825 sch.
heeft. Een timmerman verdient ln
dit land evenveel als een rechter (die
toch eerst op fijjjjAÉ
ge ambt bekleeu.
neeft zelfs nog iets méér.
GOEDKOPER LEVEN
Handwerkers leven doorgaans
rijper© leeftijd dit 'ho-
leed), cn een leidekker
wordt bij het „vaststellen" van de
„zwarte" koers gerekend komt
een schilling overeen met ongeveer
16 cent.
Nederlandse toeristen, die naar
Oostenrijk komen, kunnen dit mer
ken aan de pryzen in de hotels.
Wanneer ze 40 schilling moeten be
talen voor 'n kamer zonder ontbijt,
zullen ze vreemd opkijken, daar dit
voor hen liefst over de tien gulden
is. Oostenrijk is tegenwoordig duur
voor vreemdelingen, zelfs duurder
nog dan Zwitserland. Ook voor de
Oostenrijkse geestelijke arbeiders is
de levensstandaard te hoog. Een
rechter kan niet uitkomen met
slechts circa honderddertig gulden
in de maand, maar een glazenwas
ser met meer dan het dubbele wél.
TANTE DOROTIIEE
Een poosje geleden waren de
houthakkers in een streek van Ti-
rol ontevreden met hun lonen. Ze
verdienden weliswaar over de dui
zend schillingen maar ze wilden
meer. Ze stapten dus naar de „Be-
zlrkshauptmann" toe, de hoogste re
geringsfunctionaris van het gebied.
En ze waren stomverbaasd te ho
ren, dat deze, een gestudeerd man,
een paar honderd schilling minder
in de maand verdiende dan zy. Eerst
wilde ze het niet geloven, en toen
zeiden ze: „Er zijn twee dingen mo
gelijk. Of u houdt ons voor de gek,
of ii bent wel dwaas, wanneer u die
baan blijft houden".
In de hoofdstad Wenen zijn vooral
levensmiddelen uit de aard der zaak
duurder dan buiten. Gezinnen heb
ben hier dus meer geld nodig. Geen
wonder dus, dat die goede oude
„Tante Dorothee" steeds heel veel
te doen heeft. „Tante Dorothee"
zo wordt het „Dorotheum", de Bank
van lening in de wandeling genoemd.
Zy zetelt in een reusachtig gebouw
in het hartje van de Weense bin
nenstad en zy houdt er in haast
alle wijken filialen op na.
Elke dag staan er drommen men
sen voor de loketten.
De jongere generatie, die van de
schoolbanken en de universiteiten
komt, voelt er tegenwoordig niet
veel voor in rijksdienst te gaan.
Particuliere ondernemingen betalen
echter over het algemeen ook al
niet veel beter. En daarom willen
veel jongeren het liefst maar naar
de vreemde trekken, vooral naar
verre overzeese gewesten, waar de
toekomst veel aanlokkelijker is.
(Nadruk verboden).
zwembasins,
Fantastisch plan van een Fransman
(Van onze correspondent)
De vliegtuigtechniek is de laatste jaren zo sterk vooruit gegaan, dat zelfs
de grootste verkeerstoestellen zonder moeite de Atlantische Oceaan over
wippen zonder behoefte te hebben aan een tussenlanding. Het ongeluk wil
echter, dat de Pacific een lief stukje breder is, waardoor de sprong zon
der tussenlanding niet gemaakt kan worden. Wel zijn er enkele eilandjes
in de Stille Oceaan, die wellicht in te richten zouden zijn als luchthaven,
doch het feit, dat ieder eilandje tot een bepaald land behoort kan onder
bepaalde omstandigheden ernstige moeilijkheden veroorzaken. Denkt u bv.
eens aan de moeilijkheden der K.L.M., die haar Indië-route moest omleggen.
Met andere woorden: een basis in de Stille Oceaan is altijd een wankel be
zit indien hij geen internationaal gebied is.
FANTASTISCH PLAN.
De Fransman Henri Defrasse heeft
thans ernstige planpen om ergens in
het hartje van de Pacafic een drijvend
eiland te bouwen dat de modernste
lucht- en vlootbasis der wereld zal
moeten worden en een zelfstandige
status moet krijgen.
De ontwerpen, bestekken en teke
ningen zijn thans gereed gekomen en
aan vele grote lucht- en zeevaart
maatschappijen' ter inzage gezonden.
In een brief aan de U.N.O. heeft De
frasse gevraagd of het mogelijk is
zijn eiland een onafhankelijke status
te geven.
Op het eerste gezicht lijkt zijn idee
fantastisch, doch de betreffende des
kundigen achten verwezenlijking, op
korte termijn zeker niet uitgesloten.
Het eiland Defrasse is gebaseerd op
de idee van een gigantisch drijvend
vlot in U-vorm, dat ongeveer twintig
meter boven de zeespiegel uitsteekt.
Alleen het landingsterrein voor vlieg
tuigen is geprojecteerd op een breed
te van 220 meter bij een lengte van
480 meter. Het „eiland" heeft een wa
terverplaatsing van niet minder dan
2.600.000 ton. De ene poot van de U
is vlieghaven.
theater, tennisvelden,
een jachthaven enz.
EIGEN REGERING!
Het eiland zal eigen clectriciteit op
wekken, een eigen watertoren heb
ben alsmede een eigenregering.
Enorme motoren zorgen er voor,
dat de onafhankelijke staat zich zelf
kan voortbewegen, terwijl het gehele
project er op gericht is om een vei
lige navigatie van het eiland zelf te
verzekeren. Bovendien krijgt Defras-
se-eiland zijn eigen radiostation met
echte studio's, alsmede een eigen
krant.
Of er ooit met de bouw van deze
drijvende staat begonnen zal worden,
hangt af van de financiële belangstel
ling der grote lucht- en scheepvaart
maatschappijen, maar aangezien al
meer gebleken is, dat de wonderen de
wereld niet uit zijn, is het helemaal
niet onmogelijk als ge straks een par
tijtje tennis speelt ergens midden in
de Pacific.
Exporteurs vrezen
gebakken peren.
De nieuwe exportregeling voor
groenten en fruit naar Duits
land, die het initiatief aan de
exporteurs zelve laat, is met
gemengde gevoelens ontvangen.
De in Duitsland gestelde ma
ximumprijzen en de dreiging
van hoge importheffingen laten
naar het oordeel van menige
handelaar slechts geringe kan
sen tot enig profijt.
Van dit inzicht getuigt de
volgende advertentie in het
„vakblad voor de groothandel
in aardappelen, groenten en
fruit".
„Combinatie" van ex
porteurs naar Duitsland
zoekt kapitaalkrachtig
persoon om gezamelijk
naar Duitsland groenten
en fruit te exporteren.
Verlies gegarandeerd,
winst uitgesloten.
Brieven onder no. 100,
aan het bureau van dit
blad".
Waarmee niet gezegd wil zijn,
dat de stellers het met deze sa-
tyre geheel bij het rechte eind
hebben.
Beieren blijft weerspannig.
De Beierse regering zal 't staal
parlement verzoeken een volks
stemming uit te schrijven over de
te Bonn aangenomen grondwet
voor West-Dultsland.
Aan de bevolking zullen de vol
gende vragen worden gesteld:
1. Keurt U de grondwet goed?
2. Zo niet, erkent U haar als
bindend voor Beieren ingeval zy
door twee derden van de West-
Duitse staten wordt aanvaard
De regering, die bestaat uit le
den van de Christeiyk-Sociale Unie,
zal de bevolking aanraden de
eerste vraag ontkennend en de
tweede bevestigend te beantwoor
den.
De Amerikaanse delegatie voor
de Parijs© conferentie.
Het Amerikaanse departement
van buitenlandse zaken heeft Dins
dag de samenstelling van de Ame
rikaanse delegatie op de komende
conferentie te Parys bekend g-
maakt.
Behalve minister Acheson zal als
zyn plaatsvervanger dr. Philip Jes-
sup komen en voorts: Robert Mur
phy, John Foster Dulles, deskun
dige van de Republikeinse partij
en Charles E. Bonlen, deskundige
voor Russische zaken.
Een aantal adviseurs, twee as-
slstenten, een perschef en drie se
cretarissen zullen ook deel uitma
ken van de delegatie.
FKUILI ETON
Romao van
MARIA SAWERSKV
EEN SCHILLING 18 CENT
Wa't betekenen nu al die cyfers,
die ik zoëven genoemd heb? De of
ficiële koers van de schilling is
circa 27 Nederlandse cent°n. maar
ln wérkelykheid en daarmee
95
„Ach!"
Reuder had niet aan Beate ge
schreven: vandaar dat de medede
ling van de oude dame haar verras
te. Ze vloog de brief door, die Sabine
Reudcr haar overhandigde cn voelde
haar hart sneller kloppen.
„We gaan natuurlijk in gezelschap
van Felix naar die trouwpartij'
ging de oude dame voort. „Daar kan
ik me nu al op verheugen."
Tante Sabine was trouwens deze
avond over het algemeen bhzondet
opgewekt, terwijl Beate zich daaren
tegen ongewoon zwygzaam toonde.
De weinige dagen, waarin zy Reuder
niet gezien had, hadden haar een
eeuwigheid toegeschenen. Sinds we
ken was ze eraan gewend geraakt
hem dagelijks om zich heen te heb
ben en met hem te praten.
Ik lijk wel niet wys, zei ze tot
zichzelf, toen Sabine Reuder weer
vertrokken was. Waar moet dat in
's hemels naam heen? Hy heeft geen
woord van liefde tegen me gezegd
en hij kan me ook Immers niet Hef
hebben. Hoewel hy toch a1ftjd erg
attent voor me was, zich zoveel
moeitemet dat huls heeft getroost
en... en
Hier brak Beate haar gedachte
gang opzetteiyk af. Ze ging naar
bed. maar ze lag de gehele nacht
wakker.
Ook de volgende ochtend kostte
het haar de grootste moeite zich by
haar dagtaak tc bepalen. Slechts
één gedachte beheerste haar: Reu-
ders terugkeer naar Hasselfeurde.
Zc schold er zichzelf om uit, maar
ze kon er toch niets aan verande
ren.
Hij zal wel weer gauw weg gaan,
dacht ze. Dan zal ik heel lang zyn
stem niet meer horen, zyn gezicht
niet meer zien. Hy zal natuurlhk
een nieuwe reis gaan ondernemen.
Daar zal ik me by neer moeten leg
gen
Het begon donker te worden.
Beate was alleen thuis. Peter had
zyn vrye avond en het meisje had
Beate zelf weggestuurd. Ze had er schrokken
zou haar goed doen.
Beate wilde juist naar haar ka
mer gaan om een warme mantel
te halen, toen er gebeld werd. Wie
kon dat nu nog zijn? Tante Sa
bine wachtte natuurlijk thuis op
haar neef. die vanavond nog zou
komen. Misschien was het dr. Kru-
ger of zyn zuster, die haar nog
even kwamen opzoeken. Ze liep
haastig naar de huisdeur en trok
deze open.
In de schemer buiten stond een
man. Beate's hart scheen een ogen
blik stil te staan. Ze had onmid
dellijk Reuder herkend en van ver
rassing vermocht zij geen woord
uit te brengen.
Ook Felix Reuder sprak niet
direct. Het tafreel daar voor hem
herinnerde hem aan die avond, nu
reeds maanden geleden, toen hy
met Karei in Hasselfeurde was
aangekomen en deze zich in het
huisnummer had vergist, waardoor
hy aan de verkeerde woning had
gebeld. Een meisje had toen de
deur geopend; door het licht u»t
de hal omstraald, had ze in de
opening gestaan. En precies zo
was het nu weer. Het slanke fi
guurtje was hetzelfde en toch een
ander Het licht viel. evenals des
tijds, op het glanzende haar en op
het tere gezichtje.
„Beate", zei Reuder zacht. „Ik...
ik ben het. Je bent toch niet ge-
behoefte aan alleen te zijn. Maar
nu hield ze het thuis toch ook niet
uit en ze besloot nog een flinke
wandeling door de herfsiachtige vel
den buiten het stadje te maken. Dat
„O. nee..."
„Mag ik even binnen komen?
(Wordt vervolgd).