een zweminrichting en een
jachthaven te vlissingen
nieuw haags stadhuis
het hervormd kerkewerk
in zeeland
utïïinmflhhriflli
Zeeuwse Almanak
r"
inning
WILLEM VAN DER REYDEN BLIJFT
MAJOR BINGHAM BESCHULDIGEN
Van Vrouw ioi Vrouw
ZATERDAG 7 MEI 1949
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
3
Plan voor zwembad bestekklaar
Wanneer de grote plannen, die men in Vlissingen heeft, ver
werkelijkt worden, zal deze stadover niet al te lange t\jd een lraai
zwembassin bezitten, waarin landelijke wedstrijden gehonden kannen
worden. Vlak naast dat zwembassinzal een jachthaven ligplaats bieden
aan de jachten en scheepjes van de watersportenthousiasten. Deze
belangrijke voorzieningen hebben op het ogenblik de aandacht van
>t gemeentebestuur, van de dienst gemeentewerken en van de be
trokken sportverenigingen.
De Vlissingse Zwemclub heeft
moeilijke jaren achter de rug. Wei
nig hebben de bestuursleden, die
in Jan. 1925 deze club tijdens
een sneeuwstormpje en hevige
vrieskou stichtten, kunnen den
ken, dat hun zweminrichting door
oorlogsgeweld zou verdwijnen en
dat men het jarenlang zou moe
ten doen met een tamelijk wrak
zwemschip in het kanaal door
Walcheren.
Direct na de oorlog heeft het
bestuur plannen gemaakt om te
komen tot herbouw van de zwem
inrichting op de oude plek aan 't
kanaal en er werden niet minder
dan 4 ontwerpen gemaakt, die in
prosperiteit afdaalden van 80 tot
46 cabines.
DE GEKOZEN PLAATS.
Toen het bestuur zover was, dat
overleg met B. en W. nodig was,
had dit college wel enig bezwaar
tegen de gekozen plaats. Er komt
daar namelijk een Industrieterrein.
Ooi: was het niet onmogelijk, dat
de Waterstaatsdienst een terugkeer
van het zwembad op de oude plek
ongewenst zou vinden.
De directeur gemeentewerken, de
heer C. Ouwehand, kwam toen met
het voorstel een zwembassin aan
te leggen op een terrein circa 600
meter van de Keersluis. Bovendien
streeft de Vereniging voor Water
toerisme naar de aanleg van een
jachthaven en de mogelijkheid zou
dan bestaan naast het zwembassin
tegelijk een jachthaven te laten
graven.
Het bestuur van de Vlissingse
Zwemclub ging in principe met dit
voorstel accoord. Het heeft thans
filannen uitgewerkt voor de stich-
ing van een zweminrichting op
de aangegeven plek. Met veel
enthousiasme is aan deze uitwer
king gearbeid. Thans is het ont
werp voor de zweminrichting vrij
wel bestekklaar.
HET ONTWERP.
Dat ontwerp voorziet in een
zwembak van 50 meter breedte en
85 meter lengte. De bak krijgt
betonnen wanden en een zandbo
dem. Het front van het hoofdge
bouw zal komen te staan langs
de nieuwe weg, die geprojecteerd
is van het wachthuisje 66 naar
de Prins Hendrikweg.
Het hoofdgebouw zal bevatten:
een personeelskamer, een gardero
be-afdeling met kledingberging
voor 160 zwemmers en zwemsters.
Langs het bassin komen aan elke
zjjde 12 wisselcabines voor dege
nen, die hun kleding afgeven in
de garderobe en 44 cabines voor
degenen, die gedurende 3 kwartier
de beschikking willen hebben over
een eigen cabine.
HET BAD.
Het is de bedoeling, dat het wa
terniveau in het bad 30 cm. hoger
komt te liggen dan het niveau van
het kanaal, waaruit het water
wordt opgepompt. Afvoer van wa
ter en van de sceptictanks heeft
plaats ln het aangrenzende jacht-
haventje.
Langs het bad komt aan de
voorzijde een betonnen boord van
3 meter breed, voor de cabines
van 2% meter breed en verder
langs het gehele bad een betonnen
looppad met grasgazons. Aan de
achterzijde wordt het bad afgeslo
ten met een groot grasgazon, dat
gelegenheid biedt voor zonnebaden.
In het grote bad wordt een klei
ne bale geprojecteerd van 25 bij
8 meter diepte 1 m. 10 voor
de leerlingen.
Voorzieningen om het polospe-
len te vergemakkelijken, om zeven
banen van 50 meter en 5 banen
van 25 meter uit te zetten, zullen
met de drie springplanken de uit
rusting van het bad complemen
teren.
DE KOSTEN.
Nu het plan bestekklaar is, zal
men tot een definitieve kostenbe
rekening kunnen overgaan. Voor
de herbouw van het bad langs het
kanaal had men destijds voorkeur
voor een plan, dat ongeveer
60.000 zou kosten.
Met hulp van het gemeentebe
stuur zou bij uitvoering van dat
plan een sluitende exploitatie wel
mogelijk geweest zijn. Ook nu ver
wacht men, dat met steun van t
gemeentebestuur de nieuwe plan
nen redelijk gefinancierd kunnen
worden. Daarover zal uiteraard de
gemeenteraad het laatste woord
moeten spreken.
Voor het actieve bestuur van
de Zwemclub dat zijn de heren
P. Vijn, vice-voorzitter, J. v. d.
Heuvel, secr., J. de Jong, penning
meester (van de oprichting af) en
A. D. de Wolf, commissaris zou
het mooie- bekroning van hun werk
zijn, indien het bad het volgend
jaar, als de vereniging haar vijf-
en twintig jarig bestaan viert, in
gebruik genomen zou kunnen wor
den met een groot landelijk zwem
feest.
Extra deviezen voor
automobilisten en motorrijders.
Blijkens een mededeling van de A.N.
W.B. kunnen zij, die per motorvoertuig
naar Frankrijk willen reizen een devie-
zenvergunning verkrijgen. Op vertoon
van deze vergunning en van hun triptiek
of carnet bij de bank kunnen zij extra
deviezen krijgen ter bestrijding van de
kosten welke het gebruik van dit motor
voertuig meebrengt. De toewijzing be
draagt voor de reis door België ten hoog
ste B. frs. 250.— en voor Frankrijk zelf
de tegenwaarde van ten hoogste t 100.
Voor het reizen per auto of motor rij-'*
wiel naar Zwitserland is een soortgelijke
regeling getroffen. De bedragen zijn in
dat geval ten hoogste resp. B. irs. 500.—
en Franse fr. 8000.—. Een toeslag in Zwit
serse frs. wordt dus niet gegeven.
Deze extra dveiezen worden slechts aan
de houder van het grensdocument ver
strekt en niet aan eventuele medereizi
gers.
Historische steen voor het
nieuwe K.L.M.-gebouw.
GESCHENK VAN KONINGIN JULIANA
Op 24 Mei a.s. zal het hoofdkantoor
van de K.L.M. bij de Witte Brug in Den
Haag officieel in gebruik worden geno
men. Bij deze plechtigheid zal Z.K.H.
Prins Bcmhard een steen van historische
waarde aanbrengen. Deze steen is in de
17e eeuw overgebracht naar Nieuw-Am-
sterdam en werd doar Franklin D. Roo
sevelt in het eerste jaar \-an zijn presi
dentschap in 1933 aan het Stedelijk Mu
seum van New York geschonken. Dit mu
seum heeft in 1946. ter gelegenheid van
de opening van de K.L.M.-luchtlijn Am
sterdamNew York v.v. de steen aan
geboden aan H.K.H. Prinses Juliana, met
het verzoek hieraan een bestemming te
willen geven. H.M. heeft de steen aan de
K.L.M. ten geschenke gegeven met het
doel hem in het nieuwe hoofdkantoor der
maatschappij te laten aanbrengen.
200 MOEDERDAGTAARTEN.
De Amsterdamse banketbakkers
hebben Donderdag aan de echtgenote
van Amsterdams eerste burger, mevr.
d' Ailly een moederdagtaart aangebo
den. Tegelijkertijd weTd aan 200 jon
ge moeders, eveneens een moederdag
taart geoffreerd.
Deze vooroorlogse traditie is. nu
öc grondstoffen-voorziening het we
derom mogelijk maakt, in ere hersteld.
Burgemeester legde eerste steen
(Van onze Haagse redacteur)
„Wij. Burgemeester en Wethouders van 's-Gravenhage. stellen hierbij
vast. dat wij heden, 5 Mei 1949, op de dag, dat wij voor de vierde maal de
bevrijding van de Duitse overheersing herdenken, de eerste steen leggen
voor het nieuwe stadhuis onzer gemeente". Zo begint de tekst van de
oorkonde, die burgemeester mr. W. A. J. Visser Donderdagmiddag onder
de eerste steen van het indrukwekkende stadhuis-in-aanbouw op het
Alexanderveld heeft ingemetseld. Dit was bet hoogtepunt van de feeste
lijkheden in de derde stad des lands, die z.o moeilijk haar houding weet te
vinden, sinds zij geen residentie meer is. Een enigszins geforceerde plech
tigheid overigens, want de aanbouw van het stadhuis en de bevrijding bie
den weinig corr.eeiischappelijks.
Uit het feit. dat de gemeente het
zo kort na de oorlog nodig heeft ge
vonden te beginnen met de bouw van
dit stadhuis, terwijl er zulk een nij
pend tekort is aan woningen dat
eer groter dan kleiner wordt en
dat de regering daartoe haar toestem
ming heeft verleend, kan men tot de
slotsom komen, dat er hier van een
noodzakelijkheid sprake is. Daarover
is geen twijfel mogelijk.
UIT 1564.
Het tegenwoordige stadhuis dateert
van1564. toen Die Haghe een
knus dorp aan de duinrand was, ge
leund tegen het enigszins vreemd
soortige kasteel, dat een graaf van
Holland, die gekozen was tot koning
van het Heilige Roomse Rijk (Duits
land) had laten bouwen en dat nu
dienst doet cis zetel van de Staten
Generaal en van een deel der rege
ring. Het sierlijke gbouwtje aan de
Groenmarkt werd in 1733, toen het
dorp een stad van 34.000 inwoners
was geworden, vergroot en in 1880,
toen men 100.000 Hagenaars telde, nog
eens. zodat het langzamerhand een
allegaartje van bouwstijlen is gaan
vertonen. Nu bedraagt het aantal in
woners van de stad, die nog altijd de
zetel van het parlement en regering
is, al heel wat meer dan een half
millioen, terwijl de gemeentelijke be
moeiing bovendien sterk is toegeno
men. Tal van diensten zetelen elders,
STEMMEN UIT DE KERKEN
Nieuwe toestand in Zeeland voorbereid
GEEN GOUD ALLEEiv
Toen de heer J. J. van den Bergen
uit Biggekerke ons onlangs enthou
siast meldde, dat hij de nachtegalen
reeds half April had horen zingen,
toen hebben wij hem op deze plaats
een benijdenswaardig man genoemd.
Wie woont er zo schoon, daar aan
de duinrand, met zoveel nachtegalen-
romantiek als hij? Dat vroegen wij
ons af.
Maar nu ligt er weer een brief uit
Klem Valkenisse. En de schrijver
toont aan, dat hij geen benijdenswaar
dig man is. Een vlaggestok om op
Koninginnedag de vlag uit te steken
heeft hij niet. Het moet geschieden
oan een stuk ijzeren buis met een
suikerbiet in een oranje zakdoek als
uiaggestokpunt. Hij is aan alle zijden
van zijn huis omringd door de be
faamde bordjes Verboden Toegang.
Leoe Yry Nederland! roept hij uit.
«i h*tSueen zwaar getroffen oorlogs-
siacntofjer en van vergoeding der
schade heeft hij nog steeds niets ge-
"1 j s kvi u)il gaan schilderen,
u»ant dc heer van den Bergen is
kunstschilder, ach, dan zijn daar op-
nieuw die befaamde bordjes
~.eJs 'iet viooie rijwielpad is afge
stoten en de tweeduizend jaar oude
duinweg naar zee en strand.
Ge ziet: al hoort ge de nachtegalen
zingen, het is niet alles goud, wat er
olmkt. „Mijnheer, mag ik u vragen
eens naar mij toe te komen, dan kan
u..,et een en ander laten zien",
schrijft de schilder.
We komen!
En tenslotte nog eenmaal de nach
tegalen. Er kwam nog een reactie,
zen merkwaardige. Een totaal onver
wachte. En ook zij bewijst, dat het
hiet alles goud is wat er blinkt.
„Meneer", zo luidde de mededeling,
,,u kunt naar het. zingen van de nach
tegalen verlangen, wij verwensen het.
De hele zomer moeien we de ramen
dicht houden van. de slaapkamers,
want de nachtegalen zingen zo lang
en zo luid, dat geen mens er van sla
pen kan
Commissie van bijstand
benoemd.
De grondlynen van het ontwerp
kerkorde, die op het ogenblik in elke
bijeenkomst van de Generale Syno
de in bespreking komen, zyn: van
beneden naar boven. De Gemeenten
vormen het brede draagvlak van de
Kerk. Door de Classicale Vergade
ringen, waar alle Gemeenten verte
genwoordigd zijn, wordt allereerst
leiding gegeven aan het kerkelijke
leven in de classis. Hier worden ook
fekozen de afgevaardigden voor de
'rovinciale Kerkvergadering en de
Generale Synode.
Er ls nog al eens de opmerking
gemaakt dat het kerkelijk leven m
de Hervormde Kerk steeds meer
wordt gecentraliseerd op het bureau
van de Generale Synode.
Dat vandaar stuwende invloed is
uitgegaan in de jaren van bezetting
en ook daarna, is zonder twijfel. Dat
er menigeen is in de Hervormde
Kerk, waar vroeger een ieder kon
doen wat goed was in zijn ogen, die
bezwaren heeft tegen de wijze
waarop leiding gegeven wordt, is,
gezien van het verleden, te verstaan.
Dat na de bevrijding de bezwaren
luider werden geuit dan voordien,
is ook te begrypen. Maar onbillijk
is het als men beweert dat het gehe
le streven is om in Den Haag heel
het kerkelijke leven samen te trek
ken. Zekere centrale organen heeft
een kerk nu eenmaal nodig.
CLASSIS-WERK
Het ontwerp kerkorde echter laat
grote mogelijkheden voor een eigen
ontwikkeling natuurlijk ln ver
band met het geheel der Kerk
in classis en provincie.. Er wordt
verwacht dat de classicale vergade
ringen geen bijeenkomsten zullen
zy'n van Gemeenten die los naast el
kaar staan, maar dat zij zich geza-
melijk verantwoordelijk zullen weten
voor alle Gemeenten dit tot de clas
sis behoren. Zii zullen moeten over
leggen op welke wijze het kerke-
werk in hun streek het beste tot
uiting kan komen als een werk van
alle Gemeenten gezamenlijk.
Hetzelfde kan ook worden gezegd
van de Provinciale Kerkvergadering,
die „leiding moet geven met na
me door middel van haar breed mo-
deramen en van haar organen van
bijstand aan het leven en wer
ken der kerkprovincie op haar ver
schillende arbeidsvelden en ter hand
moet nemen al wat het kerkelijk
leven in de kerkprovincie kan be
vorderen". Aldus art. 8 van ordinan
tie 1.
Dit is breed opgevat. Hier liggen
vele mogelijkheden. Het is denkbaar
dat het kerkewerk in de ene pro
vincie een enigszins ander karakter
zal krygen dan in een andere. Dit
is zelfs gewenst ook, daar. door de
historische ontwikkeling, iedere pro
vincie van ons land een eigen ka
rakter heeft.
VOOR ZEELAND
Dat deze verschillende mogelijk
heden er zijn, is vooral voor de pro
vincie Zeeland gewenst. Door haar
ligging is zij een van de uiterste
hoeken van ons land. Hierdoor komt
gemakkelijk de gedachte op dat zij
vergeten wordt. Bovendien is zij nog
weer verdeeld ir. verschillende eilan
den, die ieder een eigen aard hebben.
Daar de landbouw nog steeds de
voornaamste bron van bestaan is,
gen de zaken, ook kerkelijk, hier
gszins anders dan in de rest van
ons laad: „Gij Zeeland zjjt ons ei
gen land".
Wanneer de nieuwe kerkorde van
de Hervormde Kerk ingevoerd wordt,
zal dit voor Zeeland zeker niet be
hoeven te betekenen dat men meer
van de centrale leiding afhankelijk
wordt dan dit vroeger het geval was.
Het is te hopen dat uit de provin
cie zelf de stuwende krachten voort
komen die in de toekomst leiding
weten te geven. Hier zal men meer
met de eigen aard van onze pro
vincie rekening kunnen houden dan
dit van Den Haag uit mogelijk is.
Het is eveneens te hopen dat de
Gemeenten in de verschillende de
len van de provincie zich steeds meer
voor elkaar verantwoordelijk zullen
weten.
SOCIAAL EN
LEVEN
CULTUREEL
Onlangs hebben een paar kleine
berichten in de krant gestaan met
betrekking tot de Hei-vormde Kerk
in onze provincie. Hier is reeds ge
plaatst een secretearis van „Kerk en
Wereld". Ziin werk zal zijn geregeld
met de Wika's die Ln Zeeland wer
ken contact te houden. Maar tege
lijk is het de bedoeling dat hy wordt
ingeschakeld in het kerkelijk werk.
De Algemene Synodale Commissie
heeft, op verzoek van het Provin
ciaal Kerkbestuur, een bedrag toe
gestaan. opdat daarmee, gedeeltelijk
althans voor de eerste jaren, de
kosten worden bestreden.
Wat is de bedoeling van dit al
les? Het Provinciaal Kerkbestuur
heeft de mogelijkheid gezien, dat in
ons gewest, reeds eer de nieuwe
kerkorde wordt ingevoerd, te gaan
werken naar haar bedoelingen.
Behalve het directe kerkewerk,
dat voorop staat cn moet blijven
staan, is er een breed terrein van
sociaal en cultureel leven, waarmee
iedere Kerk in aanraking komt. Dit
terrein is, naar de gegevens door de
Stichting Zeeland gepubliceerd, in
onze provincie in veel opzichten ver
waarloosd. Het diaconale werk van
de Kerk hangt hiermee samen. No
dig zal zijn een centrum, waar alle
kerkelijke gegevens samenvloeien.
COMMISSIE VAN BIJSTAND
In het ontwerp-kerkorde is er
sprake van een Provinciale Commis
sie van Bh'stand, die aan de Prov.
Kerkvergadering advies zal moeien
geven. Door het Prov. Kerkbestuur
is reeds zulk een commissie be
noemd, die binnenkort met haar
werkzaamheden zal beginnen. Moge
lijk is {lat deze commissie zich in
kleinere zal splitsen voor bepaalde
onderdelen van het kerkebezoek.
Moge er op verschillende terrei
nen in onze provincie een ach
terstand zyn, in dit alles ligt een
vooruit grijpen op de toestand
die komen zal en hier mogen we
zeggen dat we de andere dele-n
van ons land een stap vooruit
zUn.
Het initiatief is genomen door het
Prov. Kerkbestuur en het begin is
cr. Maar nu is nodig dat dit gedra
gen wordt door het brede vlak van
de Gemeenten. Indien het mogelijk
Ls de verschillende delen van onze
provincie kerkelyk meer tot een een
heid samen te smeden, zal Zeeland
aan de andere delen van de Her
vormde Kerk een richting hebben
aangewezen, die kan worden inge
slagen, onafhankelijk van het invoe
ren van een nieuwe kerkorde.
H.
De raad van Bergen op Zoom be
sloot subsidie te verlenen in een eventu
eel tekort van de Bihato-tentoonstelling,
die van 4 tot 13 Juni gehouden wordl.
Voor het eerst na 10 jaar krijgen de mu
ziekverenigingen weer subsidie voor het
geven van openbare concerten.
het stadhuis, rondom in het drukke
binnenstadsverkeer gelegen, kan niet
groter gemaakt worden, zodat een
andere oplossing nodig was. Tot dat
inzicht kwamen B. en W. dan ook
in1910. Sedertdien zijn tientallen
jaren verstreken met plannen maken,
die ik maar niet zal opdiepen.
Op 6 November 1929 besloot de ge
meenteraad tot de bouw van een
nieuw stadhuis op het Alexanderveld,
een voormalig excrcitieterrein, gele
gen achter dc tuinen van een gedeel
te der herenhuizen aan de Javastraat
cn het Nassauplein. Een vreemde
plaats, bijna ontoegankelijk voor het
verkeer, onvindbaar vóór een vreem
deling. een heel eind buiten de grach
ten, die de oude stadskern omsluiten.
Dc gehele omgeving zal door middel
van een doorbraak en een passende
bebouwing „aangekleed" moeten wor
den, wil men straks anders dan via
een tuinpad over een grasveld ter
plaatse kunnen geraken. Er kwam
een prijsvraag en op 5 Augustus 1935
kon de raad tenslotte het ontwerp
van de architect J. Luthmann goed
keuren.
Voor 468,3 miilloen dollar
aan MarshalLhulp.
De speciale missie in Nederland van de
E.C.A. heeft bekend gemaakt, dat Neder
land in Maart van de E.C.A. aankoopver
gunningen voor herstelgoederen heeft
ontvangen tot een bedrag van 29 millioen
dollar. Dit cijfer is het meest recente
maandcijfer, dat te Parijs gepubliceerd is
door het bureau van de Amerikaanse spe
ciale vertegenwoordiger in Europa. Dit
bureau deelde ook mede, dat in do afge
lopen 12 maanden Nederland in totaal
aankoopvergunningen heeft ontvangen tot
een bedrag van 468.3 millioen dollars.
Nederland noemt aldus de vijfde plaats
in op de lijst van landen, die in het ka
der van het Europese herstelprogramma
dollarhulp ontvangen, liet totaalbedrag
aan aankoopvergunningen over de 12
maanden ls voor alle E.R.P.-landen
4.770.000.000 dollar.
De aankoopvergunningen voor Neder
land ln Maart hadden voor 8.8 millioen
dollar betrekking op non-ferrometalcn.
voor 5.4 millioen dollar op Ijzer- en «taal
producten en voor 4 6 millioen dollar op
voertuigen en uitrusting. merendeels
vliegtuigen en onderdelen.
Helderziende wist broche te
bemachtigen.
Het Gerechtshof te Amsterdam veroor
deelde dc 34-jarige Amsterdamse kellner
A. \V. V.. in hoger beroep conform de
eis tot zes maanden gevangenisstraf, V..
die onder de naam .Pierre Toecal" een
helderziende-piactijk uitoefende, was ln
December 1947 op Texel. Hij hield daar
consulten cn bewoog een van zijn cliën
ten tot het afgeven van een gouden
broche, die haar ongeluk zou brengen.
Toen de vrouw baar broche enige uren
later terug wilde hebbel), was de helder
ziende met de broche verdwenen.
voor de duur van bijna 7 jaar. Op 31
Maart 1947 stak burgemeester mr. S.
J. R. de Monchy. kort voor zijn aftre
den. de eerste spade in de grond,
waarna de bouw van fundering en
betonskelet een aanvang kon nemen.
Daar is men nu nog mee doende. Het
De eerste aanbesteding zou geschic- zal zeker 12 k 15 jaar duren alvorens
den inMei 1940. de fatale maand
voor heel Nederland. De inval bete
kende natuurlijk uitstel, in dit geval
burgemeester Visser met zijn staf de
verhuiswagens moot laten voorkomen.
Nadruk verboden.
llRWIIIRligmiRIIIHIff.
i1 "ir'nimrriirtiftft
Sa&laljtfi
Het ontwerp van architect Luthnian
Waarom werd hij niet als getuige opgeroepen?
Onderhoud met de voormalig
geheim agent In Norwich.
Onze Londensc correspondente had"
dezer dagen een interview in zijn
woning in het Engelse kustplaatsje
Norwich met de voormalige Ne
derlandse geheime agent Willem
van der Reyden, wiens naam reeds
enige malen is genoemd in verband
met het England-Spiel. Zoals be
kend. heeft de Raad van het voor
malig Verzet hem onlangs beschul
digd van verraad, waarop van der
Reyden gereageerd heeft met de
mededeling, dat hy het Alg. Ned.
Persbureau en de kranten, die dit
bericht publiceerden, een proces
zal aandoen.
De brief ligt al een tijdje
op antwoord te wachten,
cn de schrijver heeft mis
schien gedacht, dat Sas-
kia hem niet ontvangen
had. Toch welk: huisva
der van een groot gezin,
die zo eerlijk en te goe
der trouw opkomt tegen
stellingen die Saskia
nooit heeft neergeschre
ven. Het lange epistel
kwam binnen, naar aan-
leiding van de Vrouwen-
praat: Zij zijn ons eigen
dom niet.
U weet wel: die beruchte
moeder uit Boston was
de aanleiding. (Ondertus
sen is er wéér een ma
ma, ditmaal uit Brooklyn
bijgekomen, die een zoon-
met-baard achter een
dichtgemetselde kamer
deur jarenlang gevangen
heeft gehouden. Ameri
kaanse vaders beginnen
mij meer en meer als een
soort uiterst tamme huis
dieren voor tc komen).
Goed: Saskia had enige
relatie ontdekt tussen
deze moeder-cipierse en
enige moeders van haar
kennis, die ook naar wil
lekeur over het lot van
haar kinderen beschikten.
Daartegen komt de brief
schrijver in verzet.
„Wanneer nu een goede
vrouw en moeder, die
zich voor haar kinderen
uitslooft, een verlangen
naar hulp uit, kan daar
iets misdadigs uit spre
ken? Neen. die beide
vrouwen zijn niet met
elkaar te vergelijken. U
zoekt in de goede moe
der iets van het sterke
egoïsme dat de andere
moeder tot haar verkeer
de handelingen heeft ge
bracht".
Zo komen nu de mis
verstanden, de hete hoof
den, de ruzies, de fami
lieveten en zelfs de oor
logen in de wereld. Het
is merkwaardig, op hoe
eigenaardige wijze wij
allen de kust van lezen
verstaan. Saskia maakt
daarop voor zichzelf heus
geen uitzondering, cl doet
zij eerlijk haar uiterste
best om alle geschrift,
dat zij in handen krijgt,
zo eerlijk en objectief
mogelijk te lezen. Maar
een mens is maar een
mens, en objectiviteit een
héél moeilijk aan te le
ren eigenschap. Getuige
de vele driftige, geprik
kelde en dikwijls onheu
se commentaren die wij
in allerlei vorm in de
wereld van onze dag te
genkomen heus niet
alleen in de krant. La
ten we eerlijk zijn: Als
ren politieke of gods
dienstige tegenstander iets
beweert, beginnen wij al
met een zekere wrevel te
lezen, ervan overtuigd
zijnde dat wij het na de
laatste zin tóch roerend
óneens met hem zullen
zijn. En als de Nederland
se gedelegeerde in de
Veiligheidsraad ook maar
zijn mond opendoet staat
Jiet al bij verscheidene
leden vast, dat hij bij
voorbaat en onherroepe
lijk ongelijk heeft
Dit is een hele omweg
om tot het punt in kwes
tie te komen, namelijk
dit: Dat mijn geachte
briefschrijver mij iets
verwijt, dat ik niet ge
zegd heb. Dc jonge boe
renvrouw, die zich inder- 1
daad voor haar kleine
tweelingen uitsloofde,
uitte niet een volkomen
begrijpelijk verlangen
naar hulp nee, zij ré
kend e daar vanzelfspre
kend op.
Het was een rekensom
metje: Nu sloof ik me
uit, goed. Dat kan kwa
lijk anders. Maar over
zegge twintig jaar, kom
ik aan bod. Dan zeg ik
op mijn beurt: Ziezo da
mes: Aanpakken. Voor
wat hoort watNee.
zij zei dat niet met zo
veel woorden. Maar haar
toon, zelfs de manier
waarop zij opstond en de
deur uitging, waren wel
sprekend genoeg. En de
ze redenering noem ik
door en door egoïstisch.
Deze vrouw beschouwde
haar kinderen als haar
eigendom, dat zij goed
verzorgde, zeker, maar
waarvan zy te zijner
tijd profijt wou trekken.
Antwoord aan
een huisvader
En in dat heerszuchtig
bezittende egoïsme was
zij, zij het in veel zwak
kere mate. de collega van
die Amerikaanse moeder,
die alleen tot de uiterste
consequentie ging.
Mijn briefschrijver haalt
als voorbeeld van zo'n
alleszins geoorloofd reke-
nen-op-hulp het geval
aan van een groot gezin,
ivaarvan de moeder de
taak werkelijk niet lan
ger alleen aan kan, en
nu haar oudste meisje
thuis neemt als hulp. Dat
is toch geen egoïsme, zegt
hij.
Indien dit werkelijk niet
anders kan, en de veer
tienjarige heeft geen an
dere verlangens dan de
hele dag gezellig samen
met moeder kamers te
doen, af te wassen, te
naaien en te strijken, dan
ziet zelfs een argwanen
de Saskia daar geen been
in. Maar weet u: ik houd
altijd zo mijn hart vast
voor die oudste-meisjes-
thuis. Wanneer zon' pas
afgestudeerd schoolkind
in een winkel of op een
atelier komt, dan is daar
een strenge Arbeidswet,
eventueel mét sterke arm,
die ervoor waakt dat zij
niet meer dan de toege
stane uren per dag
werkt, dat zij behoorlijk
lijd voor eten en zelfs re
creatie krijgt en haar
vaste vrije dagen.
Maar het-oudste-meisjc-
thuis, dat al zo handig
isIk zou uit rijke en
vaak bittere ervaring de
moeders op het hart wil
len binden: Behandel zo'n
kind toch als een volsla
gen vreemde, zodra het
op werktijd aankomt.
Stuur haar toch op tijd
naar buiten, geef haar
échte vacantie-dagen en
gun haar óók eens een
avond, waarop zij zomaar
zit te lezen, ook al lig
gen er stapels kapotte
kousen. En vooral, voor
al: Laat haar toch, des
noods met dwang, een
beroep leren, en dat zo
grondig mogelijk, opdat
zij altijd niet alle
meisjes trouwen in
haar later leven zélf haar
kost zal kunnen verdie
nen. SASKIA.
F
In een artikel van de England-
Spiel-serie heeft onze speciale me
dewerker daarna het een en ander
over de rol van Willem van der
Reyden verteld en veel van wat
daarin medegedeeld wordt, vond
bevestiging ln het relaas, dat van
der Reyden zelf aan onze Londen
sc correspondente deed.
Van der Reyden verzekerde nog
maals mul mkkelyli, dat' hy het
standpunt; van majoor <le Graaf,
die de schuld voor liet slagen van
het England-Spiel schuift op het
verraad van de Engelse majoor
Seymour Bingham, deelt.
Ik onderschrijf Kas de Graaf
volkomen. Bingham was de verra
der van liet. England-Spiel. Ik
hoefde de Duitserft neus niets meer
te vertellen; ze wisten alles. Zelfs
Eredes met welke meisjes ik in
onden op stap ging in 1941. Allo
bijzonderheden waren haarfijn be
kend.
Van der Reyden vertelde ook
hoeveel moeite hij in Nederland,
en in Engeland heeft gehad om
zich na de oorlog tc identificeren.
Maior Bingham, onder wiens di
recte leiding hij als geheim agent
gewerkt heeft, was in Londen niet
te bereiken en op het War Office
waren geen papieren over hem
van der Reyden aanwezig.
Die had Bingham natuurlijk
vernietigd, zegt van dor Keyden,
die bovendien meent, dat deze ook
zyn persoonlykc eigendommen, die
hem werden afgenomen voor hy
naar Nederland werd gezonden,
moet hebben laten verdwijnen.
Later kreeg hy. toen hij er ein-
delyk in geslaagu was zien te doen
identificeren, nog 1000 pond sala
ris als geheim agent uitbetaald,
maar nas nadat nij een eed van
geheimhouding had afgelegd.
WAAROM MET
OPGEROEPEN?
Tenslotte vertelde van der Rey
den ln het onderhoud met onze
correspondente, dat hij met ziin
Engelse vrouw, met wie hij in
November 1945 getrouwd is. tot
8 Juli 1948 in Nederland heeft ge
woond. Ze zijn toen naar Engeland
teruggegaan, omdat mevrouw van
der. Reyden het verschrikkelijk
vond in Nederland. Bijzonder
vreemd vond de heer van der Rey
den het, dat dc Nederlandse justi
tie hem in die tyd nooit heeft op
geroepen om te getuigen in dc pro
cessen tegen Poos, Slagter en
Schreieder. Hy was toch. behalve
Lauwqrs, de enige overlevende
agent, die bij deze zaken betrok
ken was.
Ik woon hier openlijk in Nor
wich en dat weet ae Nederlandse
justitie ook.
Zo eindigde het onderhoud mei
de man, die in het nog steeds niet
volledig opgehelderde England-
Spiel in elk geval toch een rol
heeft gespeeld. Dat zijn verhaal op
menig onderdeel niet „klopt",heelt
onze speciale medewerker reeds
aangetoond in zijn achtste artikel
over het Englana-Spiel, dat wij op
23 April publiceerden.