Gespannen atmosfeer om
de Eltenberg
Matthias Plumakers liever
Nederlander dan burgemeester
Nieuw Walcheren was
actief in 1948
Industrie-arbeiders en
rentetrekkers tegen, boeren
vóór de grenscorrecties
In Venray ging
men spitten
Exclusief interview mei
de Amisbürgemeisier
Elten
van
Zeeuwse Almanak
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 23 APRIL 1949
(Van onze reizende redacteur)
Theodor baron von Lochner, Amtsbürgemeister over de ge
meenten Eltcn, Hüthum en Borgjees waarvan de eerste Ne
derlands wordt voelde zich niet helemaalop zijn gemak,
toen ik hem dezer dagen een bezoek bracht.
„Men moet", zeide hU, „>n deze tijd voorzichtig zyn roet hfct
ontvangen van Nederlanders. Dat wordt zo gauw verkeerd uit
gelegd en dan krijgt men last met de anti-grenscorrectiebc-
weging". Aldus luidde de op verontschuldigende fluistertoon
uitgesproken toelichting bij dc schielijke begroeting aan de
deur, die mü defed denken aaneen samenzwering uit de bezet
tingsjaren, tegelijk gevaarlijk en romantisch, zich afspelend
in een gespannen atmosfeer.
De atmosfeer was gespannen
te Elten en dat is zij nu wel
licht in nog hogere mate. Men
weet. dat „het" gaat gebeuren,
maar over de consequenties en
dc gevolgen er van tast men
nog volkomen in het duister.
Mijn bezoek viel op de dag, dat
de Eerste Kamer het grenscor
rectie-ontwerp in openbare be
handeling nam. Terstond aan de
slagboom bleek al met welk
een grote aandacht de zitting
gevolgd werd.
Wat ïriïj betreft, zei een
Nederlandse douanier, komt er
niets van die grenscorrecties.
Moet ik nu straks kilometers
ver naar het Oosten verhuizen
en met mijn gezin temidden
van die Duitsers gaan wonen?
Want of ze de slagboom en die
palen nu verplaatsen, het blij
ven dezelfde soort mensen en
veel animo om te verneder
landsen hebben ze nog niet ge
toond.
WE GAAN VERHUIZEN...
En wat gaan jüllie doen
als de zaak doorgaat? vroeg ik
bij de Duitse grenspost.
Het lakonieke antwoord op
mijn vraag, die in de landstaal
was gesteld, kwam in het Ne
derlands en. nog wel neuriënd
op een bekende wijs:
We gaan verhuizen, wie
gaat er mee
Buiten waren geüniformeerde
beambten bezig de weegbrug af
te breken. Dat was wel wat
voorbarig, want er was op dat
ogenblik nog niets beslist, maar
men twijfelde al niet meer, on
danks België (uitstel) en Lu
xemburg (afstel). Reeds waren
tientallen ambtenaren en ook
burgers met have en goed naar
„veiliger" oorden vertrokken.
Bij elk groepje mensen kwam
steeds weer hetzelfde onder
werp van gesprek naar voren:
Gebietsübertragung.
Dr. Arnold is terug, hoor
de ik iemand zeggen, en vol
gens de radio moet hij ver
klaard hebben, dat de Eerste
Kamer er toch niets meer aan
veranderen kan
DE VROUW VAN DE
BURGEMEESTER.
Mevrouw de barones, echtge
note van de burgemeester, kon
dc gang van zaken ook niet
goed volgen. Zij was slecht ter
been, doch wélbespraakt, licha
melijk gebonden aan haar sta
tige woning, maar in de geest
meelevend met wat er ver
rondom gebeurde.
Hoe ziet dat nu, wilde zij
weten, Washington, Londen, Pa-
rijs en Den Haag zijn het eens
geworden over de grenscorrec
ties, het kabinet en de Konin
gin zijn er voor, de Tweede Ka
mer heeft met een grote meer
derheid ja gezegd, wat moet die
Eerste Kamer dan nu nog?
Ik legde het haar uit. Het Ne
derlandse stelsel der parlemen
taire democratie bleek haar
vreemd te zijn, maar zij stelde
er yeel belang in.
Freule von Lochner, de doch
ter de huizes, serveerde koffie
in sierlijk Saksisch porcelein
en droeg de suikerklontjes aan
op een zilveren schaaltje: een
eenvoudig modern meisje (dat
bovendien vlekkeloos Neder
lands bleek te spreken)scherp
contrast met de achterwand van
de grote salon, waar de geschil
derde portretten pronkten van
indrukwekkende en ouderwet
se voorvaderen. De Von Loch-
ners behoren tot de kleine
landadel; de laatste telg ('s bur
gemeesters zoon is gesneuveld)
had zich z'n hele leven bezig
gehouden met werkzaamheden
op zijn boerenhoeve en de ver
zorging van een bos op dc hel
ling van de Eltenberg, totdat
op 1 April 1945 na een hevig
trommelvuur de Canadezen
kwamen en hem verantwoorde
lijk stelden voor een goede
gang van zaken in de drie ge
meenten, die daar zo bekneld
lagen tussen Nederlandse ge
bieden. Later waren er plaatse
lijke verkiezingen gehouden en
de bevolking had hem toen
gaarne op het zadel "laten zitten.
Er was echter, gelijk dat overal
in de Britse zóne het geval is,
een Amtsdirektor naast hom
gekomen met administratieve
verantwoordelijkheid.
IIET GAAT OM
3600 MENSEN.
Hoeveel mensen wonen er
in het gebied, dat Nederlands
wordt, vroeg ik.
In de gemeente Elten. al
Toen op 1 April J945 de Eltenberg in Canadese banden viel was In
de voorafgaande dagen een helse regen van 13,000 projectielen op
deze 77 m. hoge heuvel neergedaald, tengevolge waarvan zowel het
Kurhotel (van waaruit deze foto genomen is) als de Stiftskerk
zwaar geleden hebben. De toren van dit eens bijzonder fraaie ge
bouw reikte tot 83 m. boven de top van dc heuvel en is nog steeds
tot ver in dc omtrek te zien. Het was de kerk van het souvereine
Keizerlijke rijksstift Hóch Elten voor Adellijke dames, dat als zo
danig bestaan heeft van 963 tot 1803. De Eltenberg zou een interes
sant toeristenoord kunnen zijn, ware het niet, dat de bebouwing
voor een groot deel tot puin en de bebossing ook al ten gevolge
na-oorlogse Nederlandse houtvorderingen voor een nog gro
ter deel tol wildernis zijn vervallen.
dus baron von Lochner. 3600;
de maatregelen hebben echter
ook betrekking op een stukje
van Hüthum, maar dat is bijna
onbewoond.
En hoe zijn hier dc politie
ke verhoudingen?
In de gemeenteraad zitten
zes Christen-Democraten (Ka
tholieken) en vijf Sociaal-De
mocraten. Er wonen echter in
deze streek ook nog zoveel pro
testanten. dat zij een eigen kerk
en school hebben. De bevolking
is verdeeld over het stadje El
tcn, de nederzetting Hoch—El
ten op de berg en de buurt
schappen Grondstein. Stein-
ward. Leege Heide en Hohc
Heide.
En waarvan leven hier de
.mensen?
Dat is nu juist het moei
lijke punt! In deze gomeente is
geen industrie, maar wel oen
talrijke industriebevolking.
Vóór de oorlog gingen zowat
800 arbeiders dagelijks van hier
naar Emmerik om er iri dc fa
brieken te werken. Nu is dat
aantal bijna wéér bereikt. Bo
vendien werken daar bij de
wederopbouw metselaas en "tim
merlieden uit deze streek. Kunt
u begrijpen, dat zij zich de laat
ste tijd ongerust hebben ge
maakt over hun bestaanszeker
heid? Niemand wist en weet
tot nu toe wat de plannen zijn.
Dan wonen hier zeker een
400 gezinnen of personen, die
moeten leven van een Duits
pensioen of van de rente van
een Duits kapitaal. Kunt u be
grijpen, dat die mensen zich
ook niet al te lekker voelen?
De herwaardering van de mark
is toch al zo'n klap geweest.
En voorts zijn er vele kleine
boeren met een akker voor
rogge en aardappelen en meest
al één koe. Nu hadden de ge
meente Elten en de R.K. kerk
hier ter plaatse beide een grote
marsweide op Nederlands ge
bied, tezamen (met nog wat
particuliere weiden tevens) 200
hectares. Die grond is, als zyn-
de vyandig kapitaal, nu in han
den van het Nederlands Be
heersinstituut en onze boeren,
die het vee niet over de grens
mogen laten grazen, weten met
hun koeien geen raad. U be
grijpt, dat bij deze mensen de
hoop leeft, dat zij met het Ne
derlandse staatsburgerschan ook
hun weidegrond terugkrijgen,
zodat hun stemming anders ge
aard is dan die der arbeiders
en rentetrekkers.
De 80 douane-beambten, die
reeds gedwongen zijn uit dit
gebied te verhuizen, daarente
genEn wat moet er worden
van al onze scholieren, die in
Emmerik op het gymnasium
gaan? Wisten wij maar meer.'
GEPRIKKELDE STEMMING.
De stemming onder de bevol
king was ten gevolge van de
grote onzekerheid zo geprik
keld geworden, dat elkeen, die
bijvoorbeld Nederlands spreekt,
die met Nederlanders omgaat,
die vroeger wel eens in Neder
land kwam of die daar nog fa
milie heeft wonen, zowat als
een landverrader werd be
schouwd. Veel van die onze
kerheid kan in de komende da
gen weggenomen worden als de
Landrost, die Zaterdagmiddag
verwacht wordt, kan medede
len hoe dc zaken er voor staan.
(Nadruk verboden)
Amtsbürgemeister Theodnr baron von I.oclmer van Eltcn.
over de kaart van zijn bestuursgebied, in gesprek met onze
dc redacteur.
Gemeente-ontvanger keek op zijn neus
De burgers van Venray hebben
hun gemeente-ontvanger oen poets
gebakken. Zij hebben op gemoede
lijke wijze protest aangetekend te
gen de gemeentebelasting, die in
vele Noord-Limburgse en Oost-
Brabantse dorpen nog wordt ge
heven in dc vorm van -zogenaam
de hand- en spandiensten. Sinds
eeuwen krijgt in Venray étui lid
van ieder gezin van dc gemeente
ontvanger een oproep voor liet
verrichten var. hand- cn span
diensten gedurende één of meer
dagen. Tot nu toe werden alleen
de boeren opgeroepen, die hierin
een gelegenheid zien om gezamen
lijk de binnenwegen in de gemeen
te eens op te knappen. Dat is hun
eigen boerenbelang. Aldus „De
Volkskrant".
De burgers, die alleen voor
..lianddiensten" fmet de schop) in
aanmerking komen, kunnen deze
feodale gemeentebelasting inet
vier Hollandse guldens per dag af
kopen. De practijk was echter, dat
de burgers in de laatste jaren
geen oproep meer ontvingen. Zo-
lig jaar is deze gemeentelijke ver
ordening enigszins gewijzigd en
door een Koninklijk Besluit be
krachtigd. De gemeente-ontvanger
van Venray had dus een stok ach
ter dc deur. En de hoeren zeiden
terecht: .Als de burgers geen op
roep krijgen, vertikken wij het om
met paard en kar te komen. Ook
de burgers gebruiken de weg".
Daar had de gemeente, die met
een slechte gemeentekas en slech
te binnenwegen zat le kijken,
oren naar. Daarom hebben dit jaar
alle boeren en burgers van Ven
ray een oproep voor hand- en
Deviezen voor België.
Tot cn met 29 April a.s. kunnen
Hl dc deviezenbanken cn reisbu-
x-aux aanvragen worden ingediend
/oor toeristische <lcvie/,en voor
cn Luxemburg voor dc
.mand Juni a.s.. aldus meldt dc
t.N.W.B. De toewijzing bedraagt
.800 fres per persoon, per dag mag
3ver niet meer dan 4no fres be
schikt worden. Wie in 1948 toens-
tischc deviezen voor Eelgic gehad
heeft of in 1949 toeristische devie
zen voor enig ander lar.d toegewe
zen gekregen heeft, komt ditmaal
niet in aanmerking.
Maatregelen tegen
niEssa-werkloosheid.
De secretaris-gene raai van het
ministerie van Sociale Zaken. mr.
dr. A. A. van Rhijn. hield Donder
dagavond een radiotoespraak over
het onderwerp „Wal kunnen wij
doen legen economische crisis cn
massawerkloosheid?" llij herinner
de eraan, dat in de periode 1930-
1940 alle jaren het aantal werklo
zen schommelde om dc 3 a 400.000:
in Januari 1936 werden cr zelfs
476.000 geteld. Rekening houdend
met de gezinnen werden dus l'i
a 2 millioen Nederlanders door de
werkloosheidsramp getroffen. Ook
thans neemt de werkloosheid weer
toe. doch dit duidt cr niet op, dat
wij voor een economische crir.ij
staan, want de vraag naar goede
ren neemt nog niet af. Zodra dit.
het geval zou worden, zou de over
heid moeten optreden. Dit zou
kunnen geschieden dooi1 economi
sche maatregelen (overheidsop
drachten in tijden van laagcon
junctuur). monetaire maatregelen
(vermeerdering van de hoeveel
heid in omloop zijnd geld) of fis
cale maatregelen. Aan de werk
loze zal als regel geen uitkering,
maar "werk moeten worden ver
schaft. Daarvoor zal een grote
openbare werken-politiek moeten
worden begonnen.
spandiensten gekregen. Dc ge
meente-ontvanger had natuurlijk
de heilige overtuiging dat de bur
gers hun handdiensten weer met
vier .gulden per dag zouden af
kopen. Maar het liep anders. De
burgers weigelden te betalen. On
derwijzers. kantoorklerken, fiet
senmakers. bakkers cn kleerma
kers zijn gewapend met een schop
of spade en gekleed in hun col-
hertje. louter uit protest. gaan
spitten Van werken is natuurlijk
niets gekomen. Zij hebben er een
leuke dag van gemaakt.
In de „Zak van Siitard" geen
anii-Nederlandse stemming
Vrijwel niemand is weggetrokken
(Van onze reizende redacteur)
Prinsesjes bezochten
poppententoonstelling.
Onopgemerkt hebben de Prin
sesjes Beatrix en Irene, verge
zeld van een hofdame, een uur
lang rondgekeken op de inter
nationale poppententoonstelling,
welke ten bate van de Stichting
1940—1945 te Amsterdam wordt
gehouden.
VAN ZEVEN NAAR ZES
Met ingang van Maandag zal
de Provinciale Zeeuwse Cou
rant een ander aanzien hebben
gekregen. Verscheen ons blad
sedert de bevrijding met pa
gina's, waarop het zetsel ver
deeld teas in zeven kolommen,
voortaan zullen het er zes
zijn. De kolom zal breder wor
den
liet lijkt onbelangrijk, maar
voor krantenmakers, onver
schillig of ze tot de redactio
nele, of tot de technische staf
van het blad behoren, is zo'n
overgang van zeven naar zes
iets, waar over maanden lang
zwaar gepiekerd is. Een krant
met zes kolommen ziet er nu
eenmaal heel anders uit, dan 'n
krant met zeven. En de kunst
is nu maar om de pagina-inde
ling en de „koppen" aantrek
kelijk te houden.
Waarom we dan niet bij de
oude vertrouwde indeling blij
ven?
Omdat journalistiek een wed
loop is met de tijd en omdat
men sneller kan zetten in bre
de kolommen, dan in smalle.
Actualiteit, het is een devies,
dat iedere journalist onophou
delijk voor ogen heeft en actu
aliteit in berichtgeving bete
kent snelheid.
Vandaar, dat de sprong van
zeven naar zes kolommen ge
waagd ivordt. In de overtuiging
dat door de verhoogde actuali
teit dc aantrekkelijkheid niet
verminderd zal worden.
Goede resultaten bereikt
De jaarvergadering
Donderdagavond werd in ho
tel- „De Nieuwe Doelen" tc
Middelburg de jaarvergadering
gehouden van de Stichting
Nieuw Walcheren.
In zijn openingswoord be
treurde de voorzitter, de heer
J. L. Verhagen, de geringe op
komst van de leden. Het be
stuur zou het op prijs gesteld
hebben als het op deze jaar
vergadering tot een discussie
was gekomen. Spr. wees ver
volgens op de thans overal
zichtbare resultaten van de
plantactie. waarvoor op 4 No
vember 1947 door Nieuw Wal
cheren het officiële startsein
werd gegeven en constateerde
dat er ook in 1948 met de her
beplanting, voor zover die door
Nieuw Walcheren wordt ver
zorgd en ook voor zover
Staatsbosbeheer dit doet,
uitstekende voortgang is ge
maakt. De heer Verhagen
merkte op, dat de Stichting
geen eeuwig durend levend
zal hebben, «maar dat zij nog
steeds een dankbaar arbeids
veld vindt. Hij herinnerde aan
de vorming' van de Stichting
Jeugdcentrum Nieuw Walche
ren, welke de stichting van het
jeugdcentrum te Domburg
voor haar rekening neemt.
Spoedig, zo hoopt men, zal met
de inrichting worden begonnen
Tenslotte bracht spreker dank
aan zijn medebestuursleden en
aan het bureau-personeel, dat
zich uitstekend van zijn taak
kweet.
DE JAARVERSLAGEN.
De secretaris, de heer G.
Ballintijn, bracht hierna het
jaarverslag uit. Wij ontlenen
hieraan, dat de Stichting Nieuw
Walcheren op menig gebied in
1948 activiteit aan den dag
legde welke haar bekroning
vond in de plantdagen te
Westkapelle, waar H. K. H.
Prinses Juliana, de Britse am
bassadeur en de zaakgelastigde
van Zuid-Afrika de eerste bo
men van de kreekbeplanting
aan Walcheren's bodem toe
vertrouwden, le Vlisingen
waar onder meer de Marine,
alsmede Schotse gasten plant
ten en te Koudekerke. waar
dc eerste bomen van het door
de V.B.N.A. geschonken bos de
grond in gingen.
Met dankbaarheid vermeldt
het jaarverslag voorts een aan
tal belangrijke schenkingen,
die in 1948 de Stichting be
reikten, onder meer van de fa.
Stokvis, de burgerij van Rid
derkerk, het Ierse Fonds, Ne
derlands Volksherstel en de
H.A.R.K. en dc burgerij van
Glasgow. 1
Hulde brengt het jaarverslag
aan de leider van het Laiïd-
schaps-archileclonisch Bureau
der Stichting, de heer C. P
groot aantal plantplannen voor
Walcheren verzorgde. Tenslot
te vermeldt het jaarverslag, dat
tussen Nieuw Walcheren en
Staatsbosbeheer een regeling
tot stand komt, waarbij aan
Nieuw Walcheren de beplan
ting van de stads- en dorps
kernen wordt overgelaten, als
mede van enkele nauwkeurig
omschreven daarbuiten vallen
de projecten, terwijl Staatsbos
beheer het overige voor zijn re
kening neemt.
Het jaarverslag werd onge
wijzigd goedgekeurd.
Bij monde van de heer D. F.
P. Hoegen werd hierna het
jaarverslag van de penning
meester uitgebracht. terwij]
door hem tevens de begroting
1949. welke sluit met een ver
wacht batig saldo van 900.
Op grond van het rapport der
kascommissie werd hetbeleid
van de penningmeester goed
gekeurd.
De heer P. Blaauw bracht
hierna verslag uit omtrent de
Bomen-actie en het Land-
schapsarchitectonisch Bureau.
Wij komen hierop in een af
zonderlijk artikel nader terug.
De aftredende bestuursleden,
de heren C. van Everdingen,
J. L. van Leeuwen, beiden
Vlissingen en W. Vermaas,
Middelburg, werden bij accla
matie herkozen.
Hierna sloot de voorzitter de
vergadering.
Kartini-dag op Java.
A1le Indonesische vrouwenver
enigingen hebben Donderdag een
„Kartini-dag" gehouden ter gele
genheid van het feit, dat 70 jaar
geleden Raden Kartini, een doch
ter van een der regenten van Ja
para. werd geboren. Zij wordt be
schouwd als dc pioniersier van de
man-ipatic der Tndor.-sische vrou-
c;iidir -(/aire uïi >":'>i»-5iscne
Broerse uit Amstelveen, die 'n l wen cn stichtte o.a. scholen.
„Opschüve? Dett neet!"
Daarover waren <le klanten van Heinrich Ncissens „Wald-
schenkc", gelegen ergens in de bossen aan de weg van
Süslersehl naar Tüddern, 't roerend eens. Het gesprek
ging, zoals dat nu sedert weken al het geval is niet bijna
alle gesprekken, over de grenswijziging tussen Nederland
en Noord-Riin-Westfialen. I)at is 't vraagstuk, dat elkeen be-
.zig houdt. Alles wacht op de uitvoering ervan. De zaken
staan stil; niemand durft er nog een bedrag in marken
aan te pakken, dat iets hoger is dan een eenvoudig man
op zak pleegt te hebben. Daarom wil men snel weten waar
aan men toe is.
Het bericht, dat de behande
ling In de Eerste Kamer
Woensdag verdaagd werd
elkeen luistert er in de Zak
wel kunt feleiden. Misschien
hebben dat „Ostflüchtinge" ge
daan, die denken, dat annexa
tie door Nederland net zoiets
van Sittard naar Radio Hil- j is als door Polen; wij weten
versum en het zou u verba
zen er zoveel lieden aan te
treffen, die uitstekend de laai
kennen van hun nieuwe va
derland was een teleurstel
ling cn het feit, dat er ge
vraagd was om uitstel nog
sterker. Desnoods, zeiden zij.
blijven wij dan maar Duits,
maar 't liefst zijn wij volgen
de week Nederlanders.
Desnoods? En al die beto
gingen dan? En die wanhopi
ge pogingen van minister-pre
sident dr. Karl Arnold? Na
tuurlijk stelde ik die vragen.
Bij ontstentenis van Amtsdi
rektor Reiner Görtz, die ik'
bovenop de Hlldesberg niet
thuis trof, wendde ik mij tot
Amtsbürgemeister Mathlas
Plümakers. Aanvankelijk was
ook hij niet aanwezig op
familiebezoek te Sustcrèn-
Nieuwstadt in Limburg,
maar naderhand kon ik dan
toch een gesprek met hem
voeren op de binnenhof van
zyn boerenhoeve te Tüddern.
Hij is cr nl. boer bij cn verze
keringsagent bovendien.
„GEORGANISEERD"
Die betogingen, zei hy, heb
ben wij niet op touw gezet,
maar zijn door de regering ge-
organiseerd. En wat dr. Ar-1
nold in Gangselt heeft staan j
vertellen mag misschien weer- i
geven de stemming der bc- j
volking verderop, maar niet
die van de mensen hier. Dit
gebied is sterk verwaarloosd
door de regering te Düssel-
dorf; wij zijn maar boeren en
hebben geen industrie
Ik kan u verzekeren, dat er j
uit dc dorpen, die nu Neder-
lands zullen worden niemand
naar dc betogingen is geweest-
De .bevolking is hier volkomen
rustig en heeft er zich allang
by neergelegd en velen heeft
dat weinig moeite gekost.
Maar die anti-grcnscorrcc-
tie-opschriften dan?
Die zijn aangebracht „in
Nacht und Nebel". De daders
hebben het niet bij daglicht
durven do°n, waaruit u de
stemming van de bevolking-'
wel beter. Misschien hebben
het dc douanebeambten wel
gedaan, die hier weg moeten.
Ik weet het niet, maar onze
mensenNee, vast niet.
VLUCHTELINGEN -
PROBLEEM
Dan zullen die „Ostflücht-
linge" wel weggetrokken zijn,
zeker?
Er zijn er hier veel meer
naartoe dan uit getrokken!
En hebt u die toegelaten?
Ik wel. Als Nederland ze
niet hebben wij zal de Land
drost hun dat wel vertellen.
Moet ik mij nu nog druk ma
ken? Over een paar dagen zal
ik toch wel geen burgemeester
meer zyn, maar dat is niet
erg.
Misschien wórdt u het op
nieuw; maar over de Land
drost gesproken, hebt u hem
al ontmoet?
Ik niet. maar hij ls bij dc
Amtsdirektor op bezoek ge
weest om de ovprdraging van
het gezag te regelen.
Toen was de Amtsbürge
meister uitgesproken. Binnen
wachtte moeder de vrouw met
haar beide dochters by de
zuurkool met spek en boer
Plümakers had honger.
NERGENS BEZWAREN
Zoals het te Tüddern was,
was het te Süstersehi en te
Wehr, te Hildesberg, tc Millu.
te Isenbruck, te Schalbrük, te
Havert, te Stein, tc Höhngen,
te Gross Wehrhagen, te Klein
Welfhagen en te Heidcl.
Nergens een opstandige
geest. Integendeel: „De P,nis
sen hebt ons bedonderd", zei
ergens iemand; misschien ver
staat u dit kernachtige Rijn
lands...
Wel was cr hier en daar
angst voor wraakoefeningen
van Nederlandse zijde. Be
paald geestdriftig was de gro
te groep van Nederlandse ne
ringdoenden en mei Duitse
arbeiders getrouwde Neder-
landse vrouwen. Anderen za
gen verlangend uit naar
toeristen- en handelsverkeer
langs de ontworpen weg van
Roermond naar Heerlen, naar
uitbreiding van de mijnindu
strie naar dit gebied cie
Hlldesberg zit vol steenkool!
wist men mij tc vertellen
naar een betere voedselvoor
ziening. kortom naar een in
tensievere exploitatie van de
bodem. Of het nu toeval is
of niet. ik heb in de Zak van
Sittard niemand gevonden,
die overwegende bezwaren hacl
tegen het Nederlanderschap.
(Nadruk verboden)
ü.v.c opschriften men vindt er ettelijke iii de Zak van Sittard
zijn bij nacht en ontij aangebracht en beslist niet door de bevolking
van de streek ze'lf, aldus een officiële verklaring van dc plaatselijke
Duitse overheid.