Sloe - inpoldering in volle gang Naar de farms van Uncle Sam Gangsters op de Baltische Zee De militaire situatie op Oost-Java Op 20 Juni zal het Sloe ingedijkt zijn Zeeuwse Almanak Echtscheidingsverwarring in de Ver. Staten Dr Valentine noemde hen niei-oHiciële ambassadeurs J- TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 22 APRIL 1949 Sluisbouw ten Zuiden van Nieuwland Daar langs de dülc van Zuid-Beveland, die van de Sloedam naar het Zuiden loopt, daar grazen de kudden schapen en op het land onder aan die dijk, daar ploegen cif zaaien en eggen de boeren.- Aan de linkerkant althans, want aan de rechterkant strekken zich de schorren van het Sloe uit, die zo schoon zjjn met haar ieder jaargetij weer wisselende kleuren. En aan de horizon, achter de schorren, daar ziet ge de armen van een machtige grijperkraan Daar is de inpoldering van het Sloe begonnen. En als ge er heen gaat, naar dié grüpkraan, die een veer tig meter van de' wal ligt voor het haventje van Nieuwdorp, dan ziet ge eenklaps meer: ook aan de Walchersc kant is de inpoldering begonnen, met kleiner materiaal, maar met veel meer lawaai. Ge kunt nu natuurlijk een traan wegpinken, omdat het schilderachtige Sloe ten onder gaat en die wilde schorren ver dwenen zullen zijn over enkele maanden. Maar ge kunt u ook verheugen. Want Zeeland heeft goede landbouwgrond nodig. En die zal daar ontstaan! ZEEUWSE LEH)ING. Op de Walchersc kant van het werk de bedijking wordt zoals bekend uitgevoerd dooi de aannemers C. van der Hoe ven N.V. te Den Haag op de Walchersc kant van het werk staan de directieketen en daar treffen wij ook de opzichters aan:, vijf in getal, van wie vier rasechte Zeeuwen! De oud- Westkappelaar K. Dekker is met de dagelijkse leiding belast en tot zijn naaste medewerkers behoren opzichters uit Cad- zand, Kruiningen en Kortgene. Zeeuwse leiding dus bij een Zeeuws werk! Dertig man hebben zij onder zich. maar dat worden er na tuurlijk meer en bij een be- dijkingswerk rijst eigenlijk au tomatisch de vraag, met welk materiaal er op het ogenblik - gewerkt wordt. BIJ NIEUWDORP. Aan de Bevelandse kant. bij Nieuwdorp dus, is een drijvende grijperkraan aan het werk, een machtig instrument, met een bakinhoud van 2 m3 en een zwaailengte van 6.69 tot 29 me ter. Deze grijperkraan is, met assistentie van een dragline, bezig om over de diepe geul. die hier de toekomstige Sloepolder binnendringt, de perskaden op te werpen, die later met zand zul len worden volgespoten. Reeds nu kunt ge de perskaden zien groeien! AAN DE WALCHERSE KANT. Aan de Walchersc kant wordt gewerkt met twee draglines, met kleiner, materiaal dus on toch is wat hier te zien is im- ponerender. Want behalve deze twee draglines zijn er 31 kip karren en een loc.omoticfjc in gebruik en de draglines, de kip karren en het locomotiefje, die zijn het. die zoveel lawaai ma ken, dat het op do Bevelandse wal helemaal hoorbaar is. Hier, aan de Walclierse kant, zal de ontwateringssluis komen SINT ANNA TER MUIDEN Als er één bericht is, dat een rechtgeaard Zeeuw deugd zal doen, dan zal het toch zeker de lijding zijn geweest, dal het oude Marktplein van Sint An na ter Muiden een opknapper tje zal krijgen en dal het oude stadhuisje zal worden gerestau reerd. Sint Anna ter Muiden, dat is de doodste stad van Nederland. Dat is een hoge kerktoren, waarvan de kerk sinds mensen heugenis verdwenen, is. De wind zingt zijn eeuwige lied rondom dit massale brok bak steen en in de wuivende bo men, die rond de kerktoren staan. En Sint Anna is verder nog het oude Marktplein, waar van straten uitgaan, die nog straatnamen dragen, maar waarin geen huizen meer slaan. Sint Anna, dat. is een middel eeuwse stad, die eens Sluis en Aardenburg voorbijstreefde en later zelf slachtoffer werd. Slachtoffer van branden en herhaalde verwoestingen cn uiteindelijk van hel verzanden van vaarwater en haven. Eens was Sint Anna een stad met eigen munten, met alle gilden binnen zijn muren. Nu staal er, temidden van een schamel paar huizen op het Marktplein nog slechts een schilderachtig stad huisje, met een trapgeveltje, met het kleurige stadswapen en een prachtige windwijzer. Dat stadhuisje was in verval. Ge werdt er mistroostig van, all\en van het te zien. Die eenzame toren, dat vervallen stadhuisje, die enkele huizen en de resten van een hardstenen pomp zij maakten van Sint Anna de doodste stad van Nederland. Geen stad aan liet IJsselmeer, geen enkel stadje in Nederland, is zo dood als Sint Anna. Het dreigde te verdwijnen. Nu wordt het stadhuisje opge knapt. En Zeeland zal een mo nument rijk blijven, zoals men in andere provincies er ver geefs een zoekt. En als ge soms deze zo mer door Zeeuw scli-Vlaander en zwerft en ge konlt in de buurt van Sluis, sla dan eens van de weg af en kijk er eens rond. Als Sint Anna in het hartje van Holland lag, was het al lang bedorven. voor de nieuwe Sloepolder cn de draglines zjjn bezig om de bouwput te maken, waarin de ze betonnen sluis geconstrueerd zal worden. Om de put heen komt een ringdijk te liggen om de bodem vrij te houden van water cn de perskaden voor die ringdijk worden op dit ogenblik aangelegd. SPOED BIJ HET WERK. Men is voornemens om spoed met het werk te betrachten. Een gemakkelijk karwei is het niet: vooral de sluiting van de dijk zal nog wel met moei lijkheden gepaard gaan. Maar niettemin hoopt men op 20 Juni de djjk kant en klaar te hebben! Wie er op het ogenblik rond neust, zal dit nauwelijks kun nen geloven. Maar in de strijd tegen het water zijn al vaker kranige prestaties geleverd. En er is dus alle reden om aan te nemen, dat men het ook ditmaal klaar zal spelen! Gevangenbewaarster van 16 jaar. lofs, toen zij kort na de capi tulatie in Mei '40 met een Duitse militair kennis maakte, die haar zoveel over zijn ..Hei mat" vertelde, dat zij, koste wat kost, naar Duitschland wil de. Haar ouders gaven geen toestemming. Dan maar als ge vangenbewaarster vond zij, want daarvoor was de toestem ming van haar ouders niet no dig. Zij vertrok naar Duitsland en werd ..Aufseherin" in het kamp Auschwitz, waar dag en nacht Joden in de gaskamers verdwenen. Het meisje ontkende hard nekkig gevangenen mishandeld te hebben, ofschoon bewezen is dat zij zich tweemaal daaraan schuldig h'eeft gemaakt. Zij ging temidden van de uitgehon gerde gevangenen spek bak ken. Wat zij niet lustte, wierp ze weg in het zand. Als de ge vangenen er op af sprongen, sloeg ze hen. De procureur-fiscaal prof. mr Langemeyer was met de raads man van oordeel, dat een psy chiatrisch rapport moet worden uitgebracht. SCHOOLGEBOUW UITGEBRAND. In Hedel (Gld.) is in de nacht van Dinsdag op Woensdag brand ontstaan in een schoolgebouw. Het gebouw, waarin een Protestantse en een R.K. school waren geves tigd. is totaal uitgebrand. De on langs gerestaureerde kerk. die op j 25 meter afstand staat, werd ge- spaard. evenals de panden die naast de school in aanbouw zijn. ZWEEDSE SCHEPEN SLACHTOFFER VAN DUIKBOOT-PIRATEN? Je diepe wateren ten Oosten van Bomholm zijn berucht ge worden als kerkhof van Zweedse schepen. De zeelieden loemen de plaats „het gangsterhol van de Baltische Zee". Liefst 26 Zweedse zeelieden hebben hier in een kort tijdsbe stek hun leven- verloren. Het jongste schip, dat verdween, was het motorschip „Leckö", met 8 man 'aan boord. In Zweedse scheepvaartkringen acht men de toestand onhoud baar en men heeft voor schepen, die door het Zuidelijk deel san de Baltische Zee moeten varen, reeds escortte gevraagd, aldus lezen wy in het U.K.D. SCHOONMAAKTIJD. Vóór de tweede wereldoor log voeren duizenden schepen zonder enig gevaar door deze wateren. Gedurende de oorlog ging alleen het s.s. „Bor.gt Sturc" er verloren ten gevolge jvan oorlogshandelingen. Maar sinds de Sowjets de controle hebben over de Haiti- Duizenden weten niet meer met wie ze getrouwd zijn. Erfrecht voor gescheiden Duizenden mensen in de Verenigde Staten vragen zich af, of zij getrouwd zyn en, zo ja, met wie, als ge- gevolg van een arrest, dat 't hooggerechtshof te Wash ington Dinsdag gewezen heeft inzake een „spoedccht- scheiding". Het hooggerechtshof heeft verklaard, dat twee perso nen even noodzakelijk zijn an de over BR ronfe- rentte, v.l.n r. de heer Seydoux, politiek adviseur van generaal Kömg, generaal Ho- ay, generaal'Robertson en de. politieke adviseur van generaal Clay, Ja- Dczer dagen vonden besprekingen plaats tussen de drie militaire gouverneurs Westelijke bezettings-zónes en 14 afgevaardigden van de Duitse parlemtaire raad statuut. De militaire gouverneurs en hun raadsmannen tijdens de c het bezettingsstatuut. I)e militaire rentte, v.l.n.r. de nig, generaal Clay mes Riddleberger. om een echtscheiding tot stand tc brengen als voor het aangaan van een huwe lijk. Bij meerderheid van stem men besliste 't hof. dat een in de staat Nevada waar echt scheidingen zeer gemakkelijk en snel worden uilgesproken tot stand gekomen echtschei ding ongeldig was, daar de eiser geen bona fide inwoner van de Staat Nevada was. Het hof verklaarde, dat de eerste vrouw van een man, die na opnieuw getrouwd te zijn zonder testament overleed, recht had op een weduwe aandeel van de nalatenschap. Verder besliste het hof. dat een scheiding aanvechtbaar was. indien dc andere partij in de staat, waar de scheiding is uitge sproken. niet hiervan in kennis is gesteld, of niet bij het pro ces vertegenwoordigd was. Door dit arrest zijn duizenden gescheiden partijen in verwar ring geraakt, omdat zij had den verzuimd deze formaliteiten in acht te nemen. De verwarring vindt haar oorzaak in het feit. dat de sta ten hun eigen echtscheidings- wetten -maken, die variëren van een absoluut verbod van echt scheidingen tot scheiding op grond van de schijnbaar meest doorzichtige voorwendsels. De rechter in het Hoogge rechtshof Robert Jackson, die in het college een van de meer derheid zijner ambtsgenoten af wijkend stem uitbracht, ver klaarde. dat de „verwarring thans haar' meesterstuk" ge maakt had. In de „Oosthoek" is de toestand gunstig. Moeilijke driehoek Kediri-Madioen-Djombang. Een speciale redacteur van Aneta stelde het volgen de overzicht over de militaire toestand in Oost-Java. samen, na een rondreis door de Oost hoek en het meer Westelijk gelegen deel van dit gebied, tijdens welke reis hij met vele plaatselijke militaire comman danten en enkele van de hoog ste militaire autoriteiten ge sproken heeft. De militaire toestand in Oost-Java valt vrij scherp uiteen in de z.g. „Oosthoek" en het Westelijk deel van dit gebied. Een overeenkomst is echter dat orde en rust in beide delen in versnelde mate terugkeren. Vrijwel nergens is meer sprake van georgani- BO RENZOONS OP REIS. I. EEN OPGEWEKT AFSCHEID Daar zag ik zo dan voor het eerst op Donderdagmiddag 34 Maart in de Zandhoevo, het gebouw van de Volkshoge school to Bergen: 14 Groningers, 5 Friezen, 4 Noord-Hol landers, 4 Zuid-Hollanders, 3 Geldersmannen, 1 Utrechte naar cn W. P. Balkenende als enige Zeeuw. Twee en dertig gezonde en frisse Hollandse jongens, van wie de jongste 19 jaar was en de oudste de 43 reeds had bereikt, maar wier gemiddelde leeftijd toch rond de 25 lag. Hoewel «e wat willekeurig bijeengezameld waren, pasten ze wonderwel in eikaars gezelschap. boer te leren Zy hadden zich bereid ver klaard aan de studiereis naai de Ver. Staten deel te nemen, die In het kader van het Marshallplan was georgani seerd. Dat plan wil namelyk ook technische bijstand ver lenen en een onderdeel van die bijstand is het verbreiden van een juist inzicht in de nieuwere arbeidsmethoden, welke op Amerikaanse boer derijen worden toegepast. Een half jaar lang zullen de boerenzoons in Amerika werken. Ieder zal op twee bedrijven te werk gesteld worden, drie maanden op het ene en drie maanden op het andere. De jongens zullen als inwonend gezinslid behan deld worden en zelf hun zak geld verdienen. Op deze wijze zullen ze volop gelegenheid krijgen het leven van de Amerikaanse kennen. Dr. Valentine. die als hoofd van do E.C^A.-mis- sie in Nederland, tot de reizigers een afscheids toespraak richtte, weesop de grote betekenis van dit bezoek, niet alleen voor de jongelui, die wat kun nen opstrijken voor het bedrijf thuis, maar voor het tot elkander brengen van het Nederlandse en 't Amerikaanse volk. „De Amerikaanse landbou wers", zo waarschuwde dr. Valentine hen, „zullen zach over de Nederlandse landbou wers straks een oordeel vor men aan de hand van de er varingen, die zij met jullie opdoen. Een groot aantal Amerikanen zal straks Ne derland bekijken door jullie bril. Toont daarom, dat je gesneden bent uit het goede liout, dat ik in Nederland zo vaak mocht aantreffen. Jullie bent niet_officiële ambassa deurs van Nederland." De toespraken van de lei ders der Nederlandse organi saties. die meehielpen bij het organiseren van deze studie reis, kwamen feitelijk op het zelfde neer: denk aan de goede naam van Nederland! AAN BOORD. De dagen in het Volksho geschoolgebouw waren be gunstigd door prachtig voor jaarsweer spoedig voorbij en Zaterdagsmiddags begaven de reizigers zich aan boord van de „Edam", één der oudere schepen van de Hol land-Amerikalfln. Dat schip is meer inge richt voor vrachtvervoer dan voor het overbrengen van passagiers en het was dus m de slaapzaal nodig zich nauwlettend bij de beperkte ruimte aan te passen. Dat ging opperbest, vooral bij het begin van dc reis toen het mooi weer was. Later kwa men er stormdagen, zelfs een dag met windkracht 9 en 'n vrij hoge .zee. Toch werd er weinig h'inder ondervonden van zeeziekte, al waren de meesten onder wie ook ..Daddy" zoals de jongelui mij noemen tijdens het ruwe weer vrij tam. AFWISSELING. Twaalf of dertien dagen water en lucht worden ech ter gauw een bron va.n ver veling, vooral als je door de onstuimige zee geen spelle tjes op het sloependek kunt doen. Dan moeten gesprekken met de werktuigkundigen, de dokter, de marconist enz. de nodige afwisseling brengen. In groepen bezichtigen we de machinekamer, waar cén van ons de vlucht moet ne men, omdat de zeeziekte hem tc pakken krijgt. Wc bekij ken ook de brug, waar ge zagvoerder De Jong, impo sant door zijn welgedaan uiterlijk en door de vele ster ren en strepen op zyn uni form, niet vasürhand de lei ding heeft. Elke ochtend cn middag wordt er een spreekbeurt in het Engels gehouden. DE AANKOMST. Als dc overtocht achter 'de rug is, hebben zelfs Wob Onder leiding van ir. C. W. C. van Beekom zyn 32 Nederlandse boeren zoons voor een verblijf van een half jaar naar de Verenigde Staten vertrokken, om daar op Amerikaanse boerderijen te werken en studie te maken van de Ameri kaanse landbouw. Ir. van Beekom vertelt in een serie artikelen, die hy voor ons blad schryft, een en ander over de er varingen van dit reis- _^gezelschap. Schat en Ernst van der Meer, die tijdens de reis zo onge veer het hele schip 'n kwast je verf hebben gegeven vanzelfsprekend onder streng toezicht van dc bootsman! er bezwaar tegen, dat deze vreugde voorbij is. Donder dagavond 7 April gaan we voor anker by de monding van de Hudsonbaai, om na een bezoek van de quarantai ne-dokter de volgende mor gen naar New York op te stomen. (Wordt vervolgd). seerde T.N.I. eenheden in groter verband. Een consequentie hiervan is dat het achtervolgen en op sporen van de tegenstander moeilyker is gewordden voor de Nederlandse troepen nu 't voor hem zoveel gemakkelij ker is zich in de bevolking op te lossen. In de Oosthoek is de mili taire toestand nu zoveel ver beterd, dat de auto van Ane- ta's speciale correspondent over grote afstanden zonder beveiliging, anders dan de enkele militaire medereizenden kon ryden. In dit gebied voornamelijk rond Djember, komen dagelijks meer aanmel dingen voor. De bevolking van tientallen kampongs wordt op massavergaderingen door voormalige T.N.I.-officieren toegesproken en organiseert zich ook zelf in wat in de wandeling „barisan bambu runtjing" genoemd wordt. IN VOORMALIG REPU BLIKEINS GEBIED In het meer Westelijk gele gen deel van Oost-Java, voor een groot deel dus voormalig republikeins gebied waar de communistische woelingen met alle gevolgen tan dien over heen gegaan zijn, is de voor uitgang minder spectaculair. Toch legden de hoogste mili taire autoriteiten in Oost-Java ook voor - deze streken een „gematigd optimisme" aan de dag en kan voor verschillen de gebieden op belangrijke vooruitgang gewezen worden. De driehoek Kediri-Madioen- Djombang wordt militair ge sproken tot het moeilijkste gebied gerekend. Het omvat de hellingen van het Willls- bcrg-complex. Beschietingen zijn hier aan dc orde van de dag. Toch hebben de militaire convooien uit Soerabaja geen bijzonder zware beveiliging van node. Het convooi waar mee de Aneta-correspondent reisde. beschikte over twee zware mitrailleurs op zgn. Master-jeeps voor en achter het convooi, dat uit ongeveer dertig wagens bestond, en een aantal brens in de wa gens. Onderweg werd het con vooi twee of driemaal bescho ten in de buurt van Ngand- joek. Het grootste deel van de verliezen aan Nederlandse zij de, dat in deze gebieden aan zienlijk is, Valt door mijnen en trekbommen. In de berg complexen worden geregeld militaire dumps gevonden niet springstoffen, bommen, mij nen, munitie van allerlei her komst. Voortdurend moeten de wegen schoongeveegd wor den en by dit werk vallen do den en gewonden. De trekbom men worden soms tot van driehonderd meter afstand met staaldraden afgetrokken. Onafgebroken patrouillelo pen wordt in deze omstreken door alle commandanten toe gepast als middel om de vei ligheid te herstellen. sehe Zee, verdwijnen meer cn meer schepen. In 1947 verdween de „Sten Steure" met zijn bemanning van 18 koppen tèn Oosten van Bornholm. Geen spoor bleef van het schip over. Wei spoel den later enkele voorwerpen aan, waarvan men kon ver moeden, dat zij tot het verdwe nen schip hadden behoord, maar het geheim bleef onop gehelderd. In Februari 1948 verlieten dc „Ivan" en de schoener- „Kinnekulle" gelijktijdig de haven van Uska in Polen, op weg naar Zweden. Dc „Ivan" kwam nooit terecht» maar de lege reddingsboten spoelden aan de kust vanBornhoini aan. Niemand weet wat cr mei hot schip gebeurde. De „Kin- kulle" werd drijvende gevon den, maar zonder bemanning. Tegen Kerstmis 1948 ver dween de Zweedse visserskot- ter „Zatma" en ook enkele Deense vissersboten verdwenen in de omgeving van Bomholm. Enkele weken later verschenen de „Zaima" en de andere sche pen in hun gewone havens. Het bleek toen, dat zij in Bal tische en door dc Scnvjets ge controleerde havens aan de ketting waren gelegd. De be manningen mochten zich niet in verbinding stellen met hun gezinnen. In 1948 verdween ook dc schoener „Sv'en" met vier man aan boord. Tot heden vernam men niets van dit schip. Omtrent de jongste verdwij ning. de „Leckö", is bekend, dat het schip reeds lang een Poolse haven moest hebben be reikt voor een geweldige sneeuwstorm het Zuidelijk deel van de Baltische Zee teisterde. VAREN OF ZELFMOORD De Zweedse zeelieden zyn zeer opgewonden en de huidi ge situatie heeft hun dermate beïnvloed, dat zij op het punt staan te weigëren van en naar Poolse havens te varen, daar dit. zo er geen escorte is. vrij wel met zelfmoord gclyk staat. Interessant zijn'de medede lingen van Eduard Soorsk, een Est. Soorsk was kapitein van de treiler „Merisilim" die deel uitmaakte van de Sowjet-vis- sersvloot bij Memel. Enkele maanden geleden kon hij naar Zweden ontsnappen. Kapitein Soorsk verklaarde 't volgende: Het was in 1947. de 2e of de 3e Augustus, tussen S en 9 uur des morgens. Ik was bij de kust aan het werk. Het zich was uitstekend. Ongeveer 15 mijlen uit do kust, ten Zuid-Oosten van Memel, zagen wy een dviemaster-niotorschoe- ner. Een half uur later verlie ten 2 boten van de kustwacht de haven. allebei gewapend met 45 mm kanonnen en twee lichte luchtafweerkanonnen. Een er van droeg het nummer 220. Zjj hielden de mutorschoenor aan en dwongen de gezagvoer der koers te zetten naar Me mel. Het schip voerde de Zweedse v'ag. In de haven werd de schoener opgelegd in de buurt van dc leger-opslag- p taatsen en hei stond voortdu rend onder bewaking van kustwachters. DUIKBOTEN Op zekere morgen bracht een sleepboot van de marine dc schoener naar de boei, die 5 myl tcp Westen van de ha ven is gelegen. Hel was prach tig weer en het schip ver dween in dc richting van de engte tussen Oland en Got land. Zodra het schip aan dc ho rizon was verdwenen, verlie ten twee lichte torpedoboten dc haven en gingen in dezelfde richting. Vijf uur later kwa men zij terug éx de kustwach ters vertelden ons, dat zij de schoener begeleid hadden. La ter deden geruchten de ronde, dat een onbekende duikboot de schoener 50 mijlen ten Oosten van Gotland had getor pedeerd. Er zijn drie duikboten te Memel twee van onge veer 100 ton en 'n van §00 ton. Zij opereren ten Zui den van Gotland. Hun taak is, te beletten dat Sowjet- schepen ontsnappen en toe zicht uit te oefenen op het vorkeer in de Baltische Zee. Ik kan best aannemen, dat zjj buitenlandse schepen tot zinken brengen. Ik geloof ech ter niet, dat zjj dit doen op bevel van hun oversten, maar wel op eigen houtje. Men vindt aan boord van de schepen kleren en «lie kunnen do Rus sen evengoed gebruiken ate het geld, dat er ongetwijfeld aan boord voorhanden 1».

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3