Teleurstellende strijd om de
Moerdijkbruggen
Karlshorst, Moskou in het klein
Bewogen jaren op
Middelburgs secretarie
Scherpe critiek van de
Parlementaire Enquête
commissie
Zeeuwse Almanak
Hachelijk avontuur van
Nederlandse kust
vaarder.
Rood ghetto
in de Duitse hoofdstad
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 1 APRIL 1949
Verdedigers werden in hun slaap verrast.
(Van onze parlementaire redacteur).
Vol lof moge de Parlementaire Enquête-Commissie, die
een onderzoek heeft ingesteld naar het krygsbeleid in 1940,
zyn over de verrichtingen van ons leger ter verdediging van
de Afsluitdijk, het verloop der gebeurtenissen om en by
de Moerdijkbruggen, noemt zij ronduit bijzonder teleurstel
lend.
Dat de Moerdijkbruggen op wel zeer snelle wijze in han
den ven de Duitsers gevallen zjjn, vindt volgens de com
missie zqn oorzaak vooral hierin, dat men de troepen bij
deze bruggen niet gealarmeerd had, zodat zü °P de avond
van de 9de Mei geheel onbekend waren met het feit, dat
de volgende dag met aan zekerheid grenzende waarschijn
lijkheid de oorlog zou uitbreken.
De commandant van de ves
ting Holland heeft het 'desbe
treffende bericht niet doorge
geven, omdat de Moerdijkbrug
gen in de tweede of derde li
nie lagen. Onbegrijpelijk, zo
komt ons dit voor. Want had
niet elke -officier en elke Ne
derlandse soldaat gewaar
schuwd moeten sworden, on
verschillig waar 'hij gelegerd
was, opdat hij niet voor on
aangename verrassingen zou
komen te staan, zoals nu de
militairen bij de Moerdijkbrug
gen, die plotseling door bom
bardementen uit hun slaap ge
wekt werden en zich niet te
weer konden stellen tegen de
dalende parachutisten?
Men had de mogelijkheid
van een rechtstreekse aanval
niet geheel over het hoofd ge
zien, want op de grote beton
weg -tussen de Moerdijkbrug
gen en Dordrecht had de com
mandant van de vesting Hol
land zware m'teraïlleurs te
gen luchtlandingstroepen la
ten plaatsen. Met de mogelijk
heid van de landing van klei
ne groepen parachutisten was
dus rekening gehouden. Te
recht richt de commissie o.i.
het verwijt tot de comman
dant, dat het niet verant
woord was om in de avond
van de 9e Mei in het geheel
feen bijzondre maatregelen te
reffen.
Spoedig had de aanvaller 't
Zuidelijk bruggenhoofd bezet.
Alles ging zo vlug in zijn
werk, dat zelfs de gelegen
heid Ontbroken heeft dé brug
gen in de lucht te laten vlie
gen. Men wilde daarmede
trouwens zo lang mogelijk
wachten, omdat men het niet
uitgesloten achtte, dat Fran
se troepen ons uit het Zuiden
te hulp zouden snellen.
WEERSTAND GEBROKEN
Ook aan de Noordzijde van
de Moerdijkbruggen hebben de
Duitsers, nadat het dekkings
detachement door het vooraf
gaande bombardement uit elk
aar was gespat na een be
trekkelijk kort doch hevig, ge
vecht de weerstand gebroken.
Dit dekkmgsdetachement
werd evenals de troepen ten
Zuiden van de brug in zijn
kwartieren overrompeld. Bo
vendien beschikte de comman
dant van het bataljon para
chutisten over nauwkeurige
schetsen van onze opstellin
gen zodat deze snel werden
omsingeld. Zelfs had een
Oberleutnant, die bij de ge
vechten om de Moerdijkbrug
gen is neergeschoten, jaren-
aprilletje zoet.
Aprilletje roet, Aprilletje zoet,
Geef mij van 't jaar een nieuwe
[hoed!
Dat zongen de kinderen vroe
ger en misschien zingen ze het
ook nu nog wel en wellicht
dankt dit oeroude kinderrijm
pje zijn ontstaan aan de drang
tot vernieuwing, die April alle
mensen in het bloed doet schie
ten. April is de Paasmaand, de
maand, waarin vroeger nieuwe
kleren werden gekocht. Met
Pasen liep men op zijn Paas-
t est!
Het is al weer April. Januari,
Februari en Maart zijn voorbij.
En Maart roerde zijn staart! Nu
drijven we het zonnige bassin
van de lente binnen en de oude
Romeinen, die koesterden zich
ook al in haar vriendelijke
warmte. „Mernsis Aprillis"
noemden zij deze maand, dat
wil zegen: „Zonnige Maand" en
ge weet nu dus al weer, waar
de naam April vandaan komt.
De geleerden zijn echter, zo
als nimmer; niet volkomen
eensgezind. Er is namelijk ook
een Latijns woord „aperire",
.dat openen betekent en dus be-
'trekking kan hebben, op het
ontsluiten van de aarde. En
Apollo heette ook wel Aperte
en de oude Grieken hielden
hun Aphroditefeesten in April.
Ook met al deze dingen kan
vde naam April dus verband
houden.
Maar wij, wij houden het op
de „Zonnige Maand".
Omdat daar de meeste poëzie
in zit, omdat alleen al de ge
dachte aan komende lente- en
zomergeneugten weldadig is en
ons verzoent met alles wat hard
is en bitter en minder ideaal,
dan men in Apnl teel wensen
zou.
lang, tot 1939, in deze omge
ving gewoond. Nadat derhalve
zowel de troepen ten Zuiden
als ten Noorden van de Moer
dijkbruggen en tevens het de
tachement poütletroepen bui
ten gevecht waren gesteld,
waren de bruggen vast in han
den van de Duitsers.
Er is nog gepoogd het
Eiland van Dordrecht te be
houden en Dordrecht te be
schermen, opdat de vijand niet
naar Rotterdam zou kunnen
optrekken, doch de toestand
werd al gauw zo verward en
chaotisch, dat zelfs afdelin
gen Nederlandse soldaten het
vuur op elkaar openden.
Er vallen uiteraard indivi
duele staaltjes van flink op
treden van onze mannen te
vermelden, doch zij hebben de
goedgewapende Duitse' para
chutisten niet buiten gevecht
kunnen stellen.
Nederlanders gaan aan
de Rivièra kamperen.
Te Lunteren werd een dezer da
gen de „touringclub Holland" op
gericht, een organisatie, die zich
ten doel stelt door het inrichten
van zomer-kampeercentra in het
buitenland te komen tot uitwisse
ling van toeristen op grote schaal
en versterking van de culturele
banden met andere volken. Het
eerste kamp wordt 1 Mei a.s. ge
opend te Cap d'Antibes aan de
Franse Rivièra. Van genoemde da
tum af tot medio-October wordt
een regelmatige, wekelijkse tou-
ringcardienst UtrechtAntibes v.v.
ingesteld, die de toeristen-kam
peerders telkens in groepen van
pl.m. 50 deelnemers, naar het Zui
den brengt en na een veertien-:
daags verblijf terugvoert naar Ne
derland.
Voor de komende zomer zjjn
alle reizen (in totaal 26) naar An
tibes reeds volgeboekt.
De Nederlandse kustvaarder
„Zeeland" van de firma Meul-
man te Groningen, metende 230
ton, is mede dank zij de hulp
verlening door twee Engelse
broers nog op het nippertje in
veilige haven aangekomen. Het
schip was met een bemanning
van vijf koppen plus de vrouw
van de kapitein en twee kin
deren uit Plymouth leeg op weg
naar Newlyn om stenen te
laden, toen het in de mist ver
dwaalde, op een klip stootte en
snel water begon te maken.
Kapitein S. Havinga uit Gro
ningen stelde de misthoorn in
werking. Het geloei werd ge
hoord door twee jonge Engel
sen, de gebroeders William
Thornily, die bij de Engelse
marine dient, en Garven Thor
nily, student, vertoevende in
het kustplaatsj e Perranuthnoe.
De jongemannen sprongen on
middellijk uit bed, renden naar
liet strand, zetten een rubber
boot uit en roeiden in de rich
ting van waaruit het geluid van
de misthoorn kwam. totdat zij
contact kregen met de „Zee
land". Zij gingen aan boord
van de kustvaarder en gaven
de kapitein precies zijn positie
op. De „Zeeland" koerste met
behulp van de gegeven aanwij
zingen naar Penzance in Corn
wall. de dichtstbijzijnde haven
en kwam daar juist aan toen
het binnendringende water de
machine tot stilstand bracht.
Voor het departement Dordrecht
van de Mij. voor Nijverheid en
Handel heeft oud-minister L. Ne-
her gesproken over het Indonesi
sche probleem.
PRAALZIEKE RUSSISCHE GENERAALS.
(Van onze correspondent).
BERLIJN, Maart. Karlshorst, een buitenwijk in het
Oosten van Berlijn, is door de Sovje-Russische miliaire
regering omgetoverd tot hoofdkwartier. Temidden van de
ruïnes van door bommen' vernielde huizen hebben dc rode
machthebbers zich hier „genesteld". Een omheining van
planken, versterkt met yzerdraad, sluit een heel stadsdeel
af en maakt alles wat daarbinnen is tot een soort Ghet
to. Reizen naar Berlijn en ieder contact met de burgerbe
volking is aan de vrouwen en kinderen van de in dit Ghet
to levende Sovjet-officieren en -beambten streng verboden.
Enige tijd geleden werden
een paar Russische vrouwen
aangehouden, of liever ver
rast, toen zij Duitse boter en
kaas hadden geruild tegen
mode-artikelen uit West-Ber-
lijn. Als strafmaatregel werd
de toewijzing van levensmid
delen voor alle Russische fa
milies in Karlshorst drastisch
verminderd.
In Mei 1945 moesten de
Berlijners, die in Karlshorst
woonden, des nachts hun wo
ningen verlaten. De leden van
de Rode-Garde keken met
argusogen toe, dat niet één
enkel meubelstuk werd mee
genomen. Wat de bewoners
ook probeerden, zij moesten
hun moderne woningen ver
laten en keerden er nimmer
meer terug. Wat bracht de
Russen er toe, juist hier hun
hoofdkwartier op te slaan
In hoofdzaak komt dit, door
dat Karlshorst door de En
gels-Amerikaanse bombarde
menten slechts heel weinig
te lijden heeft gehad. Mis
schien ook gaven de talrijke
moderne barakken van de
vroegere weermacht en O.T.
de doorslag. Deze barakken
leenden zich uitstekend voor
het onderbrengen van arbei
ders. Vreemd genoeg werd
in begin 1945 de spoorbaan
naar Erkner, die Karlshorst
met het centrum van Berlyn
verbindt, opgebroken.
Al gauw verschijnen er troe
pen Duitse arbeiders, die
een kilometerlange „Kremlin-
muur" begonnen te bouwen.
Ook de woonhuizen werden
naar de zonderlinge smaak
van de nieuwe „heren" vol
komen veranderd. Men sprong
nogal verkwistend om met de
waardevolle bouwmaterialen.
Huizen werden neergehaald
om ergens anders weer opge
bouwd te worden. Bevielen ze
dan nog niet, dan werd het
hele zaakje weer gesloopt.
De Russen houden van pracht
en praal en vooral va.n mar
mer. Toen men dan ook ont
dekte, dat Hitler's Rijkskan
selarij rijkelijk van marmer
voorzien was, lieten dc ge
neraals de houten voorkan
ten van hun villa's omver
halen en daarvoor in de
plaats marmeren portalen
aanbrengen. In de kleine
voortuinen legde men grote
fonteinen aan en er versche
nen beeldjes van meisjes en
grote helden. De onvermijde
lijke knalrode triomfpoorten
van hout met een grote Sov
jetster en kernachtige op
schriften verrezen als padde
stoelen uit de grond.
ONHERKENBAAR.
De Russen zijn verzot op
bontkleurige m a lagoV.zaH
bontgekleurde huizen en ze'
laten in Karlshorst dan ook
niet na. hun woningen te
schilderen in alle mogelijke
félle Meuren, zoals hemelblauw,
citroengeel, lila en meer van
dat moois. Waar de Russen
in Mei 1945 als blijk van
vreugde over de vrede de hul
zen in brand hadden gesto
ken, en waar nog slechts ru
ines stonden, verschenen mu
ren, alleen om het gevoel
voor schoonheid van de Rus
sische officieren niet te kwet
sen. Om deze rustgevende
coulissen sneller klaar te heb
ben, liet men na er ramen
en deuren in te brengen.
Karlshorst is voor een oud-
Berlijner nauwelijks meer te
herkennen. Het is een „Mos
kou in het klein" geworden,
dat straalt in het licht van
de communistische progressi
viteit.
Het is slechts aan weimg
Duitsers toegestaan dit hoofd
kwartier te betreden. Zelfs de
hoogste SED_functionaris,
die voor het in ontvangst ne
men van opdrachten naar 't
hoofdkwartier wordt geroe
pen, en die in het bezit is
van verschillende legitimatie-
kaarten, wordt door zwaarbe
wapende leden van de rode
garde grondig gevisiteerd. De
De traditionele drank, die
de rezigers van de N.S. op
de stations kregen aange
boden, was tot nu toe kof
fie. Thans heeft de koffie-
wagen er echter een con
current bij gekregen in de
vorm van een installatie,
die de dorstige passagiers
zal kunnen laven met thee
op Engelse wijze toebereid
en in een speciale ketel ge
zet. Het recept luidt, het
water wordt 5 minuten op
100 graden gebracht, daar
na wordt per liter water 20
gram thee toegevoegd. Na
5 minuten trekken worden
de theebladen eruit ge
zeefd en het aftreksel komt
in de ketel, die de thee 10
uur op een temperatuur
van 10 graden kan houden.
Na 1 uur wordt er nieuwe
thee gezet.
De nieuwe Installatie Id
bedrijf op het station te
Utrecht, dat de primeur
van deze ketel heeft.
Duitse arbeiders, die werken
bij de militaire administratie,
zijn in enkele afgelegen ba
rakken ondergebracht.
LUILEKKERLAND.
De Russische vrouwen en
kinderen die na de capitula
tie binnen deze vesting kwa
men soms waren het er
dagelijks enkele honderden
droegen bijna allemaal de
eigenaardige stevig om het
hoofd gewonden wollen doek.
Ai spoedig deed de „burger
lijke decadente mode" haar
invloed gelden. Overal ver
schenen vrouwen met knalro
de lippen, gekleurde roklcen
en hier en daar zelfs met uit
dagende hoedjes, die voor de
Russen, die aan dergelijke
dingen niet gewend zijn iets
ontzettend gewaagds beteke
nen. Mongoolse vrouwen met
kunstig bijgewerkte wenk
brauwen maakten een aller
zotste indruk.
Afgezien van het feit, dat
er gedurig strafmaatregelen
worden aangekondigd, hebben
de Russen in Karlshorst een
Interview met secretaris J. Ph. Koene.
Neen, gemakkelijk liep het niet van stapel, dat interview
met de jubilerende gemeente-secretaris van Middelburg, de
heer J. Ph. Koene, Hy vond het niet nodig om er veel
drukte van te maken, hy meende, dat er eigenlijk niets te
vertellen was, dan dat hy normaal zjjn plicht had gedaan
en flat per slot van rekening iedereen ko" jubileren, als h(j
maar het geluk had, de nodige jaren te halen.
Maar als je een man, die hart heeft voor zijn werk,
over zjjn werk spreekt, dan is, hoe bescheiden van aard
hy ook Is, het zwijgen spoedig verbroken. En toen wjj
de heer Koene dan ook vroegen, onder hoeveel burgemees
ters hy elgeniyk in Middelburg werkzaam was gevveêst,
toen trok er een diepe rimpel in z.yn hoge voorhoofd en
1r~on het verhaal:
Het waren er negen.
Toen ik in 1924 hier kwam,
was de heer Dumon Tak nog
burgemeester. Tot zijn opvol
ger werd benoemd mr. A. A.
de Veer, maar voor deze ge
ïnstalleerd kon worden, over
leed hij eensklaps. De heer
J. Qnderdijk heeft toen, gerui
me tijd het burgemeester
schap waargenomen en de
volgende burgemeester werd
de heer M. Fernhout. die op
zijn beurt weer opgevolgd
werd door mr. dr. J. van
Walre de Bordes. In October
1942 werd laatstgenoemde
ontslagen en vervangen door
de heer Meerkamp van Em-
den. Bii de bevrijding werd
mr. A. J van der Weel waar
nemend burgemeester, totdat
hij Gedenuteerde werd; wet
houder J. W. Kogel er volgde
hem als zodanig op en ten
slotete kwam de tegenwoordi
ge burgemeester, jhr. mr. W.
C. Sandberg tot Essenburg.
leven als in luilekkerland.
Pér man krijgt men dagelijks
een pond vlees, 1% pond
boter en zoveel wittebrood,
dat de Duitse arbeiders van
de stadsreinigfngsdienst met
de weggeworpen etensresten
een goed lopende zaak op de
zwarte markt' kunnen begin
nen. In de vroegere Duitse
winkels staan nu vrouwen uit
Rostov of Tomsk achter de
toonbank en bioden met hun
grove handen de prachtige
stoffen van de textielindustrie
uit Saksen te koop aan. De
Russen gaan graag naar
Karlshorst. Ze hebben het hier
naar him zin, omdat zij zich
hier vrij kunnen bewegen/hoe
wel zij aan de andere kant
toch zo geïsoleerd zijn, dat
zij door het Westen niet kun
nen worden besmet Ook de
Berlijnsë burgerbevolking is
het met de oplossing van het
woningprobleem voor de Rus
sen volkomen eens.
Het Rode Ghetto is voor
beide partyen ideaal
(Nadruk verboden).
IN 1940: GEEN SE.
CRETARIE MEER!
Nadat deze namen de re
vue waren gepasseerd, kwa
men er automatisch andere
herinneringen. In 1924, toen
de tegenwoordige secretaris
in Middelburg kwam, telde
de secretarie 12 man perso
neel.- tegenwoordig 28. Het
werk was foen veel eenvoudi
ger dan nu: de ambtelijke
rompslomp is toegenomen. En
de abnormale omstandigheden
in de laatste tien jaren heb
ben ongelooflyk veel werk
meegebracht.
Eerst waren het de# voor-
mobilisaties en de mobilisatie.
Toen kwam de oorlog en Mid
delburg zat na het bombar
dement op 17 Mei 1940 eens
klapszonder secretarie!
Alleen de registers v. d. bur
gerlijke stand bleven bij de
grote brand gesnaard. anders
was er niets meer. geen stoel,
geen potlood, laat staan een
document!
We hebben toen alles
van voren af aan weer op
moeten bouwen, zo vertelde de
heer Koene. We begonnen
met de bevolking te registre
ren. met meubilair te kopen
voor de secretarie ïn het ge
bouw van de S.D.O.A- we
reconstrueerden verordeningen
cn overeenkomsten, we schre
ven "it de verkoolde boeken
en acten over wat nog lees
baar was en na een paan
jaar konden we zeggen, dat
we weer een vrii volledige col
lectie hadden. Maar intussen
waren de problemen bij tien
tallen uit de grond gerezen.
De stad moest herbouwd wor
den, er moesten stratenplan
nen en uitbreidingsplannen,
rioleringspiyjecten 'etc, etc.
gemaakt worden en met dat
alles heeft de secretarie haar
bemoeienis. En weldra kwam
de evacuatie onze aandacht
opeisen
EVACUATIES.
Tn de zomer van 1942 moest
tweederde van de bevolking
evacueren en dag en nacht
moest er in overleg met het
Evacuatiebureau aan de Gort-
DOOR Mr. E. ELIAS
Aankomst en
eerste indruk.
(1)
Toen Stuyvesant New-York bereikte, werd
hij niet verrast door het Vrijheidsbeeld, noch
door de wereldvermaarde Skyline. Toen ik
New-York bereikte, werd ik evenmin door die
beide wereldwonderen verrast. Maar bij mij
kwam het door de mist. En daarom was 't
eerste wat ik van New-York zag: de enorme
loods van de douane. Het was
precies Roosendaal of Nieuwe
Schans. Alleen groter en de
meneren van de douane spra
ken Amerikaans en ik moest
een eed afleggen dat de kist
met huisraad, die ik over de
Atlantische Oceaan had mee
gesleept, geen koopwaar bevat
te. De Amerikaanse douaniers
zijn erg vriendelijk geweest. Ze
vroegen, of ik lang zou blijven
en of het in Holland ook zo
koud was en ze zeiden dat ze
wisten dat Holland door een
koningin geregeerd werd en dat
iedereen een fiets heeft in het
land van de tulpen en de wind
mills.
En niemand, die ik tot nu toe
ontmoet heb, veronderstelde,
dat Belgium c.e hoofdstad van
Holland is, of dat Berlijn een
Nederlandse ,-rovincie is. Ik
had altijd gehoord dat de
Amerikanen even weinig van
Holland weten als Eskimo's
van Liberia. Maar dat is niet
zo. Er is veel niet zo. Het is
bijvoorbeeld niet zo, dat de Amerikaanse amb
tenaren, die aan boord komen voor de paspoor
ten, u behandelen of ze u bij voorbaat ryp
voor Ellis-eiland achten. Integendeel: die he
ren waren uiterst minzaam. En het is niet zo,
dat ik komende in het centrum var. deze reus
achtige stad, achterover tuimelde van de wol
kenkrabbers. Integendeel: door de film waren
zij mij vertrouwd geworden, al zijn ze gewel
dig hoog, en al is die hoogte indrukwekkend.
En het is niet zo, dat alle Amerikanen boks
beugels en gummiknuppels in hun pantalons
dragen. Integendeel: wat ik tot nu toe van
die goede lieden gezien heb, is vriendelijkheid
en beleefdheid en veel ..beg your pardon" en
..sorry" en „excuse me". En wanneer u het mij
vraagt, dan zeg ik. dat de New-Yorkers heel
wat beleefder, vriendelijker an voorkomender
zijn dan de Parijzenaars. die de naam hebben
van de elegantste en best gemanierde mensen
ter wereld te zijn. En het is niet zo, dat alle
Amerikanen gom kauwen en spuwen en milli-
onnair zijn.
Ik dacht wat u denkt: dat ?n New York, die
stad met millioenen inwoners, het leven de he-
le nacht doorgaat, „'t Is anders", zou Speenhoff
zeggen. Ik woon1 vlak bij Broadway en Broad
way is om half tien des avonds even stil als de
hoofdstraat van Hoogeveen of het marktplein
van Deventer. Tenminste dat gedeelte van
Broadway, dat in mijn buurt ligt. Want Broad
way is kilometers lang. Het is een eigenaardige
gedachte: te bepeinzen „nu loop ik op Broad
way, waar ik op de film zo veel van gezien en
gehoord heb en er rijden een paar taxi's en er
loopt een agent (die helemaal niet met ccn
gummiknuppel zwaait) en het is er donker en
in de cafetaria's, die de enige café's zijn die
ze hier kennen, staan de stoelen op de tafels
en de deuren zijn dicht en het licht is uit en
het is pas half tien."
Zodat ik maar zeggen wil,
dat er een hele boel „niet-zo'
is in New-York wat u denkt
dat wel zo is. Over al deze din
gen, die tezamen en in vereni
ging de atmosfeer, van zo'n
reusachtige stad bepalen, is veel
te vertellen. En over heel veel
andere dingen ook. New-York
is een geweldig-interessante
metropool, en Amerika is een
geweldig land, waar zich ge
weldige dingen voltrekken op
ieder gebied. Ér heerst hier een
monstrueuze, verbeten strijd
op politiek en economisch ge
bied. El- is hier een grootse
cultuur op het gebied van alle
kunsten, er is een schreeuwen
de armoede en een evenzeer
schreeuwende luxe; er zijn
werklozen, die van 20 dollar
de week moeten rondkomen en
salarissen van 1000 dollar in
de week zijn geen uitzonderin
gen. Er is eén Broadway, die
om tien uur 's-nachts stil en
uitgestorven is en een andere
Broadway, die een grote, helse
kermis is met een verblindend en verbijsterend
vuurwerk van lichtreclames in schitterende
kleuren en fantastische figuren. Er is een ster
ke democratie en een enorm rassen-vraagstuk;
grote frivoliteit en diepe godsdienstzin, Ame
rika is een monstrueuze heksenketel met mon
strueuze problemen, hartstochten, culturele en
anti-culturele uitingen. Ik sta. nog een beetje
beduusd en verbijsterd, over de rand te kyken.
En wat ik zie, zal ik beschrijven. Al naar ge
lang van het onderwerp: luchtig of ernstig. En
naar ik hopen mag: naar waarheid.
(Wordt vervolgd)
Mr. E. Elias, bij velen
wellicht beter bekend als
„Praetvaer" of „Hendrik
Hagenaar", heeft enige
tijd in Amerika doorge
bracht cn hij bekeek dc
wonderlijke dingen in dit
onmetelijke land met
nuchtere Nederlandse
ogen. Zijn indrukken
heeft hij vastgelegd in
een journalistiek dag
boek, dat onder de titel
„Paradijs in cellophaan"
bij de N.V. Leiter Nypels
te Maastricht is versche
nen. Wij hebben van dit
boek het copyright aan
gekocht, in het vertrou
wen, dat de vlotte, smeu-
ige wijze, waarop mr.
Elias 't leven in de Sta
tes beschrijft bij vele
van onze lezers in dg
smaak zal vallen.
straat worden gewerkt om al
les ordeiyk te doen verlopen.
Later kwamen er andere, klei
nere evacuaties en we heb
ben daar dc bezetters dikwhls
aardig mee dwars kunnen zit
ten! aldus dc heer Koene. Nu
eens deden we dat door de
evacuatie per Algemene Pu
blicatie vodk te schrjjven en
zo veel uitzonderingen toe te
staan, dat practisch niemand
ging, een tweede maal door
zoveel ontheffingsbriefjes uit
te reiken., dat er niets van
de evacuatie terecht kwam.
Toen' kwam de inundatie.
En als de heer Koene daar
over begint en over de laat
ste oorlogsdagen, dan komt
hij eerst recht op zyn praat
stoel.
VEERTIGDUIZEND
INWONERS!
Burgemeester Meerkamp
dacht er niet aan om maaC
regelen te nemen. En niet in
de burgemeesterskamer, maar
in de secretariskamer werd
toen het initiatief genomen
om de mensenstroom, die uit
de dorpen naar Middelburg
vloeide, op te vangen. Do
waarnemende secretaris, wel
ke functie de heer Koene in
die periode bekleedde, kreeg
machtiging om alles te rege
len. In allerijl werd café
Groenewegen op dc Markt te
Middelburg gevorderd en daar
kon ieder zich vervoegen, die
huis en goed was kwijt ge
raakt en onderdak moest vin
den. Weldra woonden binnen
de vesten der stad, dus op
tweederde van haar grondge
bied, niet minder dan 40.000
mensen, meer dan het dubbe
le van het normale inwoner
tal!
Niet de jubilerende secre
taris zelf, maar anderen heb
ben ons verteld, dat het de
heer Koene is geweest, die
hier het titanenwerk van het
organiseren der hulsvesting
verricht heeft. De jubilaris
zelf zegt er slechts over:
Het liep allemaal pret
tig. Ieder werkte mee, de
vele vrijwilligers van de
luchtbeschermingsdienst
later ook anderen werken
vrijwel dag en nacht om alles
goed te doen Verlopen en te
registreren ieder van de
..vluchtelingen" nam genoe
gen met wat de noodtoestand
voorschreef. Practisch nie
mand weigerde mensen op te
nemen en wie onderdak zocht
nam genoegen met wat hij
krygen kon. Er is toen een
voortreffelijke burgerzin ge
demonstreerd
DE LAATSTE JAREN.
Waard om aan de vergetel
heid te ontrukken Is zeer ze
ker. dat de heer Koene zelf
ook nog waarnemend burge
meester is geweest. Burge
meester Meerkamp verdween
toen het begon te knijpen met
de Noorderzon. Iemand moest
toen de leiding nemen en in
overleg met de illigaliteit ac
cepteerde de heer Koene de
nieuwe functie. De rol. die hij
daarin speelde is overbekend.
Bij de bevrijding werd mr.
A. J. van der Weel waarne
mend burgemeester, en. zo
zegt de heer Koene, zonder
ook maar iets te kort te
doen aan andere, mag tkhier
wel memoreren, dat de sa
menwerking met deze wnd.
Burgemeester, die in zo'n cha
otische teoestand het roer In
hande nam. in alle opzich
ten voortreffelijk* was.
In de eerste vergadering
van de Noodraad werd de heer
Koene tot secretaris benoemd.
Tja, zo besluit de heer
Koene het gesprek. Toen
lk vijf en twintig jaar gele
den naar Middelburg kwam.
kon ik me niet indenken, dat
die kwart eeuw zo rijk zon
zijn aan spannende gebeurte
nissen
Maar hij was het en de ju
bilaris dankt daarom mede.
dat hij zijn krachten heeft
kunnen ontplooien.
De jubilaris stelde er prijs
op nog te verklaren, dat wat
hij heeft kunnen doen voor
de gemeente, voor een zeer
groot deel te danken is aan
de uitermate prettige samen
werking met Burgemeester
en Wethouders, het grote ver
trouwen. dat hij van dit Col
lege geniet enaan zjjn
uitstekende ambtenarenkorns,
waarbij hij lachend opmerkt,
dat hiervan 24 Zeeuwen zijn.
waarmede maar gezegd zij.
dat men de Zeeuwen niet al
leen buiten de Provincie waar
deert.
De heer Koene is in Mid
delburg een centrale figuur,
die in het openbare leven een
belangrijke rol sneelt. Het zal
hem bij zijn jubileum zeker
niet aan belangstelling ont
breken.
Burgerwacht
tegen jeugdbaldadig-
held.
De vernielingen aan
speeltuinen, jonge boom
pjes, beplantingen en
buizen in aanbouw
waarvan de ruiten bü
tientallen zijn ingekogcld
door de jeugd aange
richt, vormen een pro
bleem, waarvoor de poli
tie in de uitgestrekte ge
meente Venlo gedeeltelijk
machteloos staat. Dit is
voor de bewoners van
het Blerickse tuindorp
aanleiding geworden een
soort „burger-wacht" in
het leven te roepen,
waarvan de leden het
werk van de politie zul
len aanvullen en beurte
lings „patrouille" zullen
lopen.
