Om de Maasbruggen is fel gevochten Finale van een Koningsdrama Devaluatie weer aan de orde tweede blad Zeeuwse Almanak PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DONDERDAG 31 MAART 1949 Onvoldoende voorbereide Nederlandse troepen leverden kranig werk Duitsers konden zich niet in de stad verspreiden (Van onze parlementaire redacteur). Een van de belangrijkste punten in de vesting Holland, waarop de Duitsers in de oohtend van de 10e Mei 1940 hun aanvallen uit de lucht hebben gericht, la de stad Rotterdam geweest. De aanval op de bruggen kan beschouwd worden als een voornaam onderdeel van de poging om de vesting Holland en speciaal het regeringscentrum bij verrassing te nemen. Achteraf is gebleken, dat de Duitsers met een pant serdivisie via de Moerdijkbruggen, die spoedig in hun handen gevallen waren en vla het eiland van Dordrecht, naar Rot terdam wilden oprukken. Er was de vijand dus veel aan ge legen de Maasbruggen te veroveren. Vandaar dat hij een deel van de troepen, die tussen 5.13 uur en 6 uur op Waalhaven waren geland, tegen de bruggen inzette. Na gevechten in Rot terdam-Zuid nestelden deze Duitsers zich op het Noorder eiland, waar zij het Zuidelijk bruggenhoofd vast in handen kregen. Een uur na het begin van de aanval op het vliegveld Waal haven, dus om ongeveer 4.55 uur, daalde een twaalftal Duit se watervliegtuigen op de Nieu we Maas aan weerszijden van de Maasbruggen. Met rubber bootjes landden de bemannin gen van deze vliegtuigen op de Noord- en Zuidoever der rivier. Van hieruit trachtten zij ver der in de stad door te dringen. Het na de oorlog gaande ge rucht, dat er in een schip on der Zweedse vlag reeds enige tijd vóór het uitbreken van de oorlog Duitsers met wapens en andere voorraden in de ha ven van Rotterdam lagen, is niet bevestigd. Waarschijnlijk is dit verhaal in de wereld gekomen, door dat de vijandelijke soldaten, die met de vliegtuigen op de Nieu we Maas zijn gedaald, via de aan de wal gemeerde schepen aan land zijn gekomen. Wel is het niet onmogelijk, dat de Duitsers benodigdheden als transitogoed naar Rotterdam hebben gezonden, welke in een douaneloods waren opgeslagen. Op deze wijze zouden de para chutisten hun voorraden gedu rende deze dagen hebben kun nen aanvullen. 6000 MAN. Intussen was men op het bu reau van de kantonnements- commandant de verdediging zo goed en zo kwaad als het ging gaan organiseren. In Rotterdam lagen naar schatting ongeveer 6000 man, waarvan echter slechts ongeveer 600 als combat tanten beschouwd konden wor den. Rotterdam werd meer be schouwd als een stapelplaats, waar enorme voorraden voor de gehele landmacht waren op geslagen. terwijl bovendien ver schillende depóts aldaar waren gevestigd. Verder waren er be wakingstroepen voor de opge slagen goederen, terwijl er bo vendien een aantal compagniën intendance-troepen werkzaam was. Het is duidelijk, dat deze af delingen voor het grootste ge deelte geen gevechtswaardige eenheden waren. Zij lagen over de gehele stad verspreid en haar opstelling was dan ook niet zo danig, dat zij paraat waren voor de verdediging van Rot terdam. De commandant van Rotter dam was voorts niet voorzien van een staf, welke met het oog op de oorlogvoering was samengesteld. Deze kan tonne- mentscommandant beschikte slechts over een kapitein, plaat selijk adjudant en een reserve tweede luitenant. Hij heeft zijn staf, toen de aanval loskwam, moeten improviseren uit offi cieren, die krachtens hun po- VLAG. Die Zeeuwse vlag, die heeft mijn hart gestolen! Een fleurig dundoek: het zal een blij ogen blik zijn, als we het voor het eerst zien waaien, breeduit, bo ven het wijde Zeeuwse water en het wijde Zeeuwse land! Vlaggen maken een mens blij. Textiel aan een stok! zeggen de nuchterlingen smalend. En daarmede is de zaak voor hen afgedaan. Maar voor mijn ge voel zijn vlaggen symbolen, die de dagen van vreugde en droef heid markeren. Als na nationale hoogtijdagen de vlaggen weer zijn ingehaald, gaat het u dan ook als mij en zijt ge ontnuch terd, omdat de huizen en de straten er weer zo hopeloos-al ledaags uitzien? En fleurt uw hart op, als ge ergens vlaggen ziet wapperen in de zonook al weet ge niet waarom? Zeeland had geen vlag. En ik ben wel eens jaloers geweest op de Friezen, die zo'n feeste lijk dundoek lieten waaien bo ven hun meren, als ik er des zomers zeilde. Aan de vlag was te zien, of de bewoners der zo merhuisjes er waren of niet. In sommige landen steekt men de vlag uit als men buiten gasten heeft. Zover zullen de Nederlanders nooit gaan. Maar al zullen wij daarom ook in Zee land een spaarzaam gebruik maken van onze Zeeuwse vlag, toch hoop ik haar vaak en in groten getale te zien waaien. Omdat zij de frisheid heeft, die Zeeland eigen is, omdat zij mooi ts om te aanschouwen, omdat Zh majesteit heeft en met haar kleuren en haar wapen zowel de glorie van weleer, als de moeizame worsteling voor een goede toekomst in het heden, volmaakt symboliseert. sitie bij bovengenoemde onder delen over het algemeen niet in de eerste plaats in aanmer king kwamen stafwerk te ver richten. Niettegenstaande dat, is het de Nederlandse troepen, nadat zij versterking hadden gekre gen, door gedurfde ondememin- San gelukt te voorkomen, dat e Duitsers zich over de stad verspreidden. Dat men met bij zondere moeilijkheden te kam pen had, moge o.a. blijken uit het feit, dat steeds meer alarm erende berichten per telefoon de commandopost van de kan- tonnemeptscommandant van Rotterdam bereikten. Zo ont ving men daar telkenmale te lefonische berichten van de politiepost Sandelingenplein op de Linker Maasoever. Deze be richten waren over het alge meen slechts loos alarm. Ach- terdaf is gebleken, dat één van de Duitse officieren daar van op de hoogte was. Aangeno men moet worden, dat de vij and bij het doorgeven van deze berichten, hetgeen in het Ne derlands geschiedde, gebruik heeft gemaakt van handlangers. Tevens is komen vast te staan, dat de gevangengenomen para chutisten schetsjes bij zich had den, die betrekking hadden op een gebied van 200 bij 200 me ter. Daarin stonden bepaalde merktekens, aangevende de plaats, waar zij zich konden meldden. De gevolgtrekking ligt voor de hand ,dat deze pa rachutisten zich bijv. in verbin ding moesten stellen met Duit sers, die vóór de oorlog in Rot terdam gastvrijheid hadden ge noten. ONVOORBEREID. De Parlementaire Enquête- Commissie, die in haar rapport een overzicht van de strijd op de Maasbruggen geeft, heeft van de krijgsverrichtingen de indruk gekregen, dat, hoewel het commando van Rotterdam geheel onvoorbereid was op de verdediging het bericht, dat de aanval op ons land in de nacht van de 9e op de 10e Mei zou beginnen was niet aan Rot terdam doorgegeven men kans heeft gezien deze op een uitstekende wijze te voeren. De commandant van Rotter dam heeft voor de commissie zijn bewondering uitgesproken over de recruten, die, hoewel slechts veertien dagen onder de wapenen, zich volledig aan de hun opgedragen taak heb ben gegeven. Het moreel van de troepen is over het alge meen uitstekend geweest. Op het laatste vestigt de commis sie wel in het bijzonder de aan dacht; immers, hieruit blijkt, dat onze troepen, ofschoon zij nog slechts korte tijd getraind waren of tot de oudste lichtin gen of tot onderdelen behoorden, welke niet onmiddellijk opge leid werden voor gevechtshan delingen, getoond hebben, niet tegenstaande deze tegenwer kende omstandigheden, ook in een aanvankelijk verwarde si tuatie, als die te Rotterdam, goed werk te kunnen leveren. Tevens merkt de commissie op, dat de staf van het com mando Rotterdam welke op wel zeer geïmproviseerde en onvoldoende wijze was samen gesteld, er toch In is geslaagd binnen het raam van de weini ge mogelijkheden een dusdani ge leiding te geven, dat de Duitsers geen kans hebben ge zien over de Maasbruggen te trekken en zich in het centrum van de stad te nestelen. De vijand heeft de capitula tie van Rotterdam dan ook slechts kunnen afdwingen door het uitvoeren van het bekende bombardement van de 14de Mei. Klokken van Bergen op Zoom hebben zwaar geleden. Een onderdeel van de restauratie van de door oorlogsgeweld be schadigde „Peperbus" te Bergen op Zoom vormt het herstellen van het eveneens beschadigde stadsca- rillon. Dezer dagen stonden alle klokken. 27 in getal, op de begane grond om onderzocht te worden door de commissie van deskundi gen. bestaande uit de heren Tim mermans, beiaardier te Rotterdam, van der 121st, secretaris van de nationale adviescommissie inzake klokken, en J. Wagenaar. oud-bei aardier van de Dom te Utrecht. De commissie kwam tot de niet zeer aangename conclusie, dat slechts de grootste klok, Juliana geheten, niet was beschadigd. De overige 26 vertoonden barsten, scheuren en gaten en hadden een goed deel van hun vroegere geluld verloren. Bij Neuruppin. 40 km ten Noorden van Berlijn in de Sowjet- zóne gelegen, is een ammunitiefa briek weder in gebruik genomen, aldus „des Abend". Ter gelegenheid van de opening van de Jaarbeurs heeft Dinsdag n.K.H. Prinses Beatrix ln de nieuwe Beatrixhal een gedenkplaat onthuld. Overzicht van de onthullingspleclitigheid. Links onderaan n. M. Koningin Juliana en H.K.H. Prinses Irene. In het midden 11. H. Prinses Beatrix. Schuin achter haar de heer Dr. P. H. Fentener van VUssingen, voor*, van het Alg. Bestuur van de Kon. Jaarbeur*, Voorlopig ongewenst en onuitvoerbaar. (Van onze economische medewerker). Het devaluatieduiveltje komt weer uit zijn doosje te voor schijn. O neen, bjjkans nog niet in ons land, maar wel in het buitenland, waar een herziening van de waarde van de Europese geldeenheden als het ware in de lucht zit. Ten minste, dat denken de Amerikanen. Eerst werd over dit delicate onderwerp nog alleen maar heimelijk gefluisterd, maar toen kort geleden de Ameri kaanse minister van Financiën openlijk verklaarde, dat de tijd gekomen is, dat de regeringen geheime besprekin gen gaan voeren om tot een herwaardering van de wis selkoersen te komen, toen was het hek van de dam. Spreekt men dus in het bui tenland thans al openlijk over de mogelijkheid en wenselijk heid van devaluatie, in Ne derland wordt hierover angst vallig gezwegen. Dat is jam mer, want zo wordt voet ge geven aan oncontroleerbare ge ruchten. We zullen daarom het gordjjn van het devalua tie-toneel maar eens ophalen. Willen wij naar België, Frank rijk of b.v. de Ver. Staten, dan moeten wij (na verkre gen vergunning van De Ne derlandse Bank) bij de devie- zenbank Belgische of Franse francs of dollars kopen en wel tegen de vastgestelde prijs of wisselkoers. Zo kosten 100 Belg. francs 6.06, 100 Fran se francs 1 en 1 dollar 2.65. De grote moeilijkheid zit nu in het vaststellen van die omrekeningskoers op het juiste bedrag. Zou men b.v. de dollar waarde bepalen op b.v. 2. dan maken we deze uullar voor ons dus goedkoper. Alles wat wij in Amerika kopen, wordt dan veel voordeliger Een dergelijke maatregel zou dus de invoer vergroten. Umberto en Marie-José van Savoye bedierven al hun kansen Nu leven zij gescheiden in ballingschap. Ieder, die tegenwoordig door Italië reist zal opmerken, hoe volkomen het Huis van Savoye uit de gedachten van de bewoners is verdwenen. Zelfs Mussolini is eigenlijk als figuur meer blijven leven in de herinnering dan de in Portugal wonende koning, van wie men alleen toevallig iets verneemt, wanneer een van zijn afgezanten weer eens in Rome opduikt. Men treft in dit land noch een theoretisch gesteunde koningspartij aan, zoals eens in Franrjjk door Maurras en Daudet werd vertegenwoordigd, noch een levende koningsgezindheid, zoals bij de Spanjaarden is te bespeuren. Sommige psychologen be weren, dat een mens in feite alleen dat overkomt, wat hij zelf wenst, dat geschiedt. Merkwaardig is het optreden van het laatste Italiaanse ko ningspaar, dat alles heeft ge daan om de ondergang van het Huis van Savoye onver mijdelijk te maken. Koning Umberto was van huis uit een logisch denkend, intelligent en sportief man, zoals men zich de moderne koning graag voorstelt. Zijn gemalin. Marie-José. noemt Die Weltwoche een mooie, elegante vrouw, doch niet frivool, een echt vorstelijke verschijning, verstandig, poli tiek geïnteresseerd. Zij aan schouwde het licht der wereld als dochter van de grote Bel gische koning Albert II en een Beierse prinses, beide stam mend uit de oudste vorsten geslachten. Umberto en Marie-José zij zijn niet onder een geluk kig gesternte geboren. De koningin te zakelijk, mis schien wat te weinig vrouwe lijk. de koning zonder vol doende innerlijke zekerheid en zelfvertrouwen. Zij was het, die sterker van wil de jonge kroon prins huwde. Dat verzwakte reeds van het begin af haar positie en maakte het haar onmogelijk de nodige energie op te brengen om te bereiken, wat zij zelve onder beslissende omstandigheden wenste: de scheiding van het koningshuis van het fascisme. Maar ook hierin was zij niet consequent, want toen Mussolini zijn kleine koning het imperium en de Abessijnse keizerskroon aanbood was niemand hier over zó geestdriftig als de anders zo koele Belgische prinses. PRESTIGE VERBRIJZELD. Umberto is geen vriend ge weest van de Duce en diens beweging. Zo schrijft Ciano in zijn mémoires, dat hü. in- plaats van zich te verheugen over de Albaanse koningstitel, gereserveerd verklaarde, dat de Italianen zich op de duur nooit in Albanië zouden kun nen handhaven. Maar zijn tegenstand was zwak en bloedarm. Ondanks het feit, dat Umberto duidelijk voor zag. dat deelname van zijn land aan de oorlog tot een catastrophe moest leiden en hfj veel beter dan de dictator over de zwakheid van Italië en het leger geïnformeerd was, vond hij niet de moed en de kracht om zich te verzet ten. Wel circuleerden bittere f;rapjes over de Duce, kenne- ijk afkomstig van de kroon prins en zijn omgeving, door het land, wel bleef zijn vrouw demonstratief weg van feesten ter ere van de dictatuur en bezocht zii even demonstratief een optreden van Toscanini in Luzern toen deze dirigent als een „vijand van de staat" was gedoodverfd, maar wat haalde dit uit? Toen Mussolini de kroonprins het opperbevel toevertrouwde over het leger, dat Frankrijk moest aanval- lep, was diens prestige finaal naar de maan. DE LAATSTE KANS. Pas de nederlaag gaf ko ning Victor Emanuel de moed zich door een staatsgreep van zijn verderfelijke „huisbe waarder" te ontdoen. Maar deze daad kwam veel te laat., het volk was er niet mee te vreden en stelde zijn koning verantwoordelijk voor veel, waaraan hij niets had kunnen veranderen. Mussolini had nog de kracht de monarchie een beslissende slag toe te brengen, toen hij in Noord-Italië zijn fascisti sche republiek stichtte. Deze was sterk genoeg om de mo narchistische tradities in het stamland van het vorstelijk Huis te vergiftigen. Toch waren er nog kansen! Niemand, óók de communisten niet, was na dc capitulatie eigenlijk voor afschaffing van de monarchie. Men meende de troon te kunnen overlaten aan het kroonprinselijke paar, dat zich weinig gecompromit teerd had. Niet het volk, maar de innerlijke onzekere Um berto zélf verlangde hierover echter een plebisciet. Dit zou voor hem een victorie zijn ge worden, als het paar niet weer zelf alle kansen bij voorbaat had bedorven. De kroonprins genoot in die dagen een vrij grote populariteit bij de mas sa. Het feit echter, dat Um berto en Marie-José geschei den van elkaar leefden, ver minderde deze sympathie ziender ogen, want voor de doorsnee-Italiaan is het huwe lijk en meer nog het huis gezin een heilige zaak. CONFLICT. Het lot had gewild, dat Marie-José tegen het einde van de oorlog, door de Duit sers vervolgd, naar Zwitser land vluchtte en zich tc Gé- nève vestigde. Zii gedroeg zich daar even waai dig als moedig en zij moest zelfs van Zwitserse zijde worden aan gespoord wat voorzichtiger te worden, omdat gevreesd werd, dat een of andere fanatieke ling haar kinderen zou kid nappen. met alle gevolgen van dien. De jonge vorstin wilde of kon evenwel niet naar haar man terugkeren. Tegen vrien den zeide zij: „Ik kan toch Wordt daarentegen de dollar gewaardeerd op b.v. 3,50, dan wordt hjj veel duurder voor ons. Wjj voeren dus niet zo gemakkelijk in. Maar als wij uitvoeren naar Amerika, dan krijgen wjj voor alle ver kochte producten meer Neder landse guldens: een duurder maken van de dollar heeft dus de tendens de uitvoer te vergroten. Dit duurder ma ken van de dollar betekent voor de gulden devaluatie. Nu kan men eventueel niet willekeurig zo'n koers vast stellen. Zou men dit goed wil len doen, dan moet rekening worden gehouden met de prij zen van de artikelen in beide landen, dus met de koop kracht van het geld. Dit is echter momenteel, nu de prij zen op de grote markten nog zo veranderen, een volkomen onuitvoerbare taak. Daaruit vloeit voort, dat een herzie ning van de koersen binnen afzienbare tijd nog niet aan de orde kan zijn. Eerst als de prijsverhoudingen gestabili seerd zijn, zo in 1952, tegen het einde van het Marshall plan, is de tijd hiervoor eco nomisch rijp- Dan pas kan worden bekeken óf de prijs verhoudingen tot een wijzi ging dwingen en zo ja, in welke mate. Sommige vooraanstaande Amerikanen, die de gangma kers zijn voor een spoedige devaluatie en die zich kenne lijk weinig zorgen maken of de wisselkoersen, ondanks 't ontbreken van normale prijs verhoudingen, wel op de juis te wijze vastgesteld kunnen worden, denken dat een deva luatie Europa uit de put zou kunnen helpen. DE GULDEN TE HOO.i. Volgens hen is de gulden te hoog gewaardeerd (over gewaardeerd), men betaalt m.a.w. te weinig guldens voor een dollar. Het gevolg hier van is: wij voeren gemakke lijk in (dus te veel kopen in Amerika) en tc weinig uit (te weinig verkopen in Ame rika). Devalueer, zo zeggen zij, maak de dollar duurder (b.v. 3,50 in plaats van 2,65) en uw uitvoeren wor den groter, terwijl uw invoe ren zullen dalen. Ge hebt, zo vervolgen zij, dan minder dollars te betalen en ontvangt daarentegen meer dollars. Het klinkt aardig. Maar Personeel van „De Tela» r graaf" nam resolutie aan* Dezer dagen kwam het persoj neel van de dagbladen „De Tel*, graaf" en „De Courant-Het Nieuws van den Dag" in vergade» ring bijeen. Tijdens deze vergaf dering werd met algemene stem» men een resolutie aangenomen» waar on aan de bevoegde autorite» ten verzocht wordt aan het ven» langen te voldoen om localiteiten in het Telegraaf gebouw beschik baar te stellen ten behoeve van db redactie, administratie en explol* tatLe van „De Telegraaf" en „D« Courant het Nieuwa van den Dag"» De verzekering wordt gegeven, dat het personeel bij hervcrschij» ning van „De Telegraaf" en ,.D« Courant Het Nieuws van den dag" op dezelfde wijze als tot nu toe zijn medewerking zal blijven verlenen aan de vervaardiging van de gastbladen. Deze resolutie werd o.a. gezonden aan de mi nister van onderwijs, kunsten en wetenschappen en de voorzitter van de persraad. Een goede koop! Groot was de verbazing van een inwoonster van Wilder» vaak, toen zy,terugkerende uit Groningen, een zakje met in deze stad gekochte eierkoe ken opende en ontdekte, dat erbankbiljetten tot een totaal van 900 inzaten! Bjj ondarzoek bleek de kas van de koekwinkel te kloppen, maar men ontdekte, dat een chauffeur het gevonden be drag had moeten meenemen naar het hoofdkantoor van de zaak. Voor het gemak was het geld in een normaal win kelzakje verpakt en dat was tussen de zakjes eierkoeken geraakt. laten wij niet vergeten, dat. zolang onze invoer uit de Ver. Staten nog zo enorm groot is (in 1948 invoer ca. 1.000.000.000 tegen ca. 50.000.000 uitvoer) elke devaluateie voor ons in gul dens een behoorlijke aderla ting betekent. Eerst als vrjj niet meer zo zfln aangewe zen op Amerika voor grond» stoffen en nieuwe machines, als onze Europese leveran ciers weer volop aan de markt komen, dan worden de prijs verhoudingen rustiger en dan kunnen ook beter en de wis selkoersen onderling èn dia t.o.v. de dollar onder de eco nomische loupe gelegd wor den. (Nadruk verboden). niet naar hem teruggaan zo lang hij mij niet terugroept of een sein geeft, dat hij mij bij zijn strijd bij zich wil heb ben!" Eerst veei te laat volgde een ogenschijnlijke verzoe ning, over de waarachtig heid waarvan geen Italiaan zich echter illusies maakte. Een plebisciet onder zó on gunstige omstandigheden durfden de politici van Vati caanstad nauwelijks te steu nen, terwijl Gaspari en de Christen-democraten hoog stens een welwillende neutra liteit in acht namen. Zo stond in het voorjaar van 1946 eigenlijk niemand meer vast besloten achter de koning. Zelfs leden van de Romeinse adel steunden hem nog slechts pro forma. Houdt men met al deze feiten rekening, dan is het verbazingwekkend, dat Um berto nog bijna 50 van de stemmen kreeg. Dat was ze ker minder te danken aan zijn persoonlijk prestige dan aan het feit, dat nog velen in het zuiden van het land voorstan- ders waren van een mo narchie. Blijkbaar was de uitslag *'an het plebisciet voor de triomferende republikeinen zodanig, dat men vreesde de koning deze niet te zullen1 zien erkennen. Men nam al thans een weinig elegant mid del te baat om dit bij voor baat onmogelijk te maken: de republikeinen lieten de mo narch door een geallieerd generaal op een banket uit nodigen. vanwaar hij niet naar zijn woning kon terug keren. omdat de paleisgron- den door bewapende striid- krachten waren afgezet. De ïonge koningin schijnt al vóórj de verkiezing alle hoop te j hebben opgegeven. Zelfs gaat het nraatje. dat zii uit louter verbittering ten gunste van de republikeinen zou hebben ge stemd. Na het plebisciet scheidde het paar spoedig van elkaar, Marie-José ging naar Zwitser-1 land terug, waar zij zich treu rig en gedesillusioneerd ging toeleggen op de opvoeding van haar kinderen. De koning daarentegen vestigde zich in Portugal, waar hg het nutte loze leven leidt van een ont troonde monarch, die golt' üet olifantondressuurstation Gauga Ia .na Bodio in het district L'ele speelt. naar cocktailpartics (Belgische Congo) is de enige inrichting in Afrika, waar men cr In gaat en naar diners, waar i geslaagd is wilde olifanten te vangen en af te richten. Sedert 1947 men aan één tafel met twee 1 worden alle gevangen olifanten overgebracht naar het Jachtkamp of drie onttroonde koningen Aru, km meer Oostwaarts teneinde uitputting van de weidelanden kan zitten, mits men rijk ge-voorkomen. Enkele zeer jeugdige gevangenen in hun bad in dc noeg is om het eten te be- i Uungurivler, onder toezicht van een temmer. Alleen dieren van mln- talen cn romantisch genoeg I dcr da" l-50 meter schofihougte rao<?en zich vrij bewegen, lie oudere om aan zulke belevenissen Olifanten worden steeds stevig bevestigd aan de flanken van een waarde te hechten. reeds afgericht exemplaar.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1949 | | pagina 3