375 jaar geleden ging Middelburg
over naar Prins van Oranje
Honger en ellende gingen
aan de capitulatie vooraf
Burgers aten honden, katten
en ratten
Zeeuwse Almanak
Engels in discrediet
in Zuid-Afrika
De moeilijkheden van de
huiseigenaar - verhuurders
STEMMEN
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG 23 FEBRUARI 1949
Deze woftk ls het 375 jaar geleden, dat Middelburg na
een lan lurlg beleg overging naar de Prins van Oranje
en bevrijd werd van het Spaanse gezag. Het was de hoog
ste tijd, want toen Prins Willem op 24 Februari 1574 zijn
triomf antelij ke intocht in de stad deed, waren de sporen
van honger en ontbering af te lezen van de gezichten der
burgers, die zijn entrée langs de vervuilde straten gade
sloegen en verkeerde Middelburg in. een desolate toe
stand.
De Middelburgers zijn
bekaaider afgekomen dan de
Vllsslngers, maar dit was wel
een beetje hun eigen schuld.
Vlissingen was reeds op 6
April 1572 Paaszondag
door de burgerij, de Spaans
gezinde overheid ten spijt,
overrompeld, terwijl velen in
de Zeeuwse hoofdstad trouw
bleven aan de Spaanse Ko
ning en zijn landvoogd. Oran
je overwoog de kansen om
deze „bloem van den lande"
te bezeten, want zogoed als
Alva begreep, dat hij mét de
stad het gehele eiland zonder
vrees het weer te verliezen in
handen zou krijgen en daar
mede de sleutel der Neder
landse gewesten. De Spaans-
gezinden de quislings dus
wilden hun stad echter be
houden zien voor Koning en
landvoogd. „Middelburg is te
schoon een bloeme voor zulke
guiten", zeiden zij, met die
guiten de Geuzen bedoelerid,
maar misschien waren zij ook
wel wat bevreesd voor eigen
lijf en goed.
Middelburg was toen nog
maar een klein stadje: het
Molenwater lag buiten de
wallen. Maar ook in die tijd
waren er al buitenwijken, die
door de stadstimmerman mét
staketselen van eiken plan
ken tegen het gevaar van
aanvallen waren „beschut".
Binnen de wallen toefden de
hoofden van kerkelijk en we
reldlijk gezag in deze stre
ken, zoals bisschop Nicolaas
de Castro en Anthonie van
Bourgondië, heer van Wacken
en bevelhebber van Zeeland.
ALS IN DE
DUITSE TIJD
Naarmate de belegering en
blokade van de stad inten
siever werd, steeg de nood en
begon de situatie steeds meer
en meer te gelijken op die,
welke wij nog maar zo kort
geleden hebben gekend. Het
werd verboden Middelburg te
verlaten en er werd een
„spertijd" In gevoerd. Con
tact met de rebellen werd ge
straft met ljjfitraf, „kwade
en valse klappernij" (rodde
len schaadt uw volk...) met
„arbitrale" straf en degenen,
die aanzettentot oproer wer
den zonder vorm van proces
opgehangen. Er kwam ook
een verbod tegen „geprente
brieven, papieren en biljetten
om de ingezetenen af te trek
ken van de gehoorzaamheid
aan de Koning'. Zilveren
kunstvoorwerpen werden ver
smolten om er noodmunten
uit te slaan, de prijzen van
voedsel en drank werden aan
bepaalde grenzen gebonden.
Zo werd de eerzame weduwe
Marinus uit de Westmonstér-
fiarochie na openbare gese-
ng voor een jaar verbannen,
omdat zq boter 5 stuivers te
duur had verkocht: een straf,
waarvoo- onze Tuchtrechter
BET-OVERGROOTMOEDER
Of ik ooit bet-overgrootvader
zal worden, ach ik weet het
niet en het is ook niet waar
schijnlijk. Maar als het ooit
mocht gebeuren en ik kan dan
nog strompelen, dan zat de
breedste straat te smal voor me
zijn. Want bet-overgroot, zie,
dat is iets wat aan maar heel
weinig mensen beschoren is.
Het vijfde geslacht nog zelf te
beleven, het is welhaast een
unicum.
En nu dan ook deze zeldzame
belevenis ten deel gevallen is
aan de weduwe Geervlietde
Engelsman, Lazarijstraat 6 in
Middelburg, nu is dat inderdaad
iets om er melding van te ma
ken. Zij is 93 jaar, opoe Geer
vliet en ze is daarmede een der
oudste, zo niet de oudste in
woonster der Zeeuwse hoofd
stad! Haar dochter, mevr.
ScheepersGeervliet, woont in
Vlissingen in de Palingstraat en
is 86 jaar. Haar kleindochter,
mevr. van Wilsem—Scheepers,
is 43 en woont in Rotterdam.
Haar achterkleindochter, mevr.
Jansenvan Wilsem, woont in
Amsterdam en is 20. En op 17
Februari werd haar een zoon
Sboren, André Robert, het ach-
■-achterkleinkind van Opoe
Geervliet!
Geluk gewenst, Opoe, geluk
gewenst, omdat ge dit heugelij-
Jce feit moogt beleven niet al
leen, maar ook omdat die vier
jongere geslachten allemaal
nog in leven zijn en ge dus te
gelijkertijd moeder, grootmoe
der, overgrootmoeder en bet
overgrootmoeder zijt!
Proficiat!
voor de Prijzen.wel even te
rug zou deinzen. Voedsel ham
steren mocht ook niet meer
en zij, die nog etensvoorra
den, koeien en paarden be
zaten, moesten deze laten re
gistreren.
MONDRAGON
Nu en dan kwam er nog
wat voedsel de stad binnen,
maar dat werd steeds minder
en de honger steeds groter.
Daarom werden bedelaars „en
ander onnut gespuis" Middel
burg uitgezet. Steeds meer
sterfgevallen deden zich voor
en dat betrof vaak vooraan
staande burgers, zoals burge
meester Zoeterman en bis
schop Castro. Bevelhebber
Wacken kwam eveneens op
een droeve manier aan zijn
eind: h\j werd in 1573 door
een achtponder van een Geu-
zenschip ojf de Schelde door
midden geschoten. De heer
van Alennes was hierna tijde
lijk bevelhebber, doch korte
tijd later werd de dappere be
velhebber van Goes, Christo-
phel de Mondragon, bewind
voerder van Zeeland.
In de loop van 1573kwam
de Prins naar Zeeland en
werden voorbereidingen ge
troffen voor een stryd op le
ven en dood met de Span
jaarden. De nood in Middel
burg was nu ten top geste
gen en de honger zó groot,
dat zelfs soldaten begonnen
over te lonen. Lijnzaad wcj'd
als voedsel gebruikt en men
betwistte elkaar honden en
katten, muizen en ratten,
welke laatste tenslotte de
hongerende stad ontzwommen.
Mondragon moest op de 10e
Januari 1574 aan de nieuwe
landvoogd Requesens schrij
ven, dat de stad hoogstens
nog een week was te houden.
DE AFTOCHT
Men kreeg echter weer
moed, toen men vernam, dat
een grote Spaanse bevrijdings-
vloot onder zeil was gegaan.
Er werd zelfs besloten door
de stadsthesauriers gouden
penningen te laten slaan om'
aan alle leden van wet en
raad die ten tijde van het be
leg trouw hurt plicht hadden
vervuld, uit te reiken. Zij
zouden ook hun hele leven
geen belasting meer behoeven
te betalen.
Eind Januari werd de voor
het lot van Middelburg be
slissende slag bij Reimers-
waal gestreden en jammerlijk
door de Spanjaarden verlo
ren. De 18e Februari bood
Mondragon aan de stad over
te geven, mits de bezeting
met vliegende vaandels, ge.
weer en alle bagage mocht
uittrekken, evenals de bur
gers, die wegwilden. De Prins
wenste onvoorwaardelijke
overgave, doch Mondragon
zeide liever de stad op 20
plaatsen in brand te zullen
steken en daarna met de zij
nen een uitval doen, dan
hierin te treden. Toen werd
een compromis gesloten:
Mondragon en zijn troepen
zouden van Walcheren worden
verwijderd, doch men moest
de garantie geven, dat na 2
maanden Marnix van St. Al-
degonde, die gevangen £eno-
men was. naar Holland óf
Zeeland teruggebracht zou
worden. Ook de equipage
meesters Lopez en Pastilla,
en, zo zij dat wensten, de
geestelijken, mochten weg
trekken. De Prins beloofde de
Middelburgers behoud van lijf
en goed. wanneer zy de eed
wilde afleggen, maar eiste be
taling van ƒ300.000 voor de
oorlogvoering.
Op 20 Februari gebruikten
de burgemeesters In het Min
nebroedersklooster het sobere
afscheidsmaal met de Augus
tijnen en scheepten Mondra-
gan's bevelhebber s zich in.
Twee dagen later vertrok de
grijze, geachte Soanjaard zelf
met zwaar geteisterde troe
pen. vliegende vaandel en
slaande trom. maar gedoofd
lont. Hij begaf zich naar Re
quesens in Antwerpen, die
hem welwillend ontving, over
tuigd als hij was, dat Mon
dragon gedaan had wat in
zy'n vermogen lag. Inmiddels
vervingen 300 Geuzen uit
Vlissingen, Veere en Zierik-
r onc'^r Karei de Boisot,
Junius en Van Dorp, de
Spaanse bezetting van Middel
burg en namen schepen met
levensmiddelen mee. zodat het
leed geleden was. Een Spaan
se spion deelde de Vlaamse
stadhouder op 1 April mee,
dat er alweer volop handel in
de stad gaande was en dat
men er vele talen hoorde
spreken. Het was géén April
mop!
Prins Willem reorganiseerde
van het veroverde Middelburg
uit het bestunr van het ge
west en gaf Zeeland toen de
bestuursvorm, waardoor het
in de 17e eeuw de hoogste
bloei heeft kuunen bereiken.
Gemeente van 20
zielen wordt
opgeheven.
Bij besluit van de de
partementale raad van
de ..Seine-et-Marne", is
de kleinste gemeente van
Frankrijk opgeheven, nl.
de gemeente Pierrelez.
gelegen in de streek van
Provins ten Zuidoosten
van Parijs. Deze gemeen
te telde slechts 20 inwo
ners en had dus niet
eens genoeg kiezers om
een gemeenteraad te kun
nen vormen.
Het gemeentetje is nu
in twee delen verdeeld en
elk deel bij een van bei
de buren ingelijfd.
Nieuw concept van
.O-Indische regering
De minister-president van
Oost-Indonesië, Anak Agung
Gde Agung zal vanavond een
rede uitspreken voor radlo-
Maltassar. Verwacht wordt
dat de minister-president me
dedeling zal doen van een
nieuw concept van de rege.
ring van Oost-Indonesië, dat
in de B.F.O. bekend gemaakt
is, maar waarover nog geen
formele besprekingen zijn ge
voerd.
Veertien personen werden gedood in een botsing in de lucht, die Zaterdag nabij Coventry in En
geland plaats had tussen een Dakota van de B.E.A. en een les-vliegtuig van de R.A.F. De foto
toont óns overblijfeselen van beide vliegtuigen, die achter het Exhall-HoSpitaal, een tehuis voor
ouden van dagen, op vier en een halve mijl afstand ten N.Q. van Coventry te pietter vielen.
Oude molen afgebrand.
Toen de leden van de gemeente
lijke vrijwillige brandweer te
Wormerveer in de nacht van
Maandag op Dinsdag na afloop
van het slot-spuitfeest van de
50ste lustrumviering van de ge
meentelijke vrijwillige brandweer
te Wormerveer huiswaarts keer
den, ontwaarden zij aan de Noor
delijke Zaan-oever een felle vuur
gloed. Onmiddellijk reden zij met
hun materiaal in de richting van
de gloed, doch toen zij ter plaat
se verschenen, was de Zaandamse
brandweer reeds druk bezig met
het bestrijden van een felle brand,
die woedde in de molen „De
Strijd", welke meer dan 270 jaar
oud is en juist een week geleden
was aangekocht door de vereni
ging „De Zaanse Molen". Met
vereende krachten trachtte men
het vuur te blussen, doch deson
danks brandde de historische mo
len geheel af.
Ezra Pound bekroond.
De 63-jarige Amerikaanse
dichter Ezra Pound is de Bol-
lingenprijs voor poëzie toege
kend een bekroning, die veel
stof zal doen opwaaien. Pound,
die op het ogenblik in een ze
nuwinrichting verblijf houdt,
wordt er namelijk van beschul
digd zijn land te hebben verra
den. Deze djehter, wiens poëzie
grote invloed heeft gehad, o.a.
op T. S. Eliot, heeft zich in de
oorlogsjaren in Italië geleend
voor fascistische radio-propa
ganda. De jury is er zich van
bewust, dat tegen die bekro
ning mogelijk bezwaar zal wor
den gemaakt, maar zij is van
mening, dat zij uitsluitend de
waarde van Pounds poëzie heeft
te beoordelen.
Australisch diplomaat spreekt Afrikaans
in het openbaar.
(Van onze correspondent)
KAAPSTAD, Feb. Zuid-Afrika is merkwaardigerwijs
een land met twee officiële hoofdsteden. Pretoria is de
regerihgszetel van waaruit de ministers en hun departe
menten hun bewind uitvoeren gedurende de ene helft van
het jaar. Gedurende de andere helft vertoeven zij in Kaap
stad, de Parlementszetel, om verantwoording over hun be
wind af te leggen aan de volksvertegenwoordiging.
Het gevolg is een omslach
tige en ingewikkelde wijze
van regeren. Want voor iede--
re parlementszitting moeten
het regeringspersoneel en al
le belangrijke archieven tus
sen de tweeduizend kilometer
van elkaar verwijderde zetels
worden vervoerd en voor het
Eersoneel moet voor dubbele
uisvesting worden gezorgd,
hetgeen in deze tiid van wo-
ningschaarste geen eenvoudig
probleem is. Het geheel wordt
nog ingewikkelder gemaakt
doordat alle documenten en
rapporten moeten worden ge
schreven en gedrukt in de
twee officiële talen: Afri
kaans en Engels.
Ook voor buitenlandse mo
gendheden, die zich hier wil
len laten vertegenwoordigen,
brengt deze situatie moeilijk
heden met zich mee. Niet al
leen moeten er tenminste
twee consulaten, legaties of
ambassades worden geopend,
maar de betreffende consu
laire vertegenwoordigers
moeten, wanneer zij van op
treden succes willen ver
wachten. tenminste de beide
talen kunnen beheersen. Doch
velen kwijten zich voortref
felijk van deze taak. Dei Ne
derlandse zaakgelastigde in
Pretoria bijvoorbeeld, jonk
heer J. D. van Karnebeek.
spreekt zulk een uitstekend
Engels, dat vele Zuid-Afrika
ners. met inbegrip van de mi
nister-president dr. Malan, er
een voorbeeld aan kunn'en
nemen. En de Australische
hoge commissaris, mr. Alfred
Stirling, kon zich een dezer
dagen, nauwelijks een half
jaar na zijn aankomst in dit
land, reeds in een toespraak
in het Afrikaans uitdrukken,
GEEN ENGELS.
Vooral dit laatste is zeer
belangrijk, nu zich geen En
gels sprekende leden onder
de Zuid-Afrikaanse regering
bevinden. Tijdens verkie
zingscampagnes op het platte
land wordt het de Engels
sprekende politici dikwijls
onmogelijk gemaakt om een
toespraak te houden. Want de
Engelsman en zijn vriend
wordt hier helaas nog altijd
beschouwd als de verrader en
vijand van de boer. En slechts
enkelen komen tot betere in
zichten. zoals „Ouma" Smuts
toen ze zei: „Nu ik de Engel
sen heb leren kennen, nu
schaam ik me dat we vroeger
zo tegen ze gevochten heb
ben".
Officieel is er echter geen
verschik Afrikaans of Engels,
belde groepen hebben gelijke
rechten. En de belangrijke
toespraken in het parlement
worden in de regel in beide
talen gehouden. Zoals bij
voorbeeld de troonrede welke
wordt uitgesproken door de
gouverneur-generaal. nadat
hij met troepenbegeleiding in
een open koets een rondrit
door Kaapstad heeft gemaakt,
de kanonnen op de bergen
boven de stad hebben gebul
derd en het parlement ge
opend is.
Dit jaar werd met bijzonde
re aandacht naar de troonre
de uitgezien. Want Zuid-Afri
ka bevindt zich op het ogen
blik in een uiterst moeilijke
positie met een nog nieuwe
regering om de moeilijkheden
op te lossen. Wat. zo vroeg
men zich bijvoorbeeld af. zal
deze regering in de plaats
stellen voor het verworpen
immigratieplan van Smuts'
regering. Hoe zullen Öe drei
gende economische gevaren
worden bestreden?
GEEN KOERSWIJZIGING.
Want het is voor ingewij
den nu wel duidelijk dat de
invoerbeperkingen welke mi
nister Havenga heeft inge
steld, op geen stukken na een
verlichting van de economi-.
sche en financiële moeilijkhe
den zullen brengen. Wat het
land nodig heeft, is 'n krach
tig plan met een duidelijk
doel op de wijze zoals ook de
Dominions Canada en Austra
lië hun economische moeilijk
heden hebben weten op te
lossen.
Maar .niets van dit alles
was te vinden in de troon
rede. welks voornaamste pun
ten waren de afschaffing van
de kleurlingenvertegenwoor
diging en het verbod van ge
mengde huwelijken. Geen
wonder, dat Generaal Smuts,
de leider van de oppositie,
een motie van wantrouwen in
de huidige regering indiende.
Doch voor het ogenblik ziet
het er niet naar uit, dat er
een wijziging kan worden ge
bracht in de huidige politieke
koers in Zuid-Afrika.
(Nadruk verboden).
Prof. de Vries over de
Economische Unie.
In een voor het „Willemsfonds"
te Brussel gehouden lezing, heeft
prof. mr. C. W. de Vries gezegd,
dat een zo groot mogelijke eco
nomische samenwerking tussen
België en Nederland noodzakelijk
is, maar dat met 1 Januari 1950
ónmogelijk een Economische Unie
met vrij verkeer van geld en goed
kan worden ingevoerd. De voor
bereiding tot het invoeren dei-
Economische Unie is i\u op een
punt aangeland, dat voor alles de
constitutionele vragen in een con
sultatieve commissie moeten wor
den besproken. In welke mate
willen de drie staten nu iets of
feren van hun souvereiniteit? On
derlinge afspraken op economisch
gebied zijn onvoldoende, wanneer
al het andere ongewijzigd blijft.
Thans komen eerst de staatsrech
telijke, bestuursrechtelijke en de
politieke vraagstukken tussen de
beide landen op de voorgrond.
Eerst later is vrij verkeer van geld
en goed mogelijk.
Doodstraf geëist tegen j
JapSns oorlogsmisdadiger.
De auditeur-militair bij de
t uporaire krijgsraad heeft
d doodstraf geëist tegen de
Japanse luit—generaal Noza-
ki Seiji, aan wie ten laste was
gelegd de verantwoordelijk
heid voor gedwongen prosti
tutie van vrouwen uit inter
neringskampen in midden-
Java in het begin van 1944,
Het betreft in totaal 35 vrou
wen cn meisjes, die volgens
beklaagde een verklaring
h kien getekend, dat zij vrij
willig werk verrichtten. De
auditeur-militair, mr. J. Die-
pluits, voerde echter aan, daf
op de getekende verklarin
gen niet werd vermeld, waar.
in dat werk bestond. Elke
kans om uit de kampen te
komen werd door de vrouwen
aangegrepen, aangezien zulks
een verbetering van haar lot
kon betekenen.
Visum voor Oostenrijk.
De K.N.A.C. meldt dat de Ge
allieerde Raad te Wenen aan de
Oostenrijkse staat machtiging heeft
verleend om aan hen. die Oosten
rijk wensen te bezoeken, recht
streeks visa af te geven. Het Oos
tenrijkse gezantschap cn de beide
Oostenrijkse consulaten-generaal
te Amsterdam en Rotterdam kun
nen aan ieder, die in het bezit ls
van een geldig Nederlands pas
poort. het Oostenrijkse visum on
middellijk afgeven. De betrokkene
kan, indien hij via Duitsland wil
reizen, daarna de vergunning daar
toe by het Permit-Office, te 's-
Gravenhage aanvragen. Ook deze
vergunning kan dan direct wor
den ujtgereikt.
Boerderij uitgebrand bij Olst
Maandagmiddag brak in Olst
door een ongeluk met een
fornuispot brand uit in de
grote met riet bedekte boer
derij van de landbouwer
Derks. De boerenbehuizlng
ging geheel in vlammen op,
evenals de totale veestapel
nl. 12 stuks rundvee, een
paard en enige varkens.
Volkshuisvesting in verval.
Spoedig ingrijpen is
noodzakelijk.
Het valt niet te ontkennen dat
onze volkshuisvesting, één der
meest primaire levensbehoeften
van de mens, reeds jaren een com
plex van moeilijkheden ople
vert, zowel voor de Overheid, dc
bewoners-huurders als voor de
eigenaren-verhuurders.
De moeilijkheden van Overheid
cn huurders mogen geacht worden
in brede kring bekend te zijn, in
mindere mate is zulks het geval
met de vele moeilijkheden waar
mede de huiseigenaar-verhuurder
reeds sedert 1932-'33 te kampen
heeft.
In de crisistijd was gemiddeld
10 pet. van de woningvoorraad on-
verhuurd, werden vaak buitenspo
rige eisen aan onderhoud gesteld,
volgde huurverlaging op huurver-
laging (contract of geen contract)
en kwam nagenoeg iedere huis
eigenaar in moeilijkheden te ver
keren. De Crisishypotheek-aflos-
singswet kon niet verhinderen dat
duizenden eigenaren werden ge
ëxecuteerd en wekelijks lange
lijsten van huizen ter verkoping
%-ia de huizenveilingen in de bla
den konden worden opgenomen
(wie realiseerde zich de ellende die
daarachter schuil ging) terwijl ve
le andere eigenaren dit lot slechts
bespaard bleef dank zij de mede
werking hunner hypothecaire-cre-
diteuren; steun ontvingen zij niet.
Verbetering kwam slechts zeer
langzaam tot stand, de gemiddelde
leegstand ad 10 pet. van de wo
ningvoorraad daalde geleidelijk
en was in Mei 1940 tot normale
proporties teruggelopen. Velen
dachten na de zeven te magere
jaren iets minder magere jaren te
mogen beleven. Edoch, de oorlog
kwam over ons. vernielende wat
in vele jaren zorgvuldig beheer
was opgebouwd, woningnood ont
stond. prijzen der eerste levens
behoeften liepen schrikbarend
op. met uitzondering der huishu
ren die rigoureus gehandhaafd
bleven op het peil van Mei 1940.
Loonsverhogingen volgden, onder
houdskosten der huizen waren uit
de op het crisispeil bevroren huren
niet meer te betalen, bovendien
werden de belastingen verhoogd,
de tijd van verval onzer volks
huisvesting was ingeluid.
MISVERSTAND.
Ten aanzien der huiseigenaren
in dc oorlogsperiode zówet ah
daarna blijkt bij velen ernstig
misverstand te bestaan, ook bij
officiële instanties. Immers vrij
algemeen gaat men van het
standpunt uit dat de huiseigenaar
5 jaar of meer niets aan zijn hui
zen heelt gedaan en dus over ge
noeg gelden moet beschikken om
het achterstallig onderhoud nu
„eventjes" tegen vier- a vijfvou
dige prijzen en aanzienlijk minder
kwaliteitswerk te laten verrichten.
Daarbij ziet men maar al te ge
makkelijk over het hoofd dat de
huurprijzen nog steeds niet geste
gen zijn. de belastingen verhoogd
en ook dc huiseigenaar bij in het
gunstigste geval gelijk gebleven
inkomsten de kosten van levens
onderhoud die ook voor hem van
100 in 1939-'39 tot 200 in 1948 ge
stegen zijn, moet trachten te dek
ken. Als regel echter hebben de
wel uitgevoerde, niet liit te stel
len onderhoudswerken, dakrepa
raties. lekkages, ernstige gebre
ken. molcstverzekeringspremie
enz. een groot deel der. zoal niet
alle onderhoudsgelden opgeslokt:
zoals dat ongetwijfeld bij de
huurders die ook hun normale be
hoeften aan kleding, huisraad enz.
niet konden bevredigen, ook het
geval is. Ten aanzien van dit punt
werd mü van officiële zijde be
richt: „Voorts maakt de zeer
schaarse grondstoffenposilie. dat
het onderhóud van huizen niet of
niet volledig kan geschieden, ook
niet wanneer hiervoor voldoende
gelden bij de huiseigenaar zouden
binnenkomen".
Een officiële erkenning dus dat
zulks niet het geval is. doch te
vens dat uit de thans nog gelden
de huren geen reserve's gevormd
kunnen worden om spoedig wel
tot het verrichten van die onder
houdswerken over te gaan; de
eigenaar moet dus gedogen dat
zijn huizen nog verder in ver
val geraken (ziet de verveloze
huizen) en is gedwongen tot roof
bouw.
Hieruit volgt dal de huiseigenaar
die een vooroorlogse prestatie wil
blijven leveren, te weten een goed
onderhouden huis, geen inkomsten
zal hebben ja zelfs zal moeten bij
passen. terwijl de arbeid, waarvan
dc productiviteit nog steeds bene
den 100 ligt. volgens indexcijfers
met het dubbele beloond wordt
exclusief kindertoeslagen en
prestatiepremies.
HUUR EN INKOMEN.
Inmiddels is het deel der In
komsten dat in huishuur een be
stemming vindt en dat vóór 1933
één-zevende bedroeg en in de cri
sistijd één-vijfde, gedaald tot écn-
twaalfde gedeelte of nog minder
en dus lager dan ooit te voren. De
huiseigenaar echter die, zoals er
vele zyn, uit gedurende een reeks
van jaren verkregen besparingen
op zijn inkomsten zich een be
scheiden bezit verwieit teneinde
zelf voor zijn oudendag te zorgen,
wordt na een zevental crisisjaren
gevolgd door vijf oorlogsjaren nog
steeds verplicht zijn woon- cn be
drijfsruimten tegen crisishuren ter
beschikking van de gemeenschap
te stellen, zodat in feite de rege
ring uit de magere geldbuidels
der ongelukkige huiseigenaren 'n
subsidie aan de huurders verleent
of zij het van node hebben of
niet.
De eigenaar die deze aderlating
niet langer kon verdragen cn ten
einde in zijn levensonderhoud te
kunnen blijven voorzien, gedwon
gen was ecu deel van zijn bezit te
verkopen, was tot voor kort ge
noodzaakt dit te doen tot een
prijs berekend op basis ener offi
cieel erkend te lage huurprijs en
ontving voor zijn goede bespaarde
vooroorlogse guldens, guldens te
rug waarvan, het hoeft geen be
toog. dc koopkracht aanzienlijk
laser ligt,
IN WAARDE GESTEGEN?
M(j werd van officiële zijde be
richt „dat huizen in waarde ge
stegen zijn (ook al is deze waar
devermeerdering niet direct ge
heel te realiseren"). Men blijft
echter in gebreke te berichten
waar de gedupeerden die uit bit
tere noodzaak hebben moeten
verkopen de officieel erkende ho
gere waarde kunnen claimen.
Als argument ter rechtvaardi
ging. voor zover zulks ten minste
mogelijk zou zijn, van deze voor
dc huiseigenaren moordende om
standigheden. wordt o.a, wel aan
gevoerd dat thans de eigenaren in
dezelfde omstandigheden verke-
en als de groepen die van een
niet verhoogd pensioen of van een
lijfrente dan wel uit inkomsten
van obligaties moeten leven. Een
vergelijking die m.i. mank gaat,
immers de hulseigenaar heeft
evenals bijv. de aandeelhouder
(waarvan het dividend van 6 tot
9 pet. opgevoerd mag worden) niet
alleen risico's gedragen dat hij ge
durende korter of langer tijd geen
inkomsten zou genieten, doch bo
vendien en sinds 1933 in zeer ster
ke mate, dat de gehele hoofdsom
en zijn overige inkomsten verloren
zouden gaan. de beloning daar
voor kan de aandeelhouder reeds
lang realiseren middels aanzien
lijk hogere koersen en last but
not least in zijn eventueel verhoog
de dividenden en de meerdere in
trinsiek waarde van zijn papieren,
de huiseigenaar daarentegen moet
willens en wetens zijn bezit ver
waarlozen, voor hem persoonlijk
zowel voor ons gehele volk een
ramp waarvan de gevolgen nog
niet zijn te overzien.
Het is dan ook een nationaal be
lang van de eerste orde dat de
Overheid zich be/inne om op kor
te termijn uit deze impasse te
geraken, waarbij het een daad van
wijs beleid zal zfjn de bestaande
cn niet te loochenen moeilijkhe
den voor dc huiseigenaren tot min
der dreigende proporties terug te
brengen zonder de andere partij,
de huurders, te' zwaar te belasten,
wil zij in de toekomst niet ge
brandmerkt. worden als de rege
ring die het verval der arbeiders
woningen zoal niet inluidde dan
toch wel bestendigde. Aan de vi
visectie op het lichaam van de
volkshuisvesting en deszclfs onge
lukkige eigenaren moet „sociaal
rechtvaardig" bezien een einde
komen. Moge het spoedig zijn.
S.O.S.-Volkhuisvesting in nood.
M. O.. M.
Arthur Denkin, de machtig?
man van dc Britse vakbewe
ging, Is thans met zyn Ame
rikaan*»! collega's In voort
durend overleg over de op
richting van een nieuwe in
ternationale organisatie, waar
in de communisten geen
overwegende stem hebben,
zoals In de gesplitste Wereld
federatie
UIT DE PERS
De Nieuwe Rotterdamse Cou
rant wijdde een hoofdartikel aan
de grenscorrecties en'het Duit
se probleem en komt daarin
tot de conclusie, dat Nederland
weinig kans maakt op een eco
nomisch belangrijke gebiedsuit
breiding:
..Het reit, dat zij verdeeld zijn
in kleinere correcties (die binnen
kort worden uitgevoerd) cn gro
tere, die op het vredesverdrag
moeten wachten, gevoegd bij het
feit, -dat de eerste reeds genoeg
voeten in dc aard hebben gehad
en met de kennelijke tegenzin van
de Verenigde Staten zullen wor
den uitgevoerd, bewijst wel. dat
Nederland naar de tweede (en dat
zyn juist de belangrijke) kan flui
ten. Moet het thans, nu de kans
op de economisch wél belangrüke
gebiedsuitbreiding zo goed als ver
keken is, zijn aanspraak op het
armzalig stukje grond met zijn
10.000 Duitsers, dat ons straks dan
wel gegund wordt. handhaven?
Wat wint het ermee? Economisch
niets. En politiek? Thans alleen
maar een medelijdend spotten van
de wereld. En straks misschien al
leen maar last."
Voor het tot deze conclusie
komt, heeft het blad o.m. nog
een aspect van deze kwestie be
licht, aat tot dusver nog weinig
de aandacht had:
Een repressieve vrede houdt
nooit langer stand dan dc wil van
de overwinnaars om hem in stand
te houden duurt. Het vredesver
drag met Duitsland zal dit kan
men nu al zeggen minder uit
sluitend repressief zijn dan dat
van Versailles. Men zal Immers de
inschakeling van West-Duitsiand
in het Europese herstelplan cn de
aanstaande deelneming van Duit
sers aan de Raad en Assemblée
van Europa niet meer ongedaan
kunnen maken cn dit zou met het
oog op het Europese belang ook
onwenselijk zyn. Deze ontwikke
ling wijst z.y het nog zo aar
zelend ln dc richting van een
Europese federatie. In een fede
ratie nu maakt dc souvereiniteit
van de landen plaats voor de auto
nomie van de delen. Het accent
wordt verlegd van staat naar na
tie. In deze nieuwe internationale
gemeenschap, waarin de delen aan
waarde verliezen ten opzichte %an
het geheel, zijn grensverleggingen,
die uit zuivere staatsmotieven zhn
ingegeven, een anachronisme. Aan
hel belang der onderscheidene
naties ontleende motieven behoren
thans in de betrekking tussen dc
delen beslissend te z|jn. Z(J ver
oordelen grenscorrecties, die Duit
sers onder Nederlands bewind
berngen."