Nieuwe mannen in China
DeStJanskerkteSluis
„Zento" geeft beeld van
het leven in Indonesië
Plastics vele leden
van één familie
Mao Tse Tung: „Een revolutie
is geen dinertjp"
Moskou houdt de teugels
Zeven en dertig jaar geleden bekeek een Chinese boe
renjongen ln de Provinciale Bibliotheek te Changsha (Hu
nan) ee.n wereldkaart. Het was de eerste maal. dat hij
zo'n kaart onder de ogen kreeg. Hy bestudeerde haar
zoals hy later «vertelde met grote belangstelling. In
de achterliggende maanden is deze boerenjongen bezig ge
weest de wereldkaart opnieuw te tekenen. Hjj deed dat met
een ijzeren pen gedoopt in bloed. Mao Tse Tung, de vroe
gere boerenjongen, was bezig China te voegen bjj het do
mein van het wereld-communisme.
Voor de Westerse landen
was dat een ramp. waarvan
dc gevolgen nog niet te over.
zien zijn: voor het fcommu.
nisme was het de grootste
overwinning sedert de Russi
sche revolutie.
Voor een groot deel van 't
Chinese volk betekent deze
overwinning weliswaar vrede,
snaar ook de druk van de
3wyger.de, altijd durende
.strh'd welke despotische re
geringen moeten voeren.
LEVENSLOOP.
Mao Tsc Tung, de leider
van dc communisten in Chi
na. werd in 1893 geboren in
Shao Shan (Hunanj. Zijn va
der was een boer. die rijk
genoeg was om er een knecht
op na te houden. Zijn zoon
leed geen honger, maar ken
de ook geen weelde.
„De knecht, zo vertelde
Mao Tse Tung later, kreeg
eenmaal in de maand een
paar eieren bij zijn rijst om
dat vlees te duur was. Ik
kreeg van mijn vader nooit
eieren en nooit vlees."
Zyn moeder was gehecht aan
de oude Chinese gebruiken;
zijn vader was de regerende
macht in huis en kleine Mao
kwam al vroeg in conflict
met die regerende macht en
met de oude Chinese gebrui
ken.
Toen Mao 13 jaar was ont
waakte in hem de dorst naar
kennis. Hij las allerlei boe
ken en intussen beleefde hü
in China het verschrompelen
van de oude orde onder in
vloed van de nieuwe denk
beelden, die uit het Westen
kwamen. China zag zich voor
het probleem gesteld 500 jaar
Westerse beschaving in en
kele tientallen' jaren te ver
werken.
Hot kreeg bommenwerpers
aleer het een goed spoorweg
systeem had en het was al
in de radio-tijd verzeild ge
raakt toen het nauwelijks te
lefoons bezat.
Chinezen hingen communis
tische leuzen aan voordat ze
lezen hadden geleerd.
LI LI SAN.
Mao trachtte zijn dorst naar
tonofe te lessen door een on
derwijzersopleiding te volgen.
In die tijd sloot hij vriend
schap met Li Li San. Samen
knipten ze in 1910 hun staar
ten af en in 1917 voelden ze
dc schok, welke de Russischo
revolutie ook door het Chi
nese volk deed gaan.
In 1921 was Mao te Sjang-
hay aanwezig bij de oprich
ting van de Chinese commu
nistische partij. Hij trouwde
met Yang Kai Hui. een doch
ter van een Chinese hoog
leraar. Zjjn vrouw, die een
verwoedde communiste was,
schonk hem twee zoons. De
kinderen werden in Moskou
opgevoed, de moeder werd
in 1930 geëxecuteerd door de
anti-communistische gouver
neur Ho Chien van de pro
vincie Hunan.
TSJANG KAI SJEK.
Toen het uitvoerend comi
té van de Communistische
party een tijdlang samen
werkte met de Kwomintang-
partij ontmoette Mao voor 't
o#rst een andere merkwaar
dige boerenjongen: Tsjang
Kai Sjek.
In 1927 ging het mis met
de samenwerking en Li Li
San de vriend van Mao
- - werd belast met de leiding
van de Chinese communisti
sche partij.
Li vestigde zijn hoop op 't
industriële proletariaat, dat
aan China de communistische
revolutie zou moeten brengen,
want hij meende, dat de plat
telandsbevolking niet rijp was
voor het communisme. Li's
actie in de grote steden "werd
gesmoord in bloed. De leider
vertrok' naar Moskou on Mao
Tse Tung verklaarde, dat in
Vliegtuig zonder
bemanning.
Op het militaire vliegveld
van fort Lewis (Washington)
heeft een zonderling ongeval
plaats gehad.
Een tweedekker van het le
ger begon zich voort te bewc-
gen. toen de piloot, luitenant
Winters, die de schroef had
aangedraaid zich nog buiten
het toestel bevond. Het vlieg
tuig startte, waarbij een kor
poraal, die in het toestel had
plaatsgenomen uit de cockpit
werd geslingerd.
Het vliegtuig trok spoedig
op en vloog gedurende twee
uren over Tacoma, Hierbij ver
richtte 't allerlei acrobatische
toeren op een hoogte van meer
dan duizend meter. Daarna
verdween het en men denkt,
dat het, nadat dc benzine
voorraad was opgebruikt, te
pletter is gevlogen tegen een
der dunbevolkte -heuvels in
de omstreken.
een land, met een zo overwe
gend landbouwende bevolking
als China de communisten al
lereerst de plattelanders voor
zich moesten winnen en hen
moesten bewapenen. Met de
overblijfsels van de commu
nistische troepen ging hij naar
Kiangsi, waar een Chinese
Sovjet-republiek werd ge
sticht. Drie jaar besteedde hy
daar aan het vormen van 'n
kern voor het nieuwe leger,
dat China zou veroveren.
NIEUWE STER.
Hij was zo gelukkig daar
bij geassisteerd te worden
door Chuh Teh, een oud-of
ficier cn politiecommissaris,
die in 1922 plotseling het
weeldeleven vaarwel had ge
zégd om naar Moskou te
gaan en daar een wetenschap
pelijke opleiding te volgen.
Deze Chu Teh werd in 1931
bevelhebber over alle commu
nistische legers in China, ter
wijl Mao politiek commissaris
werd.
Mao zuiverde de party in
Kiangsi door 4300 onbetrouw
bare leden te executeren.
De troepen van Tsjang Kai
Sjek brachten echter Mao en
Chu Teh zó in het nauw, dat
het einde van hun regime in
het zicht scheen. Toen viel
Japan de Chinese republiek
aande troepen van
Tsjang Kai Sjek moesten el
ders gebruikt worden,
Mao en Chu konden zich
met 80.000 uit de omsinge
ling bevrijden en doorstoten
naar Noord China.
Deze mars naar Noord
China, aldus vertelt het
weekblad Time, wordt
door de Chinse communis
ten beschouwd als een
episch gebeuren.
De troepen liepen 6000
myl, ze kwamen door 32
provincies, ze staken 24
rivieren over en ze pas
seerden 18 bergketens en
heuvelruggen.
Zy leverden hevige ge
vechten met nationalisti
sche afdelingen en leden
hevige verliezen, terwijl
hun volledige bagagetrein
verloren ging.
De plattelandsbevolking
vluchtte in paniek zodra
het Rode Leger, dat „Mr.
Sovjet" genoemd werd, in
aantocht was.
De meest roemruchte over
tocht was die over de Tatu
Rivier, toen een detachement
Communistische troepen langs
de kettingen van een verniel
de handbrug, als apen naar
de overkant van de rivier
kroop, recht op het machine
geweervuur af van de Natio
nalistische troepen.
Van de 80.00 man bereikten
ar 20.000 het gezochte, maar
weinig belovende land van
Yenan.
TACTIEK.
De Sovjet-Republiek Yenan
bood beschutting aan de troe
pen totdat er een nieuw be
vel kwam uit Moskou: de
communisten moesten samen
werken met Tsjang Kai Sjek
tegen de Japanners.
Mao greep die kans. Hij
stelde de volgende politiek
vast: 70 opbouw van de
communistische legers, 20
compromis met Tsjang en 10
strijd tegen de Japanners.
Hij had succeszodra
Japan capituleerde stond een
enorm communistisch leger
gereed om de gebieden te be
zetten, die de Japanners ont
ruimden, om de Japanse wa-
penvoorraden te bemachtigen
en het communisme, te bren-
grti aan andere delen van
China.
De Russen rukten Mant-
sjoerrje binnen en met hen
kwam Mao's oude vriend Li
Li San, die in Moskou met
een Russisch meisje was ge-
Ivoor. dat Mantsjoerije een
communistisch bestuur kreeg.
DE AMERIKANEN.
In 1946 begonnen de Ame
rikanen hun pogingen om dc
Roden en de Nationalisten in
China door onderhandelen tot
elkaar te brengen. Zij specu
leerden daarbij op twee din
gen: in de eerste, plaats
meenden ze. dat de Roden in
China allereerst Chinezen en
pas daarna communisten wa
ren, zodat ze wel losgeweekt
kortden worden van Moskou
en daarnaast verwachtten ze
heel veel van dollar-toezeg,
gingen. Beide speculaties ble
ken onjuist.
Mao keerde van de eerste
bespreking met de' Amerika
nen naar Yenan terug zonder
enige concessie gedaan
hebben. Hij was blij weer
thuis te zyn. Zyn vrouw (de
vierde) is een Chinees film
sterretje. Mao houdt er van
regelmatig landarbeid te ver
richten. Zijn enige passie is
roken. In 1938 gaf het Cen
traal Comité van dc Commu
nistische Partij hem een sa-
larisverhoging van 5 dollar
per niaand. opdat hjj voldoen
de tabak zou kunnen kopen.
TITO
In 1947 deden de Nationa
listische troepen een stoot
naar Yenan en zij bereikten
de provincie inderdaad, maar
kort daarop keerde Mao er
met zijn communistische troe
pen terug. De geweldige op-#
mars van Mao volgde en
Tsjang Kai Sjek leed de ne
derlaag van zyn leven.
Deze zomer werd in Har
bin een grote communistische
conferentie gehouden, waarop
ook Li Li San het woord
voerde:,.Wy moeten, zo
zei hij, de verspreiding van
het nationalistische comriiu-
nisme in Azië tegengaan
Er mag geen Tito in Azië
opstaan
Het is duidelijk, dat de hoop
van de Verenigde Staten voor
wat betreft hun China-poli-
tiek er nog altijd op geves
tigd is. dat Mao zo'n Tito
zal blijken te zijn.
Mao heeft een program uit
gestippeld in een vlugschrift.
Hij zegt daarin, dat de nieu
we democratie in China zal
komen door de vestiging van
een democratische republiek,
die aanvankelijk niets anders
zal zijn dan een dictatuur
van alle krachten, welke zich
keren tegen de imperialisten
en de feodale heersers.
Mao wil samenwerken met
de kleine bezitters. Het land
moet eerlijk verdeeld en het
kapitaal gecontröleerd wor
den.
Mensen, die de communis
ten aan het werk hebben ge
zien in bepaalde Sovjet-pro
vincies van China, zeggen,
Georganiseerd door de Algemene R.K. Propagancla-Vereniging „De Katholieke Garde" te Am
sterdam en de Katholieke Actie in Nederland, is Maandagavond een massale landelijke pro
testvergadering gehouden tegen de arrestatie, de procesvoering cn de veroordeling van de
Hongaarse primaat, kardinaal Mindszenly. Een overzicht van het podium van het Concertge
bouw te Amsterdam, waar voor de besturen van „De Katholieke Garde" en de Katholieke Actie
de kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders met in hun midden Johan kardinaal de Jong hadden
plaats genomen.
dat Mao's aanhangers er een
drie hoofden-systeem op na
houden.
Als ze komen zijn ze vrien
delijk en hebben ze een ja-
knikkend hoofd, als ze aan
de macht raken hebben ze 'n
nee-schuddend hoofd en als
ze hun theorieën gaan door
voeren slaan ze vele hoofden
af.
Mao Tse Tung placht te
zeggen: „Een revolutie is geen
uitnodiging voor een diner-
tje."
Nu wacht de wereld op de
daden van Mao Tse Tung
(Nadruk verboden).
Chinese opniumsmokkelaar
veroordeeld.
De landrechter te Batavia
veroordeelde de Chirtese opi
umsmokkelaar Sle Tek Soen
uit Solo tot'twee jaar en drie
maanden gevangenisstraf en
45.000 boete. Hem was ten
laste gelegd, dat hij in Djocja
300 kilo opium van de Repu
bliek had opgekocht en naar
Surabaja had getransporteerd.
Hiervan werden 240 kilo naar
Batavia gesmokkeld en ver
kocht.
Binnenkort ook industrie in ons land.
(Van onze speciale
verslaggever)
Wanneer de heer des hui
zes u uit zijn fraaie, glasach
tige sigarettenkoker een ro
kertje aanbiedt, zijn ega u de
thee voorzet in een onbreek
baar kopje, de oudste dochter
haar glimmende tas onder de
arm neemt, de zoon in zijn
doorzichtige regenjas ver
schijnt en het jongste meisje
met een hard. onkreukbaar
haarstrikje in het haar om u
heen drentelt, dan bent u bij
moderne mensen; in een ge
zin. dat met zijn tijd meegaat.
Het plastic heeft daar ziin
intrede gedaan en waar
schijnlijk denkt de familie
dat met dit „nieuwe" materi
aal het summum is bereikt.
Eerlijk gezegd, dat dachten
wij ook. Maar nu wéten we
beter! We hebben hier en
daar ons licht opgestoken en
zijn tot de overtuiging geko-
MERKWAARDIGE OUDE GRAVEN.
Een oude beschrijving.
Zoals bekend hebben de op
gravingen op het St. Jans
kerkhof te Sluis merkwaardi
ge vondsten ten gevolge ge
had. Ofschoon men er goed
aan doet hieraan geen overdre
ven voorstellingen vast te kop
pelen, zijn ze niettemin van
enig historisch belang".
Volgens de oudste gegevens
word de St. Janskerk gebouwd
op het einde der 12e eeuw.
Dit fraaie, in Romaanse stijl
opgetrokken gebouw heeft ge
durende een zes tal eeuwen
een belangrijke rol gespeeld
in het godsdienstige leven van
Sluis. Oorspronkelijk lag deze
kerk- in het centrum van de
stad. Dit ls duidelijk te zien
op een door J. H. v. Dale ont
worpen kaart van 1450. De
hoofdingang bevond zich aan de
tegenwoordige St. Janstraat,
de achterzijde aan de St. Pie
terstraat. Achter deze laatste
bevonden zich nog de St. An-
nastraat, St. Jorisstraat en
de St. Paulusstraat, die begon
bij het groot kasteel en ein
digde bij de Oostpoort, welke
toegang gaf tot de weg naar
Slependamme en Haneken-
werve.
Tal van graftomben en
praalgraven werden in de zij
beuken geplaatst. Hiertussen
bevonden zich echter verschil-
trouwd. Li Li San zorgde er lende zerken van de voormali-
Op dc muur van dc
St. Catharina-kerk ln
Frankfort am Main
werd gedurende de
nacht aan het op
schrift „Vrijheid voor
Max Rcimann" dc zin
„Waarom niet voor
Mlndszcnty?" toege
voegd.
ge O. L. Vrouwekerk die op
last van Maurits voor oorlogs
doeleinden werd gesloopt.
Nadat Sluis officieel - de
Staatse zijde had gekozen in
de 80-jarige oorlog werd de
St. Janskerk een protestantse
kerk. De beelden moest er uit
worden verwijderd. Naar ver
luid hebben toen katholieken
uit Sluis een 12-tal apostel
beelden verstopt.
Zekerheid hierover bestaat
niet. Volgens Hunmius be
treft het hier 12 stukken ge
schut die door de Spanjaar
den verborgen zijn na de
overgave der stad aan Mau
rits.
DE BRAND.
In 1811 ging dit fraaie
bouwwerk door brand geheel
verloren. De stenen werden
verkocht a 1,per duizend
voor het bouwen van de voor
malige watersnoodkerk der
katholieken op de plaats
waar de tegenwoordige ka
tholieke kerk staat. De tij
den waren dus wel veranderd
en de verdraagzaamheid heel
wat verbeterd.
Reeds in 1937 bestond het
plan tot blootlegging der gra
ven. In een raadsverslag van
dat jaar staat: „Na* grondi
ge gedachtenwisseling werd
de Raad het vrijwel eens met
het door de heer Smooren
burg naar voren gebrachte
Initiatief, om de zerken ter
plaatse bloot te leggen, tege
lijk met de resten der fun
dering der oude St. Janskerk.
Het geheel kan worden ver
fraaid met de aanleg van
paden en het planten van en
kele treurwilgen."
Inmiddels staat thans wel
vast dat van de fundering
niet veel meer gevonden zal
worden. Het schijnt dat men
de oude bakstenen zeer gron
dig heeft verkocht.
DE GRAVEN.
j Eén van dc beste afbcel-
i dingen der St. Jan is te vin-
jden in: Beschrijving en in-
scriptiën der graftombes en
enige grafzerken in de Sint
Janskerk te Sluis, afgebrand
16 Sept. 1811, beschreven
docir de heer J*. P. van Wee-
negem Ferleman. Van deze
beschrijving, die zich in het
Rijksarchief te Middelburg
bevindt, bezit een ingezetene
een nauwkeurig afschrift,
welk afschrift wij ter inzage
kregen.
„Om zoveel mogelijk de
oudheid der fraaie graftom
bes en de inscriptiën op en
in dezelve, als mede die
staande op een aantal graf
zerken, gestaan en gelegen
hebbende, en ten deele eenige
graftombes en zerken nog
staande en liggende onder de
gewezen toren, in de kerk en
in het koor der zoogenaam
de St. Janskerk te Sluis,
voor de vergetelheid te be
waren (aangezien deze kerk'
voor afbraak is verkocht), is
het hierna omschreven, ten
deele overgenomen en ver
meerderd met eene meer
breedvoerige beschrijving van
het uitwendige der graftom
bes en van eenige inscripti
ën op grafzerken, welke na
den brand der kerk en bij
het opruimen derzelve zicht
baar is gebleven alhier ter
nedergesteld, met bijvoeging
eener, op «de maat der Ne
derlandse el geteekende plat-
tegarnd, en tekening van dat
gewezen overschoon kerkge
bouw, waarin de standplaat
sen der beschreven wordende
graftombes met cijferletters
worden aangewezen."
De beschrijving is zowel in
het Nederlands, Vlaams als
Latijn aangebracht.
EEN OUDE STEEN.
Naast de deur van de ge
wezen consistorie bevond zich
een steen ter lengte van
ruim een Nederlandse el en
ter breedte van 20 Neder
landse duimen. De steen was
bekapt met 3 wapentjes,
waarop geen figuren meer te
bekennen waren. Erop stond:
„hier leet wille van Cadsant,
die starf in het jaer ons
Heeren MCCCV" en „Hier
leet Marie Wille's Wuf van
Cadsant, die starf in het jaar
MCCCX.
Uit de oudheid van deze
steen veronderstelt men dat
de kerk reeds vóór 1300 ge
bouwd werd.
Dat sommige mensen en
kele eeuwen geleden een hoge
ouderdom bereikten. bewijst
de volgende zerk: „Sepulture
van Willem de Smidt, sterft
den 23 July 1605, oud zijnde
103 jaren, ende Janneke
Lauwe rö van Süppendamme,
zijne huisvrouwe, sterft den
27 Maart 1603, oud zijnde
105 jaren."
Ook de dichterlijke noot
ontbrak niet.
Zo vond men op een steen
van 1619:
Ghij die mijn naam kopt
lesen
Zijt, tgeen ik voortijds was
En zult ook eenmaal wesen
Dat ik ben op dit pas.
Op een zerk staat een man
en een vrouw afgebeeld
(1601) die elk een regel uit
spreken, nl.f
Daet altyt wyselic
De doot is afgryselie.
men. dat er niets nieuws on
der de zon is. dat plastic ei
genlijk al heel oud is al
zijn de toepassingsmogelijk
heden veel groter geworden
en dat aan deze stof nog
veel te verbeteren valt. voor
dat de experts en voordat u
en wij er geheel tevreden
over kunnen ziin.
Eigenlijk is dat een teleur
stelling. Meenden niet velen
dat met „plastic" het tover
woord gesproken was? Laten
wij u uit de droom helpen.
In de vele tienduizenden ja
ren van zijn bestaan heeft de
mens zich tal van stoffen, die
de natuur hem bood hout,
natuursteen, ijzei\ wol. ka
toen, ivoor, edelstenen, har
sen. hoorn ten nutte ge
maakt voor het fabriceren
van alle mogelijke gebruiks
voorwerpen. Door eenvoudige
bewerkingen kon men de ei
genschappen der natuurpro
ducten verbeteren en zo
kwam men tot legeringen
(brons), leer. baksteen, glas
en andere.
Kunststoffen.
Gedurende deze laatste oor
log is hoofdzakelijk in- Ame
rika de ontwikkeling en de
toepassing van kunststoffen
tot een ongekende hoogte ge
stegen. Talrijke nieuwe stof
fen werden aan de bestaande
toegevo'egd en vele werkwij
zen werden bekend om ze eén
bepaalde vorm te geven. Ei
genlijk zit de vooruitgang
meer in de toepassing dan in
de bereiding. Er zijn tegen
woordig allerlei samenstellin
gen van kunststoffen bekend;
men heeft dus de beschik
king over een reeks van uit
eenlopende producten. Eén
eigenschap hebben zij ge
meen: bii hoge temperaturen
worden zij zacht of vloeibaar.
Zij worden plastisch en kun
nen dan in allerlei vormen
gebracht worden. Vandaar de
tegenwoordige naam ..plas
tic". Men doet dus verkeerd
bij plastic aan één bepaalde
stof te denken.
Tot dusver kwamen de
plastics, de grondstoffen, uit
het buitenland en vervaar
digde men er in Nederland
alleen dc voorwerpen uit.
Binnenkort gaat de Bataafse
Petroleum Maatschappij in
Pernis ook plastic maken. De
Aku in Arnhem, die kunst
zijde fabriceert uit cellulose,
begint de vervaardiging van
cellulose-acetaat, dat is even
eens een nieuw product. Het
zal niet zo lang meer duren,
voordat wij in plastic-regen-
jassen lopen geheel van eigen
"bodem, namelijk van polyvi-
nychloride. waarvan ook gor
dijnen. slangen en kunstleer
cii in harde vorm electrische
buizen en buizen voor de che
mische industrie afkomstig
zijn.
Toepassingen.
In de toekomst denkt men
hier te lande ook methylme-
tacrylaat te maken, waaruit
men het Duitse plexyglas of
het Engelse perspex vervaar
digt. Het is de grondstof voor
onbreekbaar glas, voor plas
tic-kunstgebitten, borstels,
toiletstellen. sigarettenko
kers, vliegtuigruiten en kop
jes en schoteltjes van zeer
goede kwaliteit.
Een veel gebruikte grond
stof is ook polystyreen, dat
voornamelijk uit Amerika ge
ïmporteerd wordt. In de oor
log was het de grondstof voor
synthetische rubber. Het is
goedkoop en kan uitstekend
verwerkt worden tot kopjes,
schotels, karrimen (zogenaam
de glaskammen), eierlepel
tjes. slabestekken, enz. Twee
grote fabrieken, in Amster
dam en Voorschoten en tal
rijke kleine fabriekjes hou
den zich met de verwerking
bezig.
Wilt u nog een paar plas
tics? Ployvinylacstaat is er
een. Het is afkomstig uit En
geland en zeer in zwang in de
vorm van kauwgom. Voorts
wendt men het aan in de
lymindustrie voor lakken en
vernissen. En polyasthyleen,
uitsluitend uit Engeland af
komstig. een soort parafine
met zeer bijzondere eigen
schappen. Het wordt gebruikt
voor de vervaardiging van
flessen en buizen en van vol
komen onbreekbare drinkbe
kers. Door zijn taaie en buig
zame hoedanigheden kan het
ook uitstekend dienst doen
als verpakkingsmateriaal.
Tenslotte: nylon, bij wélk
woord het hart van iedere
vrouw opengaat, want zij
denkt erbij aan ragfijne kou
sen. Maar nylon wordt ook
verwerkt als „haren" van
borstels, snaren voor rackets
enparachutes, natuurlijk
in Amerika.
Hiermede is het aantal
kunststoffen, die onder de
naam plastic worden samen
gevat. zeker niet uitgeput. Er
zullen er nog wel bijkomen
ook. Er zijn goede en slechte
plastics. Daarom is het goed
zijn verwachtingen niet al te
hoog te spannen. Maar laten
we erop vertrouwen.» dat de
industrie spoedig een grote
mate van perfectie bereiken
zal.
(Nadruk verboden).
Zendingstentoonstelling te Middelburg trekt
veel belangstelling.
Vele Iraaie kunst-
Dc „Oostelijke burgemeester"
in Berlijn. Ebert, zal binnenkort
op uitnodiging van het Kremlin,
een bezoek aan Moskou brengen.
voorwerpen.
Op de zendingstentoonstel
ling „Zento", die deze week
in de Bogardzaal te Middel
burg is te bezichtigen, krijgt
men niet alleen een indruk
van de omvangrijke prediking
van het Cristendom in Indo
nesië, men leert door de uit
stalling van de vele kunst
en gebruiksvoorwerpen en cu
riositeiten ook het leven van
de volkeren in de archipel
beter begrijpen.
Wel zeer sterk spreken uit
het geëxposeerde dp verschil
len in beschaving. Sommige
volkeren op Celebes en in de
Molukken leven wel op een
zeer gemakkelijke wijze: het
kapmes verschaft al het ma
teriaal voor de woningbouw,
het schors van de bomen
wordt na enige bewerkingen
soepele kleding en de sago
vormt het hoofdvoedsel. Maar
ook daar wordt kunstnyver-
heid beoefend; in de met
schelpen en koraal getooide
stand treft men bamboesnij
werk en van vezels vervaar
digde matten aan. Ditzelfde
geldt trouwens ook voor Nw.
Guinea, dat ondermeer met
enige opvallende beelden is
ve r tegenwoordigd
De bevolking van Soemba,
waar het geld nog geen alles
overheersende rol speelt,
maakt vrywel alles zelf. Voor
al in het vlechtwerk zijn de
vrouwen bedreven: zo ziet
men hier een ingenieus naai
mandje, dat alle Westerse
vrouwen jaloers zal maken.
Zeer interessant zijn de uitin
gen van de inheemse gods
dienst: een merapoemandje,
dat naar men meent een geest
herbergt en dat onder de nok
van de woning pleegt te han
gen. het wichelsnoer van de
priester en 't magisch zwaard.
Overigens is op Soemba één
van de 30 bewoners Christen.
JAVA EN SUMATRA.
Een andere cultuur spreekt
uit de stands over Sumatra
en Java. Wa.t de eerste be~
toeft, hier trekken o.a. mo
dellen van Batakhuizen de
aandacht. Het grootste deel
van de Batakkers ongev.
een half millioen zielen is
Christen. Op de Sangi- en
Talaudeilanden, waar de zen
ding een grote activiteit ont
wikkelt, worden van bepaalde
vezels, die niet eerst behoe
ven te worden gesponnen,
fraaie sierweefsels en zelfs
visnetten gemaakt; enige
voorbeelden zijn daarvan uit
gestald.
In de Javastand ziet men
ondermeer een model van 'n
moskee, een aantal fraaie
kunst- en gebruiksvoorwer
pen. Aardig is een oud Ja
vaans boek (beschreven lo-
tarbladen tussen twee hout
jes). dat er eigenlijk' als 'n
waaier uitziet. Een groot ta
bleau geeft een duidelijk
overzicht van de gehele Ge
reformeerde zending in Indo
nesië.
De eerste dagen heeft de
„Zento" reeds talryke be
langstellenden getrokken en
de „explicateurs", die zelf ja
renlang de zending hebben
gediend, krijgen weinig rust.
ok de vele schoolkinderen
van geheel Walcheren, die de
tentoonstelling öndccr leiding
van hun leerkrachten bezoe
ken, waren zeer geïnteres
seerd en hebben zonder twij
fel uit deze bijzondere „les"'
veel opgestoken.
