Nederland kreeg een nieuwe Koningin
1948 bracht een sprankje hoop
op een betere toekomst
Troonswisseling, verkiezingen
en een nieuwe Regering
Wederopbouw in 1948.
Zij, die heengingen
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 31 DECEMBER 1948
1948 is wél een jaar geweest, dat in de geschiedenis van de
Nederlandse staat geboekstaafd zal worden als een gedenk
waardig jaar. En wy, mensen van 1948, die van dit jaar af»
scheid nemen zoals wy eerder reeds van talrijke andere jaren
hebben gedaan, hebben als Nederlanders toch wel reden ora
juist bij deze jaarwisseling meer nog dan vroeger ons een
ogenblik te bezinnen op al datgene, wat zich in 1948 binnen
onze landsgrenzen voltrok.
En dan kan het ook niet anders of wy denken in de eerste
plaats aan de troonswisseling. Zy, die vijftig jaar met vaste
hand ons volk regeerde, leeft nu als Prinses WÜhelmina der
Nederlander, als gewoon burgeres met alle andere burgers
onder ons. En haar dochter, die als Prinses Juliana reeds een
grote populariteit genoot, misschien wel het meest om haar
beminnelijke eenvoud en de grote toewijding, waarmede zy
zich steeds aan de zorgen voor haar eigen gezin heeft gewijd,
staat nu als Koningin Juliana aan het hoofd van het Neder.
landse volk in een tyd, die bijna even moeilijk is als de moei.
lijkste jaren, welke Koningin Wübebnina met haar volk heeft
doorgemaakt.
Eerst kwam in Maart het
bericht, dat Koningin Wilhel_
mina haar werkzaamheden eni
ge tijd zou moeten beperken.
En toen, op 12 Mei, dat per
soonlijke woord van de vorstin
tot haar volk, waarin zij aan
kondigde onmiddellijk na de
viering van haar gouden re-
jjvicht is, en de Marshall-hulp, _r
Tonder welke in Nederland ook nog even herinneren aan
H.K.H. Prinses Wilhelmina.
geringsjubileum de kroon aan
haar dochter te zullen overdra
gen. Ruim drie maanden was
Prinses Juliana weer regentes
en toen volgden die onvergete
lijke dagen elkaar snel op:
31 Augustus: een Koningin
nedag als nooit tevoren om
dat Koningin Wilhelmina en
Nederland mèt haar toen
tevens het gouden jubileum
vierde.
4 September: de troonswis
seling. Een stille plechtigheid
in de beslotenheid van een pa
leiszaal, gevolgd door dat ont
roerende moment, waarop Prin
ses Wilhelmina en Koningin
Juliana het paleisbalcon betra
den en béiden in eenvoudige
woorden, die regelrecht uit het
hart kwamen, uitdrukking ga
ven aan de ontroering, welke
zich op dat ogenblik niet alleen
van hen beiden, maar van ge
heel ons volk had meester ge
maakt.
6 September: de inhuldiging.
Een grandiose plechtigheid in
Amsterdamg- Nieuwe Kerk, des
middags gevolgd door de
sprookjestocht in de Gouden
Koets. Feest in de hoofdstad
en in de residentie, feest in al
le Nederlandse steden en dor
pen van Den Helder tot Vaals,
van Dollard tot Cadzand.
Het waren dagen om werke-
lijk nooit te vergeten!
En mogen we hier dan ook
nog even herinneren aan die
eerste regeringsdaad van onze
nieuwe Koningin: de benoe
ming van haar moeder tot rid
der van de Militaire Willems-
orde, op 7 October gevolgd
door de persoonlijke toediening
van de ridderslag te Arnhem,
tegelijk met een aantal andere
helden van het verzet.
REGERING EN
PARLEMENT.
1948 was ook een jaar van
verkiezingen. Op 7 Juli trok
het Nederlandse volk ter stem
bus en „uit de bus" kwam een
nieuwe Tweede Kamer, die ei
genlijk niet zo heel veel van
de oude verschilde. Maar dat
zjjn we in Nederland bij ver
kiezingen ook niet gewend. Er
was een kleine verschuiving
van uiterst link3 naar het mid
den en deze uitslag resulteer
de ten slotte in een nieuwe re
gering, die ook niet zo heel
-sterk van de oude afweek, zij
het dan, dat tegen de zin
van de Partij van de Arbeid
in enige departe
menten werden toevertrouwd
aan de middenpartijen, C. H.
en V. V. D., waarmede de door
velen gewenste verbreding van
de basis van het kabinet een
feit was geworden.
Maar op deze plaats zy met
deze aanduiding volstaan. On
ze parlementaire redacteur zal
in een eigen oudejaarsoverzicht
hiervan ongetwijfeld nog wel
iets meer zeggen. Volstaan wij
hier dus, met, wat o°s politie
ke leven betreft, nog even te
herinneren aan de strijd tegen
het communisme, welke niet
alleen binnen het parlement,
maar ook in de lagere organen
van de staat merkbaar werd,
aan de oprichting van de Volks
partij voor Vrijheid en Demo
cratie door samengaan van „li
beralen" en de minst rode ele
menten uit de P. v. d. A. -
met Oud aan het hoofd
en de activiteit van de comité's
van de heren Feuilleteau de
Bruyn en Weiter, welke meer
speciaal op het Indonesisch
probleem was gericht.
Maar over Indonesië in een
afzonderlijkartikel.
De West in 1949.
In de West Suriname en de
Nederlandse Antillen vol
trokken zich in 1948 verande
ringen of werden deze voorbe
reid, maar deze gingen met
minder „geruis" gepaard. Toch
is er wel enige deining ge
weest om de Ronde Tafel-con
ferentie, welke op 27 Januari\
in Den Haag begon en op 16
Maart eindigde met de aan
vaarding van een 16-tal reso
luties, waarin de verlangens
van de betrokken gebiedsdelen
waren vastgelegd. Jammer ge
noeg hadden Curasaose gedele
geerden, die het niet eens wa
ren met de wijze, waarop de
status van Aruba zou worden
geregeld, zich reeds op 27 Fe
bruari aan de besprekingen
onttrokken.
In Juni volgde de vervanging
van de gouverneurs van Suri-
te Amsterdam was tijdens de feettvreek hef
middelpunt vaa alle drukte.
name en Curasao: Mr. J. C.
Brons door dr. W. Huender en
dr. P. Kasteel door ir. L. A. H.
Peters. Half December kwam
het belicht, dat minister van
Schaik zich in Januari naar de
West zal begeven.
Wanneer we dan vervolgens
nog enkele problemen van in
ternationale aard en dat
zijn de kwestieg van dc rege
ling van de toekomstige status
van onze voormalige koloniën
toch zeker niet in de laatste
plaats willen noemen, moe
ten dit zijn de toetreding van
Nederland tot de West-Efiro-
pese Unie. welke voor onze de
fensie van het allergrootste ge-
gevolgen: de opheffing- van d<i j
distributie van tal van artike-
len als schoenen, melk, brood,
suiker, snoep, zeep enz. En als
alles goed blijft lopen, komen
we er in 1949 zowat helemaal
van af
Het wetsontwerp publiek
rechtelijke bedrijfsorganisatie,
dat einde Juni bij de Kamer
werd ingediend, behoort voor
lopig nog tot de parlementai
re sector, het worde hier dus
slechts gememoreerd, evenals
de landbouwpolitiek van minis
ter Mansholt en de economi
sche politiek van minister var.
den Brink de Benjamin van
ons regeerdersteam die bei- i
de zijn gericht op versteviging
van onze posities tegenover
het buitenland: rationalisatie,
mechanisatie, verhoging van
de bodemproductie en industri
alisatie zijn zo langzamerhand
vertrouwde begrippen gewor
den.
Maar voor we naar een an
der gebied overstappen, willen
we op deze plaats toch ook
■■■■«■■■■■Maillet
Koningin Juliana legt de eed op de groudwet af.
in 1948 eigenlijk van een eco
nomisch „leven" geen sprake
had kunnen zijn. Daarover zijn
we het toch zeker wel eens!
Welvaart of armoede?
En dan zijn we meteen, waar
we nu eens eerst even wilden
wezen: onze welvaart. Of onze
armoede
Helaas ziet het voorlopig nog
het meest uit naar de laatste,
maar dat neemt toch niet weg,
dat we bij deze jaarswisseling
kunnen en dus moeten
wijzen op enkele perspectieven,
De Benjamin van 't Kabinet:
Minister van den Brink.
welke een sprankje hoop op
een betere toekomst toch wel
rechtvaardigen. Ook al zullen
we ons eerst nog door een
reeks van zure jaren moeten
heen bijten.
Onze begroting voor 1949 zag
er toch al weer wat beter uit
dan haar voorgangster. Minis
ter Lieftinck kon zelfs een en
kele verlaging van lasten in
het uitzicht stellen en tegen
over een niet te vermijden stij
ging van prijzen bewerkstel
ligde deze ondanks alles
toch populaire bewindsman
en toeslag op de lonen, welke
althans voor een deel van ons
volk de klap kon opvangen.
Dat bet voor vele anderen een
gevoelige klap bleef... Minister
Lieftinck zelf zou waarschijn
lijk de laatste zijn, die dit zou
willen ontkennen.
Maar we zitten nu eenmaal
in het schuitje van de Bene
lux, dat bi 1950 definitief van
wal moet steken, en dat-j
brengt züu consequenties mee.
Gelukkig zijn er ook prettiger
feit, dat de Kon. Nederlandse
Jaarbeurs te Utrecht in het af
gelopen voorjaar voor dé vijf
tigste maal haar poorten open
de. De rol, welke dit instituut
in ons economisch leven speelt,
is werkelijk van grote beteke
nis, vooral voor onze buiten
landse handel.
Wat van de wederopbouw te
zeggen
In de getroffen gebieden zou
men natuurlijk wensen, dat bet
sneller ging! Maar de persex
cursie, welke in October werd
georganiseerd, heeft toch wel
duidelijk gemaakt, dat men
waardering heeft voor de wijze
waarop minister In 't Veld,
die begin Januari de heer Ne-
her als minister van wederop
bouw en volkshuisvesting op-
De Koninklijke familie op het balcon van het Paleis op 'de Dftm tydens
dc zanghtilde aan Koningin. Wilhelmina.
volgde, de zaken aanpakt. De
ze bewindsman beloofde geen
gouden bergen, maar wist te
roeien met de riemen, waarme
de Nederland het op het ogen
blik nu eenmaal moet doen.
Dat minister In 't Veld een
aanmerkelijke, decentralisatie
wist te bereiken door over
dracht van bevoegdheden aan
provincie en gemeenten, vond
algemeen waardering.
Wanneer deze excellentie nu
ook het woningprobleem maar
eens kon oplossenMaar
daarover denkt mr. In 't Veld
nog vele jaren te moeten doen!
Dat zijn zo de grote proble
men, welke ons volk in 1948
hebben bezig gehouden. Er
zouden aan deze reeks natuur
lijk nog tal van andere punten
zijn toe te voegen, maar we
hebben eigenlijk reeds te veel
van de beschikbare ruimte ge.
vergd. Krantenpaper is nog al
tijd schaars: daaraan heeft de
opheffing van de papierdistri
butie per 1 December niets
kunnen veranderen!
Volstaan we dus tenslotte
me een beknopte opsomming
van een aantal feiten, en perso
nalia.
Ramp voor de K.L.M.
Daarbij komt dan in de eers
te plaats de tragische ramp,
welke de K.L.M. op 21 Octo
ber trof, toen in de buurt van
het vliegveld Prestwick in
Schotland de Constelation „Nij
megen" verongelukte. Veertig
personen vonden hierbij de
dood, o.w. de luchtvaartpio
niers K. D. Parmentier en H.
Veenendaal, de generaaLma-
joor G. J. Sas, militair-atta
ché in Washington, en de be
kende radio-spreekster Rozet
Hertzberger.
Helaas deden zich in de loop
van het jaar nog enige vlieg
ongevallen voor met militaire
toestellen, waarbij verschillen
de slachtoffers te betreuren
vielen.
Gelukkig vallen er ook opge
wekter dingen op het gebied
van onze nationale luchtvaart
te memoreren, zoals de opening
van verschillende nieuwe lucht
lijnen, de volbrenging van de
500ste retourvlucht naar Ba
tavia en de 250ste naar New-
K. D. PARMENTIER f
1 Januari:
9 Februari:
18 Maart:
22 Maart:
29 Maart:
29 April:
Willem Landré. componist. 73 jaar.
Jan Prins, letterkundige, 72 jaar.
Dr. G. W. M. Huijsmans, oud-minister van
econ. zaken, 45 jaar.
Prof. mr. dr. G. W. J Bruins, executieve direc
teur v. h. Int. Monetair Fonds.
Prof. dr. J. Rotgans, oud-hoogleraar in de chi
rurgie te Amsterdam, 89 jaai.
Prof dr. B. D. Eerdmans, oud-hoogleraar in dc
geschiedenis van de Israëlitische godsdienst, 80
jaar.
Prof. dr. A. M. Brouwers, oud-hoogleraar in de
theologie te Utrecht, 72 laar.
Ir. D. J. van Aalst, directeur-generaal van de
MJj. tot Uitvoering van Zuiderzeewerken, 58 j.
A. H. Gerhard, mede-oprichter van de S.D.A.P..
90 jaar.
Prof. dr. B. H. Moikenboer O.P.. hoogleraar in
de Vondelstudie te Nijmegen, 68 jaar.
5 Augustus: Generaal-majoor C. H. de Quant, chef van de
Genie in Indonesië, 54 jaar.
17 Augustus: Prof. dr. N. J. Polak, hoogleraar te Rotterdam,
61 jaar.
1 September: Schout bij Nacht D. C. M. Hetterschij directeur-
generaal van het Nederlands Loodswezen.
6 September: Ds. G. H. Kersten, oud-voorzitter van de St.
Ger. Partij en oud-lid van de Tweede Kamer.
66 jaar.
7 September: Mgr. dr. H. A. Poels oud-hoofdaalmoezenier
van de arbeid. 80 jaar
26 September: M. J. H. van Poll, oud-lid van de Tweede Ka
mer, 67 jaar.
26 October: Prof. dr. C. A. Verrijn Stuart, oud-hoogleraar
in de staatshuishoudkunde te Utrecht, 82 jaar.
31 October: Cissy van Marxveld, schïijfster van meisjes
boeken, 58 jaar.
1 November: Edo J. Bergsma. oud-burgemeester van Ensche
dé en oud-voorzitter van oe A.N.W.B., 86 Jaar.
3 November: Simon Moulijn, schilder en graficus. 58 jaar.
9 November: Gertrud Leistikow. danseres.
25 November: Prof. dr. O. de Vries, oud-hoofddirecteur van
het Rijkslandbouw-Proefrtation te Groningen.
67 jaar.
28 November: Prof. dr. H. J. Lameru. cud-hoogleraar in de
chirurgie te Utrecht. 76 jaar.
12 December: Mr. A. S. Rueb, voorzitter van de Int. Schaak
bond, 68 jaar.
verbod in Brabant aan de rech
ter werd voorgelegd, en nog
zeer onlangs de voetbalpool-af
faire, welk ..gokje voor de klei
ne man" in Nederland nog altijd
niet is toegestaan. En dat terwijl
de totalisator weer mag gaan
draaien en sommigen zelfs al
pleiten voor het sanctionneren
van echte speelzalen in bad
plaatsen als Zandvoort e"n Sche
ven in gen.
COMMANDO-WISSELING
BIJ DE MARINE
I Niet onvermeld mag blijven
het aftreden van Luitenant-
Admiraal C. E. L. Helfrich al*
opperbevelhebber der Zeestrijd-
krachten. Verschil van me
ning over her beleid in Indo
nesië was wellicht mede aan
leiding hiertoe. Vice.admiraal
jhr. E. J. van Holthe, die reeds
chef van de- Marinestaf was,
werd zijn opvolger.
En dan tot slot nog wat ..di
versen" in telegram-stijl. 30
Januari: herdenking van de
Vrede van Munster; 25 Febru
ari: burgemeester van Am
sterdam verbiedt de opvoering
van Slauerhoffs „Jan Pie-
tersz. Coen"; 12 Maart: rege
ring kondigt versterking van
het gezagsapparaat aan door
uitbreiding van 't politie-appa-
r.aat met vrijwilligers30
Maart: toren van Zutphen's
St. Walburgskerk door brand
verwoest; 20 April: ere-promo-
Minister in 't Veld, <lie de
wederopbouw aanpakte.
York sedert de bevrijding, de
snel voortschrijdende wederop
bouw van onze wereldluchtha
ven Schiphol, en het plan-Bur
gerveen van do heer Plesman
raakte van de baan, maar over
de kwestie Schieveen-Ypen-
burg is men nog lang niet uit
gepraat.
OORLOGSMISDADIGERS
De tribunaal-rechtspraak werd
in 1948 beëindigd. In 1918
kwamen verschillende „grote"
gevallen voor de Bijzondere
Gerechtshoven. We noemen
slechts enkele: Rauter, Chris
tiansen, van der Waals, Goe-
dewaagen, Woudenberg, Kiès,
de Amersfoortse kampbeulen.
Opmerkelijk was de gratie.ver-
lening op vrij 'ruime schaal aan
ter dood veroordeelden. Ook
daarover waren de meningen
nog al verdeeld. De beruchte
Joden-verraadster Ans van
Dijk was op 14 Januari de
eerste vrouw, aan wie een
doodvonnis werd voltrokken.
En dan was er nog een ander
soort misdadigers, die we mis
schien wel na-oorlogsmisdp'ii-
gers zouden kunnen noemen: dc
zwarthandelaren en smokke
laars. die onze volksgemeen
schap op vele wijzen benadeel
den. Er werd streng tegen deze
elementen opgetreden en vooral
de strijd tegen de grenssmok-
kelaars, die zich in sommige
gevallen van pantserwagens be
dienden, was onverbiddelijk.
Nog is dit euvel niet volledig
de kop ingedrukt, maar we zijn
toch op de goede weg.
Merkwaardig was voorts ook
de strijd tegen dc beeldromans,
welke sterk opleefde, toen een
tragische kindermoord te Enk
huizen deze kwestie opnieuw in
een scherp licht stelde.
Andere interessante processen
waren die over het rij
verbod op Zondag, dat in Gro
ningen werd gevoerd, een ge
val, waarin een vermeende
overtreding van het Processie-
De bonnenlijst
werd steeds korter
In 1949 wordt het wel
licht nog beter, maar ook
over hef afgelopen jaar
mogen we niet klagen.
Er gingen weer enige
artikelen van de bon én
er volgde niet eens een
schaarste van deze goe
deren op.
Hier volgt het lijstje:
10 Februari: fietsen, fiets
banden en serviesgoed:
3 April: vensterglas;
3 Mei: bruinkoolbriket
ten en kolenslik;
7 Mei: schoenen;
1 Juli: melk;
19 October: auto- en mo
torbanden;
5 November: brood «n
suiker;
1 December: papier voor
periodieken;
2 December; zeep;
24 December: motor
voertuigen
1 Januari 1949: thee en
eieren.
tic mevr. Roosevelt in Utrecht,
710 Mei: Europa-congres in
Den Haag; 18 Mei: brand in
Kon. Paleis in Den Haag; 18
Juniere-promotie veldmaar
schalk Smuts te Leiden; 30
Juli3 Augustus: Haagse
tramstaking; Aug.Sept. As
semble van de Wereldraad
der Kerken te Amsterdam; 1
September: Huldiging van
mevr. Noordèwier-Redingius;
5 October: ere-promotie An-
thon v. d- Horst te Groningen;
3 November: herdenking- van
Thorbeclce's Grondwet; 8 No
vember: ere-promotie minis
ter-president W. Drees en de
heer Paul Rijkens te Rotter
dam; 22 November: jhr. C. J.
A. de Ranitz wordt burgemees
ter van Utrecht; 6 December:
brand te Deventer eist 6 do
den.
(Nadruk verboden)
