Oorlogsdoden zullen rusten op de Loenense heide Ook de geallieerden lijden kou Een jongen of een meisje? Veertigduizend petroleumkacheltjes 3500 a 4000 graven van Nederlandse gesneuvelden Misbruiken bij muziekconcoursen 'SS TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WOENSDAG 10 NOVEMBER 1948 INDE HEKSENKETEL VAN BERLIJN (V) kod behandelt Ik weet, dat| Probleem van omgang met Duitsers En, Fraulein Ilse, hoe gaat het?", zeg ik tegen het aardige Duitse meisje achter de toonbank van de Gift-shop in de Blue-White Club, een van de twee Engelse clubs in Berlijn. „Op het ogenbiik nog goed, zegt Ilse, maar ik zit op mijn ontslag te wachten. Er zijn met de laatste bezuini ging al meer dan dertig mensen ontslagen en ik kan elk ogenblik aan de beurt komen." De Engelse autoriteiten hebben een beroep gedaan op alle in hnn sector wonende en werkende geallieerden om zoveel mogelijk te bezuinigen. Inmiddels hebben zij alvast een aantal maatregelen genomen, die hier en daar sterk o-evoeld worden. Maar iedereen begrijpt, dat deze bezuini ging niet meer dan logisch is. De geallieerden zelf krijgen slechts licht van 's avonds zes tot elf uur, 's Zaterdags tot twaalf uur. Het gebruik van taxi's voor dienst en recreatie doeleinden is sterk beperkt; hier en d^ar zijn er bussen voor in de plaats gekomen. Gestookt zal er deze winter slechts worden in enkele gebouwen. Lancaster House, York House, en Cumberland House, alle gelegen aan de Fehr- bellincr Plalz, waar alle kantoren zoveel mogelijk op elkaar zijn gepakt. Ook enige gebouwen van de kleinere geallieer den, zoals de Nederlanders, worden verwarmd. Maar dat duurt nog even. Hoewel men in September al in de handen liep te blazen van de kou, behoeft men er niet op te rekenen, dat er vóór half December gestookt zal worden. En dan nog maar half en slechts tot half Maart. Voor privégebruik krijgt elk officier een petroleumkacheltje. Er zijn er al 40.000 besteld, hoewel het nog niet duidelijk is waar de petroleum vandaan moet komen. Hel clubleven is zeer dras tisch beperkt De twee „coun try clubs" zijn gesloten omdat zij „luxe" zijn. De Blue White is alleen nog open voor „tea and sandwiches" en dat. even als de Embassy (de tweede club), slechts tot half tien. Om negen uur wordt het licht al vast uitgedraaid en dan krijgt men een kaars op tafel. Om klokslag half tien moet ieder een op straat staan. De Embassy, een vroegere Zuid-Amerikaanse ambassade, met veel verguldsel, luchters en tierelantijntjes, is de enige club waar nog een maaltijd wordt geserveerd. Maar (al weer maar) slechts drie gangen en geen keus. De oberkellner wuift u min of meer het menu onder de neus met een air van: „Nou, we zullen maar beginnen, hè?" ""lees is er alleen om de andere dag en dan natuurlijk vrijwel altijd uit blik. „TROUWEN." Als Fraulein Ilse haar be klag heeft gedaan adviseer ik haar maar gauw te trouwen. „Dan heeft u tenminste een dak boven uw hoofd," zeg ik, Het gesprek beweegt zich dan via de alreeds bekende moei lijkheden, die in dit probleem schuilen, paar een vraag, die mij al enige tijd bezig houdt. „Wordt u er nu door uw ken nissen niet scheef op aan ge keken dat u voor de geallieer den werkt?" In Nederland was zulk een meisje immers on middellijk getekend. „Och nee," zegt Fraulein Ilse. „De oorlog is per slot van rekening voorbij. Natuurlijk maken de mannen wel eens bezwaar, 'n Vriendje van me, die bij de S.S. was. noemt het zelfs verraad. Maar dat vind ik onzin. Hij rookt per slot van rekening de cigaretten op die ik hier als fooi krijg." „Hij noemt het waarschijn lijk ook sabotage," antwoord ik. „Dat gebeurde in Neder land ook wel eens om de een of andere inconsequentie te dekken." „Och, per slot van rekening weet iedereen wel, dat je het hoofdzakelijk doet om aan je trek te komen." „En komt u aan uw trek?" vraag ik. By het vertrek van de afge treden Luitenant Gouverneur Generaal van Indonesië, dr. H. J. van Mook, van het vliegveld Kemajoran by Ba tavia, was de Hogo verte genwoordiger van de Kroon, dr. L. J. M. Beel, aanwezig om afscheid to nemen. „Als je eerlijk blijft, en dat ben ik goddank nog steeds, dan verdien je er niet zo bar veel aan. Men kriigt een warme maaltijd per dag, die steeds hetzelfde is en die bii na niemand meer eet. Maar het vult tenminste de maag en spaart rantsoenen thuis. Ver der krijgt men een Lebens- mittelkarte 2. die beter is dan een Karte 3, waar men niet mee toekojnt. En verder krijg je natuurlijk veel cigaretten en die kun je weer ruilen." Als ik dat hoor schiet mij te binnen, dat zij een paar minuten te voren een cigaret geweigerd heeft omdat zij niet rookt. „Och nee," zegt ze, „ik ken u. Dat is heel wat anders." Ik wilde, dat ze er allemaal zo over dachten. Ik logeerde enige tijd in een gebouw waar bij de lift een vrouw van middelbare leeftijd zat, die altijd gedienstig de lift voor mi; open maakte. Zij ving menig cigarctjc. Enige tijd later zit ik zonder cigaret ten en zie mij genoodzaakt ze zwart te kopen. Ik stuur er iemand op uit en krijg een paar minuten later tien ciga retten voor vijf mark per stuk. (Het was nog voor de geldsanering.) „Waar haal je die eigenlijk?" vraag ik aan mijn helper. „O," zegt hij, „beneden bij de lift zit een mens. dat ze altijd verkoopt." Ik had mijn eigen cigaretten terug gekocht! „Maar verder bevalt het hier wel?" informeer ik bii Ilse. „Wat zal ik u zeggen. Het gaat best. Ik kan goed met het publiek opschieten, maar toch, als ik wist, dat iedereen in Engeland zo was als de types, die ik hier' te zien krijg, dan zou ik Adolf Hitler gelijk gaan geven." „Zo, zo," zeg ik, „dat vind ik sterk ge zegd." „De vrouwen behandelen je over het algemeen honds, de mannen zijn veel beleef der. Gisteren nam een klant twee poederdozen van de toonbank, terwijl ik me even omdraai. Maar ik kon ér moeilijk wat van zeggen. Als ik de manager er bij haal, neemt hij ze wel terug, en krijg ik gelijk, maar dan zorgt die dame wel dat ik morgen ontslagen ben." BESCHULDIGING. Ik merk bij dit meisje een tegenover de geallieerden be schuldigende houding, die men od het eerste gezicht ach ter het vriendelijke masker niet zou vermoeden. Maar ik moet haar tot op zekere hoog te gelijk geven. Het is een feit, dat het merendeel van de geallieerden niet bepaald re presentatief voor hun land ge noemd kan worden. Het lijkt wel of althans' de man nen in twee klassen uiteen vallen, mannen met ongeluk kige huwelijken, die van hun vrouw weg willen, en diege-i- nen die zich, na eer, avontuur lijk leven als militair, niet in de burgermaatschappij kon den voegen en nu trachten in Duitsland wat afwisseling te vinden. Van de vrouwen zeggen de Engelsen zelf veel al, dat zij voor het merendeel komen om een man te zoeken. Maar er zijn er ontegenzeg gelijk ook verschillenden, die oorspronkelijk met de meest idealistische bedoelingen naar Duitsland gekomen zijn. Wat daar nog van over is. is na tuurlijk een andere kwestie. Wèl is het opmerkelijk, dat de Engelse vrouw de Duitse zéér het voor een deel te wijten is aan een ingeboren haat, die de vrouwen, veel meer dan de mannen, na de oorlog heb ben overgehouden tegen alles wat Duits is. Maar toch lijkt het wel eens of zij soms bang zijn voor concurrentie. In het algemeen behandelt de En gelsman de Duitser correct, vindt, dat hij hem moet hel pen. zichzelf op te voeden en is graag bereid hem dat te leren. Veel wordt er in het British Information Centre gedaan om de Duitsers de principes van de demo cratie, waarvoor wij de laat ste oorlog hebben gevoch ten, op allerlei manieren bij te brengen. En er is veel be langstelling voor. Op een ad vertentie in de krant waarin het bovengenoemd bureau „Engelse lessen door Engel sen" aankondigde, kwamen in drie dagen tijd vier duizend verzoeken om deelname. DE AMERIKANEN. Heel anders behandelt de Amerikaan de Duitser, Dit blijkt eigenlijk het allerbeste uit het feit, dat, waar bij de andere geallieerden een hu welijk met een Duits meisje, zeer zeker in officierskringen, nog altijd een evenement is, dit bii de Amerikanen reeds zéér gewoon is. Nadat de ..non-fraternisation order" was ingetrokken behandelde de Amerikaan de Duitse vrouw vrijwel als een Amerikaanse, De Amerikanen zijn de eni gen. die clubs hebben waar Tuitse meisjes, onder Ameri kaans geleide, toegang heb ben. Zij zijn. zoals in een voorgaand artikel reeds ge zegd is, buitengewoon royaal, wat echter niet met zich brengt, dat de achting van de doorsnee Duitser voor een Amerikaan hoger is dan voor een Engelsman. Dit is maar al te duidelijk. Terwijl de in tellectueel een Engelsman al tijd als „gentleman" ziet, voelt hij zich bij een Amerikaan niet erg thuis. Een gevoel, dat overigens door vele Engelsen wordt gedeeld. Wanneer wij de houding van de Fransen tegenover de Duitsers bezien dan vinden wij daarin terug de oude tegenstelling tussen deze twee volkeren. Zij kun- nen elkaar nu eenmaal niet zetten, wat, nu de Fransman De mannen van dit detachement zyn op verzoek van een dorpshoofd op Sumatra ter kro- kodillenjacht getrokken. Ze hebben wel idee in een afwisseling van het dagelijks leven. Na de twee roeiers komen: soldaat Adriaan Huige uit Hoedekenskerkesoldaat Janus Luykx uit Oud Gastel en als rugdekking, tevens roerganger Henk Zwinkels uit Honse- laarsdyk. tot de overwinnaars behoort, voor de Duitser niet bepaald een voordeel is. Ik heb het meegemaakt, dat tijdens een feest.1 dat een gehele dag en het grootste gedeelte van de nacht duurde, de Franse wachtposten aan de sjouwers, die kisten drank af en aan sleepten. de gehele dag niet één kop warm drinken gaven, Anders gaat het bij de Ne derlanders. Met zijn wereld beroemde aanleg voor ver geten en vergeven, iets dat hü alleen in geschriften loochent, behandelt de Neder lander de Duitser met een vreemd soort waardigheid, geeft ere wie ere toekomt, laat de Duitser hetzelfde eten mee-eten als hij zelf krijgt en behandelt hem over het alge meen zoals hij in Nederland zijn Nederlands personeel ook zou behandelen. Zo heeft de Berlijner dan een verscheidenheid van ba zen. Hij weet echter op han dige manier ieder op eigen waarde te schatten en hij zorgt er wel voor, dat hij bij ieder van de betrokkenen „aan zijn trek komt". (Van onze spec, verslaggever) Dank zy de volhardende activiteit van wylen reserve luitenant-kolonel dr. A. van Anrooy, werd in 1947 de Oorlogsgravenstichting opgericht, waarvan ZiK.H. Prins Bernhard het ere-voorzitterschap aanvaardde. Doel van de Stichting is de zorg op zich te nemen voor het verzeke ren van een waardige rustplaats voor alle Nederlanders, die hun leven voor het vaderland hebben gegeven, zowel hier te lande als overal elders ter wereld. Het vinden van een geschikt terrein in ons land voor het teraarde bestellen van 3500 k 4000 stoffelijke resten, heeft de Stichting sinds het vorig jaar nogal wat hoofdbreken ge kost, Zij slaagde in de voorbye zomer echter in de ge meente Apeldoorn, die een prachtig gelegen met vliegden nen begroeid stuk heideveld aanbood, onopvallend gelegen tussen de bossen even voorby het plaatsje Loenen, ten Noorden van de Ryksweg naar de Woeste Hoeve. ENGELAND IN SPANNING Alles wacht op de Koninklijke baby De kinderwagen staat gereed Omstreeks de vijftiende van deze maand wordt de blijde gebeurtenis in het Britse Prinselijke gezin verwacht. Men kan het in Engeland gaan merken dat deze grote dag naderbij komt. De pers schrijft er vry veel over en doet zelfs gewaagde voor spellingen. Men is nameiyk algemeen van mening, dat 't een jongen zal worden. Maar het kan natuurlijk evengoed een meisje zyn Twee series namen voor de baby doen de ronde. Eén voor een jongen, de ander voor een eventueel meisje. Is het een jongen zo zegt men zal het kind beslist George, Louis of Andrew worden genoemd, is het een meisje dan wordt het Elisa beth, Mary of Alice. De En gelse Koning heeft vier na men Albert, Frederick, Arthur en George. De hertog van Windsor, de oudste broe der van de Koning heeft er zeven: Edward, Albert, Chris tian, George, Andrew, Pa tri ek en David. De baby zal in dezelfde wieg komen te liggendie waarin Prinses Elisabeth ruim 20 jaar geleden lag te trap pelen. DE KINDERWAGEN. De kinderwagen van Prin ses Elisabeth is ook van de zolder van Buckingham-pala ce gehaald om voor de jong ste telg van het geslacht Windsor dienst te gaan doen. Prinses Elisabeth en Prinses Margaret hebben in deze wa gen hun eerste uitstapjes ge maakt. De Engelse Koninklij ke familie handhaaft tradi ties tot in de keuze van de kinderwagen! Ook het speel goed van de Prinsessen is af gestoft. Waarschijnlijk zal het Prin selijk gezin na de 1 geboorte van de kleine spoedig naar Windlesham Moor vertrekken, het Engelse „Soestdijk". De medische staf van Bu ckingham Palace is uitgebreid met de beste Engelse specia listen. Prinses Elisabeth wordt behandeld door Sir John Weir, de huisarts van de Koninklijke familie. Sir William Gilliat, de arts van de hertogin van Kent, is eveneens aanwezig. Prinses Elisabeth en haar moeder hebben geen vooroor delen tegen het gebruik van narcose. Een assistent met een narcose kap zal gereed staan om zo nodig deze toe te dienen. Zo is alles in afwachting. Het wachten is alleen op Zyne of Hare Koninklijke Hoogheid de Prinselijke baby. De klokkenluiders van de Westminster Abbey staan ge reed. Bij het eerste bericht over de geboorte zullen de klokken van deze oude ka thedraal vier uur lang haar vreugde uitbelereu over de komst van de jongste Brits© Koningstelg. Een foto van Prinses Elisabeth van Enge land in de kinderwa gen, die zy straks ook voor haar eigen baby zal gebruiken. De ge boorte van de Konink lijke baby wordt in on geveer een week ver wacht en zal waar schijnlijk in Bucking ham Palace geschieden. Men koos het terrein dat van de Rijksweg af niet merkbaar is, dat in de nabij heid de grote ere-begraai"- plaats van de Nederlandse oorlogsdoden ligt. Met opzet heeft men dit gedaan om in geen enkel opzicht het land schapsbeeld tc verstoren en tevens om de begraafplaats ook werkelijk een rustplaats te doen zyn. „I-Iet is helaas veel te veel zo", aldus ze: ons de heer Haspels, de land schapsarchitect die het kerk hof aanlegt, „dat tal van mensen die eens een vrolijke dag uit zijn, op hun tbcht een oorlogsbegraafplaats zien en dan uitstappen 'om die en passant ook even .te bekij ken." EEN KAPEL, Een strook bosterrein van 100 meter breed onttrekt de begraafplaats geheel aan het oog en zelfs liet aan te leg gen parkeerterrein is van de grote weg af onzichtbaar. Veertien ha. groot ls het ter rein. waarop een padennet wordt aangelegd van onge veer drie km. Zoveel moge lijk wordt het bestaande geboomte gespaard, zodat hier en daar de paden gril lige vormen zullen hebben Slechts in het midden wordt gekapt, omdat daar een van rondhout opgetrokken kapel zal staan, waarvan thans de fundamenten zijn gelegd. Be halve deze kapel, een gebouw van 18% by 7 meter, zal even buiten het terrein een woning voor de begraaf plaatswachter verrijzen, waar in tevens een inlichtingenbu reau en toiletten worden on dergebracht. OMRASTERING. Voor omrastering wil de heer Haspels harmonicagaas gebruiken, ter hoogte van 1.75 meter. Deze omrastering is wel een dringende nood zaak, aangezien in de omge ving tal van herten, reeën, wilde zwijnen en konynen huizen. Nog de vorige week werd tijdens de werkzaamhe den een ree neergelegd. Een monumentaal hek zal toegang geven tot de be graafplaats, terwijl voor het geval van bosbrand vier nood- hekken werden geplaatst Dat met een en ander eni ge tonnen gemoeid zyn ls dui delijk Particuliere giften moeten de onkosten voor 't grootste deel bestrijden. In de komende vijf jaren hoopt de Stichting hier on geveer 3500 4000 stoffelijke resten te kunnen bergen. Ge tracht wordt nog voor de ko mende winter te beginnen, doch of men hierin zal sla- fen ls niet geheel zeker, eelde de heer Haspels mede. GEEN KRUIZEN. In tegenstelling tot ande re oorlogsbegraafplaatsen, waar duizenden houten krui zen de graven sieren (Mar graten) zal op de graven in Loenen een klein liggend steentje worden geplaatst. Kroniek der 7 Muzen Sem Dresden gaat heen als directeur van het Koninklijk Conservatorium Tentoonstelling van beeldhouwwerken O „Ik wil gezongen worden' schynt het standpunt te zijn van een aantal Nederlandse componisten, die regelmatig als jurylid optreden bij zang en muziekconcoursen. De deel nemende verenigingen moeten namelijk één of meer door de jury uitgekozen verplichte nummers zingen of spelen. Nu kwam het de laatste tijd veel voor, dat er juryleden waren, die voor deze verplich te nummers speciaal hun eigen composities namen. Reeds lange tijd werd er in dirigentenkringen gemompeld, dat deze soort reclame toch wel een beetje te erg was. Dezer dagen vergaderden de dirigenten uit het Westland en daar is de bom gebarsten. Er kwamen nl. eigenaardig dingen aan het licht. Onlangs is het op een con cours te Scheveningen voor gekomen dat aan 96 deelne mers in totaal 15 verplichte werken waren opgegeven, waarvan 13 van juryleden, In Slikkerveer was het nog erger: 70 deelnemende vere nigingen hadden 13 verplichte Werken uit te voeren, alle van één en hetzelfde jurylid. De voorzitter van de Wcst- Lanclse dirigenten zeide o.a. „Er zijn vele musici, die als componist concoursen laten organiseren, waarin zij als juryleden zitting hebben, met geen ander doel, dan eigen producten te laten uitvoeren. „De Nederlandse Dirigenten organisatie zal zelf concour sen organiseren, die op En gelse leest zullen worden ge schoeid, d.w.z. voor de aan vang van het concours zullen de voorzitters van de deelne mende verenigingen een lot trekken, dat het nummer van optreden aangeeft. De jury zal daardoor onbekend blij ven met de naam van de vereniging, Bovendien zal 'n keuze worden gedaan uit ju ryleden, die zo weinig moge lijk op de hoogte zyn van Elaatselijke toestanden en ver- oudlngen om daardoor en ver- objectief mogelijk oordeel te kunnen vellen. Volgend jaar zal men ter herdenking van het dertig ja rig bestaan van de Nedex-- landse beeldhouwerski'ing een grote tentoonstelling organi seren in' Park Sonsbeek te Arnhem. Door het kunstwerk zelf voorop te stellen en de tuinarchitectuur hieraan aan te passen, wil men een syn these verkrijgen. De tentoon stelling zal een internationaal karakter dragen. De conser vatrice van het „Rocfin-mu- seum" heeft haar medewer king toegezegd. Rodin's be- i-oemde ..Burgers van Ca lais" zal naar alle waarschijn lijkheid naar Arnhem komen. Verder is contact opgenomen met vooraanstaande Europese kunstenaars. Men verwacht inzendingen uit alle landen va„ Europa. Er komt een atelier op de tentoonstelling, waardoor het publiek zal kun nen zien, hoe een beeldhou wer werkt. Belangrijk zal voorts zijn de inzending van oorlogsmonumenten. ontwor pen door Nederlandse kunste naars. Voor verdere grafbedekking denkt men de altijd fris-groe ne kraaiheide te gebruiken. Blijkt deze kraaiheide op los- gegraven grond te willen groeien, dan zal waarschijn lijk een speciale heidekweke- rrj worden aangelegd, aange zien in de omgeving kradl- heide niet in voldoende mate aanwezig is. Momenteel .zijn op het ter rein nog slechts een vijftal Loenense arbeiders werkzaam, doch het is niet onwaar schijnlijk, dat binnenkort de D.U.W. wordt ingeschakeld. O Paul Steenbergen, die on langs zijn zilveren toneelju bileum vierde, moest eens in een' detectivestuk een boef neerschieten. Na de knal zak te het scherm. Op 'n winter se avond ging het stuk in Schagen. Juist op deze avond aldus „Vrij Nederland" wei gerde het pistool. Er was met geen mogelijkheid een knal uit te krijgen, zodat het „aanstaande lijk" niet veel anders kon doen, dan op de been te blijven en zich angstig; afvragen hoe hij nu aan zijn eind moest komen. Achte,. de coulissen zag men dat het verkeerd ging en er werd ijlings een tweede re volver* opgezocht. Steenbergen had echter besloten de situ atie te redden. Hij wierp het wapen weg en* riep: „Een ko gel ben js niet eens waard. Met mijn eigen handen zal ik je ombrengen." Inmiddels had een toneelknecht het re serve-pistool gevonden en tot levendige ontzetting van alle insiders luisterde hij de wur gingsscène op met een prach tige knal. In Schagen weten ze nu nog niet, wat de schrij ver van het stuk er eigenlijk mee bedoelde Dezer dagen zal te Am sterdam een nieuw kunsttijd schrift verschijnen, dat de naam zal dragen van „Refex". 't Wil de spreekbus zijn van de jongere avant-garde onder de artisten en staat onder re dactie van Constant Nieu- wenhuys. Het blad zal voor lopig iedere twee maanden verschijnen. Zouden de heren „avant-gardisten" het volhou den? De directeur van het Koninklijk Conservatorium, Sem Dresden, zal eind 1948 zijn functie neerleggen. Hij is één van de sympathiekste paedagogen die Nederland kent. Zijn heengaan zal door .velen betreurd worden, In Amerika is een opzienbaren de operavoorstelling gegeven. De „New York City Opera Company" gaf een voorstel ling van Verdi's 'Aida met twee negervocalisten in de hoofdrol. Het publiek was enthousiast. Zolang de negers op de planken staan en het publiek niet naast hen be hoeft te zitten, heeft men er blijkbaar geen bezwaar tegen om enthousiast voor zwarte medeburgers te zijn. Nog meer over negerzangersTodd Duncan gaat de „Three songs of Britisch verse" van de Ne derlandse componist Alexan der Voormolen op zijn pro gramma plaatsen. De uit Vlissingen afkomstige compo nist S. Landsman componeer de een „Pastorale voor orgel", •welke hij aan H. M. de Ko ningin opdroeg. Hij ontging hiervoor een dankbetuiging. Versjes opzeggen. Het protestantse schoolbestuur van Mon treal heeft besloten, dat van schoolkinderen niet meer verlangd kan worden, dat zij gedich ten uit het hoofd leren. Zulk memoriseren, al dus het schoolbestuur, belemmert de vrijheid, de plooibaarheid en het enthousiasme en heeft daarom een ongunstige invloed op 't juiste ver staan der poëzie. Bo vendien zijn niet alle gedichten goed, aldus 't schoolbestuur. Rubberfabriek vernield. De rubberfabriek Soekapoe- ra te Singaparna in het Ta- sikmalajase is op 1 November grotendeels door brand ver nield. Een bende van 100 man (Nadruk verboden), ataik gebouwen In brand.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1948 | | pagina 5