BRAM VAN OORD IS FANTAST
De Zeeuwse volksdracht
Göteborg, tweede
hoofdstad van Zweden
En ik dacht, dat ik
goed werk deed
Illegale pers kreeg een ton,
maar had er weinig aan
Herdenking
bevrijdingsdag
Ik was geheim agent in oorlogstijd (XIV)
Kort na mtfn eerste bezoek aan Amsterdam (waar de
mensen van de illegale pers my terloops vroegen In Lon
den 00.000 gulden te bentellen) RrUff ik een vage antipathie
teren Bram van Oord, de man by wie ik in Doorn woon. De
heTc organisatie cjar bevalt me maar matig. Dit is onge-
twyfeld pnder anderen een gevolg van myn groeiend verlan
gen naar onafhankelijkheid, een verlangen om myn eigen le
ven te leiden, zelf voor een onderduikadres te zorgen en al
leen die mensen te ontmoeten die ik persé zien wil. Alge
meen gesproken ben ik in het huis van Bram een bezoeker
en hoewel hy me meer dan eens met grote omhaal van woor
den verzekerd heeft, dat ik zyn beste vriend ben, dat alleen
mijn opdracht er op aan komt en dat het leven in zyn huis
en zyn organisatie uitsluitend om my en myn werk draait,
wordt het me steeds duidelijker, dat er van al deze verzeke
ringen, hoe goed ze ook bedoeld zyn, niet veel verwezeniykt
worden.
Behalve de organisatie van
Bram en ziin vroegere leer
lingen. is er in Doorn geen
enkele groep die mii kan bij
staan. Goed. Dick is er na
tuurlijk, de adjudant en
Henk. de chef van de tech
nische staf en Peter de tele
grafist, maar hun werk be
staat slechts uit het treffen
van voorbereidingen om de
een of andere baan voor hun
rekening te nemen, wanneer
er ooit een organisatie ge
sticht mocht worden.
En tóch verwacht Bram
van my. dat ik de verhalen
over ziin arsenaal dat hij uit
veiligheidsoverwegingen ver
borgen zou hebben onder het
huis van een N.S.B.-er, ge- j
loof. Ik moet óók geloven de
verhalen over de acht en der
tig organisaties, waarmee hii
reeds contact heeft en wier
werkzaamheden hij coördi-
neerde. Ik moet het verhaal
geloven van zijn overval op
een gevangenentransport om
éön van ziin mannen te be-
vrijden. Ik moet nog véél
meer geloven. Het maakt al-
lemaal geen indruk op me en i
Jiij merkt dat.
VAN HEL'VEN GOEDHART.
Een paar dagen later heb ik
in Amsterdam een onderhoud
met Van Heuven Goedhart, j
die optreedt namens een ille
gaal blad. Hii vertelt me, dat
de ondergrondse pers 100
duizend gulden uit Londen I
heeft ontvangen in biljetten
van duizend. Maar juist m die i
tijd werden de biljetten van
duizend door de Duitsers uit
de circulatie genomen, waar
door driekwart van het geld
waardeloos werd. Van Heu
ven Goedhart die met me
praat overduizend-en-één
dingen dringt cr bij my op
aan, dat ik Engeland om een
beduidende geldsom zal vra
gen. Ik beloof i'tm dat.
„En wat ie ook kunt doen
is om een Kerstboodschap
van de Koningin voor het Ne
derlandse volk verzoeken."
„Ik betwtifel of dit nog wel
op tiid aanxomt" werp ik te
gen, „en zolang ik geen eigen
zender heb wil ik in ieder
geval mijn berichten tot een
minimum beperken".
„Je hebt groot gelijk. Je
kunt niet voorzichtig genoeg
zijn!"
..Wat voor ervaringen heb
jij opgedaan?" vraag ik Van
Heuven Goedhart, wiens laat
ste opmerking miin nieuws
gierigheid gewekt heeft.
„Met Pieter 't Hoen, de op
richter van „Het Parool", heb
ik een poosje in het concen
tratiekamp Vught gezeten,
maar we zijn er uitgekomen
vraag me niet hoe en
ziin een poosje ondergedoken.
Ik moest echter weer te voor
schijn komen. Nietsdoen zou
miin dood geweest zijn."
„Maar kijken zc niet naar
je uit?"
Hij knikt met in zijn ogen
die stille glimlach, die ik pi
eerder gezien heb.
„We beschouwen ons zeer
vereerd", mompelt hy. „Er
staat een aardige prijs op ons
hoofd. Dood of levend of zo
iets. We züh vogelvrijen,
maar ik geloof niet dat het
ons hindert."
KOFFIESURROGAAT
EN COGNAC.
Bram van Oord en ik zit
ten half December 1943 in
hotel Terminus in Utrecht op
George van Triest te wachten.
Terwijl we ons kopje surro
gaat zonder suiker en melk
drinken, komt de dikke man
door de draaideur; hii zwaait
met ziin benen en hijgt alsof
hii zich gehaast heeft.
„Ha. kerels" schreeuwt hii.
„Blij jullie te zien, blii jullie
te zien. En hoe gaat het met
miin kleine konijntje?" Hij
pakt me van achteren in miin
nek en schudt me hardhandig
door elkaar, 't gebruikelijke
bewijs van ziin vriendschap.
GOED NIEUWS!,
„Ik heb een heleboel goed
nieuws voor je!" zegt hu,
wenkt de kellner en bestelt
een cognac, die ons een paar
minuten geleden geweigerd
is. „Kijk hier eens".
Hii haalt een stuk napier te
voorschijn en ik voel onmid
dellijk aat dit het antwoord
uit Londen op miin telegram
moet ziin. Hoogst opgewon
den lees en herlees ik het ta
melijk koele bericht, te zeer
verheugd met dit stukje goed
oud-Engeland om enige te
leurstelling te voelen door 't
betrekkelijk geringe nieuws
dat het bevat.
„Ze sturen zo gauw moge
lijk een toestel en geld", ver
tel ik Bram. die me blijkbaar
onder de indruk van dit voor
val aankijkt.
„Dat is tamelijk vlug he?"
zegt Van Oord en deelt on
middellijk in mijn vreugde.
„Zo gauw je dat hebt, kun je
aan het werk. Ik heb er een
prachtig plaatsje voor."
„En dan heb ik nog wat an
ders" vervolgt George. „Je
moet de groeten hebben van
je vriend Pluto!"
„Wat? Is hij er ook? Dat is
fijn. Hoe is het met hem?"
„Best. Hii is een rare vent.
Als je hem zo ziet. denk je
dat hij een hopeloze kerel is.
Maar hii is zo sluw als een
vos. En eten! In mijn hele le
ven heb ik nog nooit iemand
zó zien eten". Die laatste op
merking is voor mii de beste
identificatie die ik kan wen
sen. Want Pluto kan eten!
„Wat is er met hem ge
beurd, nadat we uit elkaar
gegaan ziin?"
„Tegen het aanbreken van
Nederlandse bloemen
in Hongaarse
kinderstad.
De Nederlandse journai.b-
ten, die ln Juni van dit jaar
een reis door Hongarije
maakten, brachten o.m. een
bezoek aan de kinderstad in
Hajduhadhaz bij Debrecen.
Zij bemerkten dat er byna
geen bloemen in deze kin
derstad zijn en beloofden
daarom de directeur er voor
te zullen zorgen, dat spoe
dig Nederlandse bloemen
zijn stadje zouden sieren.
Dezer dagen losten de
journalisten hun belofte in.
Zij deden een Hillegomse
bollenfirma een bloembol
lenpakket naar Hajduhad
haz verzenden.
de morgen zag hii in, dat het
te riskant zou ziin om naar
Brussel te gaan en toen is hii
een boer om onderdak gaan
vragen. De man heeft hem in
het varkenshok verstopt en
daar heeft hij een hele week
op water en brood gezeten.
En daarvoor vroeg die goede
vaderlander „slechts" drie
duizend francs, de vuile
schoft!"
„Wanneer breng je hem
naar Holland?"
„Hii zegt, dat het geen zin
heeft om verder te gaan. Hii
had inderdaad een heleboel
geld bij zich. Ik wist 't wel!"
George toont een glimlach
van alwetendheid. „Hij heeft
een bericht naar Londen ge
stuurd en gevraagd om te mo
gen terugkeren. Binnenkort
zal ik hem wel naar Engeland
loodsen".
Een poosje zitten we druk
te babbelen en dan moet Ge
orge weer haastig weg. Hij
gaat terug naar Brussel om te
zien of er nog meer nieuws is.
„Neem dit bericht mee" zeg
Du autoriteiten in de Westelykc zones van Duitsland zendenmachines enz., die Duitsland
in de oorlog uit de bezette landen gestolen en naar Duitsland gestuurd heeft, weer naar
de rechtmatige eigenaars terug. Een Amerikaanse trein op weg wJar de grens.
Het Engelse parlement
werd Dinsdag voor de
eerste maal sinds 1938
met groot ceremonieel
geopend. De stoet met
de Koning en Koningin
in de Ierse staatskoets
arriveert bij het Parle
mentsgebouw.
3 November als
Vilssingse feestdag.
Lelden viert al honderden
jaren het 3 October-feest ter
herdenking van Leiden's ont
zet. In dat feest is Nederland's
bevryding van het Spaanse
juk gesymboliseerd
Er zóu alle reden zijn om
voor Vlissingen ook zo'n feest
dag vast te stellen en wel op
3 November, want op 3 No
vember 1944 werd Vlissingen
bevryd van het vreemde juk,
en daarmede werd de bevrij
ding van geheel Nederland in
geluid.
In de ochtend van de eerste
November landden de geal
lieerde troepen; zy drongen
toen door tot het Betje
Wolffplein. Op 2 Novem
ber was de stad bezet met
uitzondering van de boule
vards en op 3 November
was geheel Vlissingen be
vryd.
Dat heugelyk feit zal dit
jaar dankbaar worden her
dacht in twee byeenkomsten,
die op 2 en 3 November des
avonds te acht uur gehouden
worden in Vlissingens Con
certgebouw.
In de bijeenkomst van 2
November zal burgemeester
mr. B. Kolff een kort herden
kingswoord spreken en in de
by een komst van 3 Novem
ber zal notaris J. Verhagen
dat doen.
De heer A. Korteweg, de
I bekende schry ver van het
boek „De oorlog aan de
Scheldemond", zal cp beide
avonden een voordracht hou
den by een unieke collectie
van 150 lantaarnplaatjes, die
een beeld zullen geven van
Walcheren zoals het vroeger
was. van Walcheren tydens
de inundatie en van Walche
ren kort na. de bevryding.
De voordracht van de heer
Korteweg zal de vorm heb
ben van een ooggetuigever-
haal.
Er zal voor deze avonden
een entree worden geheven,
dat ten goede zal komen aan
de Sportuitvvisseling Vlissin
genScarborough.
De organisators van deze
herdenkingsbyeenkomsten heb
ben evenwel een wyder oog
merk dan alleen maar 't toe
vallig organiseren van een
bijeenkomst. Zy zouden voor
al het accent willen leggen
op dankbaarheid, die past
voor redding uit de bitterste
oojTogsnood. Er is alle reden
om in de toekomst van de
derde November een biyde
feestdag te maken, waarop
die dankbaarheid tot uiting
kan komen. De traditie van
die feestdag zal nog moeten
groeien, maar een begin kan
nu reeds gemaakt worden. En
dat laatste is de bedoeling
van de organisators der her
denkingsbyeenkomsten, die
aanstaande week worden
houden.
(!'- restauratie van de kerk te Zoutelande worden goede
vorderingen gemaakt
Geheime politie niet
democratisch
MAAR ZE IS NODIG.
Blijkens het voorlopig verslag
der Rijksbegroting (afd, Algemene
Zaken) voor 1949 achtten sommige
leden het onjuist, dat een demo
cratische staat over een geheime
politic beschikt. Voor zover de
taak van de dienst moet blijven
uitgeoefend, kan zij aan het de
partement van Justitie worden op
gedragen. Eén lid had ernstig be
zwaar tegen de hoge uitgaven voor
deze dienst en sprak in dit verband
van „paddenstoelgroei".
Vele andere leden konden zich
met deze opvattingen niet vereni
gen. Helaas, zo merkten velen
hunner op. draagt de houding der
nlet-democratische staten, die ove
rigens zelf over befaamde gehei
me diensten beschikken, er toe bU.
dat het hebben van een bescheiden
dienst, als de Nederlandse uiter
aard moet zijn, noodzakelijk ls.
Verder werd er aan herinnerd,
dat het rapport van de commissie-
Wljnveldt in zake het bureau Na
tionale Veiligheid niet is gepubli
ceerd. Verscheidene leden drongen
er bij de Minister op aan. dit rap
port alsnog te publiceren, desnoods
in gekuiste vorm.
ik. „Het is alleen maar om
hen te vertellen, dat ik aan
het werk ben."
„Prima! Ik heb je toch ge
zegd, dat je je weg wel zou
vinden," buldert hii en neemt
het papiertje aan, waarop ik
de vorige avond het bericht
getypt heb. Hii leest het
hardop voor.
Van Brutus aan HQ stop
heb adres gevonden stop
ben goed ontvangen stop
bereid tot samenwerking
verwacht resultaten be
gin Januari stop stuur zo
snel mogelijk compleet
toestel en geld stop dit is
dringend stop Victoria
stop Brutus.
„Ik zie, dat je je codewoord
weer gebruikt" zegt George.
.,0 best, dat is in orde. Ik zal
het zo gauw mogelijk verzen
den en zodra ik antwoord heb
zien we elkaar wel weer."
Even later verdwijnt hii
door de draaideur, precies zo
als hii gekomen is. met een
fladderende, openhangende
jas en zwaaiende'benen, na 'n
toviale groet naar de kellner,
die eerbiedig met een buiging
afscheid neemt. De verrader
George Ridderhof. de agent
van de S.D.. die miin contac
ten met Londen onderhoudt.
Maar in December 1943 weet
ik van niets. En ik heb geen
enkele mogelijkheid om zelf
standig te opereren. Het nood
lot grijnst me tegen, terwijl
ik nog leef in het gelukkige
besef goed werk te doen als
geheim agent in oorlogstijd..
Nog 14 costumes ontbreken voor het
geschenk aan Prinses Wilhelmina
Samenwerking nodig!
De Nederlanders
in Canada.
TOCHT VAN Dr. STAM.
Dr. J. Stam. Nederlands Her
vormd predikant te Rotterdam, die
een tocht van zes maanden door
Canada gemaakt heeft om er voor
te arbeiden, dat de Nederlandse
immigranten van de Nederlands
Hervormde Kerk worden opgeno
men in de „Verenigde Kerk" van
Canada, heeft in een gesprek met
een verslaggever van A.N.P.—
Aneta te New-York gepleit voor
nauwere aansluiting van de Neder
landse immigranten bij Canada.
De „Verenigde Kerk" van Cana
da heeft in het totaal 6000 kerken
en gebouwen en 2100 predikanten.
Tot in de kleinste dorpen wordt
het evangelie gepredikt. De Synode
van de Nederlands Hervormde
kerk staat op het standpunt, dat
het gehele leven dezer immigran
ten in het belang van de volgende
generaties en dat van Canada moet
worden opgenomen en dat de Ne
derlanders geen afgesloten natio
nalistische groejen moeten vor
men.
Volgens dr. Stam betonen de
Nederlanders zich goede Canadese
burgers, zij passen zich zeer goed
aan de nieuwe omgeving aan. wer
ken hard en worden door de Cana
dezen zeer gewaardeerd.
Chauffeur deed examen
per remplagant.
Voor de Arnhemse rechtbank
stonden dezer dagen terecht een
chauffeur, een timmerman en een
hoofdonderwijzer.
De chauffeur. B. W. M. uit
Doornerburg. kreeg met enkele an
dere jongens, les van het school
hoofd J. T. G. uit Huissen. die
hen opleidde voor het midden
standsdiploma. Het examenspook
heeft voortdurend rondgeslopen in
het brein van de Doornerburger,
die volgens de verklaring van een
psychiater beperkte verstandelijke
vermogens heeft. Hij zag tegen het
examen op en kreeg het naar zijn
mening lumineuze idee de hoofd
onderwijzer te vragen of er mis
schien ook een plaatsvervanger ge
vonden zou kunnen worden, die
voor hem het schriftelijk gedeelte
van het examen zou willen doen.
Het hoofd gaf M. een briefje/
waarop enkele namen stonden.
De „remplacant" was spoedig ge
vonden. De timmerman, W. H. Fr.
B.. uit Huissen. die zelf al was
geslaagd voor het middenstandsdi
ploma. vulde de aa^ieldingskaart
in en stapte naar het examen, waar
het bedrog werd ontdekt door de
onderwijzer, die op het examen
surveilleerde. De gedienstige tim
merman zou voor zijn plaatsver
vangerschap gratis autolessen krij
gen van de chauffeur en tevens
gedurende enige tijd diens auto
gratis mogen gebruiken.
De officier eiste 3 weken ge
vangenisstraf tegen B.
Tegen de chauffeur werd geëist
3 weken gevangenisstraf voor
waardelijk met 3 Jaar proeftijd en
f 60.boete subs. 12 dagen hech
tenis.
Bij de behandeling van de zaak
tegen de hoofdonderwijzer kwam
weinig nieuws naar .•oren. G. er
kende de felWn en kon slechts ter
verontschuldiging aanvoeren, dat
hij M. niet ernstig had genomen.
De officier eiste 3 weken gevan
genisstraf.
Dokter Hulst 50 jaar arts.
Donderdag 4 November zal
het vyftig jaar geleden zijn,
dat de heer J. P. L. Hulst
te Deiden het artsdiploma
behaalde.
De heer Hulst, die in 1875
te Alkmaar werd geboren,
heeft vooral grote bekend
heid verworven als gerechte
lijk deskundige.
Tot aan 1920 is de jubi
laris met een onderbreking
van enkele jaren, teoen hy
als geneesheer aan het krank
zinnigengesticht te Zutphen
verbonden was, werkzaam
geweest als assistent en pro
sector aan het Boerhave la
boratorium te Leiden. Een
jaar later werd hij lector in
de gerechtelijke geneeskunde
en criminalisatie- aan het tro
pisch instituut te Deiden en
te Rotterdam. Sedertdien
waren zijn werkzaamheden
in hoofdzaak gericht op de
geneeskunde in verband met
de criminalistiek aan de uni
versiteit te Deiden.
Enige dagen geleden heeft te
Goes een bijeenkomst plaats gehad
van de voorzitster en de vlce-voor-
zitster van het „Landelijk Comité
Verzameling Nederlandse Volks
klederdrachten" met een aantal
leden van de gewestelijke Com
missie, die in Zeeland de belangen
daarvan behartigt.
In April is dit Comité begonnen
opnieuw een collectie klederdrach
ten bijeen te brengen, nu de be
staande in het Openluchtmuseum
te Arnhem door de oorlogshande
lingen was verloren gegaan. Wij
schreven daarover reeds eerder.
Deze unieke- collectie, die voor
ons land van zo uitzonderlijke cul
turele betekenis is, zal een ge
schenk zijn aan H.K.H. Prinses
Wilhelmina ter gelegenheid van
Haar 50-jarig Regeringsjubileum,
ter vervanging van de verloren ge-
gane. die aan de jeugdige Vorstin
bij Haar troonsbestijging in 1898
werd aangeboden.
De Commissie heeft zich geens
zins ontveinsd, dat het bijeenbren
gen van een dergelijke verzame
ling in de tegenwoordige omstan
digheden veel werk, moeite en tijd
zou kosten.
IN ZEELAND.
Voor Zeeland is de taak van het
uitgebreide en deskundige comité
wel bijzonder zwaar. Ook andere
delen van ons land zijn door de
verwoestingen van de oorlog smar
telijk getroffen en moeten weer
opnieuw beginnen, maar Zeeland
ziet zich voor de volgende moei
lijkheden geplaatst: eensdeels
wordt het nationaal eosluum er in
velerlei variëteiten gedragen en
meer dan in de andere provincies;
aan de andere kant is Zeeland naar
verhouding minder bevolkt en is
het zeer zwaar getroffen in de
strijd voor onze vrijheid. Het ver
dient dan ook krachtiger geholpen
te worden dan menig ander gewest,
maar met goede wil en toewijding
de volksdrachten wel bijeen te
krijgen zijn.
Er is in elke provincie, ook in
Zeeland spontaan gegeven, menig
maal als een bijzondere hulde aan
Koningin Wilhelmina uit verering
en dankbaarheid. Het Comité
hoopt, dat H.K.H. in het a.s. v<
jaar het geschenk in ontvangst zal
willen nemen, hetgeen dan zo mo
gelijk in de vorm van een défilé zal
geschieden. Hiervoor zullen man
nen, vrouwen en kinderen uit de
verschillende provincies in hun
nationale costuums worden uitge
nodigd om op deze wijze uiting te
geven aan de hulde, die zij aan de
„Moeder des Vaderlands" willen
brengen.
NOG 14 COSTUUMS.
Voor Zeeland hopen wij, dat bet
met een voltallige collectie van
zijn mooie klederdrachten zal
kunnen komen: van elke stad en
dorp een man en vrouw, een jon
gen en een meisje. Zeeland heeft
op zijn minst 20 verschillende cos
tuums. Hiervan zijn er nog slechts
6 ter beschikking en deze zijn nog
niet eens alle compleet.
Op de bijeenkomst te Goes nu is
uitvoérig besproken hoe door ver
eende krachten Zeeland een vol
ledige bijdrage zal kunnen leveren.
De mogelijkheid van aankoop is
niet uitgesloten. Zij, die geen cos-
tuum of detail daarvan bezitten,
kunnen door een geldelijke bijdra
ge hun sympathie voor dit doel
betuigen, zodat de Commissie voor
Zeeland deze winter haar taak
grotendeels zal kunnen voltooien.
Penningmeesteres van dit comité
is mevr. G. Dorst-Vos, 's-Hecr
Hendrikskinderen, Goes.
De overige comitéleden zijn:
Mevr. S. C. de Casembroot-van der
Feltz. Middelburg: H. Pieters. Mid
delburg; Mej. G. G. Sikkens, Goes:
Mevr. G. Dorst-Vos. Goes;
mej. L. Baas. Nieuw- en St.-
Joosland: Mevr. v_d. Berg-Gorter.
Goes; Mejonkvr. 5. H. Collot d'Es-
cury, Kloosterzande; Mevr. M. J.
v. Cruijningen-Erasmus, Oostburg:
J. Donner, Goes; D. Faberij de
Jonge, Goes; Mevr. N. Flipse-
Roelse, Westkapelle; Dr. L. G.
Gelderman, Kortgene; Mevr. S.
Geluk-de Jonge. Wemeldinge;
Mevr. C. C. Hage-Hage, St. Maar
tensdijk; F. C. Hanse. Zierikzee:
Mej. de Jager. Wolfaartsdjjk: Drs.
J. J. Knibbe. Goes: Mevr. N. Kos-
ter-Scheele. Zaamslag: Mevr. M. v.
Nieuwenhuijzen. St. Philipsland;
Mej. R. v. d. Riet, Ovezande; Dr.
W. S. Unger. Middelburg.
Door Nederlandse pioniersarbeid gesticht.
GOTHENBURG, Oct. Van de bevolking van Göte
borg zegt men, dat zij de paraplu opsteekt, wanneer
hetin Donden regent. En inderdaad ontmoet men in
deze stad, die in het begin van de 17de eeuw door Neder
landers werd gesticht, een ge heel andere mentaliteit
dan in Stockholm. Terwyl de Zweedse hoofdstad tengevolge
van de socialistische koers uitgroeide tot een admïnistra-
ti-sf waterhoofd, waar men na het werk volop vertier en
vermaak kan vinden, waar de hele nacht door bussen en
trams rijden en waar de kranten op sensatie belust zijn,
bleef Göteborg de koel-zakeiyke havenstad, waar de straten
na elf uur zo goed als leeg zijn en waar men natuur-
ïyk onder het genot van een kop koffie critiek oefent
op het beleid van een regering, die de vrye handel aan
banden legt.
Göteborg wordt dan ook
reeds de tweede hoofdstad van
Zweden genoemd, alhoewel
er maar 325.000 mensen wo
nen, terwijl Stockholm
670.000 inwoners telt, dus
even veel als Rotterdam. Bo
vendien is de havenstad door
do „Göteborgaren" met de
hoofdstad verbonden. Deze ex
pres-trein doet over de 456
km. lange afstand slechts 4
uur cn 50 minuten.
Hoewel Göteborg of Go
thenburg amper drie eeu
wen oud is, heeft deze stad
al een bewogen geschiedenis
achter de rug. Oorspronkelijk
zou de haven een ex- en im
portplaats worden voor het
aan bodemschatten rijke ach
terland. Maar strategische
overwegingen speelden bij de
bouw van de haven een belang-
ryke rol. Immers, iedere vijand
kon door de Sond te blokkeren
Stockholm van de wereldzeeën
afsnyden.
NEDERLANDSE
PIONIERSARBEID.
Zoals reeds gezegd waren
het Nederlanders, die hier
pioniers-arbeid verrichtten en
meteen de haring-visserij naar
het hoge Noorden brachten.
Trouwens, destyds bekleed
den vele Nederlanders belang
rijke functies in het econo
misch leven van Zweden, het
geen o.m. ten gevolge had,
dat Göteborg weldra een op
slagplaats werd voor goederen
uit Indië. In 1731 werd zelfs
een Zweedse Oost-Indische
Compagnie in het leven ge-
•roepen. Later, toen Napoleon
de scepter zwaaide en het
Continentale stelsel afkondig
de, werden dezelfde pakhuizen
de depóts der Britten.
Op het ogenblik wordt ruim
een derde van de Zweedse im-
en export vla de havenstad
aan de Gösta Alv geleid. In
1947 bedroeg het tonnage-
cyfer der binnenkomende en
uitgaande schepen liefst 15
millioen ton. De kaden hebben
reeds een lengte van elf kilo
meter, maar nog steeds wordt
aan de verdere ontwikkeling
van de haven gewerkt.
Ook het herstel van de
koopvaardy-vloot vordert snel.
In 1950 hoopt Zweden over een
vloot van 'twee millioen B.R.T.
te beschikken en verhou
dingsgewijs de modernste
vloot ter wereld te hebben.
Men rekent in Zweden name
lijk op een felle concurrentie
strijd tussen verschillende
scheepvaartmaatschappijen en
meent dan met beter mate
riaal voor de dag te moeten
komen.
Behalve havenstad is Göte
borg ook een belangrijk indu
strieel centrum. De belangrijk
ste fabrieken zyn wei die van
het kogellager-concem S.K.F.,
waar dagelijks 100.000 kogel
lagers kunnen worden gemaakt
Voorts moet de Velvo-mij. wor
den genoemd. de Zweedse
Ford, waar 20 pet. van de in
Zweden gebruikte auto's wor
den vervaardigd.
DE ZWEEDSE „TIMES"
Wie een bezoek aan deze
open gebouwde stad brengt
en zich er van heeft overtuigd,
dat de architectuur van ver
schillende huizen der oude
stad en de aanleg der water
wegen enigszins aan onze Ne-
landse steden doen denken,
vergete niet een bezoek te
brengen aan de „Göteborgs
Handels- och Sjöfarts-Tid-
nlng". Dit blad, ook wel de
Zweedse Times genaamd, heeft
vooral gedurende de oorlog
voor de vryheid gepleiten
de regering veel moeilykheden
bezorgd. Met enige trots laat
men ons een telegram van
Göring zien, waarin de gewe
zen maarschalk met diploma
tieke stappen dreigt, wanneer
een bepaalde tegen de „Fiih-
rer" gerichte zin niet wordt
herroepen.
En, heeft U het telegram
beantwoord? vragen wy.
Ja, was 't nuchtere ant
woord, de volgende dagin
de krant.
Dit blad nu, dat dagelyks
met 20 of meer pagina's ver-
schynt, slaakte onlangs een
noodkreet, dat de papier situ
atie fnuikend is voor de jonge
schrijvers. Maar in de kelder
van dit gebouw kwamen wy
tot het inzicht, dat ook het
woord „schaars" relatief is.
Hier lagen honderden rollen
krantenpapiervoldoende
om een heel jaar lang een
dagblad te drukken. Het was
om te watertanden. Maar ja.
we waren dan ook in de stad
die sinds drie eeuwen de be
langrijkste Scandinavische
houthaven is.
