Moeilijke ogenblikken in de
baai van inanwatan
Misdaad viert hoogtij
in Oostenrijk
Waar is Jane (jrey!
De wording van ons
rood-wit-blauw
De rimboe danst
Eerst komt het eten en dan
de moraal
De kruistocht van de Catalina P 85
„Waar in bronsgroen eikenhout"
in de jungle
Die reis naar Inanwatan zal ik waarschijnlijk niet zo heel
spoedig: vergeten, zo boordevol als hij geladen was met
vreemde ervaringen en gebeurtenissen, die ieder op
zich dan wellicht zeer romantisch mogen lüken, doch die
dit alleen zijn als men er achter staat en het geluk heeft
ergens aan de kust van de Vogelkop van Nieuw Guinea
'n bankje te vinden en een kruk. Dat bankje is dan het
schrijfbureau en 't krukje de zitplaats.
Inanwatan heet de plaats
waar wij gistermorgen heen-
vlogen. na het verblijf in Fak
Fak- De Catalina was vrij
zwaar, omdat er behalve de
passagiers veel barang, veel
bagage, meeging. De com
mandant had die morgen zor
gelijk gekeken, maar ik dach*"
ik vergis me- Het was nog
zo vroeg en zo donker en je
kon je heel goed vergissen in
iemands gezicht.
Over de eindeloze wouden
van de Vogelkop vlogen we-
Over rivieren, verdroogd tot
de bodem en andere gevuld
met helder-schuimend water
Over eilandjes lanüs de ge
kartelde kustlijn en door plui
zige mistflai'den- De twee
motoren daverden hun nu a!
zo lang gehoord lied en over
de blister suisde de door de
propellers weggemalen lucht.
Zo vlogen we naar Inanwatan-
DE BAAI
Dat ligt in een baai- Die
baai dringt diep het land in
en halverwege ligt dan Inan
watan- Een kampong waar n
1600 Papoea's leven. En waar
een Nederlandse bestuurs
post is gevestigd.
We daalden in de baai en
hoewel de Catalina zwaar was
verliep de landing in de baai
zonder enig incident.
Op het zelfde moment brak
een oorverdovend leven over
ons los. De blister werd geo
pend en toen werden wii ge
plaatst tegenover een tafc-
roel. dat ziin weerga in wild
heid en vreemdheid moeuuk
zal kunnen vinden. Rondom
het toestel vlogen 12 prau;
wen. Als ilfczeg „vlogen" kun»,
u dat min of meer als reali
teit aannemen, want de snel
heid waarmee deze schepen
door het water schoten was
fantastisch. Iedere prauw be
stond uit een enorm lange
uitgeholde palm. In die palm
zaten 12 roeiers, naakt tot op
een smal schortje, en iedere
roeier was als een razende
bezig het water weg te slaan
Aan beide kanten van iede
re prauw staken twee brede
vlerken uit. Op iedere vlerk
zaten twee rijen Papoea s. ie
dere rij van 12 man. In to
taal werd elke prauw dus
voortbewogen door 60 roeiers
Zo waren er 12 prauwen.
De mannen zagen er woest
uit: met lange veren en plui
men op het hoofd, met vreem
de figuren op de zwarte lij
ven geschilderd met grijze
klei. sommigen met korte
rokjes van gras, anderen met
een lang mes of stenen pul
in een der handen. En in he»
midden van iedere prauw
stond een Papoea te dansen,
op een vreemde en wilde wu-
ze, en hij was het, die het
uiterste haalde uit de zwar
te lichamen die zich bogen
over de brede peddels, waar
van er eveneens vele be
schilderd waren.
De begroeting der bevol
king was uiterst hartelijk-
Daar waren jongens die een
fluitorkest vormden en achter
elkaar, zonder pauze, beken
de wijsjes bliezen, nadat eerst
in heel langzaam tempo, het
Wilhelmus gespeeld was- Op
enkele tientallen meters ver
hief zich de wildernis, met
daarvóór de kamponghuis.ies-
Hoe zoudt u het vinden, als p
daar, onder de gloeiende zon.
met op de achtergrond de gil
lende Papoea's op zo*n oude
rotte, verweerde en nogal
morsige steiger, hoorde bla
zen liedjes als „Waar in brons
groen eikenhout" en „We
gaan nog niet naar huis
nog lange nietnog lange
nietr en „Trink. trtafc
Brüderlein trink... Nu, ik
kan u wel zeggen dat zoiets
heel vreemd, heel raar, heel
merkwaardig klinkt.
Daarna bood een bedeesd
Papoeameisje (ze durfde geen
seconde opkijken) de Resident
van Nieuw Guinea bloemen
aan. waarvoor de Resident
eerbiediglijk dankte. Endaar-
na kwam de dans-
WONDERLIJKE DANSEN
In de dagen dat ik op Nieuw
Guinea ben heb ik al vaak en
veel zien dansen- Wonderlij
ke danséh- Wat nu kwam,
spande de kroon- Dagen en
dagen geleden waren de man
nen uit alle windstreken ko
men opdagen. Niet zozeer om
de komst van de blanke man
nen te aanschouwen als wel
omdat er gedanst mocht wor
den- Als u dit „dansen mo
gen" niet begrijpt, het vol
gende ter verduidelijking. Een
aantal Papoea-dansen is door
het Nederlandse gezag ver
boden. omdat ze rechtstreeks
het begin zijn van 'n snel-
tocht- Iedere dans heeft zijn
eigen betekenis, die men eerst
kan leren door iets te begrij
pen van de adat. de „wijze
van leven en moraal" van dit
volk. waarvan ik u reeds zei
dat het goeddeels nog4 in het
stenen tijdperk leeft. Deze
dansen duren lang. Ze duren
geen uur, geen twee uur
geen zes uurze duren
doorgaans van het ondergaan
der zon tot het opgaan der
zon- Als de mannen zó lang
gedanst hebben, ziin ze vol
komen buiten zinnen, ziin ze
volkomen in de macht der
demonen van hun eigen adat
en bevindt zich in hun hoof
den geen enkele herinnering
meer aan datgene, wat de
blanke man van de Kompti
me hun voorgeschreven en
verboden heeft. De ernstigste
excessen zijn in dergelijke
toestanden, waarbij iedere
danser de hoogste vorm van
exaltatie en opwinding, van
koorts en „amok" bereikt
heeft, mogelijk- En niet al
leen mogelijk, ze gebeuren
ook- Maar deze dag mocht
dan gedanst worden en ze
dansten! Met dien verstande
dat de blanke man het teken
zou geven als moest yrorden
gestaakt.
Het werden enkele uren.
Nooit zag ik vreemder dans-
De mannen hadden hun bo
gen en messen, hun bijlen en
versierselen bij zich en zwaai
den daar, al dansenden, mee-
De instrumenten bestonden
uit lange houten trommen,
waarover de huid van een ca-
suaris gespannen is. Dat geeft
een dof, hol geluid, dat tot
diep in de jungle hoorbaar is.
Er wordt gedanst in groepen
van 5 tot 8 man, en aan de
buitenkant dansen de vrou
wen. Heel jonge meisjes en
vrouwen op reeds gevorderde
leeftijd. De kledij is. laat ons
zeggen, zeer beperkt.
Het is me een raadsel hoe
deze mensen het uithouden zó
lang en in zulk een tempo te
springen en schuiven en lo
pen. Ik ben er zeker van dat
dit veel meer een kwestie is
van verdoving, bedwelming,
dan van physieke kracht. Een
Westerling zou een dergeüik
tempo hoogstens een kwartier
voJhouQ
ker in dit klimaat, bij neer
vallen.
VERTREK
Er komt een uur dat wij
weer heengaan van Inanwa
tan. Heel de kampong doet
ons uitgeleide, nadat eerst nog
een wedstrijd geleverd is tus
sen de snelste prauwen van
het dorp. Dan kruipen we de
blister in van de Catalina,
boordevol herinnering aan dit
vreemde oord. Wassenburg
opgetogen met het zeldzaam
mooie filmmateriaal dat hij
voor de camera-lens kreeg,
de fotograaf dolgelukkig met
de series opnamen die hij
maakte in een gebied waar
zelden een foto gemaakt zal
zijn. En ikzelf diep onder de
indruk van dit land en dit
volk, Nederlands gebied en
Nederlandse onderdanen,
maar vreemd en onbegrijpe
lijk voor de man die niets
weet van de adat dezer men
sen.
De motoren slaan aan, de
schroefwind davert langs de
blister en langzaam neemt de
Catalina P 85 zün aanloop.
Dat is niets bijzonders, dat is
al zo vaak gebeurd op deze
reis- Ik zit in de blister en
zie de groene rimboe-wal
voorbijschieten- Direct gaan
we stijgen- nog enkele se
conden en het grote amphibie
vliegtuig zal zich oprichtea
en in de nevelig-blauwe he
mel schieten. Zo gaat het ie
dere keer, zo zal het ook nu
gaan.
Voor de bocht verheft zich
een groene muur van bosch:
de jungle.
De groene lawine springt
als het water naar voren. Ik
besef heel duidelijk één ding:
we moeten over die barrière
heen- Maar dan zal de Cata
lina P 85 éérst los moeten
zijn van het water en als hij
dat niet is, nu direct nog niet,
Hongaars eerbetoon aan
De Ruyter.
In de koorruimte van de
Nieuwe Kerk voor de graf
tombe van Mlchiel Adriaansz.
de Ruyter hebben Woensdag
middag Hongaarse deelne
mers aan het Wereldcongres
der Kerken eer betuigd aan
de nagedachtenis van Néer-
land's grootste admiraal, die
in Februari 1676 26 Hongaar
se predikanten, die in Na
gels ^'amren werden gehou-
Oranje of rood en blauw
of bleu
De Nederlandse driekleur,
met haar banen in de. lengte,
behoort tot de landsheerlijke
vlaggen. Zij is niet onze eerste
vlag. Toen het merendeel der
Nederlandse gewesten onder één
heer was gekomen aan het eind
der 15e eeuw, ontstond voor al
gemene expeditie^ een centrale
vlag. Het was de banier van de
Bourgondische Heer, een wit
doek met twee rode kruiselings
over elkaar gelegde ..vuurschie
tende" lauwertakken, het Bour
gondische kruis.
Ook onder het Oostenrijkse
Huis bleef deze vlag in zwang.
Doch de Nederlandse gewes
ten kwamen tegen hun Heer.
Koning Filips H, in opstand en
de Prins van Oranje stelde zich
aan het hoofd van de rebellen.
De watergeuzen, handelend in
opdracht van die prins, deden
overal de vijand afbreuk en zij
deden dit onder een driekleuri
ge vlag. „Oranje, wit en blauw"
of „Oranje, blanche bleu", ont
leend aan de livrei van hun aan
voerder, de Prins van Oranje,
die deze kleuren in zijn wapen
voerde. Het was dus een vlag,
waaruit duidelijk het verband
met de aanvoerder bleek, wat
eveneens in haar naam „Prin
senvlag" tot uiting kwam. Wan
neer de prinsenvlag voor het
eerst gehesen werd, is onbe
kend. doch wy ontmoeten haar
reeds op afbeeldingen van de
allereerste phasen van de op
stand.
Men voerde haar in drie, zes
en soms in negen banen, ook
wel' als stralen uit een cirkel;
men heeft de kleuren door
elkaar gehaspeld en eerst te
gen het einde der zestiende
eeuw was er sprake van enige
uniformiteit. Na 1630 begon,
blijkens schilderijen uit die tijd,
het rood de oranjebaan te ver
vangen. Daar er in 1630 geen
aanleiding bestond een anti-
Oranjegezind motief aan te ne
men. is het onjuist aan die
kleurwisseling een politieke be
tekenis te hechten.
DE OORZAAK.
De reden wordt wel gezocht
in het feit, dat de zwakke kleur
oranje op zee moeilijker was te
onderscheiden dan rood en ook
het donkere blauw beter zicht
baar was. Wat hiervan zij, het
is opmerkelijk^ dat sinds onge
veer 1630 onze nationale vlag
rood. wit en blauw vertoont en
in die kleuren evengoed de
naam prinsenvlag bleef dragen.
Het oranje, blanje, bleu bleef
echter eveneens in zwang. Naast
deze twee vlaggen verscheen 'n
derde officiële vlag. de „Genera-
liteitsvlag". De Unievlag, die als
staats vlag echter nooit dezelfde
plaats als de driekleur heeft in
genomen. Zij droeg oorspronke
lijk de rode Hollandse Leeuw
uit het Statenwapen op een
goud veld, later een gouden
leeuw op een rood veld. Een te
genstelling met de prinsenvlag
markeerde zij niet en op oude
afbeeldingen' van zeegevechten
of scheepsacties ziet men ze
zusterlijk naast elkaar wappe
ren, als zodanig éen aardige il
lustratie vormend van onze ge
compliceerde staatsvorm, met
de twee gezagscentra, de stad
houder en de Staten-Generaal.
De verscheidenheid in het
beeld der nationale vlag tijdens
de Republiek der Ver. Provin
ciën toont reeds duidelijk, dat
een vlag geen onveranderlijk
voorwerp is en dat zij meegroeit
met het land, door haar muta
ties dikwijls een spiegelbeeld
vormend van de geschiedenis
dier natie. Er zijn slechts wei
nig natievlaggen, die nog haar
oorspronkelijke vorm bezitten.
De oudst bestaande nationale
vlag is de Deense, de z.g. Dan-
nebrog of „Kracht van Dene
marken" van 1219.
DE OMWENTELING.
Ook de omwenteling in Ne
derland in het laatste decennium
der 18e eeuw en de Franse over
heersing bracht het land een an
dere vlag. De naam prinsenvlag
werd verboden: in het rood-wit-
blauw (kleuren, die de Franse
bevrijders, naar analogie van
hun eigen driekleur, niet on
welgevallig waren) kwam geen
verandering, doch de rode baan
werd in 1796 verfraaid met de
beeltenis van een Nederlandse
maagd, aan haar voeten een
leeuw, in de ene hand een
schild met de Romeinse fasces,
in de andere een lans bekroond
met devrijheidshoed. Het be
staan van deze vlag is van even
korte duur geweest als dat van
haar schepper „De Bataafse Re
publiek". Koning Lodewijk Na
poleon, die een Nederlands be
leid wilde voeren, ontzag zo-
zullen we nooit over die groe
ne muur heenkomen.
Ik tel de seconden... een-,
twee.— drie-, en ik knik Jn
m'n knieën door. Het gieren
der motoren neemt nóg toe—
het is een tyfoon die door het
toestel scheurt.... nóg hoger
wordt de toon.... Nu staat al
les bij, nu geven de beide
motoren hun maximum aan
kracht aan de propellers. Zi}
moeten het doen.
Water bonkt—, ik hoor iets
schuren, sissen— er valt iets
weg—, we zün los
Ik kruip terug in de blister
en kiik naar buiten.
Ja, we ziin los en de groe
ne muur ligt onder ons- Maar
ook niet meer dan twee me
ter-
Dan stormt de Cataline P
85 als een grote, vastberaden
vogel de hemel, in-
Later, diezelfde dag, spreek
ik de commandant en ik
vraag hem of het een zware
start was, deze maal-
Hij kijkt me wat koel aan
en zegt: „Ja, hij was nogal
zwaar en voor m'n lol doe ik
het de tweede keer niet meer
zo- Het was een heel moeilij
ke, en nogal précaire start!"
En verder praten we er
geen woord over.
ANTHONY VAN KAMPEN
Koning Paul van Griekenland woonde een parade bij in 't
stadion van Athene. Een bataljon „bekeerde communis
ten" trekt voorbl)
Sensatieverhalen in de kranten
Wenen, Sept. Voor de deuren van het Oostenrijkse Lan-
desgericht in de Alserstrasse staat een opgewonden menigte
Moordproces! Twee Weense artsen staan terecht: zjj hebben
een ongeoorloofde operatie verricht bij een studente. Bij het
toedienen van een verdovend middel vergisten zij zich, zo
dat het meisje enige minuten later overleed. De artsen
raakten hun hoofd kwijt: Een patiënt, die .tijdens een
niet-geoorloofde operatie overlijdt! Zij sneden het lijk in
stukken om het in de Donau te laten verdwenen. Op weg
naar de rivier werden z\j aangehouden door een politie
agent, die vermoedde, Jat zij smokkelwaar vervoerden. Twee
maanden later het slot van dit drama in het „Landesge-
richt": Uitspraak vijftien jaar en zes maanden.
Het rechtsoordeel en het
oordeel van de pers zjjn mild.
Sociale nood zowel van de stu
dente, die door materiële
dwang geen kind kon hebben,
als van de artsen, die slecht
betaald worden is de schuld
van dit drama. Maar dan blijft
toch het feit, dat de artsen
wel erg over stag gingen, toen
zij het lijk wilden laten ver
dwenen. Hier rgst de vraag,
hoe het in Oostenrijk met de
moraal gesteld is.
Vrijwel dagelijks geven de
kranten hier berichten over
moord, diefstal en oplichting.
Vooral roofmoord komt veel
voor. Het is bekend, dat solda
ten van de bezettingsmachten
zich dikwijls aan dergelijke
vergrijpen schuldig maken.
Maar even dikwijls ook blijkt
de bedrijver van een luguber
handwerk een Oostenrijker te
zijn. Trjdens een officieel on
derhoud stelde ik de vraag,
hoe het met de criminaliteit
gesteld was en welwillend
veronderstelde ik, dat de oor
log er geen goed aan gedaan
zou hebben. Het antwoord
luidde, dat de criminaliteit
minder was dan voor de oor-
Inderdaad is de veiligheid
in Oostenrijk, vooral in We
nen, de laatste maanden veel
groter geworden. Niet zo erg
lang geleden waagde zich nie
mand in het donker op straat;
thans kan men als men
tenminste door niet al to afge
legen buurten gaat in het
holst van de nacht veilig bui
ten zijn. Het antwoord moet
ik aanvaarden, omdat ik hier
over niet kan oordelen. Mis
schien lopen de misdaden hier
veel mogelijk nationale gevoe
ligheden. Hij schafte de vrij
heidsmaagd af en herstelde de
oude driekleur. Doch juist zijn
Nederlandse beleid verkoi-f het
voor hem bij Napoleon. Neder
land werd ingelijfd en de nati
onale vlag door de keizerlijke
Franse vervangen.
1813 bracht het herstel der on
afhankelijkheid en de terugkeer
van Oranje. Van zolders en uit
kelders kwam de driekleur, die
daar drie jaar lang op betere
tijden had liggen wachten, weer
te voorschijn. En daar men toen
vooral gaarne zijn verbonden
heid met Oranje wilde tonen,
was het niet alleen het rood-
wit-blauw, maar even vaak het
oranje-blanje-bleu, dat van de
daken wapperde. Welke van die
twee vlaggen de Rijksvlag zou
zijn, heeft men niet vastgesteld.
Tot voor kort hadden beide de
zelfde rechten, hoewel het rood-
wit-blauw gewoonlijk de voor
rang had, hetgeen blijkt uit het
feit, dat niet alleen dit doek
van staatsgebouwen uitgehan
gen werd, maar ook, dat de ko
ning voor zijn persoonlijke
standaard het rood-wit-blauw
koos, met het rijkswapen in de
witte baan.
De wettelijk vastgelegde vorm
heeft de nationale vlag in 1937
gekregen, toen bij koninklijk
besluit als haar kleuren rood-
wit-blauw werden bepaald.
meer in het oog, omdat de
kranten het nieuws ip zeer
sensationele vorm gieten.
PERS SENSATIONEEL.
Ja, de Oostenrijkse pers is
sensationeel. En zy moet het
zijn, omdat er te veel kran
ten en tijdschriften zijn. Om te
beginnen geven de Amerikaan
se, Engelse en Russische be
zettingsautoriteiten ieder een
dagblad uit. nl.t „Wiener Ku-
rier", „Weltpresse" en „Oes-
terreichische Zeitung" Daarvan
is het Engelse blad ongetwij
feld het beste: Vrij objectief,
rustig. Het Amerikaanse en
het Russische dagblad z\jn
schreeuwerig. De „Wiener Ku-
rier" suggereert iedere dag
met een kop over de gehele
voorpagina, hoe goed de Ame
rikanen het met de Oosten
rijkers voor hebben, hoe
sterk ze wel zijn en hoe slecht
de Russen zijn. De „Oesterrei-
chische Zeitung" komt nogal
eens met „onthullingen". Op
de beproefde wijze schermt zij
met fotocopiën van gevonden
documenten.
PERSVRIJHEID.
Verder geeft iedere politieke
partij een eigen blad uit en
zijn er nog onafhankelijke bla
den. Behalve het zeer gede
gen weekblad „Die Presse"
zijn de periodieken over het al-
femeen ordinair te noemen,
eer slechte ontspanningslec
tuur en kwasi-wetenschappe-
lijke artikelen, die de lezer
opzwepen, dienen zij op. Onder
de geïllustreerde bladen valt
„Film" op. Het werd opge
richt door Willy Forst en
geeft artistiek verantwoorde
reportages. Alleraardigst is in
da laatste nummers van dit
blad een serie reproducties van
schilderijen, waarop bondskan
selier Figl is afgebeeld, zoals
meesters uit alle eeuwen hem
gezien zouden hebben. Politie
ke humor van een goede soort.
Er is volkomen persvrijheid
in Oostenrnk; kranten en tijd
schriften zijn er meer dan ge
noeg. Als van deze omstandig
heden geen misbruik wordt ge
maakt, dan kunnen zij belang
rijk bijdragen tot de vorming
van een democratisch Oosten
rijk.
(Nadruk verboden.)
Feuilleton")
Romantisch verhaal
van H. Morgan
24
„Heb je ooit....!" zuchtte
Bob Dayton, met het on
schuldigste gezicht van de
wereld, maar innerlijk ko
kend van ergenis over Janc
Grey's zorgeloosheid. „Als
er iets gebeurt, heb ik het
gedaan! Die verdraaide Wal
ter. daar naast Brown, zit
ook al die tijd al hierheen te
gluren, alsof hij het geschik-
ste moment afwacht om naar
je toe te komen en zich voor
te stellen".
„Een sympathiek ventje,
die Engelsman!" glimlachte
ze. „Al Brown heeft naast
hem iets van een carieatuur.
Ik denk, dat wii vanavond
nog amusante ogenblikken
zullen beleven!"
„Wat ben je in 't hemels
naam van plan?"
„Dat heb ik je toch al ge
zegd? Die reporter eens een
lesje te geven!"
„Jij met je lesjes! Pas maar
op, dat je er zelf niet een
krijgt, die je je hele verdere
leven zal heugen!"
In de ring begon de laatste
partij van de avond- Twee
vedergewicht boksers dansten
met grote behendigheid om
elkaar heen, maar na de tita
nenstrijd van zoeven, welke
het toppunt van spanning
had gebracht, was de belang
stelling bil het publiek ver
flauwd. Verscheidene toe
schouwers stonden op en ver
lieten het stadion. Een ge
roezemoes van stemmen ver
vulde de geweldige arena en
van een in ademloze span
ning toezien op hetgeen zich
daar tussen de touwen af
speelde, was dan ook
geen sprake meer.
Een piccolo wrong zich
tussen de eerste rijen toe
schouwers door. gleed dicht
langs Jane Grey heen en liet
ongemerkt een gevouwen
stuk papier in haar schoot
vallen.
Zii bemerkte het direct,
bedekte het snel met haar
hand en bleef zo een poosje
zitten, in geveinsde belang
stelling voor de strijd in dé
ring.
Daarna vouwde zii het pa
pier open. en las het zonder
het van ziin plaats te nemen.
Bob Dayton volgde in ge
spannen aandacht elk harer
bewegingen en trachtte van
haar gezicht de indruk af te
lezen, welke het epistel op
haar uitoefende-
„Wat is dat?" fluisterde liii
gejaagd.
„Hylton!" antwoordde ze
bedaard.
Zii keek hem even lachend
aan. nam daarna een potlood
uit haar tasje, schreef een
paar regels op de achterkant
van het papier en gaf dit ver
volgens aan Dayton.
„Breng dit Jimmy Hylton
even in de kleedkamer! zei
ze. Het klonk als een bevel-
Haastig gleed ziin blik
over de weinige regels-
„Ben je krankzinnig?" siste
hii. met nauwelijks ingehou
den woede.
Zij keek hem van onder
haar voile aan met een moei
lijk te definiëren blik. Er lag
iets van hoogmoed in, alsof
zij hem wilde dwingen, ze
kere grenzen niet te over
schrijden.
„Je kent toch onze over
eenkomst?" was alles, wat zij
vroeg. En deze vraag bleek
voldoende om de woedende,
weerspannige Bob Dayton op
slae te veranderen in een ui
terst gedienstige jongeman,
die zich zonder verdere te
genspraak aan haar wensen
onderwierp.
(Wordt vervolgd)
