Prinses Juliana in Canada
Koningin Juliana
als vrouw en moeder
Prins Bernhardt
Een goed Nederlander
Een partijtje tennis
Theedrinken in alle eenvoud
Ambassadrice voor het Vaderland
Zij stal snel aller harten
Kort geleden heeft dr. J. Waterink een boek geschreven
„Onze jonge Koningin thuis" (uitgave Gebr. Zomer en Keu-
ning Wageningen), waarin op boeiende en dikwijls ontroe
rende wijze wordt verteld van het gezinsleven in het Paleis
Soestdjjk. Velen hebben slechts een vaag denkbeeld van het
leven in een paleis en dikwyls zijn die denkbeelden afge
stemd op overleveringen uit een ver verleden, toen men in
paleizen overweldigend-grote zalen vond en er overdreven
weelde heerste.
Van dit alles is geen sprake
in het deel van het paleis,
waar het gezin van onze jon
ge Koningin woont.
Er heerst, zegt dr. Wate
rink, in heel het paleis een
sfeer van knusheid en intimi
teit.
Men kan niet anders zeggen,
dan dat in het paleis Soestdijk
iedere bezoeker de indruk
krijgen moet, dat heel de om
geving gespeend is van alles
wat zou zwemen naar overdre
ven grootheid, ruimteverspil
ling of iets dergelijks.
DE SFEER.
De sfeer' is eenvoudig en
toch voornaam. Zonder enige
strakheid of starheid of stram
heid.
Natuurlijk is het er rustig,
al kunnen de kinderen heus
wel eens tonen, dat ze gezon
de kelen hebben; maar het is
er toch niet zo, dat men nei
ging heeft om op zijn tenen
te gaan lopen en te fluisteren.
Het is alles zo eerlijk en na
tuurlijk.
Als het U geoorloofd zou
zijn door de gang te wandelen,
dan hadt ge alle kans onze
jonge Koningin tegen te ko
men met Marijke op de arm
of met een of meer van de an
dere kinderen.
Hier woont een gezin. Hier
wonen een vader en een moe
der met kinderen. In dit huis
heerst liefde. In dit huis wordt
veel vriendschap gegeven en,
Gode zij dank, ook veel vriend
schap ontvangen. In dit huis
woont de hoop van het vader
land. En. wat het belangrijkste
is: in dit huis wonen mensen,
wier hoogste ideaal het is, dat
God er woont met hen.
IN DE FAMILIEKRING.
In het grote park te Soest
dijk staat bij het zwembad en
de tennisbaan een allergenoeg
lijkst tuinhuis.
Het is een beleving op zich
zelf om mee te maken hoe het
leven in de familiekring hier
intens wordt genoten.
Op een afstand van het tuin
huis spelen de kinderen, vlak
by het poppenhuis, dat voor
een kinderhart wel de vervul
ling moet zijn van alle wensen
aangaande poppenhuizen.
In het tuinhuis zit de ko
ninklijke familie. Er wordt
thee gedronken. Er zijn een
vijftal gasten: een vriend van
de Prins met zijn vrouw, een
bekende van de jonge Konin
gin, en twee heren, van wie
de een 'n Nederlandse ambas
sadeur in het buitenland.
Het gesprek is levendig en
boeiend. Maar dan roept de
tennisbaan weer. Ditmaal zal
er een gemengd double worden
gespeeld. Daareven speelde
Koningin Juliana tegen een
van de dames.
De Koningin speelt goed.
Reeds toen zij nog studente
was, viel haar geestdrift voor-
het tennissen op. Zij heeft
goede leermeesters gehad.
De partijen zijn aan elkaar
gewaagd. Er wordt snel en
met forse slagen gespeeld.
Maar als het, na de eerste set
thirty-all is, beginnen er re
gendruppels te vallen, dikke,
zware druppels,Het zal
wel overgaan", zegt de Konin
gin.
Maar opeens schijnt een
wolk zich volledig te ontladen.
Het gaat stromen. Dan draaft
het gezelschap naar binnen, in
net theehuis.
De kinderen verdwijnen van
het speelweitjeEven ruist
de regen met fel geweld op de
oude bomenmaar bijna
even snel als de regen kwam
schijnt hij weer op te houden.
DE KINDEREN.
Er wordt een koele dronk
gepresenteerd. De Koningir»
tuurt dwars over de tennis
baan naar de speelwei en het
poppenhuis.
Zij kijkt, waar de kinderen
zijn.
Moeders ogen kunnen nu
eenmaal niet anders, dan tel
kens weer omzien naar de kin
deren.
De kinderen komen weer te
voorschijn. Er wordt een sein
tje gegeven. Prinses Beatrix
komt naar het theehuis. „Gaan
jullie nu maar naar huis", zegt
de Koningin, ,,het wordt zo
langzamerhand tijd".
„Goed mammie", zegt Trix.
Geen gezeur, geen gebedel om
„nog eventjes", geen gepruil
van „hè, nu al"... Alleen maar
heel gewoon en gehoorzaam:
„goed mammie". Prinses Bea
trix groet allen, dan gaat ze
terug naar het speelweitje en
even later verdwijnen de kin
deren in de richting van het
paleis.
Dit is een dóódsimpel gebeu
ren, heel gewoon, helemaal
niet bijzonderMaar wat
hier zo treft is de prettige,
huiseiyke sfeer en do harmonie
In dit gezin.
EENVOUD.
Vele mensen maken zich
e*rn volkomen foutieve voor
stelling van het leven van on
ze jonge Koningin.
Men vermoedt, dat daar óp
S. östdijk een ganse staf van
bedienden is, dat er voor ieder
hopje thee of koffie, dat ge
zonken wordt een lakei
s-omt.
Maar zo is het helemaal niet.
In een gewoon Nederlands
g«sln schenkt de vrouw des
baizes thee op het theeblad of
vo de theetafel, gewoon, zon-
i veel omslag. Zo gaat het
1». gewone gevallen ook in het
•paleis Soestdijk. De thee wordt
binnengebracht en op een ta
feltje geplaatst. De gastvrouw
schenkt thee, zoals iedere
vriendelijke gastvrouw. Zij
vraagt of suiker en melk ge
wenst worden; veel of weinig
suiker, en zet dan het kopje
vqor de bezoeker neer.
Dan zij zitten in de ka
mer van de Prins, waar het
grote electrisch beweegbare
raam geheel open staat
vindt de gastvrouw het een
beetje koud. Maar dan gaat
zij met om een bediende bellen.
Dan gaat zy zelf naar het
schakelbord en zet het contact
in werking om het raam te
doen rijzen. Meteen kijkt ze
nog even door de deur, die
haar kamer met die van de
Prins verbindt, om te zien,
hoe de kleine Marijke, die rus
tig en plezierig in de box
speelt, zich vermaakt
Men ziet het leven op Soest
dijk is heel eenvoudig.
Dit zijn enkele fragmènten
uit het boek van dr. J. Wate
rink. Zü geven ons een indruk
van Koningin Juliana's leven
als vrouw en moeder. Het laat
zich voorzien, dat de aanvaar
ding van de kroon heel wat
minder tijd aan de Koningin
zal laten voor het gezinsleven,
en dat zij van nu af meer in
haar werkkamer dan vroeger
zal zijn. Wel, wij mogen ver
trouwen, dat dezelfde harmo
nie die tot nog toe heerste in
het gelukkige gezin te Soest
dijk ook dan zal voortbestaan,
en dat zij ook in de toekomst
voor haar taak als vrouw en
moeder een juiste oplossing
zal weten te vinden.
Hij bouwde zich een
betekenisvolle positie op
„Een vrolijk en beminnelijk student". Zo bewaart men
aan de Universiteit, waar hy candidaat in de rechten is
geworden, de herinnering aan de op 29 Juni 1911 geboren
gemaal van Koningin Juliana, En in Parijs, waar hü werk
zaam was op 't kantoor van'n internationale firma, roemden
de collega's van „meneer Uppe" hem om zijn „buitengewo
ne eenvoud en oprechte hartelijkheid". Ons volk heeft ge
legenheid te over gehad, om aan deze eigenschappen nog
hogere toe te voegen en dat met name tengevolge van de
eminente wijze, waarop hy zich in de jaren 1940-1945 de
naam van Prins der Nederlanden heeft waardig gemaakt.
mee: „Hoed je voor ijdelheid,
hoogmoed en eigenwaan, treed
iedereen open en eerlijk tege
moet en toon ook de geringste
altijd een vriendelijk gelaat.
Beoefen vóór allies de zelftucht
want zij alleen maakt de mens
tot een ware Christen".
En verwierf de
algemene hoogachting
Prins Bernhard was geen
verwend vorstenkind, want
hy moest al jong een betrek
king zoeken, ten gevolge van
de na 1918 in zijn eerste va
derland alles behalve rooskleu
rige omstandigheden. Ziin va
der gaf hem, toen hij lid van
de kerk werd 'n kostelijke raad
Nieuwste foto van Koningin Juliana met Prins Bernhard.
De zwaarste en somberste jaren van de geschiedenis
van ons vaderland, de bange oorlogsjaren van 1940 tot
1945, heeft het Vorstelijk Gezin niet op vaderlandse bo
dem doorgebracht.
Wij herinneren ons nog levendig, hoe ons de hopeloze
positie van ons land in haar volle schrille betekenis dui
delijk werd, toen de mare de ronde deed, dat Koningin
WiÜielmina en het Prinselijk Paar met zijn kinderen naar
Engeland waren overgestoken. Teleurstelling maakte zich
van velen meester, ook bij de trouwste aanhangers van
de Oranjes, die graag gezien hadden, dat onze Vorstin
en haar kinderen in de ure des gevaars temidden -van
hun volk gebleven waren. Maar spoedig bleek, dat het
van wijs beleid getuigde, dat de vorstelijke personen
ons land, waar zij het slachtoffer van de barbaarse Duit
se onderdrukkingsmethoden geworden zouden zijn, ont
vluchtten en in den vreemde al hun krachten gingen ge
ven aan een vruchtdragende geallieerde oorlogvoering en
aan de daadwerkelijke en morele steun aan het zwaar
geteisterde en diep vernederde vaderland.
Wij hebben in de oorlogs
jaren voor zover de schaar
se berichten dit toelieten
met Juliana, met Beatrix en
.met Irene meegeleefd en ons
verheugd over de geboorte
van Prinses Margriet op het
plekje grond ver van huis.
Wij zouden het nog intenser
gedaan hebben, als wij pre
cies geweten hadden, hoe
Juliana, onze aanstaande Ko
ningin, er gewerkt en ge
zorgd heeft.
Achteraf kan daarover nu
iets meer worden medege
deeld.
Zij nam aanvankelijk haar
intrek in The Seignoryl Club
in Ottawa. Van de eerste
dag van haar refugé-bestaan
was haar houding bepaald;
ook hier geen persoonlyke
voorrechten voor haar en de
kinderen en geen uitzonder
lijke plaats in de nieuwe ge
meenschap.
Juliana wilde aanvankelijk
in Ottawa niet op de voor-
H. M. de Koningin tijdens haar verblUf in Canada in Juni 1942.
grond treden: de wens om in
deze nog vreemde omgeving
eerst gekend en geaccep
teerd te worden vóór zy de
eigen capaciteiten ontplooide,
getuigde van een fyngevoeld
begrip van de toestand. Een
gedeelte van haar dag maak
te zij vrij om vrijwillig haar
diensten aan te bieden. Me
nig soldaat en zeeman heeft
ongeweten een trui gedragen
door Prinses Juliana gebreid
en menig koper is in zijn
keuze door haar geholpen in
de winkel van het Rode
Kruis in Ottawa. En in de
Kerstzakken voor de marine
zaten zakdoeken met de door
haar geborduurde driekleur.
VAN SCEPTISCH TOT
WAARDERING.
Wanneer men de Prinses
leerde kennen, ontstond da
delijk een grote waardering.
Dat bleek, toen zy Chicago
bezocht. Getuige een enkele
uitlating in één der kranten,
was men niet zó gesteld op
een bezoek van een Neder
landse Prinses en stond men
sceptisch tegenover een naar
Amerikaanse mening verou
derde instelling uit het verre
kleine land. dat onder de
voet gelopen was. De jour
nalisten. bijeen op' een pers
conferentie, werden door de
heer mr. Van Tets, secreta
ris van de Prinses, ingelicht
over de staatkundige verhou
dingen in ons land. Daarna
werd H. K. H. binnengeleid
en het gesprek zou een aan
vang nemen. De eerste vraag
ging af als een kanonsko
gel: „Well Princess, denkt u
nog wel ooit eens terug te
gaan naar uw vaderland?"
Er was even stilte. En
daarna antwoordde Prinses
Juliana rustig, met haar
zachte stem: „Twyfelt u er
aan, dat wy de oorlog zullen
winnen?"
Met één slag was de stem
ming voor de Prinses.
In deze gracieus welwillen
de vrouw herkenden de jour
nalisten de goede eigenschap
pen van de Nederlanders, die
zich als boer gevestigd luid
den in de landstreken om
de stad: een sterke wil om
het allerbeste te bereiken en
een diepe religiositeit.
VERHUIZING.
Toen met het oog op de
geboorte van Prinses Mar
griet het huis in Ottawa te
klein werd, verhu'sde men
naar het heuvelachtige Rock-
cliffe, waar in de Acacia
Avenue alleen het bordje
„Please drive slowly, chil
dren play here" de aanwe
zigheid van de Prinselyke
nederzetting aangaf. Beatrix
en Irene gingen er naar de
openbare school.
Een verheugende gebeurte
nis, niet alleen voor het Prin-
selrjk Gezin, maar ook voor
de Nederlanders en de me
delevende Canadezen was de
geboorte van Prinses Mar
griet op 19 Januari 1943 in
de verloskamer van het zie
kenhuis in Ottawa, die by
speciale wet tot een stukje
Nederlands grondgebied ver
klaard was. De Nederlandse
vlag verscheen aan het Par
lementsgebouw. Voor de doop
plechtigheid kwam de Konin
gin opnieuw naar Ottawa.
Prachtige herinneringen be
waart de bevolking van Su
riname aan het achtdaags
bezoek, dat Julinana aan dit
vrije Nederlandse gebiedsdeel
bracht. In Suriname werd
het een grandioze ontvangst,
Dank zij de schryf-
ster, mevrouw R. Mars
man en de uitgeefster
D. A. Daamen's
Uitgeversmaatschappij
N.v. te 's-Gravenhage
van het boek „Haar
werk ging door", die
ons daartoe welwillend
haar toestemming ver
leenden, konden wij een
aantal gegevens over
het verblyf van Prin
ses Juliana in Canada
aan mevrouw Mars-
man's werk ontlenen.
Zij heeft toegang ge
had tot het ln de oor
logsjaren door Prinses
Juliana gevormde ar
chief en persoonlijk en
kele keren met de
Prinses over deze tijd
gesproken.
een ware triomftocht en een
demonstratie van harmoni
euze samenwerking.
BEZOEK AAN
CURASAO.
In Maart 1944 bracht zy
een bezoek aan Curasao, waar
zij met verscheidene perso
nen van gedachten wisselde,
het standbeeld van Pieter
TWAALF JAAR
NEDERLANDER
Het was geen kleine weelde,
die zijn jonge benen moesten
dragen, toen de Prins in Sep
tember 1936 in zijn tweede va
derland het middelpunt van
volks-enthousiasme werd.
Maar hij heeft die weelde
kunnen dragen, zodat hij in
1940 ten volle de verwachtin
gen rechtvaardigde, welke men
van hem als Nederlands mili
tair koesterde. Een stevig be
wijs uit het dagrapport van
10 Mei 1940:
„Den gansen morgen had
hy bij het Huis ten Bosch
jacht gemaakt op parachutis
ten en ook in het centrum van
den Haag ging hy daarmee
door. Op het dak van het; pa
leis Noordeincle onderhield hij
een hevig mitrailleurvuur op
ieder sujet, dat 't paleis durf
de naderen."
In de vyf jaren, die op deze
donkere dag gevolgd zyn, heeft
Prins Bcrnihard met de daad
fetoond dat hij zijn aandeel in
e worsteling om bevrijd te
worden van het juk der Hitler-
tyranny genomen heeft met
al de s'pontane inspanning van
zijn jeugdige kraent en het is
werkelijk met la suite", dat
de Regering hem aan het ein
de van die vyf jaren benoemde
tot Inspecteur-Generaal van 't
Nederlandse leger. Vergeten
we daarbij niet, dat de Ko
ningin herhaaldelijk heeft doen
blyken van haar oprechte
hoogachting voor het gedrag
van haar schoonzoon.
GEZINSLEVEN
Het in 1940 wreed verstoor
de gezinsleven heeft zich in
1945 hersteld en werd op het
paleis Soestdijk opnieuw het
middelpunt van kindergeluk
en oudervreugd. De vier doch
ters: Beatrix (31 Januari '38)
Irene (5 Augustus 1939), Mar-
Biet (19 Januari 1943) en
arijke (19 Februari '47) ge
nieten allen een goede gezond
heid en zyn, voorzover leer
plichtig, ter school by Kees
Boeke, wiens schoolsysteem ln
ander opzicht dan dat van
Ligthart afwijkt van het ge
wone. De naam der jongste
prinses is willekeurig gegeven:
„Wy hebben", zei de gelukkige
vader kort na de geboorte,
„haar alleen maar Maria
Christina genoemd, omdat
wy de klank mooi vonden en
de namen zinvol".
VRIJHEIDSZIN
De positie van Prins Bern
hard stelt, evenals die van
Prins Hendrik, als prins-ge
maal byzondere eisen aan ka
rakter en tact. Het is geen
kleine verdienste, dat ook deze
grins die positie niet alleen
egrepen, maar er ook meer
van gemaakt heeft, dan er
schynbaar van te maken valt.
Zij woorden uitgesproken te
Amsterdam bij zyn eerste offi
ciële bezoek aan 's lands
hoofdstad: „Be wil myn best
doen een goed Nederlander te
worden" heeft hij royaal en
loyaal ingelost. Zowel het Roo-
de Kruis als de Padvinders,
zowel de illegalen als onze
militairen, zowel onze sport
wereld als de studenten heb
ben ondervonden, dat zij in
hem een hartelijk meelevende
en als het moet, ook stuw-
krachtige pleitbezorger heb
ben. En ons volk in znn ge
heel vergeet niet, dat het in
zijn spoedig aangeleerd spre
ken van de Nederlandse taal
een symbool mag zien van de
oprechtheid, waarmee hy het
Nederlanderschap in volle om
vang heeft aanvaard.
ERKENNING
Tot de officiële bewijzen van
erkenning dezer houding is
ook te rekenen, dat Prins
Bernhard in Juni 1947 werd
feïnstalleerd als erelid van 't
tudentencorps der Vrije Uni
versiteit te Amsterdam. Hier
heeft hy het aandeel der Ne
derlandse studenten in het ver
zet met overtuiging gehul
digd en in 't by zonder de na
tionale verbondenheid tussen
Calvinisme en vryheidszin in
't licht gesteld, zoals die
haar symbool eeuwen lang
gehad heeft in het Huis van
ran je.
Het stemt hoopvol te weten,
dat nu Koningin Juliana de
troon bestygt, zij in haar ge
maal een steun heeft, die hem
in menig opzicht de rechte
man op de rechte plaats zal
doen zyn. Het voorbeeld van
haar koninklyke moeder zal
aan haar hoge eisen stellen
en in de vervulling daarvan
zal Prins Bernhard stellig 'n
reële bijdrage leveren.
De koninklyke familie in de mobilisatie-dagen.
Stuyvesant onthulde en haar
een verrassing werd bereid.
Toen zij namelyk op een
tocht van een zeemanstehuis
naar een school en vandaar
naar een tehuis voor ouden
van dagen onvoorbereid stil
hield bij het huls van de
heer B. Seykens, die haar
een schilderij aanbood. Dit
schilderij had een geschiede
nis, die het voor de Prinses
dubbel waardevol maakte.
Het was in opdracht van
Prins Hendrik door de kunst
schilder C. Smith in 1934 ge
maakt en stelt de Prinses
voor, schaatsenrydend op de
Vliet te Maassluis. Door de
Êlotselinge dood van Prins
[endrik kon geen gevolg
worden- gegeven aan het voor
nemen van de Prins het zyn
dochter op haar verjaardag
te geven. Het schildery werd
toen afgestaan aan de zwa
ger van de kunstenaar, die
het mee naar Curasao nam.
De vacantie In Cape Cod
in de zomer van 1944 was
de gelukkigste tijd, van de
vyf jaren. Zy werd gedragen
door het weten van een zeer
spoedige bevrijding. Al direct
na de terugkeer in Ottawa
in begin September maakte
de Prinses plannen om naar
Engeland te gaan. Zy vloog
in alle stilte naar Londen,
alleen vergezeld van haar
secretaris, mr. Van Tets. De
toestand was hoopvol èh werd
van dag tot dag beter. Tot
de slag om Arnhem misluk-
te.
TERUGKEER.
De Prinses gebruikte het
verblijf in Engeland om ken
nis te maken met de Neder
landers en de Nederlandse
instellingen en met allerlei
Engels sociaal werk in vre
destijd. Toen er in Januari
nog geen uitzicht was op 'n
speedige verandering, vloog
zy naar Canada terug. Zy
verbleef er enkele maanden
en besloot toch maar weer
naar Engeland te gaan.
Eind April landde de Prin
ses met de Koningin op het
vliegveld te Gilze-Rijen. Op
5 Mei was ons land van de
Duitse tyrannie verlost. De
vorstelijke personen waren
weer op eigen grond. Maar
nog één keer begaf de Prin
ses zich naar Canada en wel
om afscheid te nemen van
de talryke vrienden, die zü in.
de loop van vijf jaar ge
dwongen buitenlands verblijf
had gemaakt. Op 10 Juli '45
gaf zij een groot afscheids
diner; zy sprak voor de ra
dio woorden van grote dank
baarheid en erken telykhe id
tot de Canadezen en keerde
daarna voorgoed naar Neder
land terug. De Prinsesjes
bleven nog tot Augustus in
Engeland. Op 4 Augustus '45
arriveerden de Prinses en
haar dochters tenslotte op
het vliegveld Teuge by Apefr
doom.
