Als Oranje kwam, vierde Zeeland feest
1924: Vier dagen in Zeeland
Veertienjarig Koninginnetje
kwam in 1894 naar Zeeland
Prinses Juliana droeg de
Bevelandse dracht
Het Kroningsfeest
in Middelburg
Zeeuwsch-Vlaanderen wilde
Nederlands
blij
ven
Koninklijke Majesteit
Koninklijke familie leefde mee met
rouwende vissersgezinnen
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 28 AUGUSTUS 1948
Zeeland is een provincie, waarin de aanhankelijkheid je
gens het Huis van Oranje steeds op bijzonder duidelijke wijze
aan de dag is getreden. Dat weten wij allen uit het grote
enthousiasme, Qat ook na de bevrijding weer aan de dag
werd gelegd, wanneer H.M. de Koningin of H.K.H. Prinses
Juliana en haar gemaal deze gewesten bezochten. En dat is
sinds H.M. de Koningin in Zeeuwsch-Vlaanderen na bijna
vijf jaren van ballingschap weer voor het eerst voet op Ne
derlandse bodem mocht zetten, reeds vele malen geweest.
Helaas hebben de Zeeuwen >nog nooit de Prinsesjes in hun
midden mogen ontvangen. Maar zij blijven hopen met
mevrouw Sanders uit Sluis, die bij het jongste bezoek van
H.M. de Koningin met haar spontane uitroep zeker de wens
van tienduizenden Zeeuwen vertolkte dat ook de doch
tertjes van ons Prinselijk paar weldra eens naar Zeeland
zullen komen.
EERSTE BEZOEK IN 1894.
Bladerende in oude jaargan
gen van de Middelburgsche, de
Vlissingsche, de Goesche en de
Breskensche Courant vonden
wij, dat het eerste bezoek van
de Koningin aan Zeeland reeds
in 1894 plaats vond.
In gezelschap van haar Ko
ninklijke moeder, wijlen Ko
ningin Emma, bezocht het
toen nog dertienjarige vor-
stinnetje van 21 tot 25 Augus
tus Walcheren. De eerste dag
werd speciaal Middelburg be
zocht en op de 22ste maakten
beide vorstinnen een rondrit
over het eiland. De route leid
de over St. Laurens, Seroos-
kerke, Gapinge, Veere, Vrou
wenpolder, Oostkapelle Dom
burg, Westkapelle Zoutelande,
Biggekerlce en Koudekerke.
Donderdag 24 Augustus werd
een bezoek gebracht aan Vlis-
singen, waar de heronthulling
plaats vond van het stand
beeld van Michiel de Ruyter,
dat toen zijn tegenwoordige
plaats kreeg op de Rotonde
van de Boulevard. Het regende
die dag, dat het goot, maar
zelfs d&t vermocht de feest
vreugde van de Vlissingers
niet te verminderen.
Vrjjdags was Middelburg
weer aan de beurt, nu bij zeer
mooi zomerweer; er werden
verschillende bezoeken aan of
ficiële gebouwen gebracht en
de dag werd besloten met een
gondelvaart en een schitterend
vuurwerk.
Zaterdagsmorgens verlieten
de Koninginnen Zeeland. De
Koninklijke trein stopte ook
nog enkele minuten in Goes,
van welke gelegenheid de Goe-
senaren gebruik maakten om
beiden een spontane hulde te
brengen.
Het is natuurlijk niet wel
doenlijk alle bezoeken, welke
leden van de Koninklijke fa
milie in Zeeland hebben ge
bracht, hier op te sommen.
Zeeland prijst zich in elk ge
val gelukkig, dat het er vele
zyn geweest.
OFFICIEEL
IN 1907.
BEZOEK
Datzelfde jaar kwam het
Koninklijk echtpaar nog drie
dagen naar Zeeland voor 'n
officieel bezoek, dat op 12,
13 en 14 September vrijwel
alle delen van de provincie
omvatte. De eerste dag werd
gedejeuneerd in het „Gouver
nementspaleis", zoals de thans
helaas verwoeste ambtswoning
van de Commissaris der Ko
ningin werd genoemd. Daar
vond-ook een huldiging dooi
de schooljeugd plaats. 's
Middags werd een rijtoer ge
maakt over Koudekerke naar
Vlissingen, waar het bedrijf
van „De Schelde" en het
Stadhuis werden bezocht. Op
de terugweg stopte de Ko
ninklijke stoet nog een ogen
blik in Souburg. In de nu
eveneens verwoeste Staten
zaal te Middelburg werd de
vorstelijke gasten 's avonds
een diner aangeboden, terwijl
„Oefening en Ontspanning"
in de Concert- en Gehoorzaal
een uitvoering gaf welke ook
werd bijgewoond.
De volgende dag een
Vrijdag werd per rijtuig
naar Veere gereden en na
een ontvangst op het Stad
huis, gingen de vorstelijke
personen bij de Campveerse
toren aa.- boord van de toen
juist nieuwe „Wester Schel
de" van de Provinciale
Stoombootdienst. Een vloot
revue werd ernstig gehandi-
caDt door de dichte mist. De
boottocht eindigde te Zijpe
van waaruit men met 'n tram
van de Rotterdamse Tram
weg Mij. een tocht maakte
over Bruinisse en Nieuwer-
kerk naar Zierikzee. De boot
bracht het vorstelijk gezel
schap naar Katse Veer en
vandaar werd naar £Joes ge-
ön*
mina, Prins Hendrik en Prin
ses Juliana bezochten toen
in September de op het vlieg
veld bij Vlissingen ingerichte
grote Landbouwtentoonstel
ling van de Z. L. M. Grote
waardering toonde H. M. bij
deze gelegenheid voor het
geen toen reeds door de
Zeeuwse landbouw werd ge
presteerd en ook toonde zij
grote belangstelling voor de
traditionele ringrjjderij, waar
voor zij reeds eerder de wls-
selbeker ter beschikking stel
de, welke nog steeds de trots
van de Walcherse ringrijders
In Vlissingen ging de Ko
ninklijke familie aan boord
van de „Hydograaf", welke
haar naar Breskens bracht
voor 't bezoek aan Zeeuwsch
Vlaanderen op Vrijdag 16
September.
Dit bezoek werd te meer
gewaardeerd omdat in dit
gewest juist de grote strijd
was gestreden tegen het
„spook der annexatie", dat
na de eerste wereldoorlog
Zeeuwsch-Vlaanderen had be
dreigd. De enthousiaste ont
vangst door de Zeeuws-Vla
mingen leverde toen wel een
overduidelijk bewijs, dat de
bevolking van de overkant
Nederlands wil zijn en blij
ven onder leiding van het
Huis van Oranje.
Ontvangst
reden, waar de
allerhartelijkst was,
's Avonds bood het ge
meentebestuur van Middel
burg een diner aan in de
raadszaal.
De laatste dag was voor
Zeeuwsch-Vlaanderen bestemd:
eerst West via Breskens,
Groede, Cadzand naar Oost
burg, waar een grootse hul
diging plaats vona. De „Wes
ter Schelde" bracht de ko
ninklijke familie van Bres
kens naar Terneuzen, waar
nieuwe kanaalwerken in ge
bruik gesteld werden. Ook
de tocht naar Hulst werd 'n
ware triomftocht, maar het
aardigst was toch het mo
ment waarop vissers van Phi
lippine met hun schuitjes
midden op de Westerschelde
H. M. tijdens de terugtocht
openbaar hulde brachten.
ZEEUWSCH-
VLAANDEREN EN-
DE ANNEXATIE.
Wel moet hier nog herin
nerd worden aan het bezoek
van 1921. Koningin Wilhel-
Tijdens haar eerste bezoek aan Zeeland verrichtte Koningin
Wilhelmina in 1894 de plechtige her-onthuliing van het stand
beeld van Michiel de Ruyter op zjjn nieuwe tegenwoordige
standplaats te Vlissingen. Op de achtergrond het tegenwoordige
Bellamypaxk. dat toen nog „Spui" was.
Korte predikatie
i Kron. 29 zy
God gaf onze Koningin koninklijke majes
teit. Zo zullen we steeds aan Haar terug
denken, wij, die onder haar regering hebben
geleefd. Dit mogen we zeggen, nu haar rege
ringsjaren ten einde lopen en wij voor de laat
ste keer als regerende vorstin haar verjaardag
vieren.
Zij heeft zich in de jaren van haar regering
een vast gezag verworven. De eerbied waar
mee wij aan Haar denken, kan, dunkt mij,
niet beter worden uitgedrukt dan in die sim
pele woorden uit 1 Kronieken 29 koninklijke
majesteit.
Gezag kan verworven worden, maar met
majesteit is dit niet het geval. Deze moet ont
vangen worden.
Het woord „majesteit" wordt in de Bijbel
•eigenlijk alleen voor God gebruikt. Hij is be
kleed met majesteit en heerlijkheid. Zijn ma
jesteit is groot in hemel en op aarde.
Een enkele maal wordt dit woord ook ge
bezigd voor koningen, maar dan niet om aan
te duiden een gezag dat zij zich zelf hebben
verworven. Het is iets dat hen van den Here
God geschonken is.
Zo heeft onze Koningin het verstaan. Zij
heeft geweten wat het betekende: Wij Wilhel
mina, bij de gratie Gods Koningin der Neder
landen.
De Bijbel wil ons tenslotte niet heen wijzen
naar koningen, maar koningen zijn met majes
teit bekleedopdat zij in hun ambt van re
gering zouden heenwijzen naar Hem, die de
Koning der Koningen is. Wanneer wij dank
baar gedenken datgene, wat ons vijftig jaar
lang in onze vorstin geschonken is, dan dan
ken wij God dat Hij Haar met koninklijke
majesteit heeft bekleed. Maar tegelijk zien we
verder en denken aan Christus Jezus, voor
Wie alle knie, ook die der aardse vorsten, zich
buigen moet. H.
Zeeuwen stroomden naar
hun hoofdstad
Historische optocht en
bloemencorso in 1898
1898 Kroningsjaar.
Overal in het land heerste
uitbundige feestvreugde en
Zeeland bleef daarbij natuur
lijk niet achter. Middelburg
was hier het middelpunt van
de feestviering, welke reeds op
de 31ste Augustus, de verjaar
dag van de jonge Koningin,
begonreveille, kerkdiensten,
parade, een feestmaaltijd en
een concert op de Markt. Dit
alles vormde nog maar de in
leiding tot het feest.
Donderdag 1 September
werd een dag vol afwisseling
in Middelburg. Oudere Middel
burgers zullen zich ongetwij
feld het prachtige bloemen
corso herinneren en het sport-
feest op het Molenwater,
's Avonds waren er op de
Markt en op het Molenwater
concerten en brandde voor het
eerst in Middelburg een elec-
trische feestverlichting
Was het weer op de beide
eerste dagen reeds goed ge
weest, op Vrijdag 2 Septem
ber werd het nog fraaier en
dat kwam zeker ten goede aan
het bezoek van duizenden
Zeeuwen uit alle delen van de
provincie aan him hoofdstad
om de grote historische op
tocht te bewonderen. Men had
er alle werk van gemaakt en
de uitbreiding der taferelen
Middelburg in de Middeleeu
wen, de onafhankelijkheids
strijd, de tijd van Prins Willem
III en een allegorische voor
stelling van de inhuldiging van
de jonge vorstin -— was voor
die tijd uitstekend verzorgd.
Een vuurwerk op Vrijdagavond
en 's Zaterdags kinderspelen,
besloten de feestviering in
Middelburg.
Zoals reeds gezegd, concen
treerde de feestviering zich
voor Zeeland in de hoofdstad
van de provincie, maar ook in
Vlissingen waar eveneens
optochten rondgingen Goes
en in de overige steden en
dorpen werd op waardige wij
ze uiting gegeven aan de al
gemene vreugde bij de kroning
van Koningin Wilhelmina.
HET HUWELIJK
VAN DE KONIN
GIN.
Bij het huwelijk van de
Koningin en Prins Hendrik
op 7 Februari 1901 was de
feestvreugde ook in Zeeland
algemeen. Er waren feesten,
welke in deze tijd van het
Koningin Emma en Koningin Wilhelmina werden aan het einde van hun bezoek aan Zeeland in
1894 op het Goese station toegezongen door de schoolkinderen o.l.v. de lieer v. d. Berge, hoofd
van de Armen- en Wezenschool.
De belangstelling van de Koninklijke familie voor Zeeland
is eigenlyk steeds verheugend groot geweest, maar op wel
zeer bijzondere wijze, is zjj aan de dag getreden tijdens het
bezoek van het gehele Koninklijk gezin in 1924 aan Zeeland.
Een bezoek, dat. niet minder dan vier dagen in beslag nam
en tijdens hetwelk de vorstelijke personen geen deel van de
provincie oversloegen.
Op 5 Augustus werd voet
aan wal gezet op het eiland
Tholen. Eerst werd de stad
bezocht en daarna een belang
rijk deel van het eiland. Van
Stavenisse werd overgestoken
naar Schouwen, waar Zierik
zee de Koninklijke gasten een
feestelijke ontvangst bereidde.
GROOT HULDEBETOON
IN MIDDELBURG.
Die Woensdag was voor Mid
delburg gereserveerd. De dag
begon met een grootse demon
stratie op het Molenwater.
Het werd een défilé, waaraan
niet minder dan 7000 Zeeuwen,
vertegenwoordigende vereni
gingen uit alle delen van de
provincie, deelnamen, en dal
op H.M. de Koningin diepe in
druk moet. hebben gemaakt.
Toen zjj 's middags in de Sta
tenzaal een rede uitsprak,
bracht z\j althans een veran
dering in de oorspronkelijke
tekst aan om haar grote dank
baarheid voor deze betoging
jegens Zeeland tot uiting te
brengen.
Aan dit officiële bezoek
aan de Statenzaal en dat aan
het Stadhuis, ging vooraf een
„gebarenspel", dat onze grote
dichter P. C. Boutens, zelf
Zeeuw van geboorte, had sa
mengesteld. Het stelde de
overgang van de stad van de
Spaanse zijde naar Prins Wil
lem van Oranje, juist 350 jaar
geleden voor.
OP DE BEVELANDEN.
's Donderdags waren de bei
de Bevelanden aan de beurt.
Voor Noord-Beveland was het
de eerste maal, dat dit eiland
in een officieel bezoek werd
opgenomen en de bevolking
had de dorpen dan ook in
feesttooi gestoken en was
overal uitgelopen om de vor
stelijke gasten toe te juichen.
De middag was voor Zuid-
Beveland bestemd. Nadat inde
Koninklijke trein, die bij het
stationnetje van 's Heer
Arendskcrke stond, de lunch
was gebruikt, werd de toen
1 <5-jarige Prinses Juliana in
Zuid-Bevelands boerinnecos-
tuum gekleed, waarbij zij door
H.K.H. Prinses Juliana temidden van enige Bevelandse boerin
netjes tijdens het vierdaagse bezoek van de Koninklijke familie
aan Zeeland in 1924.
jaar natuurlijk meestal in 'n
zaal moesten worden gehou
den, maar desondanks trok
toch ook hier en daar nog
een optocht rond.
EEN PRINSESJE
GEBOREN.
Groot was de vreugde in
alle 2Jeeuwse steden en dor
pen toen op 30 April 1909
herauten den volke kond kon
den doen, dat er een Prin
sesje was geboren: Prinses
Juliana, welke nu de kroon
van haar Koninklijke moeder
overneemt.
In Middelburg werd op 21
Mei d.a.v. het geboortefeest
gevierd met een vaandelstoet,
de uitvoering van een canta
te, een lichtstoet en een gran
dioos vuurwerk.
Ook in de latere jaren zijn
in Zeeland de Oranjefeesten
steeds met groot enthousiasme
gevierd: de regeringsjubilea
m 1923 en 1938, het huwelijk
van Prinses Juliana en Prins
Bemhard in 1937, de geboorte
van hun dochtertjes en vooral
ook na de bevrijding.
Maar dat alles ligt bij het
grootste deel van het thans
levende geefecht nog vers in
het geheugen.
vier boerendochters met raad
en daad ter zijde gestaan werd.
Ook deze meisjes kregen een
plaats in een auto in de stoet,
welke vervolgens een tocht
„door de zak" maakte met
Goes als einddoel. Hier werd
de Koninklijke familie op het
stadhuis wederom officieel
ontvangen, waarna op de
Markt een waarlijk grootse
huldiging plaats vond.
DE OVERKANT.
De laatste dag was bestemd
voor de „overkant", waar zo
wel in Oost als in .West dui
zenden het Koninklijk gezin
kwamen toejuichen. Dat zich
daarbij ook honderden Belgen
bevonden, gaf aan de tocht
door Zeeuwsch-Vlaanderen een
eigen karakter. In verschil
lende gemeenten verlieten de
vorstelijke personen de auto en
kreeg het gemeentebestuur
gelegenheid hen officieel te
ontvangen. Via Breskens werd
ten slotte Vlissingen bereikt.
TROOST VOOR
ROUWENDEN.
Diepe indruk maakte de
avond van deze laatste dag.
Het was nog slechts kort ge
leden, dat de Walcherse vis
sersvloot een zwaar verlies
had geleden: een plotseling
opkomende storm had niet al
leen enkele schepen, maar ook
mensenlevens verloren doen
gaan. In Vlissingen èn in Ar-
nemuiden waren enige gezin
nen in rouw gedompeld. De
Koningin en Prins Hendrik
begaven zich naar de wonin
gen van de getroffenen, eerst
in Vlissingen en later ook in
Arnemuiden, waartoe de Ko-»
ninklyke trein speciaal aan het
Arnemuidense station stopte,
en brachten enige troost.
De Koningin dook
onder in Vlissingens
haven
Tijdens de eerste we
reldoorlog heeft H. M.
de Koningin meermalen
persoonlijk de gemobili
seerde troepen en mari
ne-eenheden bezocht en
deze geïnspecteerd. Zo
kwam zij eenmaal ook
naar Walcheren en in
specteerde te paard de
op Walcheren liggende
infanterie en artillerie,
die daarvoor naar het
Molenwater te Middel
burg waren opgetrokken.
Later op de middag
bezocht H.M. de haven
van Vlissingen en begaf
z\j zich op een toen nog
zo veel minder bekende
onderzeer, waarmede z|j
in de buitenhaven „on
derdook". Zij, die daar
van getuigen waren,
slaakten een zucht van
verlichting, toen de on
derzeeër weer boven
water kwam.