Welvaart in Zuid-Afrika door Amerika's goudpolitiek Een vrouw zonder rimpels KERK EN COMMUNISME Ook Eede krijgt spoedig een warmwater-roterij Entre-deux-tjes Geweldige aanvoer van overzeese goederen Moskou heeft geen plaats voor God en Zijn Woord Stichting zal als exporteur optreden rWEEDE BLAD PROVINCIAL ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 5 JUNI 1948 Duizend immigranten per week in Kaaps'ad (Van onze correspondent). KAAPSTAD, Juni. Het is bekend dat men niet de kip mo slachten die gouden eieren legt. In onze dagen zullen velen zich zelfs enige malen achter de oren krabben alvo rens ze een kip slachten die gewone eieren legt. Maar als men een schaap heeft met gouden tanden...? Een Boer in Vosburg nabij Port Elizabeth had zulk een schaap. Hij had er zelfs twee, maar hij ontdekte de gouden tanden pas na dat hij het beest geslacht had. En waar denkt iemand in Zuid-Afrika aan, die een schaap heeft met goud op de tan den? Natuurlyk aanvaardde iedereen onmiddellijk de veron derstelling dat een nieuw rijk goudveld ontdekt was. al wist men niet precies waar. Daardoor vlogen de grondprijzen in Vosburg plotseling met sprongen omhoog en de goudkoorts snel om zich heen. Voorlopig zal wel niemand de we tenschappelijke verklaring willen geloven, volgens welke het zogenaamde goud niet anders is dan een bijzondere soort tandsteen, dat voornamelijk uit calcium-fosfaat bestaat en in Australië veel voorkomt bij schapen, runderen en kangeroe's. Zulk een verklaring spreekt niet tot de verbeelding in dit land, dat bjjna de helft van de totale wereldproductie aan goud opbrengt. Het is hier in derdaad alles goud wat er blinkt, al maken de mynen op het ogenblik een moeilijke trjd door. Terwijl de prijzen van bij na alle producten op de wereld markt met sprongen zijn ge stegen is de pdijs van het goud constant gebleven. De produc tiekosten van de mynen zijn natuurlijk omhoog gegaan en nu hebben ook de mijnwerkers met het oog op de gestegen kosten van levensonderhoud nog een loonsverhoging van 121è geëist. Dit alles is niet plezierig voor de mijneige naars, maar voor het land in het geheel is het verkopen van goud nog steeds een voordelige aangelegenheid. VOORDELIGE RUIL. De goudproductie wordt gro tendeels aan de Amerikanen afgeleverd, die het met zoveel moeite gedolven edèle metaal onvervaard in Fort Knox weer onder de grond stoppen. De Zuid-Afrikanen krijgen in ruil Amerikaanse auto's, radio's, ijskasten, machines, grondstof fen en alles wat Amerika maar voortbrengt. Het is duidelijk welk land door deze ruil zijn levensstandaard verhoogt. De winkels in de Afrikaanse steden en dorpen liggen vol met allerlei goederen uit Ame rika, Engeland, Frankrijk, Zwitserland en ook „made in Holland" is hier en daar te zien, ofschoon er ongetwijfeld nog veel meer mogelijkheden voor Nederlandse producten zjjn. De aanvoer van overzeese goederen is zo groot, dat de havens de stroom niet meer kunnen verwerken. De dokken en opslagplaatsen in Kaapstad en Durban zijn overvol en vele goederen moeten in de open lucht worden opgeslagen. IMPORT VAN KAPITAAL. De welvaart van Zuid-Afrika wordt verder in niet onbelang rijke mate verhoogd door de buitenlandse, voornamelijk En gelse, kapitalen die hier na de oorlog naar toe zijn gevloeid. Nieuwe industrieën springen i overal als paddestoelen uit de brengen, grond en het industrialiserings proces zou nog sneller plaats vinden wanneer niet de betrek kelijke schaarste aan bouwma terialen een rem op de ont wikkeling zette. De meeste In dustrieën vestigen zich rondom Johannesburg, dat er op rekent zijn bevolking in de komende tien jaar te verdubbelen. Doch ook in de Kaap-provincie, rondom Durban en Port-Eliza- beth verrijzen de nieuwe fa briekscomplexen. IMMIGRATIE. Behalve goederen en kapitaal 'importeert de Unie ook vreem delingen. Bijna 1000 immi granten komen iedere week in Kaapstad aan, en ook degenen die niet van tevoren een ver zekerde werkkring hadden wor den vrijwel onmiddellijk te werkgesteld. Zij vinden hier. behalve een heerlijk klimaat en een grote mate van vrijheid, 'n veel hogere levensstandaard dan waaraan ze in Europa ge wend waren. Voorlopig zyn ze reeds blij dat ze volop levens middelen, textiel en huisraad zonder punten kunnen verkrij gen. Maar de ambities van de Afrikanen reiken verder. Hun belangrijkste wensen zijn een eigen huis en een eigen auto en de meeste blanken hebben deze wens reeds in vervulling zien gaan ook al klagen ze over het dure leven! AMERIKAANSE BELANGSTELLING. Ook de Amerikanen hebben thans hun oog op Zuid-Afrika laten vallen. Een groep voor aanstaande Amerikaanse jour nalisten was onlangs de gast van de Zuid-Afrikaanse rege ring. De Unie kwam in de „headlines" in de Amerikaan se kranten en weekbladen. Aan de overkant van de Atlanti sche oceaan heeft men nu ont dekt, dat het zonnige en wel varende Zuiden van het Afri kaanse continent slechts 38 uur vliegen van New York is verwijderd. Er is een maat schappij opgericht die grote Amerikaanse hotels in de Unie wil gaan bouwen en men ver wacht dat in de toekomst ryke Amerikanen hun wintervacan- tie, inplaats van in Florida of Californië, in de Unie van Zuid-Afrika zullen gaan door- STEMMEN UIT DE KERKEN (Nadruk verboden). Een maquette van de nieuwe St Eligiuskerk te Oostburg, welke op de Tentoonstelling „Nederlandse Nieuwe Kerken" te Rotterdam te zien is- (Foto N-R.Crt). De inwoners van Praag bestu deren de verkiezingsuitslagen. Boven een portret van Gottwald. Een nabeschouwing over de kanselboodschap Het is al weer byna veer tien dagen geleden, dat van de kansels van enkele Protes- tanse Kerken niet alleen de Ned. Hervormde een boodschap werd gelezen over het Communisme, terwijl de laatste zinnen iets zelden over Israël. I Naar het algemeen oordeel was het stuk te lang om er tot het eind toe met gespan nen aandacht naar te luiste ren. Zulk een boodschap is echter niet alleen bestemd om haar één keer te horen, maar ook bedoeld om ze nog eens rustig te herlezen. Dit stuk is het zeker waard, j Wie wel eens zulk een bood schap van naby heeft zien ge- boren worden, weet, dat het geen wat er in gezegd wordt, woord voor woord veel over weging heeft gekost, terwijl eveneens* is nagegaan wat er niet in genoemd mag zjjn om geen verkeerde gedachte-sa menhang te wekken. Het is worstelen met de taal, om die indruk te geven, die men wil dat er gegeven moet worden, want zoveel woorden zijn er zwaar belast en voeren de gedachten van de hoorders in een bepaalde richting, wat zo veel mogelijk afgesneden moet worden. Deze boodschap wil veel meer zijn dan een afwij zing van het Communisme alleen. Zij bevatte vooral een hoogst ernstig woord tot de gehele Christenheid in ons land. Een dezer dagen hoorde ik hoe iemand zjjn indruk van 'I geheel formuleerde. Het werd, volgens hem, hoog tjjd dat de Hervormde Kerk (deze werd speciaal genoemd) openlijk het Communisme afwees. Dat had al een paar jaar eerder moe ten gebeuren. Dit zal wel ve ler oordeel z(jn. Toch zou het goed wezen, wanneer al dege nen, die zo spoedig klaar zyn met hun oordeel en In deze boodschap horen wat zij be geren, het stuk nog eens rus- VLASSERIJ-PROBLEMENII Verschillende problemen worden tot oplossing gebracht In ons eerste artikel over de vlasseryen van W. Zeeuwsch- Vlaanderen hebben wij reeds Gangegeven, dat men de mo dernisering van dit bedryf met de totstandkoming van de coöperatieve zwingelturblne nog geenszins "voltooid acht. Hiemiedo zyn de kleine vlassers, die met hun oude zwingel- molens de concurrentiestrijd tegen de grotere collega's niet konden volhouden, weliswaar geholpen, maar er zyn andere problemen en moeilijkheden, die allen bedreigen, en gelukkig heeft men ook Ingezien, dat de$e alleen kunnen worden opge lost indien allen bereid zijn om samen te werken. In de eerste plaats is daar de kwestie van het roten: het losmaken van de vezels van de houtdelen van de vlasstengel, dat in deze streek nog vrijwel uitsluitend geschiedt door het vlas op het land uit te sprei den en regen er. zon cr op te laten inwerken. Dauwroten dus. In België, met name aan de Leye, heeft men jaren lang het vlas in bakken in het wa ter gebracht koud-water roten maar daarvoor blijkt het water van de Zeeuwsch- Vlaamse kreken niet geschikt te zijn. WARMWATER- ROTERIJ. Ideaal is een warm water- roterij, zoals men er reeds een in Koewacht heeft. Voor West Zeeuwsch-VIaanderen is er echter ook een op komst, al weer op coöperatieve basis, maar nu niet alleen voor de kleine vlassers. Ook de grote, die het belang van samenwer ken evenzeer inzien, doen mee en de „coöperatie der kleintjes" wordt en-bloc lid van de rotera-coöperatie. De plan nen zyn reeds klaar en men hoopt spoedig tot aanbesteding te kunnen overgaan. De nieuwe rotery krijgt 10 putten, elk geschikt voor 4500 kg vlas. En als men rekent, dat men hier het roten vol komen in de hand heeft en voor een bepaalde party één week in elk geval ruimschoots voldoende is, leert een eenvou dig rekensommetje, dat per jaar ongeveer 2\i millioen kg vlas geroot kan worden. SNELLERE OMZET VAN HET KAPITAAL. Hierin ligt een van de gro te attracties van de warm- waterroterjj. Inderdaad zul len de vlassers, die het met do wederopbouw van hun verwoeste bedrijven toch al zo moeilyk hebben, er enig kapitaal in moeten investe ren, maar nu er geen risico meer bestaat, dat een party vlas bij ongunstige weers omstandigheden weken of zelfs maandenlang op het land moet biyven liggen, wordt liet mogelyk het be drijfskapitaal veel sneller om te zetten. Niet alle vlas zal in de warmwater-rotery behandeld kunnen worden, aangezien deze streek, zoals we in het eerste artikel reeds mededeelden, jaar lijks ongeveer millioen kg omzet, maar het is natuurlijk niet uitgesloten de rotery óp den duur uit te breiden, ter wijl men het minder goede vlas toch veel onder de blote hemel zal blijven roten. GRONDGEBREK. Een ander probleem, dat op deze wyze wordt opgelost, is dat van het gebrek aan grond voor de dauw-rotery. Het werd steeds moeilijker van de boeren daarvoor grond ter beschik king te krijgen. Er werden hele bedragen voor gevraagd en de vlassers moesten in de meeste gevallen wachten tot na de oogsttijd. En 't kwam zelfs voor, dat de vlassers van Eede tot voorbij Oostburg moesten trekken, wat natuurlijk weer extra-transportkosten met zich meebracht. Ook het risico, dat by on gunstig weer van een party goed vlas zo goed als niets te recht kwam, wordt nu verme den. Een goede rootmeester heeft het product helemaal in de hand. DE HANDEL. Van geheel andere aard zyn de moeilijkheden, welke de vlassers ondervinden op het gebied van de handel. Vroeger d.w.z. voor de oorlog was iedere vlasser vrij zelf zyn product te verkopen aan 127 montage-woningen voor Roosendaal. Indien de Roosendaalse ge meente. i de nodige credie- ten wil verlenen, zal de stad zeer spoedig 127 montagewo ningen rijk zyn, welke haar als een der eerste gemeenten in Noord-Brabant zullen worden toegewezen. Zes jaar geëist wegens doodslag. TyJens een vechtpartij in Zevenbergen werd onlangs de arbeider A. K. zodanig door zijn a.s. zwager G. van der H. met een mes gestoken, dat hij vrijwel direct overleed Daai de verdachte verminderd toe rekeningsvatbaar was eiste de officier van de Bredase recht bank thans zes jaren tegen hem. Uitspraak over veertien dagen. Nieuws in °en Noted op De Alg. Ned. Mole- naarsbond herdacht Donder- juüleu6 ^rec^ z^n £ouden 7 Op 1 Juli van dit jaar bestaat de Kon. Ned Toe ristenbond A.N.W.B., 65 jaar. ~z Uit betrouwbare bron te Londen wordt vernomen, dat de eerste voltallige zit ting van de consultatieve raad van de West-Europese Unie tegen het raidden van de vol gend# maand te Den Haag zal worden gehouden. Ontmoeting met tante in de trein naar Parijs Afblijven met je handjes. Een tante van ons had 'n zijkamertje, dat zy „bou doir" noemde. In het boudoir lag, behalve onze tante ook de huid van een ysbeer. Verder stond alles vol met kopjes, en flacons en poppetjes, waar zij „afblyven met je handjes" van zei en een bonbonnière waarin bovenin andere chocolaatjes lagen dan onderin. Dit laatste hadden wy reeds op verbluffend jeugdige leeftyd doorzien; wy plachten ons tot onze pols in de lekkernyen te duiken tot wy stuitten op ie.s van één gulden zoveel per ons. Mooier dan tante en haarysbeerhuid met valse slag tanden vonden wy de pop, die op een kussen van roze satynen stroken blasé zat e doen De pop had wit DMC haar en kleurtjes van verf. Zy 'had een zwart puntje naast haar neus en armpjes van papier maché. Tante noemde de pop „de markiezin" en ook hier luidde het devies: „Afblyven met Je handjes". Vele jaren gingen voorby waarin wij niet meer aan de markiezin dachten tot wy, een week geleden, tegenover haar kwamen te zitten in de trein naar Parys. Zy was precies dezelfde gebleven; al leen had zij haar nagels even roze geverfd als haar wan gen. Zij droeg een hoedje van roze vilt en zwarte tulle en zy sprak. Zij sprak rad en aanhoudend over de tocht, de slechte thee, de slappe toast, haar warme handen en haar koude voeten. Zy was zo weggelopen van de saty nen kussenstroken uit het eermalig boudoir onzer eer- malige tante en de geiykenis was zo sprekend dat het een haar scheelde of wij had den de conducteur die haar hielp met haar bagage, toe geroepen: „Afblijven met je handjes!" Zy voelde zich by Antwerpen al „tout Paris" en zy zag eruit alsof zy van 't leven nooit iets anders had gezien dan ysbeerhuiden en miniatuurmensjes van steen. Wy antipathiseerden op slag met haar. Wy hadden haar graag aan de bleke krullen heen en weer getrok ken, kortom, wij hadden al les met haar willen doen wat onze tante indertyd vermoed de, dat wn met haar porce- leinen markiezin wilden doen, ware daar niet het onverbid delijk verbod geweest wy vroegen ons, nadat wij ons na de reis koel hadden gebaad, af, waarom wij toch niet meer liefde in ons hart droegen voor onze medemen- „Waar", zo vroegen wij onszelf, „blijft de wereldvre de als wij niet nalaten Indi vidueel kwaadwillig te loe ren naar een poppengezicht onder roze vilt en zwarte -tulle?" Misschien, adviseerde ons betere ik, droeg die vrouw een groot verdriet onder haar aangemeten corset, mis schien was zy erg goed voor een arme zuster of een zieke oom. Met zulke mondhoeken hoonde ons slechtere zelf, en zoveel Franse volzinnen over de tocht en de -temperatuur? Misschien, suste al het schoons in onze natuur, mis schien was zij vroeger an ders, gewoner Toen hadden wy het gevon den, Toen wisten wy wat ons tot afkeer had geprikkeld in die roze vrouw met haar ro ze hoed. Zy was als de vacht van de ysbeer uit het bou doir: onder de vacht was 't leeg: het hart was er uit. de of haat hadden geboord in de palmen van die zorg vuldig gemasseerde handen... Wy bedachten ons, dat el ke menselyke emotie haar waarde heeft, dat het ryth- me der emoties de wereld verder stuwt, dat alle ge zichten hun schoonheid heb ben als het leven hen maar heeft betekend. Vrouwen zonder rimpels hebben zielen zonder rimpels. Het eerste is tenminste nog goed voor de advertentie van een schoonheidsinstituut; het laatste is nergens goed voor. Men zegt, dat ae smaak van de .mens elke zeven jaar wisselt. Dat 3®. wanneer je als kind van rabarber walgt, er als grysaard voor in ex tase kan geraken Tegen woordig worden 'wij nog slechts ontroerd door gezich ten met een ziel en hebber wy alle theorieën over Griek- profielen overboord ge worpen. Wy voelen ons er wèl by. Evenals by de rabar ber. Over zeven Jaar hebben wy misschien geleerd te "Tlimlachen om wassen mas tera en mededogen te voe- wie en tegen welke pry's hy maar wilde. Maar die tijd is voorby Het had ons niet kunnen schelen als 't het hart was geweest van 'n helleveeg. Als er maar iets geklopt had onder die blouse van roze crêpe de chine, als die hals met <3® roze parels maar eens geslikt had van een vervlogen ontroering. Als wij van die roze nagels maar hadden kunnen vermoeden, dat zö zich eens in vertwij feling of vervoering, in lief- len, inplaats antipathie als Iemand, op weg haar Parys apreèkt over koude voeten slappe thee. Misschien hebben wy maar is daarvoor zeven jaar niet wat kort? zelfs ge leerd naast de leuze: „Af blyven met je handjes", nog een wyzere les te incasseren: „Afblijven met je grote mond INA VAN DER BEUGEL. De handelaren uit Holland hebben de handel aan zich ge trokken en het heeft nog al wat moeite gekost om voor de Zeeuwsch-Vlaamse vlassers ook weer een vinger in de pap te krygen. Vooral de voorzitter van de Kanier van Koophandel in Zeeland, de heer F. P. O. M. Koch uit St. Jansteen, heeft zich hiervoor ingespannen en aan zyn werken is het voor een belangryk deel te danken, dat een oplossing werd gevon den. Er Is nu een stichting ge vormd, waarvan alle vlassers in „Oost en West" lid kunnen worden: de „Zeeuwsch-Vlaam se stichting tot bevordering van de afzet van vlaslint en vlasafval" kortweg ge noemd de „Vlasstichting Zw.- VlaGnderen". Deze stichting, welke juist dezer dagen offi cieel haar beslag kreeg, krijgt een erkenning als exporteur. In het bestuur hebben, be halve de heer Koch. zitting de heren R. F. van Akker (St. Jansteen), voorzitter; J. p. m Roozen (Eede). vice-voorzit ter. H. C. L. de Waele (Koe wacht). secretaris-penning meester; A. A. de Wade (Koe wacht); C. van Bellegem (Ee de); J. J. van Damme (IJzen- dyke) en M. J. M. Heijmana (Uzendyke). PRIJZEN ZAKKEN. Men Is in vlasserskringen vanzelfsprekend zeer verheugd over dit resultaat en men ver trouwt langs deze weg voor het product een redeiyke prys te kunnen maken. Ook al is de ten dens de laatste wéken juist iets zakkend en liggen de pryzen lager dan verleden jaar, ziet men de toekomst toch met enig vertrouwen tegemoet. Natuurlijk is men op het ogenblik ook niet vry in het kie zen van zyn afzetgebieden. Vyftig procent is bestemd voor het binnenland textielin dustrie en touwslageryen, wel ke laatste afneemster zijn sinds de sisalhennep niet meer geïmporteerd wordt en vijf tig procent gaat over de grens. Deze export gaat vrywel ge- tig lazen en herlazen. Daar zit Iets in, wat ons onrustig moet maken, ook al staan we vierkant tegenover de leer, die van Moskou uit over de aarde wordt, verkondigd, ter wijl zyn politieke macht daar achter staat. Die onrust moet iets anders zyn dan heimeiy- ïyke vrees, dat het Communis me toch veld wint, maar voel meer ilat het Evangelie ons eisen stelt waaraan wy maar al te gemakkeiyk zyn voorby gegaan. In de veertien dagen na af kondiging is er in de dag- en weekbladen nog al wat aan dacht aan besteed; meer dan gewoon lij k. Dat was ook wel te verwachten, daar het ging om een van dc brandend© pro blemen van onze tyd. We be doelen hiermee niet alleen het Communisme als gevreesd po litiek verschynsel, als wel net probleem van de gemeenschap die we missen in de huidige wereld. ISRAëL Het laatste stuk van de boodschap, over Israël, was echt een aanhangsel Juist in deze weken is het oude volk Gods wederom „een spiegel van de nood van deze wereld". Dit volk strydt een stryd op leven en dood om een eigen -laats in de wereld. In een lanselboodschap, waar de woorden „recht" en „gerech tigheid", juist in verband met de overheid, zulk een belang- rykc plaats innemen, had ker kelijk wel iets meer gezegd mogen worden van Israël, te meer nu onze eigen overheid in alle talen er over zwijgt. Vrij algemeen is het oordeel dat dit kerlcelykspreken nodig was. Toch is de gedachte neergeschreven dat het Com- lunisme voor de leden der Kerk zulk een boodschap wil hen immers waarschuwen voor gevaren en verzoekin gen niet zulk een verleiding is dat daaruit de noodzake lijkheid kan worden verklaard. Het Nationaal Socialisme, waaraan in de aanhef wordt herinnerd, was wel degelijk 'n verleiding. Hoeveel onver- antwoordeiyke stappen zijn in die richting niet gedaan uit vrees en angst. Het is de vraag of de Hervormde Kerk zich hier niet meer in de in ternationale politiek heeft ge mengd dan in de „zielsnood der Gemeente". Dit is maar een enkele stem. Over het algemeen Is, bij de beschouwingen die we ge lezen hebben veel meer na druk gelegd op het tweede deel van de boodschap dan op het eerste. Vanzelfsprekend acht men het dat de kerk het Communisme afwijst in de vorm waarin het zich heden voordoet. Hoe kan het ook anders als zy ziet dat hierin openbaar wordt „een satani sche hoogmoed, die zich wil stellen in plaats van God". Met nadruk heeft menigeen er op gewezen, dat de Protes tantse kerken verwerpen iedere „totalitaire binding aan een mens of mensen". Die van Rome wordt evengoed verwor pen als die van Moskou. De> Kerk heeft afstand te nemen van alle politiek anti communistisch front. Zij moet diep verontrust zyn, omdat in het Communisme en in de woelingen dezer dagen onbe taalde rekeningen worden voorgelegd. Zy die tot de kerk behoren, moeten „in woord en in daad van betere dingen getuigen." Het Comunisme wordt afge wezen niet om maatschappe- Iyke doeleinden, maar omdat het geen plaats laat voor God en Zyn woord. Maar dan moet hiertegenover staan dat de Christenen naar Hem wei luisteren. Dit is de hoogste ernst van het tweede deel der boodschap en hier is do ver ontrusting, die heel wat meer betekent dan een afwyzen van het Communisme. H. Gifmengster stond terecht. Woensdag stond opnieuw te recht voor het Arnhemse ge rechtshof Judik L. uit Zwolle, huisvrouw van C. A. In Febru ari en April 1947 heeft zy ge tracht haar man van het leven te beroven door elke dag klei ne hoeveelheden rodent (rat tenvergif) in de thee en de koffie van haar man op te los sen. De procureür-generaal vroeg bevestiging van liet vonnis (tien jaren gevangenisstraf). Uitspraak over 14 dagen. heel naar België, oude afnemers als aangezien Engeland, Frankrijk en Tsjecho-SlowakHe voor dit doel nog vrywel geen deviezen ter beschikking stel len. De afvalproducten gaan soms naar de meubelfabrieken voor „vulling" het z.g. decé en de lemen of scheven het „kaf", dat uit de zwlngelmolens komt kun nen soms nog door do stro kartonfabrieken gebruikt wor den. Maar in veel gevallen worden die toch by de vlasserij verbrand omdat men er geen raad mee weet. Misschien is er een mogeiykheid om ze straks by de warmwater-rotery te ge bruiken voor het stoken van de stoomketel. de vlasserij stevig aangepakt moet worden om de moelüjk- heden te boven te komen. En gelukkig pakt men de zaken flink aan, zodat verwacht mag worden/ dat de Zeeuwsch- Vlaamse vlasserij ook in de toekomst een niet onbelang- ryke bijdrage zal leveren tot de welvaart van Zeeland en van ons gehele land.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1948 | | pagina 3