PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT KONINGIN WILHELMINA KONDIGT TROONAFSTAND AAN Geen conferentie tussen Sowjet Unie en de V.S. Terugkeer S.M. Zeeland opnieuw besproken BILT Slechts tijdens jubileumfeesten hervatting van het bewind SLUIT U NAUW AANEEN!" Goede verwachtingen voor fruit- en groentenexport Nog vele moeilijkheden te overwinnen Marshalls neen. 191e Jaargang - No. 111 Uitgave van de Firma Provinciale Zeeuwse Courant, Middelburg. Drukkerij Fa. F. van de Velde Jr. Vlissingen. Dit blad .verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Algemeen Christelijke feestdagen. WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRI^IE STEMMEN Donderdag 13 Mei 1948 ABONNEMENTSPRIJS; 25 Ct per week: t 3.20 per kwartaal; franco per post l 3.45 per kwartaal. Losse nummers 5 cent. ADVERTENTIEPRIJS: 12 cL per mm., minimum p. advertentie f 2. Giro nr 359300 P.Z.C.. Middelburg. Bureaux te VlissingenVlamingstr. 16-18-20 (tijd.) tel. 10 en 51 - Middelburg: Londense Kaai 29. teL "077 en 2 - Goes: L. Vorststr. 55. tel. 2475 (b.g g i Oostburg: Gratamastr. 3. tel 102 - >.erneuzen: BrouwerUstr. 2 - Zlerikzee: Nwe Bogerdstr G 160. tel 1 TR00NWISSEL1NG IN HET VERSCHIET. Met heldere stem, maar met woorden en zinnen, waarin die pe bewogenheid trilde, heeft H.M. de Koningin Woensdag avond ons volk medegedeeld, dat zij ten tweeden male het bewind neerlegt, overdraagt aan Prinses Juliana, dit maal om het nog slechts te hervatten ip de periode van de jubileumfeesten. Reeds geruime tijd werd de ze mededeling door velen ver wacht; toch kwam zij nog ver warrend onverwacht. Het kost een goede Nederlander moeite om zich zijn vaderland voor te stellen, zonder de Vorstin, die een halve eeuw letterlijk en fi guurlijk staatshoofd is geweest. In een tijdsbestek van vijftig jaren, waarin meer veranderde dan in enige andere periode der beschavingsgeschiedenis, heeft Wilhelmina land en volk gediend, in bescheidenheid, met eerbiediging van de Grondwet; eerbied, respect, liefde afdwingend door haar smetteloze levenswandel, hara wijsheid, haar grote Gods vrucht. Men 'moet teruggaan tot de regering van Prins Willem I, de Vader, des Vaderlands, om een periode te vinden, die aan een' staatshoofd zo hoge eisen stelde, als aan Koningin Wil helmina wérden gesteld. Twee wereldoorlogen deden alles wat rotsvast scheen om op te bou wen ineenstorten. De techniek en de wetenschap schiepen een wereld, die volkomen nieuw is geworden. Staatshoofd en re gering zien zich geplaatst te genover politieke, economische en sociale problemen, die een gewoon mens nauwelijks be vatten k^n... Is het wonder, dat de Landsvrouwe, die in dienst van land en volk de lastèn, des ouderdoms te dra gen kreeg, in haar levens-; avond haar taa kwenst over te geven aan haar dochter? Het Nederlandse volk ziet Wilhelmina met droefheid scheiden van de troon. De Ko ninklijke radiorede was Woens dagavond het onderwerp van ieder gesprek. En dat kon ook niet anders, omdat geen onzer op dit ogenblik nog begrijpen kan, wat dit scheiden betekent. Het is nu nog niet het mo ment om lange artikelen te schrijven, waarin de glorieuze loopbaan van Wilhelmina wordt beschreven. Dat kan wachten tot straks, als de halve eeuw vol is. Maar reeds thans moet gezegd worden, dat Nederland in Koningin Wilhelmina een vorstin heeft gehad, die gere kend zal worden tot de groten, een Moeder des Volks in de beste zin des woords. Als het Gode behaagt, haar in Zijn onuitputtelijke goed heid een levensavond te schen ken verzadigd van vrede en rust, zal ons volk Hem slechts dankbaar zijn en deze gave beschouwen als geschonken aan dit volk zelve. De Koninklijke rede was echter meer dan een simpele boodschap. Zij was een verma ning tevens. Wij zijn individu alistisch, particularistisch, meer dan enig ander volk in Europa. Wij hebben duizend scheidingen tussen Nederlan ders en Nederlanders, zo zelfs, dat wij er nationaal zelfs de spot mede drijven. Daartegen over stelde H.M. Koningin Wil helmina haar wekroep tot een heid. Niets zou schoner zijn, dan dat ons volk deze wek roep zou verstaan en er naar leven. Ten tweeden male neemt Juliana de teugels in handen en weldra zal het uur slaan, waarop zy voorgoed de zware last te dragen krijgt, die haar Moeder van de schouders glijdt. Ook onder haar kan ons volk de toekomst met vertrou wen tegemoet gaan. Want de beste eigenschappen, die Wil helmina sieren, zijn ook het sieraad van haar dochter. Geen hart, dat niet warm klopt voor onze Kroonprinses-Regen tes. Dezelfde bescheidenheid, hetzelfde respect voor de wet ten des volks, dezelfde een voud, dezelfde Godsvrucht, «ff 's-Gravenliage 12 Mei. Hare Majesteit de Koningin heeft hedenavond over beide zen ders een radiorede uitgesproken voor Neder land en de Overzeesche Gebledsdeelen. Hare Majesteit zeide: „Land- en Rijksgenooten. Als de dag van gisteren herinner ik my nog den 12den Mei 1889, toen het veertig jaar ge leden was, dat mijn onvergetelijke vader in Amsterdam werd beëedigd en ingehuldigd. Waar ik u over het wederom instellen van het regentschap van myn dochter en daarme de .verband houdende plannen voor de toe komst wil spreken, meen ik daarvoor geen beteren dag te kunnen uitkiezen dan dezen» op één jaar na honderdjarigen herinneringsdag. •Overgroote vermoeienis, die noch mijn werk, noch mijn gezondheid ten goede komt en die onder den druk van de uitoefening van mijn zware taak, geen kans krijgt over te gaan, noopt my ten tweeden male mijn toevlucht te nemen tot een regentschap. Maar er is meer. Er is de last van het klimmen der jaren, een achteruitgaan van veerkracht, weerstands- en arbeidsvermogen van de krachten, welke den geest onontbeerlijk z\jn voor het nemen van verantwoorde beslissingen in de diep gaande en ingewikkelde vraagstukken, die er in den tegenwoordigen tijd maar al te vele zyn. Voor deze nuchtere werkelijkheid ben ik ge steld en ofschoon ik my steeds ten volle bewust ben, dat de mensch slechts wikt en God beschikt, meen ik toch in het wel be grepen belang van u allen en van het Ryk te handelen, door het regeeringsbeleid toe te vertrouwen aan Juliana, die naast wijs inzicht ook haar leeftijd voor heeft en over jonge, frissche krachten beschikt. Het is op haar dringend verzoek, dat ik de troonswisseling uitstel tot het begin van Sep tember. Zy overwoog hierby geen teleurstel ling te willen wekken by hen, die myn jubi leum willen herdenken. Ik hoop, dat het my gegeven zal zyn den 30sten Augustus de teugels van het bewind over te nemen tot na de feesten, om daarna afstand te haren behoeve te doen. Gij kunt ervan verzekerd zijn, dat ik eerst na rype overweging tot dit beslnit gekomen ben en dat alleen uw belang en mijn plichts besef den 'doorslag hebben gegeven. Vooraf heb ik het ingewikkelde samenstel van hangende vraagstukken aan mijn geest doen voorbij trekken en .zoowel deze als de zeer moeilijke tijdsomstandigheden trachten te peilen. Ja, ik heb alle gezichtspunten in be schouwing genomen, die daaruit kunnen voortvloeien. Al deze problemen hebben dit eene gemeen, dat z\j nog langen tijd onze aandacht zuilen vragen. Dus ben ik tot de slotsom gekomen, dat niet ik, doch een jonge kracht op mijn plaats moet medewerken om het zeldzame samen stel van problemen, die ons en de geheele menschheid in hun greep houden, tot een goe de oplossing te brengen. Hoeveel zoude Ik tot u kunnen zeggen op een dag als deze, na al wat in den laatsten tyd door hoofd en hart is gegaan, ma&r dan zoude ik veel te veel geduld van u moeten vragen. Slechts wil ik u zeggen, dat myn gedachten steeds zullen blyven uitgaan naar hen, die hun leven gaven in den strjjd tegen den over weldiger en naar al degenen, die nog lijden, door wat zy verloren hebben. Wij rooeten tezamen den geest ovenvinnen, die spreekt uit de handelingen en nalatighe den, welke in de jaren van oorlog en bezet ting den weerstand hebben belemmerd en zelfs vele goede Nederlanders het leven heb ben gekost, en die ook thans nog in ons volk rondwaart. Doch op dit oogenblik roep lk u met den meesten ernst toe: In dezen tijd van geweld en gevaar, sluit u nauw aaneen, eendracht en nog eens een dracht! De goede eigenschappen, die w\j in en na den oorlog konden ontplooien, hebben buiten onze grenzen bij allen, die van goeden wille zyn, waar ook ter wereld, vertrouwen én waar deering gewekt. Dit vertrouwen en deze waardeering zijn een kostbaar bezit, dat wij niet verloren mo gen laten gaan door verdeeldheid of het voor opstellen van ons persoonlijk belang. Toont opgewassen te zijn tegen den grooten tyd, waarin wij leven. Met een wijden blik voor het wereldgebeuren en met begrip voor het wezenlijke, waar het voor ons allen om gaat. En vervult zoodoende uw plicht tegenover uzelf en tegenover het Vaderland, tegenover onze bondgenooten en de groote gemeenschap der volkeren. Gaat de toekomst tegemoet schouder aan schouder met Juliana. God zegene u en mijn geliefd kind!" Nationale Spaarraad geïnstalleerd. In Den Haag is Woensdag middag de Nationale Spaar raad, die tot taak heeft het Nederlandse volk te door dringen van de noodzakelijk, heid spaarzaamheid te be trachten, geïnstalleerd door de minister van financiën, prof. mr. P. Lieftinck. Deze hield een rede. waar in hij o m. opmerkte, dat het feit, dat ons land voor een infatie werd behoed op de duur een steun zal zijn voor de spaarzin ven ons volk- RAUTER IN CASSATIE. Naar het A.N.P- verneemt heeft Rauter beroep in cassa tie aangetekend. Vrije keuze in vracht en bestelauto's. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft besloten, vracht- en bestelauto's op de zelfde wijze te distribueren als thans by personenauto's het geval is. Op de aankoop vergunning zai het laadver mogen worden vermeld, het welk de aan te kopen vracht- of bestelauto ten hoogste mag hebben Duitse herstelbetalingen. Bij de Staten-Generaal is ingediend een ontwerp van wet „goedkeuring van de overeenkomst betreffende de van Duitsland te ontvangn hei-stelbetalingen, de instelling van een intergeallieerde or ganisatie voor herstelbetalin gen en de teruggave van mo netair goud-, door Nederland te Parijs ondertekend op 14 Januari 1946, nader aange vuld bij protocol, door Neder land ondertekend op 15 Maart 1948, en van de over eenkomst betreffende onder ling strijdige aanspraken op buiten Duitsland gelegen Duitse bezittingen, door Ne derland te Brussel onderte kend op 5 December 1947." B.S.-ers sloegen er op los. Vier vroegere l'eden van de B. S. uit Maasland, Ommen en D'en Haag, stonden voor de krijgsraad te velde te recht, omdat zij op 8 Mei '45 'n gearresteerde landwachter hadden geslagen, zodat hy een half uur later overleed. De auditeur-militair eiste twee maanden voorwaardelijk, waarna de krijgsraad conform vonniste. Papierfabriek werkt weer. De werkzaamheden op de afdeling papierfabricage van de fabrieken van Van Gelder Zonen te Velsen zijn hervat. Sinds Maandagmorgen was dit gedeelte van het bedrijl stopgezet tengevolge van eer ldbnconflict, in verband waarmee zes hulpmachinis. ten ontslag hadden genomen. Het conflict is voorlopig bij gelegd en Zaterdag zal de di rectie met de zes hulp-machi nisten een bespreking heb. ben. Marshall wijst mogelijkheid van de hand. George Marshall, de Amerikaanse minister van buiten- landz? zaken, heeft verklaard, dat de Ver. Staten niet be reid zijn een tweezijdige conferentie re houden met de Sovjet-Unie. De enige* manier om dichter tot een oplossing van de lopende geschillen te komen was volgens Marshall een be handeling ervan In de reeds bestaande organisaties.. Elke nieuwe conferentie loopt groot gevaar te mislukken. Ook Bevin wil niet in bespreking treden. De oorspronkelijke bedoe ling van ambassadeur Smith's onderhoud met Molotof was de politiek van de V, S. voor de Sovjetregering te verduidelijken. Hij verzocht niet om een algemene bespre king of onderhandelingen. Marshall heeft op 't ogen blik geen plan tot verdere mededelingen aan Molotof. De Sóvjetregering moet thans grotendeels het initiatief ne men. Marshall drukte zijn teleur stelling uit over het feit, dat de Sovjet-Unie „het vertrou wen geschonden" had. Hy voegde eraan toe, dat radio Moskou alle opmerkingen van Molotof had bekend gemaakt,, terwijl de opmerkingen van de Amerikaanse ambassadeur, Walter Bedell Smith, slechts ten dele waren weergegeven. Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken zal echter de gewone methoden van diplomatieke onderhan deling blijven gebruiken. „Wij zijn bereid het risico te nemen", aldus Marshall. WEG MOET WOR DEN GEËFFEND. De Engelse minister van buitenlandse zaken, Bevin, heeft in het Lagerhuis ver klaard, dat de Amerikaanse regering hem thans volledig op de hoogte heeft gesteld van haar jongste bespreking met de Sovje .regering Bevin wil niet verder in besprekingen treden, zolang de weg niet geëffenu is. Het louter bijeenroepen van een conferentie op grond van algemeenheden zonder gede> tailleerde voorbereidende werkzaamheden te verrichten zal de deelnemers op hetzelf de punt brengen als na -de viermogendhedenconïerentie'. aldus meent Bevin. SLECHTS SAMEN- SPREKING? Volgens een woordvoerder van net Engelse ministerie hebben de vertegenwoordigers van Amerika en Rusland geen officiële nota's uitgewisseld, doch slechts besprekingen ge voerd. waarvan een „aide me morie" is opgesteld, die En geland thans in afschrift ont vangt. De berichten, als zou Be dell Smith voor overleg naar Washington zijn ontboden, zijn tegengesproken. Verleden zomer heeft de minister van verkeer en water staat, zoals men zich herinneren zal, besloten, dat de Stoomvaartmij. „Zeeland" geen toestemming verkrijgt om haar zetel te verplaatsen van Vlissingen naar Hoek van Holland en dat met ingang van 1948 de Engeland.lijn naar Harwich weer vanaf Vlissingen zou worden gevaren. Tech nische bezwaren hebben 't nakomen van dit besluit verhin derd en de „Zeeland" heeft toen een jaar uitstel verkregen, zodat de terugkeer thans geprojecteerd -is voor 't voorjaar van 1949- Het kwam de minister echter voor, dat in verband met de moeilijkheden en de verschillende aspecten van deze aangelegenheid een bespreking van de betrokkenen wen selijk was cn deze is Woensdagochtend in het Schuttershof te Middelburg gehouden. De bijeenkomst, die onder meer ook werd bijgewoond door de Commissaris der Koningin in Zeeland, jhr. mr. A. F. C. de Casembroot, stond onder lei ding van mr. J. J. Qyevaar, direcieur-generaal van de scheepvaart. Rede Directeur- Generaal van de Scheepvaart. De heer Oyevaar zette bij de aanvang der beraadsla ging uiteen, dat de economi sche basis van de S- M- „Zee land" te Hoek van Holland aanmerkelijk gunstiger ligt, dan in Vlissingen èn dat dus andere overwegingen hebben geleid tot het besluit van de terugkeer. Het ligt eohter voor de hand, dat het zowel in het belang van de Stoom vaartmaatschappij, als van de1 Amerikaanse bladen hebben wel eens ironisch geschreven over het vrouwenbewind in Nederland: Emma, Wilhelmi na, Juliana en straks Beatrix... Maar Nederland heeft reden tot dankbaarheid voor deze schone keten. Geen man zou het schip van staat beter heb ben kunnen besturen, dan Emma en Wilhelmina deden. Juliana zet een traditie voort. Daarom is het niet moeilijk de Koninklijke raad te volgen. En schouder aan schouder met Juliana de toekomst tegemoet te gaan. provincie Zeeland is. dat al les in het werk wordt gesteld om de „Zeeland" een betere bestaansmogelijkheid te bie den dan voorheen. Als directe bezwaren noem de spr. het feit, dat de vaar route naar en van Vlissingen flog niet geveegd is, dat er nog slechts voorbereidingen worden getroffen voor een tijdelijke inrichting van de Vlissingsè haven voor de „Zeeland", dat de stationsin richting en de spoorwegaan sluitingen nog niet zijn ge regeld en dat er woningen voor het personeel van de „Zeeland" beschikbaar moe ten zijn- Al deze bezwaren vallen echter weg tegenover het veel belangrijker pro bleem, wat Zeeland aan de S. M. „Zeeland" kan bieden aan toekomst 'perspectieven. Deze toekomst kan rusten op drie pijlers: ?t passagiers vervoer, het vrachtvervoer en 't toeristenverkeer en spr. zeide gaarne te zullen verne. men, welkeverwachtingen men te dien aanzien in Zee land heeft Regeringscommissaris voor S.M. „Zeeland" spreekt. Ir. Th- P- Tromp, regerings commissaris voor de „Zee land". betoogde hierna, dat de tijdelijke moeilijkheden weinig gewicht in de schaal leggen, maar wel de vraag: Wat wordt het op de lange duur? Sur. meende drie axioma's te kunnen formule ren: le De „Zeeland" is alleen te exploiteren als zij passa giers en vracht heeft; 2e In de eerstvolgende tien jaar, zolang Nederland door contract aan Engeland gebon den is, kan er geen sprake zijn van een nachtdienst uit Vlissingen en 3e Het is in het belang van de „Zeeland" en dè provincie Zeeland, dat de „Zeeland" niet noodlijdend wordt. Het vrachtvervoer ging voor de oorlog snel bergaf waarts en loonde niet meer. Daarom nam de „Zeeland" na de oorlog 'n proef met een coaster voor vrachtvervoer tussen Vlissingen en Har wich. Zestien maanden voer deze coaster. Resultaat: een verlies van 150-000! Van de toegezegde 25-000 ton uiqn kwamen er slechts 3200. Tien maanden lang yper de coaster practisch zonder lading. In Maart werd de dienst ge staakt. Voor het passagiersvervoer is een nachtdienst van grote betekenis, omdat de moderne zakenman geen tijd meer heeft om overdag te reizen. Een nachtdienst is echter vah Vlissingen uit uitgesloten. Het aantal passagiers uit de Zuidelijke provincies was voor de oorlog minimaal: men heeft er blijkbaar geen belang bij. Zullen de Noor delijke provincies Zeeland blijven kiëzen, zoals vroeger een gedeelte van ben deed? Alleen als de dagdienst zeer attractief is, de spoorwegen een schitterende service bic. den en de route kort is. Het toerisme kan zich van zelfsprekend ontwikkelen, doch spr. betwijfelde of het reeds thans een vaste lijn dienst zal rechtvaardigen. Zeeland heeft echter de toe risten geen plezier, geen at tracties te bieden en hotels zijn er nauwelijks. Daar staat natuurlijk te. genover, dat het met steun van de regering mogelijk moet zijn vrachtvervoer via Zeeland te krijgen, dat de re gering de bouw van koelhui zen voor fruit en van hotels kan stimuleren, dat de V-V V.'s toeristenreizen kunnen organiseren en dat men de- regering met klem kan ver zoeken b|j de komende be sprekingen met Engeland 'n plaats in te ruimen voor Zeeuwse producten. Spr. vroeg de aanwezige specialisten suggesties te dien aanzien te doen. Kan men geen perspectieven openen, dan kan de „Zeeland" niet blijven bestaan en daarmede is geen enkel belang gc, diend. Vlissingens standpunt. De burgemeester van Vlis singen, mr. B. Kolff, achtte 't niet juist om van Zeeland wonderen te verwachten. Er kan alleen iets bereikt wor den dOor doeltreffende sa menwerking van regering, stoomvaartmij, en provincie- Via Rotterdam zal het toe. ristenbezoek gering blijven. Zeeland wordt dan een ver geten hoek. Het moet echter mogelijk zijn om via Vlissin gen een bevredigend toeris me te organiseren, als men daar het mooie Noord-Zee land en België in betrekt. Exploitatie van nieuwge bouwde- hotels is nauwelijks mogelijk, maar wellicht kan men de toeristen aan boord laten overnachten. Als Duits land zich herstelt, mag men aannemen, dat het vroegere nassagiersverkeer terugkomt. Bovendien mag men niet uit het oog verliezen, dat de provincie Zeeland en Vlissin gen bij de terugkeer van de „Zeeland" zeer veel econo misch belang hebben. Als geheel achtte spr. de perspec tieven bij vestiging van de „Zeeland" naar Vlissingen geenszins al te somber. (Zie vervolg pag. 2) Prins Bemhard bracht Woensdag een bezoek aan het Demobilisatiecentrum der ma rine in Voorschoten. Het ietwat duistere waas over het aanbod van een „vre desbijeenkomst" tussen de Ver. Staten en de Sowjet- Unle is weggetrokken. Na en kele dagen lang het stilzwij gen te hebben bewaard heeft Marshall de mededelingen van radio Moskou als onjuist ge brandmerkt en te kennen ge geven, dat een conferentie geen enkel nut zou hebben. De wereld, die wat hoop zag gloren op een betere verstand houding tussen de grote mach ten van deze tijd, blijkt te vroeg gejuicht te hebben. Het begint er waarlijkop te gelij ken, dat de hele zaak niets an ders was dan een manoeuvre In de koude oordog. Wat Marshall en Bevin en met hen de stoet van aanver wante diplomaten beweren is dit: Moskou heeft voor propa- ganda-doeleinden het bericht verspreid, dat het bereid is tot onderhandelen. Indien Wash ington daar niet verder op In gaat kunnen de Sowjet-leiders, zich op hun vredelievende borst slaand, uitroepen: Wij widen een vergelijk, maar de oorlogs ophitsers in het Westen ver ijdelen elk. streven tot toena dering, omdat dit niet past in het kader van hun imperia listische plannen. Overtuigend klinkt deze re denering niet. Wat voor. nut had het dan om Bedell Smith- op te dragen om Molotov col lege in Amerikaanse buiten landse politiek te geven. Mars hall en Truman houden waar lijk genoeg redevoeringen om te kunnen veronderstellen, dat hun bedoelingen niet misver staan worden. En waarom moest dit ge schieden langs „geheime diplo matieke kanalen"? Het is zeer zeker te betreu ren, dat Marshall een onver zoenlijke houding heeft aange nomen. Elke gelegenheid om enigermate tot overeenstem ming te komen, op welke ma nier dan ook, dient te worden aangegrepen. De vrees voor een mislukking kan natuurlijk geen reden zijn een conferen tie bij voorbaat te torpederen Zoals een Frans blad 't uit drukte: hete discussies z(jn al tijd beter dan koude oorlog. De wijze, waarop het State Department de zaak heeft be handeld, een wyze, die terecht door de Amerikaanse pers fel becritiseerd is, heeft het pres tige van Marshall en Truman geen goed gedaan. DE VOORSPEL T RUSTIG WEER. Gefdig tot Donderdagavond: Aanvankelijk zwaar bewolkt met plaatselijke mist. Later op verschillénde plaatsen breken de bewolking. Vrijwel overal droog weer met zwakke tot matige wind tussen West en Noord. Ongeveer dezelfde tem peratuur als gisteren.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1948 | | pagina 1