Hr. Ms. Kortenaer loopt
de 30 mijl!
Spreek Hollandsin België
Misdaad tiert in
Griekenland
De duinen lokken!
40.000 P.K. jagen hei schip
door de Middellandse Zee
Grandioos schouwspel
Indisch Journaal
Rond héi Tobameer (II)
Alleen Frans waar het
nodig is
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 10 MEI 1948
Middellandse Zee, 16 April.
Hr. Ms. Kortenaer is een
torpedojager, dat wil zeggen
een schip, op snelheid, op
vaart, op hoog tempo ge
bouwd en sinds de dag, dat
ik aan boord ben werd me
in Hfet oor gefluisterd, dat
de Kortenaer in staat was
30 mijl te lopen. Dat wil zeg
gen: 30 mijlen, van ieder
1852 meter lang. Zeemylen
dus. Maar van 2 April -tot
vandaag vaart het schip 15
mijl en ik vreesde, dat er
van een snelheidskrachtproef
niets meer zou komen. Die
proef is wel gekomen. Van
morgen, aan de Noordkust
van Afrika, tussen de Golf
van Solum en Alexandrië, heb
ik mij even kunnen overtui
gen. Het schouwspel was
grandioos! Ik liep naar de
hak en keek tegen een
schuimgebergte aan, dat zich
een paar meter hoog achter
de Kortenaer verhief. Het
schip rende z'n 30 mijl en
de beide schroeven maalden
het voort met een 300 om
wentelingen per minuut. Een
schuimgebergteeen ra
zende massa wild water, dat
opgedreven werd. weggeslin
gerd en vermaald tussen de
bladen der schroeven. Diep
lag het achterschip van de
jager weggedrukt in dat
schuim en de Kortenaer deed
me in deze ogenblikken den
ken aan een projectiel, dat
afgeschoten was en zich met
grote snelheid naar een be-
doel voortbewoog.
HET VOORSCHIP.
Was het beeld van de
schuimberg achteruit impo
sant, niet minder was dat
van het voorschip. Scherp als
een mes kerfde de Korte
naer zich door het blauwe
water, sneed het in tweeën,
en joeg voort. Aan beide zij
den drukte zij het water weg,
dat wild en hoog weggewor
pen werd. Opnieuw moest ik
denken aan een opgejaagd
paard, dat weg vloog, met
de witte manen en.'t sneeuw
witte schuim op het bit.
Het schip deed prachtig zijn
best en de snelheidsproef
slaagde volkomen. Er werd
goed werk geleverd door alle
mannen, die bij deze kracht
proef betrokken waren en
bewezen werd waartoe dit
onderdeel van onze oorlogs-
vloot in staat is als het op
snel varen aankomt. Er lie
pen zachte, soms nauwelijks
waarneembare trillingen door
het schip. Dan was het, hls-
of de Kortenaer even een
violoncelsnaar was, in vibra
tie gebracht door een onzicht
bare hand.
Zo jogg de jager door de
Middellandse Zee, tussen de
Golf van Solum en Alexan
drië en ieder, die kans zag
aan dek te zijn was aan dek
om getuige te ztfn van deze
merkwaardige momenten.
DRIEMAAL.
Driemaal liep ik terug
naar de bak, om tot driemaal
toe te zien naar dat beeld
van tomeloos opgejaagd wa
ter, naar die berg van
schuim, die achter de Korte
naer verrees en eerst tiental-
door
Anthony v. Kampen
len meters verderop begon
af te brokkelen en te ver
pulveren. En zo ver ik kon
zien, zo ver reikte de wijde
brede baan kielzog en het
was net alsof een ontzaglijk
grote ploeg door de zee was
gegaan, die de zee had open-
gekorven en haar stukgesla
gen en verminkt achterliet.
De jongens van de Korte
naer vonden het een machtig
mooi schouwspel en ik weet
niet hoevelen ik er rond zag
lopen met fototoestelletjes,
om deze ogenblikken vast te
leggen. Tevergeefs! Deze mo
menten zijn niet vast te leg
gen. Er bestaat geen foto,
die in de verste verte in
staat is ook maar bij benade
ring een suggestie te geven
van de wildheid van het wa
ter, het verblindende schuim,
dat tomeloze openkerven
van de zee door de boeg en
heel dat wondere, aangrij
pende, stilmakende beeld van
een op topkracht voortijlend
schip door een hei-blauwe
zee. Het is evenmin te be
schrijven en als ik deze re
gels, een half uur na diot
alles neertyp, besef ik hoe
ontoereikend het menselijk
vermogen is om werkelijk
zeer emotionele ogenblikken
in de vorm van woorden
weer te geven.
GEEN GETUIGEN.
Er waren, behalve de man
nen van de Kortenaer, geen
getuigen van deze race op
topsnelheid. Er was geen
meeuw, geen enkele andere
zeevogel te zien en er was
geen dolfijn. die zich ook
maar op mijlen afstand inde
nabijheid van deze furieuze
verschrikking vaft voortijlend
staal, deze 40.000 pk, waag
de.
En dat was jammer, want
het zou me een lief ding
waard geweest zijn als vele
anderen hadden kunnen zien
wat Hollandse zeelui uit een
schip kunnen «halen, hoe ze
zich gedragen als de zaken
er op aankomen en hoe, zo
wel het menselijk als tech
nisch mechanisme, loopt in
momenten van hoogspanning!
Hollandse zeelui, die beho
ren tot lang niet het slecht
ste deel der Nederlandse na
tie: de Koninklijke Marine!
De „jongens" kunnen het wennen.
In Slantar.
(Van onze correspondent.)
Rivieren Archipel, April.
Bij die tocht om het Toba
meer zyn we van Soribog Do-
lok ineens op Prapat overge.
sprongen. Daar ligt echter het
een ander tussen. Onderweg
passeert men kleine posten van
soldaten, die weinig te doen
hebben. Alleen reeds hun aan
wezigheid is voldoende om de
bevolking te garanderen, dat
zij rustig kan werken en sla
pen. Net het enige dat zy no
dig heeeft. Dekjongens kunnen
hier volop van natuurschoon
gettieten, het klimaat in de
bergen is heerlijk. Zy jagen en
vissen in de vrije tijd. Er zijn
wilde varkens en ook tijgers.
Een officier had tweemaal een
ontmoeting met zo'n knaap.
Beide malen had het dier het
loodje moeten leggen, nadat de
officier, zoals hy" gulweg er
kende, geweldig in angst ge-
Tweehonderd meisjes ontvoerd uit Konitza.
Lange lijst van gewelddaden
(Van onze correspondent).
ATHENE, Mei. In vaste
regelmaat publiceert de Griek
se regering de laatste maan
den berichten over de actie
van de partisanen, waarbij
meer dan eens de aandacht
wordt gevestigd op de vele
misdrijven, waaraan Markos'
volgelingen zich schuldig ma
ken. Het hoogtepunt dezer ac
tiviteit schynt tot nu toe ge
legen te zijn in het wegvoe
ren van Griekse kinderen.
Een officieel Grieks rapport,
zich uitstrekkend over een pe
riode van tien weken, maakt
evenwel duidelyk, hoezeer het
Griekse volk te lijden had,
reeds voor de kinderroof. Het
rapport bevat een lange op
somming van gewelddaden.
Aanslagen, verwoestingen,
moord en deportage behoren
in het na-oorlogse Grieken
land tot de feiten van de dag.
Niet minder dan zes-en-tach
tig plaatsen werden geteisterd
door binnenvallende benden,
die zich niet ontzagen, de be
volking te terroriseren.
Zo vond men te Yerakion in
Laconia, nadat de partisanen
waren verdreven, vele lyken
van inwoners, die meer dan
vyf-en-twintig verwondingen
vertoonden. In Amalia (Pa
tras) kwamen bandieten binnen
in de uniformen van politie
agenten. In Marina (Naoussa)
werden vyf-en-dertig huizen
niet de grond gelijk gemaakt.
Uit Konitza en omstreken
werden 200 jonge meisjes
weggevoerd. Uit de gemeente
kas van Andrltsaina werd
tachtig mlllioen drachmen ge
stolen. Gedurende deze periode
werden tientallen huizen in
brand gestoken, bruggen ver
hield, telegraafdraden doorge
sneden en treinrails onklaar
gemaakt.
VERSCHRIKKINGEN.
Het aantal doden is moei
lijk geheel juist te schatten.
De lyst is verschrikkelijk door
de eentonig lijkende opsom
ming van de slachtoffers: twee
van vijf weggevoerde burgers
dood buiten het dorp gevon
den te Drapanaia; Polygyron
(Chalkidiki)60-jaar oude
schaapherder gedood; Cona
(Larissa)man en zijn twee
kinderen gèdood door mortier
vuur op hun huis; Metochi
(Chalkis): boerenman en zijn
vrouw gedood; Distomo": drie
jonge mannen gedood. En zo
gaat deze opsomming voort...
ONTVOERINGEN.
En dan komt de lange lijst
van weggevoerde burgers. Het
aantal in totaal loopt in de
honderden. En met hen wordt
het vee meegenomen en het
voedsel. Uit Polyneri verdwe
nen achttien jonge mannen en
vijftien paarden; in Pappa
Serres) werden behalve twaalf
dorpelingen practlsch alle aan
wezige voedselvoorraden weg
gesleept; In het Xeniados-dis-
trict (Larissa) kidnapten de
rebellen in vier dagen honderd
meisjes. Uit Panagista, Amit-
sa, -Philota en Fyrgos werden
volgens mededelingen van het
Rode Kruis meer dan twee
honderd oude mannen, vrou
wen en kinderen onder de vijf
tien jaar meegenomen.
Dit zijn alle feiten, welke
onomstotelijk vaststaan. Zy
werden bevestigd, niet alleen
door de plaatselijke autoritei
ten, maar In vele gevallen ook
door neutrale commissies. Zo
lydt het Griekse volk onder de
verschrikking van de strjjd.
(Nadruk verboden).
zeten had dat niet de tijger,
maar hij de pisang zou worden.
De jongens kunnen het best
wennen, wanneer zij af en toe
een brief van huis krijgen.
Blijft die uit, dan voelen zij
zich in de eenzaamheid veria,
ten.
KAMPEMENT.
Bij Poerbakinalang is een
groot kampement onder com
mando van It. kolonel Rom-
bouts, die in het burgerleven
Ieraar Frans is. Hier ligt on
geveer 1000 man, die hun oplei
ding in Zuid-L^ren kregen.
Aanvankelijk was het grootste
deel Drenten, later is, door af.
Vloeiing en aanvulling, hun
percentage kleiner geworden.
Deze troepen hebben nu onge
veer drie jaren dienst gedaan
en hopen binnenkort naar het
vaderland te kunnen terugke
ren. Dat verlangen bleek dui
delijk bij de gesprekken.
OP PALEN.
In de buurt ligt een Batak-
kampong met de familiehuizen
op palen en de typische daken.
Elk huis heeft de gestyleerde
hagedis als teken van bescher
ming. De bewoners verschenen
in de opening boven de trap en
beantwoordden onze groet
„Horas" (heil en zegen). Van
een del* huizen mochten we de
bewerkte trap (teken dat er
één der hoofden woont) be
klimmen en het interieur be
kijken, doch daar was het voor
iemand, die uit het zonlicht
binnentreedt te donker om iets
te kunnen onderscheiden. De
yrouwen hadden zich zo dege
lijk teruggetrokken, dat zij in
het halfduister opgelost sche
nen te zijn.
In Pematang Siantar tij
dens de politionele actie cen
trum van verzet, heette
een commissie van ontvangst
onder leiding van de pi. com.
mandant de journalisten wel
kom. Verscheidene autoriteiten
van de Negara waren aanwe
zig. De burgemeester, mr.
D ja jan Poerba, sprak tydens
de lunch een hartelijk woord.
Wtf hadden het genoegen
de enige vrouw in het ge
zelschap, mevrouw Overak-
ker, als tafeldame te heb
ben. Zij is de weduwe van
- generaal Overakker, die in
Atjeh het verzet leidde en
doorde Jappen werd ge.
executeerd, en treedt hier
op als directrice van de A.
M.V.J., welke in geheel
Indonesië uitstekend werk
verricht inzake o.a. het con
tact tussen de militairen en
hun familieleden in Neder
land.
In Siantar moest het feest
ter gelegenheid van de plech
tige bestuursoverdracht nog
beginnen. De Pasar Malem
(avondmarkt met allerlei pret
jes voor de bevolking), was
in opbouw. Na de lunch reed
het gezëlschap met de gasthe
ren naar Prapat.
IN SIANTAR.
Hierna "terug naar Siantar,
langs de zeer goede weg op
de flanken der bergen, waar.
van men voortdurend het uit
zicht heeft op het meer in de
diepte. De republikeinen heb
ben bruggen over diepe ravfl-
Arabische vluchtelingen uit Palestina op een schip
in Port-Said.
DE ACTIVITEIT TE HAAMSTEDE.
Zal het de grootste
badplaats yan Zeeland
worden?
Deze stille" zomermorgen heb
ik oog noch oöt voor de gril-
lig-schone ongereptheid van
het duinlandschap. Ik spoed
me voort, gejaagd en in span
ning, over de plat gelopen
konijnenpaadjes, de fotospul
len op de rug. Ginds toch zit
'n watersnipje op z'n vier bon
te eitjes en 't zal er vandaag
om gaan. hem op de gevoelige
plaat te krijgen.
Het is een hoge .zeldzaam
heid hier. Ik heb hem nog niet
Gistarcn vond ik, in de loop
van zoveel jaren, mijn tweede
nest. Het mannetje verried
eigen zaak door zijn geblaat
daar hoog in de lucht. Dit ge
luid is allerminst vocale mu
ziek, daar het juist wordt
voortgebracht door het ande
re lichaamuiterste, de staart.
De vogel zet de buitenste
staartveren zijwaarts uit en
schiet van grote hoogte in
snelle vaart schuin omlaag.
Door het strijken van de lucht
nu langs de staartveren ont
staat het eigenaardig blatend
geluid, waarnaar de vogel
plaatselijk de namen weer-
lam en liemelgeit Kreeg. Daar
man-snip alleen in de broed
tijd deze hebbelijkheid over
zich heeft, wist ik, waar ik
aan toe was. Ik vond vlug 't
nest; het wijfje vloog voor
mijn voeten op Het lag goed
verborgen in lang gras en
ruigte. Binnen een half uur
lag op twee pas afstands een
overdekte zandkuil gereed,
van waaruit ik, de camera bij
me, morgen de vogel op zijn
nest zou trachten te hemen.
En nu is het morgen! Hoor,
daar heb je weer het geblaat,
hoopvol teken, dat de vogel
zijn nest niet in de steek ge
laten heeft uit vrees voor de
plotselinge gebergtevorming
vlakbij. Daar vliegt hij al, is
toch wat schuw geworden,
ook al. doordat ik het nest
wat heb moeten blootleggen.
Ik kruip in myn kuil, plaats
de camera op een paar gras
zoden in de daartoe openge
laten ruimte en wacht maar
weer, desnoods, tot de zon ter
kimme neigt.
DAAR STAAT HIJ
Hoog boven blaat het man
netje er weer lustig op los.
Door mijn loze bedekking
heenturend, zie ik enige be
weging een tiental meters
achter het nest. Is het moge
lijk Zouden de gebraden
duiven me zó in de mond
vliegen? Ik zit nog nauwe
lijks een kwartier. Inderdaad,
het is de snip. Nu ben ik hem
weer kwyt! Zijn grauw geve-
derte met de lichte en don
kere lengtestrepen doet hem
tussen 't konijngrijs (dwirg-
wilg) niet opvallen, ten
zij hij zich beweegt. Het daar
op getrainde oog echter vindt
hem toch wel. Daa,r staat hij
met zyn ellenlange snavel,
doodstil. Weer schuifelt hij na
der, blijft tussen de dwerg
wilg, geeft zich niet bloot op
vlak terrein. Reeds staat hij
achter het nest nooit be
leefd zet zich op de eieren,
woelt wat heen en weer, om
de eieren in aanraking te
brengen met de onbèvederde
broedplekken van de warme
huid en zit. Tikde opna-
nen vernield, doch die zijn her
steld. In Siantar werd even
gepauseerd. We vertrokken, na
afscheid genomen te hebben
van de gastheren, om zeven
uur, reden in snelle vaart via
Tebing Tinggi naar Medan,
weer we om negen uur aan.
kwamen. Een tocht, waaraan
de deelnemers de mooiste her
innering zullen bewaren, om
dat hy hen voerde langs -één
der meest grootse natuur
schoonheden van Indonesië.
Slechts een vluchtige aante
kening van de ontvangst op
de avond van Goede Vrijdag
in de nieuwe soos van Medan,
door de Jappen gebouwd en
bedoeld als tempel. Thans is
deze aan Bacchus gewijd. Hier
waren verschillende autoritei
ten, o.w. de sultan van Deli,
Tengkoe Ottoman, in vol or_
naat. Hy vertelde zeer onder
houdend van zijn ervaringen,
gelukkig een der weinige sul
tans te zyn, die de republikei
nen hebben gespaand.
me is gedaan, myn collectie
met 'n nieuwe en hier zeker
zeldzame vogel verrijkt. Hij
maakt geen schrikbewegingen
maar trippelt toch de kruip
wilg in.
Vlug een nieuwe plaat voor!
Tien minuten later is de
tweede opname er, de vogel
ten voeten uit naast 't nest.
Ik zou me vandaag wel Arm
kunnen kieken.
Daarom mag mijn snipje
een uurtje rustig broeden. Ik
ga een praatje maken op de
boerderij achter de elzenman
teling. In de ruime woonkeu
ken met zijn sterk geteyi-
perd licht zit de vrouw, al
leen, het manvolk is naar de
akker. Ze verwelkomt me
vriendelijk, gaat naar de kast,
om een schoon kopje tc krij-
fen De koffie staat! Ik volg
aar met de ogen, haar be
wegingen, als ze koffie
schenkt, mij het kopje over
reikt. Dat donkere type, zo
fans en al afwijkend van ons
londe ras. Knappe vrouw!
Iet wat lijdend ziet ze eruit.
De bleekheid 'van het smalle',
fijnbesneden gelaat door het
gitzwarte haar. De zwarte
japon daarbij maakt haar in
derdaad tot een verschijning,
Ik vraag me af, vanwaar? «a.s. aio
Stroomt haar nog hloed door J ik laa£ in de namiddag op-
de aderen van de Spaanse
krygers uit onze tachtigjari
ge worstelstrijd Het heet im
mers, dat het donkere type
in Westeiyk Schouwen daar
zijn oorsprong vindt?
DE POES
Myn oog dwaalt het raam
uit. Op het kleine bleekveld,
zwaar beschaduwd door ka
stanje en noteboom, ligt op
eeh wagenrad een ledige teer-
vat. Aan de ton een ketting,
niet te zwaar, en aan het an
dere eind van de ketting
een poes, naar de dikke kop
te oordelen, een welgedane
oranje-gele kater. Hij ligt in
het gras, languit", de achter
poten ver van huis, helemaal
geen houding voor een -poes.
„Och ja, mijnheer", zegt de
v|rouw glimlachend, op myn
verbaasd, vragende blik, „dat
mö 'k wè doe, A 'k 'n nie
vastblnde. dan loapt 'n weg,
nae d'n dunes' Aevens
magt 'n in uus komrae
Want 't is zo'n lieve poes,...
ik ouwe zovee van z'n
poes?....
Bij deze woorden piept zacht
het wagenrad; poes is over
eind gekomen, heeft de vrouw
gehoord, ziet voor de ruit 't
bleke gelaat, -vernauwd de
oogleden tot spleetjes, opent
de bek: „Maeuw!
„Oak goeie morrege!" lacht
de vrouw„Vin je 't zo
errig, om aan je kettinkje te
liggen?"
„Maeuw!"
„Ja. maeuw jie mar
Poesje mag toen nie los
„Poesj' is ondeugend....poes
je loap wegnac d'n dune,
om knientjes te vangen
„Maeuw!"
„Ja,...van die kleine knien
tjes, die even buten der olletje
komme kiekeIn dan komt
die boze man mit z'n geweer
in dan schiet 'n poesje
dood
„Maeuw!"
„Ja,...dood,...poesje weet
toch nog wè van Fik je,...die
is ook nooit veromm' ëkom-
me
„Maeuw!
„Nee, nee,... poesj' an z'n
kittinkje,... dat is het beste...
Poesje mot bie 't vrouwtje
bluve... 't vrouwtje kan poes
je nie misse... dat weet poes
je wel!
DE BOZE MAN
Langs geurende meidoom en
kampei-foelie ga ik weer naar
myn snipje toe, mijmerend nog
over de donkere, bleke vrouw
en haar poes... En ik hoor
nog haar zachte stem: „In
dan komt de boze man mit
z'n geweer
Het weerlam roept me te
lg tot de realiteit van -de
iUe, zonnige zomerdag. Als
De Griekse
terechtstellingen.
De Britse regering heeft de
Griekse ervoor gewaarschuwd,
niet de indruk te wekken, dat
de „terechtstelling van rebel
len" een vergeldingsmaatregel
ls voor de moord op de minis
ter van justitie ,Ladas.
Koning Paul van Grieken
land heeft inmiddels de nieuwe
regering beëdigd.
Scheepvaartbeweging.
In de maand April zijn te
schepen, metende 1.947.943
bruto reg ton, tegen 448 sche
pen, met* 1.211.163 bruto reg.
ton in Apiril 1947.
Te Amsterdam kwamen in
April binnen 253 schepen met
387.448 bruto -reg. ton, tegen
168 schepen met 428.000 bru
to reg. ton in April 1947.
De Antwerpse haven.
In Maart omvatte het in- en
uitgaand verkeer in de Ant
werpse haven 5963 schepen
met een laadvermogen van
2.271.335 ton. Dit is ongeveer
5 procent onder het peil van
1938.
Het belang der binnenvaart
voor de Antwerpse haven en de
Belgische economie wordt vol
doende aangetoond door het
feit, dat zij vertegenwoor
digt van het gehele zeeverkeer.
DE HARINGVISSERIJ
In de grote zaal van het
koninklijk instituut van in
genieurs houdt de reders
vereniging voor de Neder
landse haringvisserij in sa
menwerking met de stichting
van de Nederlandse Visserij
Donderdagmiddag 27 Mei a.s.
een algemene vergadering.
Prof. dr. G. P. Baarends zal
spreken ov'er „Rationele be
vissing van de Noordzee".
breek, heb ik watersnippen ge
noeg voor heel mijn verder
leven.
Maar als v/éér de lente
bloesems bloeien, is de lieve,
donkere vrouw er niet meer:
gestorven aan de Spaanse
griep.
Wèg is de ton, het wagenrad
piept niet meer; waar is de
oranje-gele kater?
'„Ja", zegt. de boer. „de
kaeter is oak weg! Je begriept
wel, dat ik m'n eige dae nie
mee bemoeie kon, in de jon-
boel opëruumd, in de kater is
gers oak nieM'n ebbe de
wegëloape,die lei wel er-
regens in d'n dunemit
'n schot aegel in z'n bast..."
J. VIJVERBERG
Vlamingen meestal tweetalig
(Van onze reizende redacteur).
Brussel. Apr. In dc tweede helft van deze eeuw zal er
in België tenslotte nog een Waal zijn op drie Vlamingen,
hebben de statistici aan de hand van het beschikbare cij
fermateriaal over geboorte en sterfte uitgerekend. Zo ver
is het nu nog niet, waar wel hebben de Vlamingen reeds
de overhand: van de acht millioen Belgen spreken er vijf
millioen Nederlands en drie millioen Frans van huis/ uit,
waarbij echter opgemerkt dient te worden, dat het bij ve
len een Nederlands is van een gehalte, dat om verbetering
vraagt
Natuurlijk, elke stad en el
ke streek hebben hun eigen
volkstaal, die afwijkt van het
algemeen beschaafd: dat
geldt evenzeer voor hét
Frans als voor 't Nederlands.
Maar terwijl de Waal en de
Franstalige Brusselaar behal
ve zijn patois over het alge
meen ook het Frans hanteert
„tel qu'on le parle a Paris",
kan men van de gemiddelde
Vlaming helaas niet zeggen,
dat hen behalve zijn moers.
taal ook het Nederlands „zo
als men het spreekt te Hille-
gom" (het dialect van dit
dorp is voor meer dan 99
gelük aan het algemeen be
schaafd, dat hier te lande
geen geboorteplaats heeft)
heeft geleerd. In dit opzicht
schiet zijn onderwijzer te-
koFV maar die kan het ook
J.A.P.I» liet zich niet
kennen.
J.A.P.I., de Jeugd-ac-
tie-papier-inzameling,
is een grandioos succes
geworden In Nov- en
Dec. 1947 en Jan- 1948
werd in totaal 753-540
kg. papier ingezameld.
738-990 leerlingen van
4797 scholen droegen
hun steentje bij tot de
deviezen-besparing-
Over deze periode
werd aan de scholen 'n
bedrag- uitgekeerd van
125-978.60, besteed
aan ontspanningsdoel
einden. Scholen in
Tietjerksteradeel, Loos.
drecht en Putten,
waarvan iedere leer
ling gemiddeld rond 60
kg. papier verzamel
den, kregen prijzen.
Doordat kinderen met
vuur speelden brak brand uit
in een kippenhok te Helden-
Panningen. Twee kinderen
van vier jaar verloren hierbij
het leven-
niet helpen, want naar men
mij verzekerde ligt de oor
zaak van dit tekort verderop,
in de normaalschool.
Is dat nodig? De Zuid-Ne
derlandse letterkunde heeft
boeken voortgebracht, die tot
de allerbeste taal behoren,
ook boven de Moerdijk graag
en veel gelezen worden en
in Zuid.Afrika mede behoren
tot de bron der oer-cultuur
van hen, die het Afrikaans
als oertaal weten hoog te
houden. De Vlaamse omroep
spreekt een Nederlands, die
de toets van elke critiek
glansrijk kan doorstaan. De
Vlaamse dagbladen worden
volgeschreven door lieden,
die het Nederlands beter ge
zuiverd hebben van vreemde
smetten dan de Nederlanders
dat plegen te doen. En toch
Waar ligt het aan? Kan
dit euvel verholpen worden?
Het is een vraagstuk, dat
elkeen, die de Nederlandse
taal en de Nederlandse cul
tuur liefheeft, belang in moet
boezemen. x
FRANS TAAL DER
ELITE.
Het komt mij voor, dat de
oorzaak gezocht moet worden
in het feit, dat het Neder
lands als voertaal in de hoog
ste kringen van het land nog
te jong is. Zeker, de univer
siteit van Gent doet al haar
geestelijke arbeid in het Ne.
derlands, de stad Anwerpen
heeft het Frans geheel uit
het stadhuis en de overheids
diensten gebannen, de depar
tementsambtenaren moeten
beide talen kennen, maar
daarmee is men er nog steeds
niet. De (afwezige) Koning
kent uitstekend Nederlands»
maar spreekt het slechts zel
den, leidende figuren als
Paul Henri Spaak en Paul
van Zeeland zijn, ondanks
hun Vlaamse namen, Frans
talig, 'n baron van der Straa-
ten Waillet hanteert beide
talen even vlot, maar als mi.
nister van buitenlandse han
del zal hij in de omgang met
zijn collega's en met zün
ambtenaren meer Frans spre
ken, omdat dat de meesten
het gemakkelijkst afgaat. In
het pai'lement heeft hij, die
Frans spreekt, een aandach
tiger gehoor (omdat iedereen
hem dan terstond volge;n
kan) dan hij, die zich in het
Nederlands uitdrukt (dat bij
na geen enkele Waal kent).
Datzelfde geldt voor de ge
meenteraad van Brussel,
waarin o.a- twee Nederlands
schrijvende journalisten zit
ting hebben. Zij kennen bei.
de talen, hetgeen van lang
niet al hun medeleden ge
zegd kan worden; ook niet
van burgemeester van de
Meulebrogck, wiens Neder
lands erbarmelijk slecht is,
als is ook hij een Vlaming
van-kom-af.
Enerzijds hebben de Vla-
mingen een voorsprong,
sinds voor vele functies ken
nis van beide landstalen
wordt vereist, omdat zij
doorgaans ook wel Frans
kennen, anderzijds komt het
numerieke overwicht der Ne.
derlandssprekênden niet tot
zijn recht, daar de minder
heid der Frans-sprekenden èn
door haar eentaligheid èn
doordat zij een sterke gees
telijke elite, in het bijzonder
in de hoofdstad, tot rugge-
graat heeft.
VOORTDURENDE
STRIJD.
De veel kleinere geestelij.
ke elite, die zich van het Ne
derlands bedient, heeft het
daardoor moeilijk. Zij moet
voortdurend strijd voeren en
dat doet zii ook. Daarbij
heeft zij recht op de welge
meende steun van alle Neder
landers, maar daar ontbreekt
het helaas nog wel eens aan.
Toen enige dagen geleden de
commissaris-generaal van de
Nederlandse collectieve in
zending der Brusselse jaar
beurs de pers ontving, reikte
hij al ziin geschriften in het
Frans uit, een slecht gebaar.
Een bekend feit is, dat Ne
derlanders te Brussel door.
gaans Frans (trachten te)
spreken. Enerzijds laten zii
zich overdonderen, doordat
zii steeds in die taal worden
aangesbroken zonder te be
seffen. dat zii in meer dan 9
van de 10 gevallen gerust in
het Nederlands kunnen ant
woorden, anderzijds beschou
wen zij een bezoek aan Brus
sel als een geschikte gelegen
heid om weer eens een beetje
Frans te oefenen.
De Vlamingen betreuren
dat, hetgeen, gezien hun
nimmer aflatende taalstrijd,
zeer verklaarbaar is.
Laten wii afspreken daar
voor voortaan" wat begrip te
tonen en ons (doorgaans nog
al erbarmelijk) Frans te be
perken tot daar waar het
niet anders gaat.
(Nadruk verboden).