Kerk en Communisme I')
Anton van der Waals in
nieuwe verradersrol
Wat men draagt
Sir Stafford Cripps
wordt populair
Ernstige vragen, die
beantwoord moeten worden
De hertekamp van
Groede wordt fraai!
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE CC'JRANT
VRIJDAG 16 APRIL 1948
George Dessing liep doelloos
rond in Amsterdam
xxin
De op de Veluwe ondergedoken Amsterdammer Levinus
van Looi, oud-redacteur en oud-Beriyns correspondent van de
Arbeiderspers, krijgt op een dag in Februari 1942 bezoek
van zyn vrouw. Dat moet voor bijzonder nieuws zijn! En In
derdaad:» mevrouw Van Looi, die hals-over-kop uit Amster
dam gekomen is, brengt bijzonder nieuws. Er is by de ge
zusters Lelie In Amsterdam een man gekomen met een
nlet-alledaags verhaaL Hg komt uit Engeland, is met een
parachute uit een vliegtuig gesprongen (stel je voor: mid
den in de nacht!) en wil Van Looi spreken. Hg kan zich
legitimeren; hy heeft een portretje bg zich van Margke,
het dochtertje van Meyer Sluizer, die in Engeland is.
Allright, George Dessing gaat
opnieuw naar „De Leidse
Poort". En daar komt 4ndrln-
ga binnen, te Londen bekend
als ,-,Akkie" en sist hem in
het voorbijgaan de woorden
toe: Ga weg. Gestapo! Onze
lezers weten reeds uit een vo
rig artikel, dat Akkie in ge
zelschap was van de SD-man
Leo Poos!
En daarmee is 't werk van
George Dessing definitief tot
mislukken gedoemd. Het café
„De Leidse Poort" is als tref
punt besmet Dat is niet meer
te gebruiken. Wel seint radio-
Oranje later nog, dat Gerrit
van der Broek bezoek zal kry-
gen „bg de dames" (de gezus
ters Lelie), maar deze dames
hebben inmiddels moeten on
derduiken. Ook dat adres is
uitgeschakeld.
Het is tragisch. Stapels mi
litaire en politieke informaties
liggen te wachten op verzen
ding naar Londerj maar er
is geen mogelgkheid voor con
tact George Dessing heeft
geen taak meer; al zgn moei
te, zijn moed, al zgn opoffe
ringsgezindheid zijn vergeefs
geweest.
ANTON IN EEN
NIEUWE ROL.
Waar la hy op 't ogen
blik?, wil Van Looi weten.
Nog steeds by de dames
Lelie. En de dennenaalden za
ten nog in de opslagen van
zyn broekspgpen, hg is dus
door een bos gekomen; hg
§>reekt Nederlands met een
ngels accent en hy had een
grote Amerikaanse revolver
by zich.
Ik ga mee, zegt de on
derduiker. 't Is te hopen, dat
we geen bekenden zien in Am
sterdam. Geloven ze nog alle
maal, dat ik in Engeland zit?
Allemaal, zegt mevrouw
Van Looi. Behalve de enkeleD
die beter weten.
Een paar dagen later ver
telt de Nederlandse agent
George Dessing, die uit Zuld-
Afrika kwam om mee te doen
tegen Hitler, zyn geschiedenis
aan Van Looi. Hg is opgeleid
in Engeland en die training is
geen nonsens, you know? Je
weet, dat er een dag komt.,
waarop je in het vliegtuig
stapt om boven Nederland af
te springen. En als die avond
gekomen is, waarop ze je zeg
gen: het gaat vannacht ge
beuren, eet er nog 's lekker
van en neem nog n' extra bor
rel nou, dan geeft je dat
een raar gevoel.
Maar Hy had pech gehad
Want waar denkt mijnheer
Van Looi dat ze hem hadden
afgezet? Precies boven een
hulpvliegveld van de Duit
sersDat wist 'ie pas toen
het licht werd. Toen was de
parachute al verborgen en liep
'ie daar zo'n beetje door de
sneeuw te stampen in z'n
overall. Er was een stel Duit
sers, die in de prille ochtend
de hakenkruisvlag hesen en
een schildwacht keek een beet
je vreemd naar 'm, maar hij
had precies gedaan of ie daar
thuis was. En ze hadden hem
eenvoudig door de poort laten
gaan. Aardige lui, die Duit
sers
FOTO KLOPTE.
Van Looi hoort het verhaal
aan, neemt de verteller scherp
op en bekijkt het fotootje van
Sluizers dochtertje. Dat klopt.
En ten overvloede komt er op
dat ogenblik een koerier met
een via Portugal gezonden
brief uit Engeland, waaruit
blijkt dat de ietwat noncha
lante parachutist „goed" is.
Hebt u nog verbinding
met Londen?, vraagt Van
Looi.
Hoegenaamd niet, zegt
Dessing. Alleen: de elfde van
iedere maand zendt radio-
Oranje een bericht voor me
uit; ze zullen me daarin Ger
rit van der Broek noemen.
WACHTEN OP EEN
MARCONIST.
de elfde Maart 1942
scherp
Op -
wordt er scherp geluisterd
naar Radio Oranje. DéAr komt
het bericht voor Gerrit van
der Broek: „Uw broer 'Jo is
gezond". Dat betekent, dat er
een marconist komt, die hem
ontmoeten zal in café „De
Leidse Poort" te Amsterdam.
Maarop het afgesproken
uur is er geen marconist. En
óók niet op de afgesproken
volgende dagen. Korte tgd la
ter komt er in Amsterdam een
bericht, dat de marconist Mo
lenaar by zgn sprong dodelijk
verongelukt is; de man is in
de nacht van 9 op 10 Maart
tegeiyk met Leo Andringa ge
parachuteerd, maar met Het
hoofd op een betonnen drink
bak terecht gekomen
Een maand verstrijkt. Geor
ge Dessing maakt kennis met
Koos Vorrlhk, die graag be
richten wil seinen naar Lon
den over de vorming van het
Nationale Comité, waarin ver
tegenwoordigers van alle poli
tieke partijen zitting hebben.
Dessing begrijpt dat. Hg heeft
zelf de opdracht Londep zo
uitvoerig mogeiyk in te lich
ten en Intussen in Nederland
sabotagegroepen te vormen.
Maar hij staat machteloos, zo
lang hg niet de hulp heeft van
een marconist met een zend-
aparaat en zolang Londen geen
containers met springstoffen
stuurt.
Op 11 April meldt radio-
Oranje aan Gerrit van der
Broek dat zyn broer Jan ge
zond is. Dat is een andere
marconist. Wéér gaat de para
chutist naar „De Leidse
Poort". En weer tevergeefs.
Op 11 Mei brengt radio-
Oranje opnieuw een bood
schap voor Gerrit van der
Broek. Hü moet vol houden!
In Nov. 1942 krijgt Levinus
an Looi van zijn vriend Ka-
rel van Staal een bgzonder
goed bericht. Een bericht, dat
nieuwe mogeiykheden opent
voor contact met Engeland.
Er is een nieuwe parachutist
uit Engeland aangekomen,
een zekere Anton de Wilde,
die gevraagd heeft naar „Vi-
nus". .Dat is Van Looi! En de
Wilde heeft dezelfde legitima
tie als die, welke George Des
sing had: de foto van het doch
tertje van Meyer Sluizer.
Van Looi ontmoet de nieu
we parachutist tegen de sche
mer Ln Amsterdam en brengt
hem langs een omweg naar
een café, waar de heren lang
durig praten. De Wilde is vol
komen op do hoogte met de
toestanden ln Engeland, weet
alles van de opleidingsscholen,
praat over containers en wa
pens en agenten
Op een» gegeven ogenblik
haalt Van Looi, schgnbaar
toevallig, een mes te voor-
schyn, dat George Dessing
hem gaf. Anton de Wilde rea
geert onmiddeliyk:
Dat is een parachutisten-
mes. Dat gebruiken wy voor
het doorsnyden van de ignU'es.
En dat klopt. Maar Van
Looi is nog niet tevreden. Hg
wil nog grotere zekerheid. En
hy legt De Wilde een plan
voor, om die zekerheid tè ver
kregen. Er moet een radiobe
richt komen uit Londen. Een
heel byzonder radiobericht
over radio-OranjeAnton
de Wilde knikt by voorbaat!
WAT VAN LOOI
NIET WEET.
Wat Van Looi op die No
vemberavond van het jaar
1942 niet weet is, dat Schreie-
der in zijn nieuwe bureau te
Driebergen waar hg zich
femakshalve geïnstalleerd
eeft naast Giskes van de Ab*
wehr in spanning wacht op
de terugkeer van Anton van
der Waals, die zich de naam
De Wilde .heeft aangemeten
voor zgn nieuwste verraad-af-
falre.
Wat Van Looi niet weet is,
dat Londen enige dagen gele
den draadloos een opdracht
heeft gegeven om aan te lo
pen op het adres van Karei
van Staal en daar te vragen
om contact met Vinus.
Wat Van Looi 'ook niet weet
is, dat Schreieder dit bericht
heeft ontvangen en dat hg Van
der Waals opdracht gaf, voor
Engels agent te spelen en uit
te zoeken, wie Vinus is en met
welke organisatie hy in ver
binding staat
En wat Van Looi in 1942
niet weet en wat wellicht
niemand ooit zal weten is,
hoe Van der Waals ln het be
zit is gekomen van een dupli
caat-foto van het kind van
Meyer Sluizer. Wie is er ver
antwoordelijk voor, dat een zo
uiterst belangrijk legitimatie
middel in duplicaat naar Ne
derland kwam?
En daar is nog meer, dat
Van Looi In 1942 niet weet
En dat wy ook in 1948, na
maandenlang onderzoek, niet
weten. Is het tegen te spre
ken, dat er een agent heeft
bestaan, die werkeiyk De Wil
de heette? En indien dltnlet
Is tegen te spreken, wie w&s
dan deze werkeiyke agent De
Wilde, die in Londen bekend
zou zyn geweest? Is hy en
zo ja, wannéér is hy in Neder
land geparachuteerd, welke
verbinding lyeeft men met hem
gehad en wat is er van hem
geworden? Is het bekend of
(He werltelgke agent De Wil
de en de verrader Van der
•Waals, die zich De WUde
noemde, contact met elkaar
hebben gehad? Bestaan er in
het archief van de M.V.T.' of
de M.I.D. (Militaire Voorbe
reiding Terugkeer en Militaire
Inlichtingendienst) nog gege
vens over die werkeiyke agent
De Wilde of behoorden die ge
gevens tot dat deel van het
archief, dat, naar verluidt, by
een brandje te Londen in
vlammen zou zgn opgegaan?
Op deze vragen moet een
antwoord worden gegeven
vóór dn kogels van het execu
tiepeloton misschien voor al
tijd het zwijgen opleggen aan
Anton van der Waals, die op
trad onder de iraSam De Wil
de,
VOOR DE VROUW
Hoe verander ik de oude
modellen?
Met de lente zijn ook vele
nieuwe toiletjes gekomen.
De punten zijn en blijven
schaars. Zij laten niet toe
(zelfs al mocht u zo geluk
kig zijn om over wat contan
ten te beschikken en dus niet
behoeven te schrikken van
de hoge prijzen), dat u zich
nieuwe modellen aanschaft.
Maar, een klein beetje han
digheid met de naald, wat
fantasie en u bent er!
Spuitwater voortaan belastingvrij..
Zijn begroting gunstig ontvangen
(Van onze Londense
correspondent).
Londen, Apr. De gebeur
tenissen der laats e dagen in
ogenschouw nemende, werd
de aanvankelgk zorgwekken
de toestand in Berlijn hier
geheel overschaduwd door de
ritse nationale begroting,
zoals die door de Britse mi
nister van financiën, Sir S af
ford Cripps, in het Lagerhuis
geïntroduceerd werd. Zelfs
de felste politieke tegenstan
ders var deze ascetisch uit
ziende „s rong man" der La-
bour-parlij moesten toegeven,
dat zyn eerste begroting ge
tuigt van een bijna geniale
vindingrijkheid. Het was een
energieke poging ot het vin
den van een gulden midden
weg tussen de noodzakelijk
heid enerzijds om Engeland's
huidige inflationeia tendenz
de kop in te drukken en an
derzijds om-het Engelse volk
een drijfveer te verschaffen
tot een verhoogde industriële
produc ie.
Hiertoe introduceerde hg de
zgn. „vermogensbelasting",
verhoogde de belastingen op
MET VIJVER EN ROTSPARTIJEN,
DRUKKER STRANDLEVEN
VERWACHT.
„Zoekt toch in de vreem
de niet
Wat ons eigen land U
biedt".
Deze slagzin kwam ons in
de gedachte toen wij dezer
dagen een bezoek brachten
aan de stranden van Groede
en Nieuwvliet en daar, in hel
heerlijke lentezonnetje, ge
noten van het zeldzaam
prachtige natuurschoon.
Want mooi zün deze stran
den, met hun helderwitte
zand en de, weliswaar lage,
maar aantrekkelijke duinen
rij. Welk een prachtig pano-
roma biedt de zee, met op de
achtergrond tie duinen van
Walcheren, het afwisselende
aspect van de stad Vlissin-
gen, met haar torens en kra
nen. Voeg daarbij de drukke
scheepvaart op ae Schelde en
de rust van het achterliggen
de land. Wat kan men dan
nog meer wensen om kalm te
genieten.
Nog te weinig bekend zijn
de stranden van Groede en
Nieuwvliet, maar ongetwij
feld komt daarin spoedig
verandering. De burgemees
ter van Groede en Nieuw
vliet, de heer Everaars, doet
al het mogelijke om de aan
dacht daarop te vestigen en
het dient erkend, met succes
Eén van de grootste .attrac
ties voor Groede wordt dé
Hertenkamp, met de aanleg
waarvoor men reeds grote
vorderingen heeft gemaakt
zodat in 't begin van deze
'zomer het werk gereed zal
zijn. Ds grote vijver, waarin
fraaie waterplanten zullen
komen, is biina gereed. De
bunkers zijn nagenoeg weg
gewerkt. Zij werden omge
toverd in rotspartijen, be
plant met struiken en bloe
men. Het geheel zal worden
omzoomd met heesters, waar
van er circa 20.000 nodig
zullen zijn. De heer Alberts
hoofduitvoerder van de Ned
Heide Mij., stelt er-een eer in
dit alles tot iets fraais te ma
ken en hij slaagt daarin bij
zonder goed.
Er wordt thans ook hard
gewerkt om de bouw van het
nood-hotel-restaurant, waar
in 15 logeerkamers voor 2
personen zullen komen
Reeds nu zijn er talrijke aan
vragen voor deze zomer, zo
dat dit hotel zeker geen ge
brek aan gasten zal hebben.
Op één van de bunkers zal
een terras komen, van waar
men een heerlijk uitzicht zal
hebben op de hertenkamp en
het wijde, vlakke landschap.
Het geheel zal dus zeer
aantrekkelijk ziin voor de
vele badgasten die ongetwij
feld Groede zullen verkiezen,
als oord van gezondheid en
rust.
Welk 'n onbekende schoon
heid! Onafzienbaar is 't bre
de strand, met daarachter
zeldzame mooie fauna en flo
ra en de schorrenvelden, die
in Augustus in bloei staan en
dan geheel paars zien. Men
zal er vermoedelijk geen
mondaine dames over het
strand zien flaneren, doch
wel de natuurlijke landelijke
rust vinden. Slechts één
noodcafé treft' men aan vlak
achter 't duin. Het draagt de
naam „Eldorado" en deze
naam is treffend juist geko
zen, want Nieuwvliet aan Zee
is een eldorado.
bier, sigaretten, whisky, rum
en voetbal-pools, e»n kondigde
daartegenover tegelijkertijd al#-
gemene verminderingen aan
van loonbelastingen waar
onder aanzienlgke concessies
voor de gehuwde werkende
vrouw zomede een verla
ging ia weeldebelasting voor
een groot aantal artikelen.
De meest verrassende fac
tor was wel de introductie
van een trapsgewijze vermo
gensbelasting op inkomens bo
ven 2000 pond per jaar, door
de populaire pers prompt
„milhonnairsbelasting" ge
doopt. Deze belasting, die
slechts eenmaal geheven zal
worden, houdt onder meer in,
dat: iemand, wiens inkomen
uit een of meer bronnen meer
dan 8000 pond per jaar be
draagt, de betaling ervan uit
zyn kapitaal zal moeten vol
doen. Zo zal bgv. een million-
nair met een jaarlijks inko
men van 50.000 pond hiervan
28 shilling op elk pond (20
sh.!) moeten betalen, oftewel
19.000 pond van zgn kapitaal!
SPUITWATER.
Daar deze milllonnairsbe-
lasting slechts op 125.000 per
sonen van toepassing zal znn,
maakt de doorsnee Engels
man zich hier weinig druk
over. Zijn eerste reactie op
de begroting was er zelfs één
van verlichting. Het had im
mers erger gekund. Weliswaar
werden zijn bier en sigaretten
weer duurder een penny
meer per glas en twee pen
nies meer op een pakje van
20 maar daartegenover
stond eeh algehele verminde
ring van loonbelasting, met
onderaan de schaal zelfs een
algehele vrgstelling hiervan
voor 500-000 arbeidérs. Ver-
Bezit u misschien nog zo'n
gezellige ruiten jurk van ver
leden jaar. het rokje wijd
uitstaand? Maakt u dan daar
bij. eens en kort jasje van ef
fen donkere stof, het schootje
rondgeknipt, bestaande uit
twee volants, óók wijd uit
staand boven het rokje. Mis
schien bezit u van het jurkje
nog een klein lapje stof?
Hiermee garneert U dan de
revers. Een paar gezellige
knopen, een luifhoedje met
een zwart fluwelen band
om de kin gestrikt en u zult
er uit zien als een plaatje uit
een Parijs modetijdschrift.
Hebt u nog een mantelpak
je van verleden jaar, lioht
van kleur, bedenk dat u hier
bij een donkere blouse be
hoort te dragen.
Parijs heeft nu definitief de
lengte van de rok aangege
ven! 25 cm. boven de grond.
Of wij hier in Nederland nu
maar dadelijk dat advies zul
len volgen? We zijn altijd
wat voorzichtig maar iets
langer zullen ook onze rok
ken tenslotte moeten worden
u dan van Engels borduur
werk, of wel van een lapje
kant of organdi. Onder aan
2-U
het rokje zet u een wiidklok-
kende volant. Het geheel zal
de charme van uw oudste
dochter nog meer verhogen:
Ik heb mij als taak ge
steld om in de gunst te ko
men van die oudste dochter!
Geeft u haar toch één van
die aardige Schotse ruiten
die weer zo in de mode zijn.
Of wel zo'n gezellig, warm
kort jasje, rood en van een
„swagger"-model met daar
aan bevestigd een capuchon,
heerlijk op de fiets, wanneer
zij straks van de tennisbaan
komt.
U wilt nog iets horen over
de nieuwste hoedjes?'Ze zijn
Arbeider wierp ijzeren bout
in machine.
Op II December van het
vorige jaar heeft een fabrieks
arbeider op de papierfabriek
te Weert-Meerssen uit louter
baldadigheid, een yzeren bout
in een van de machines ge
worpen, hetgeen duizenden
gulden, schade veroorzaakte.
Voor de Maastrichtse recht
bank werd 6 maanden gevan
genisstraf geëist.
Parlement van
Pasoendaa
De tweede zitting van het
parlement van Pasoendan zal
op 21 April worden geopend,
waarbij direct de ontwerp-
staatsregeling aan de ord#
komt Op 24 April zal de Wa-
li Negara worden beëdigd»
ter gelegenheid waarvan gro
te feestelijkheden zullen
plaats hebben.
Eigendomserkenning
van effecten.
De afdeling effectenregia-
tratie van de raad voer
rechtsherstel deelt mede, dat
de registratiewerkzaamheden
thans in het stadium zhn ge
komen, waarin met de er
kenning van de eigendom
van aangemelde effecten*
overeenkomstig het besluit
herstel rechtsverkeer, een aan
vang kan worden gemaakt.
HET PAARD IN
NEDERLAND.
(Van onze Haagse redacteur)
Naar wy vernertien, heeft
de zg. Paarden commissie van
de Stichting voor de Land
bouw besloten een rapport
samen te stellen over de ver
schillende vraagstukken, die
zich thans in de paardenhou-
derij voordoen. Zij zal niet
alleen een studie maken om
trent de wenselijkheid van
klein en zeer druk gegar-1 paardentractie of motortrac-
neerd met veel bloemen en I tie, maat tevens een over-
strikken en veren, vaak ook zicht geven van het belang
met een kleine korte voile en der paardenfokkerij voor het
vooral vrolijk van tint. binnenland en voor de export.
Wat nu te doen met onze
jurken van verleden jaar,
waarvan de zoom helaas niet
breed genoeg is om ze te ver
lengen? Ik doe hierbij een
paar ideeën aan de hand.
U hebt bijvoorbeeld een
grijs wollen jurkje, dan
koopt u daarbij een lapje ter-
racotota of wel korenblauwe
stof van dezelfde füne stof, u
laat een patroontje maken op
maat en alweer met wat han
digheid krijgt uw rok de ge
wenste lengte.
Wist u dat Engels borduur
werk weer opnieuw in de
mode komt? De ouderen on
der ons verstaan deze kunst
misschien nog wel.
Verander één van uw oude
jurken volgens bijgaand mo
delletje. het bovenstuk maakt
STAFFORD CRU'
der was er een vermindering
van vermakelgkheldsbelasting
voor de schouwburgen, het
geen een bgna direct ingaan
de' verlaging van plaatskaar-
ten tengevolge haa. Wel had
men over het algemeen lie
ver een verlaging van bios-
coopprgzèn gezien, „maar
naar de schouwburg moest
men toch ook wel eens." Dan
was er ook nog de verminde
ring van weeldebelasting op
een lange reeks gebruiksar
tikelen en niet te vergeten,
een vrgstelling van luxebelas
ting op bot^n!
De onttrekking van
cultuurgronden.
(Van onze Haagse redacteur).
De Commissie Grondgebruik
van de Stichting voor de Land-
aouw heeft in haar jongste
vergadering ó.m. aandacht ge
schonken aan de onttrekking
van de cultuurgronden aan
hun bestemming. Zg heeft
hierbg gezocht naar middelen
l om de landbouw tgdig op de
hoogte te doen komen van uit
breidingsplannen e.d., zodat
ook tgdig zyn belangen bn de
desbetreffende instanties ken
baar kunnen worden gemaakt.
Aanbevolen werd, dat alle
districten van de Provinciale
Stichtingen uit hun midden
iemand zullen kiezen; die een
wakepd oog houdt op de pla
nologische voornemens der ge
meenten in zgn district.
De Griekse regering
heeft uit Sparta bericht ont
vangen. dat 25 communisti
sche gevangenen door een
menigte, die de gevangenis
aldaar bestormde, zijn ge
lyncht
STEMMEN UIT DE KERKEN
Brandend actueel vraagstuk
Het vraagstuk is wellicht
nimmer zó actueel geweest
voor de Kerken in West-Euro
pa, als nu Duitslands Oosten
door de Russen is bezet, de
gebeurtenissen in Tsjecho-Slo-
vvalcge een geweldige onrust
hebben verwekt en de span
ning met Amerika dreigende
vormen aanneemt. Dat bete
kent tevens, dat het gevaar
om uitsluitend ln de politieke
sfeer over het Communisme te
spreken, óók voor de Kerk,
zeer is toegenomen, tenvgl
juist zg, de Kerk, weten moet,
dat zij zich niet in het poli
tieke front mag laten inklem
men. Het betekent echter bo-
venal, dat de Kerk, als het
haar inderdaad gegeven mocht
«orden, het «-oord van het
Evangelie over het Communis
me te spreken, daarmee een
dienst zou bewijzen, aan ge
lovigen en wereld beide, die
geen andere Instelling bewijzen
kan.
Laat ons twee overwegingen
voorop stellen: een positieve
en een negatieve.
De positieve is deze: de Bg-
bel stelt de gelovige in de
diepst mogelijke verantwoor
delijkheid" voor de naaste, óók
in zijn sociale en economische
verhoudingen, óok voor zgn
i.g. materiële belangen. De
zaak van de armen en recht-
lozen in een maatschappij gaat
de Christen direct aan, en de
Christelijke Kerk draagt daar
om verantwoordelijkheid voor
het sociale leven, omdat ook
over dit stuk leven het Ko-
ningsdrap van Christus wordt
geproclameerd. Het is waar,
dat de Kerken telkens weer
deze verkondiging hebben na
gelaten de opdracht blgft
niettemin gelden.
De negatieve pverweging
luidt als volgt: de Kerk kan
zich aan geen enkele maat-
schappelgke orde binden, noch
aan een feodale, noch aan een
kapitalistische, noch aan een
communistische. Zij staat in de
voortgang der geschiedenis,
ziet de maatschappyvormen
opkomen en vervangen wor
den door andere, en heeft in
elke maatschappy het komen
van het Rgk Gods te verkon
digen; zy weet, dat elke maat
schappelijke orde bestaat uit
zondige mensen, over wier
zonde oordeel en belofte der
vergeving van Christus wordt
uitgesproken. Dat wil niet
zeggen, dat het de Kerk on
verschillig is, welk beginsel de
orde der maatschappg bepaalt;
er kunnen tgden en omstan
digheden zijn, waarin een
maatschappelgke orde moet
worden veroordeeld, nl. dan,
wanneer de mens als schepsel
Gods onrecht wordt gedaan;
of dan, wanneer hem de vry-,
heid van godsdienst wordt
ontnomen.
Daaruit volgt, dat de Kerk,
wanneer zy haar oordeel
vormt en in de huidige si
tuatie vormen moet trach
ten zal een in het verleden
nog al eens voorgekomen fout
te vermyden: nl„ dat zy
spreekt ln gebondenheid aan
'n bestaande maatschappelgke
orde, die critlekloos woidt aan
vaard. Dit zou kunnen beteke
nen zoals het dat ln het
verleden meer dan eens bete
kend heeft dat men ln de
wel eens rauwe kreet van so
ciale opstandigheid niet her
kent de hunkering naar ware
gemeenschap, waarop Chris
tus het antwoord zou moeten
zgn.
GOEDE ELEMENTEN.
Er zitten in het Communis
me een aantal elementen, die
men, naar hun zakeiyke bete
kenis moet 'beoordelen en die
men op zichzelf allerminst be
hoeft af te wijzen. Bgvoor-
beeld de stelling, dat wie niet
werkt, ook niet eten zal (een
stelling, die in art. 12 van de
Grondwet van 1936 is opgeno
men); of het afschaffen van
het groot-grondbezit; of de
poging om een maatschappij
te bouwen zonder renteniers;
of de methode der vgf-jaren-
Elannen, waarbg dus planma-
g de productiekrachten van
het volk worden onderzocht,
geleid en gestuwd; of het stel
sel van raden van arbeiders
en boeren, dat het parlemen
taire stelsel vervangt. Waar
om zou een Christen, zou de
Christeiyke Kerk deze en der-
gelgke elementen niet op hun
zakelijke bruikbaarheid kun
nen toetsen?
SCHULD.
Men kan, geleerd door de
ervaring met het nationaal-
socialisme, een stap verder
gaan en zeggen: het Commu
nisme zou nimmer zulk een
aanhang hebben gekregen,
nimmer zulk een fanatiek ge
loof in de ziel van zyn belij
ders hebben gewekt, indien
men de maatschappelijke el
lende niet zulke grote afme
tingen had laten aannemen;
en als men in dit feit een
stuk schuld van de Christelgke
Kerk ziet, in Rusland, maar
ook in de Europese landen, dan
is dat waarlgk niet ten on
rechte. In het oordeel der
Kerk over het Communisme
moeten deze overwegingen
stellig meespreken.
MAAR ER IS MEER...
Maar zij zgn tenslotte niet
het laatste woord.
Achter de economische en
sociale maatregelen, die im
mers mensen betreffen, liggen
of men het weet en erkent
of niet geestelgke motieven
en beslissingen. De communis
ten zeggen dat ook met. volko
men duidelijkheid. Het is de
Russische bolsjewisten te doen
geweest om een andere maat
schappij-vorm, waarin een an
der ,*,type mens" zou leven, 'n
mens, ale volkomen zou op
gaan ln en genoeg hebben aan
de aarde, wiens behoeften be
vredigd zouden worden door
de ontginning van de rgkdom-
men der aarde. Daarom lig
gen er achter het Communis
me geesteiyke overtuigingen,
die Kerk en Evangelie raken;
immers, deze spreken óók over
de merfs en zgn behoeften. Al
zal de Kerk nimmer de z.g.
„burgerlijke" mens de laatste
en hoogste vorm achten, zg
heeft te waken, dat de mens
als schepsel Gods en als voor
werp van de zoekende Liefde
Gods niet in het gedrang
komt. Hier botsen dus 't eerst
Kerk en Communisme.