S.D.'ers onder elkaar KERKWERVE Polder Walcheren Geld, volop maar wie praai wordt vermoord. en zijn arbeiderskamp r In Frankrijk groeit een vierde macht" TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT WOENSDAG 10 MAART 1948 Van der Waals heeft een vreemde verdediging Omdat alle beambten het zelfde uniform met de letters S.D. droegen, werd in het Ne derlandse spraakgebriiik (daar wtj uiteraard minder interesse voor de interne samenstelling dan voor de zich openbarende gruweldaden hadden) het ge hele apparaat kortweg als S.D. aangeduid. Daarnaast werkte de contra-spionnage, de dus genaamde Abwehr. Van laatstgenoemde dienst was Giskes de leider. Bij de S.D. waren de hoofdpersonen dr. Harster (die waarschijnlijk binnenkort ons land zal ver laten om in Italië, waar hij ook werkte, als oorlogsmisda diger te worden gevonnist), Schreieder, die het „Engeland- Spiel" met de radiozenders speelde en Ernst May, die in Maart 1941 als Kr im in al- i Obersekretar naar Nederland kwam. TWEE KENMERKEN. Twee dingen waren (buiten de wreedheid jegens slacht offers) kenmerkend voor de arbeid van de S.D. In de eerste plaats 'n vrijwel on- felimiteerd gebruik van geld, at Rost van Tonningen groot moedig ter beschikking had te stellen, en in de tweede plaats een strenge discipline in eigen kring. Voor wat het laatste betreft moge hier een enkel voor beeld volgen: De Nederlandse S.D.-er H. Blauw, zoon van een schoolhoofd, zou iets te veel hebben verteld aan de eigenaar van een bekend Haags restaurant, waar voor aanstaande Duitsers hun nachtfeesten hielden. Toen dit uitkwam werd de man direct op transport gesteld naar Duitsland: een maand later kwam zijn as in een urn op het bureau van de S.D. aan. Zijn vader werd er telefo nisch van in kennis gesteld, dat hij het pakket kan af halen Een ander voorbeeld. Haupt- Sturmfürer Sprey had de lei ding van een op Zorgvliet ge vestigde school voor Duitse spionnen, die voor het we»k in Engeland waren bestemd. De man schijnt een fout te hebben gemaakt en werd in het voorjaar van 1944 te Ha ren opgesloten op de formele beschuldiging homo-sexueel te zijn. Daarop stond voor S.S.- lieden de doodstraf. Rauter «kwam persoonlijk naar Haren, om het vonnis mee te delen. De Hauptsturmführer mocht echter „de eer aan zichzelf houden". Hij kreeg een revolver in zijn cel en schoot zich 's nachts dood. Zijn verloofde, juffr. Glat- sel, bleef na het gebeurde rustig aan het werk als secre taresse van de S.D.-chef Deppner. De S.D. hield zich boven dien aan het principe, dat ver raders, die niet meer van nut konden zijn, gevaarlijk waren. Zij beschuldigen er thans hun vroegere medewerker Van der Waals van. dat hij twee moor den op zijn geweten heeft, die met zijn „werk" niets te ma ken hadden. Als slachtoffer zouden gevallen zijn een ze kere Van der Meer en de Duitser Mossinkhof. Van der Waals schijnt daartegenover aan te voeren, dat hij uit zelf verdediging heeft gehandeld, omdat Schreieder deze men sen zou hebben opgedragen Van der Waals, toen hg niet meer van belang was. uit de weg te ruimen. Spionnen on der elkaar! Het zal moeilijk uit te maken zijn, wie van deze meesters in het camou fleren en toneelspelen gelijk heeft en wie liegt. Van der Waals schijnt het zelfs aan te durven thans te beweren, dat hjj bij de S.D. heeft gewerkt in opdracht van een Engelse chef, aan wie hij volkomen was overgeleverd. Ook in dit opzicht heeft htf dr schijn nogal tegen. Immers: hij is in September 1943 met het schip „Excelsior" (onder commando van de beruchte verrader Aben) naar Zweden geweest om daar een opdracht als agent-provocateur uit te voeren in de kringen van de Nederlandse consul. Heeft hij ooit mooier gelegenheid ge had, om aan het „medewer ken tegen zijn zin" een einde te maken? Hij kwam echter via Duitsland snel naar Den Ha, r terug, omdat het Neder landse Inlichtingenbureau on der leiding van majoor Somer Lem op het spoor was en ieder ogenblik toe kon slaan. VERHUIZINGEN. De bureaux van de belang rijkste afdeling van de S.D. waren tot eind 1941 gevestigd Binnenhof 7, daarna op num mer 4 en midden 1943 op nummer 20. Op 1 Juli '44 ver trok men naar Zeist, twee maanden later naar Zwolle, op 4 April 1945 naar Haren bij Groningen, op 16 April kwam weer een deel van de leiding terug naar Den Haag en op 6 Mei 1945 was het bloedige spel, dat op 2 April 1941 begonnen was ten einde. Maar eer het zover was Een bijeenkomst van S.D.'-ers; geheel links de beruchte dr. Har ster. Scheveningse vissers Ieren grondwerk. LEZERS SCHRIJVEN WAAROM ALLEEN COKES? Een lezer uit 's Heer-Arends- kerke schrijft ons van zijn brandstoffenhandelaar de me dedeling te hebben ontvangen dat de kolenaanvoer met in gang van Maart is stopgezet en dat eerst de gascokes ge ruimd moeten worden. Op zijn laatste 3 bonnen moet betrok kene thans cokes nemen, het geen hij onbillijk vindt daar de helft tot twee derde van de ge bruikers 12 mud kolen ontvan gen heeft. Bovendien wordt dit voor velen financieel 'n strop, daar 3 bonnen cokes 4.35 meer kosten dan eierkolen, terwijl 't in het voorjaar ook bezwaar lijk is alleen cokes te stoken (Te bevoegder plaatse merkt men op dat de schuid hier geheel-bg de kolenhande laren ligt. Deze moeten regel matig cokes afnemen en deze gelijkelijk over hun klanten verdelen. In de practjjk komt het er op neer dat verschillen de handelaren in het begin de cokes niet afhalen en hun klanten uitsluitend kolen le veren. Totdat..... het rrjksko- lenbureau bepaalt dat eerst de cokes moet worden afgenomen voordat de handelaar weer ko len toegewezen krijgt. Het re sultaat is dan, zoals hierboven omschreven, dat de ene klant op al zjjn bonnen kolen heeft gekregen, terwijl de andere klant meer cökes moet nemen dan bij een billijke verdeling wellicht nodig zou zijn.) Er is meer ontspanning nodig. Kerkwerve in Schouwen wordt, voor zover we thans weten, voor het eerst genoemd in 1298. Wel behoort dit dorp dus het wapen van het dorp wijst daarop tot een der oudste plaatsen, doch dat haar kerk de oudste zou zijn op Schouwen, moeten wij venver- pen. Het schijnt evenwel een vrij grote kerk geweest te zijn, want de rekening van de offi- ciaal van de Utrechtse Dom vermelden vier altaren, n.l. voor de heiligen: Willebrord, Kruis, Maria en Pancras, wel ke rekeningen beginnen in 1450. In de Spaanse tijd heeft dit dorp veel geleden en wel in 't bijzonder tijdens het beleg van Zierikzee, toen de belegeraars op 21 December 1575 het bijna geheel hebben platgebrand. In de vroege Middeleeuwen, toen Schouwen verdeeld was, eerst de zesde delen, later in vijfde en tenslotte in vierde delen, sprak men van het vie rendeel Kerkwerve omvatten de Kerkwerve, Rengerskerke, Nieuwerkerk, Duivendijke en Het was welletjes.... „Tien, tien, tien". Het daverde langs de lijnen en deed de enthousiaste supporters van Zenderen Vooruit 3 gruwen. Hun favorieten lieten zich schandelijk in de luren leggen. De rust was er nog lang niet en het hield maar niet op. De doel punten regenden. Neo 4 maakte het tiende doel punt Het elfde, het twaalfde en het dertien de volgde. Er was geen houden meer aan. Het vjjftiende doelpunt viel en zelfs het twintigste bleef niet uit. (200). De nederlaag van Zende ren Vooruit was een feit. Toch waren de 90 minu ten nog lang niet om. Doch plotseling herin nerde de scheidsrechter zich, dat hg nog met een treintje vroeger huiswaarts kon keren. Hfl kon de trein nog net heden als hjj direct op stapte. Even werd overlegd met de spelers van bei de elftallen. Neo had vanzelfsprekend geen bezwaar en het voorstel stuitte bij Zenderen Vooruit ook niet op be zwaren. Er was immers toch geen eer meer aan te behalen! Voor de „conferentie van zestien", welke op 15 Maart te Parjjs begint, hebben alle deelnemers thans de uitnodi ging geaccepteerd. Zuidland. De naam zelf „Kerk" is duidelijk genoeg en „werve" betekent verhoogde grond, waarop men zich beveiligde tegen de vloed, wat bg de ve le doorbraken noodzakelijk was. TEGENWOORDIGE TOESTAND. Dat Kerkwerve hoog ligt, heeft men kunnen constateren tijdens de inundatie, immers, het dorp bleef droog. Met Dreischor en Ouwerkerk en Sir Jansland was het tot voor kort moeilijk te bereiken. De ze dorpen liggen geheel en al buiten het verkeer. Voor de bewoners was het dan ook een ware uitkomst, toen de R.T.M. autobusdic -sten ging onder houden naar genoemde plaat sen. Het ligt voor de hand, dat er nimmer sprake is geweest van een vlottende bevolking. Kerkwerve heeft thans de aan dacht getrokken van overig Nederland, doordat vlak bij deze kom een arbeiderskamp is gebouwd. HET KAMP. In dit kamp zjjn momenteel arbeiders uit Holland gehuis vest. Het bleek, dat de meeste van hen Scheveningse vissers waren. Met de huisvesting en het voedsel waren zij tevreden. „De kampleider doet zijn best om het ons zo aangenaam mo gelijk te maken", zo vertelde een rijzig man, die zich tot tolk der anderen maakte. „Noodgedwongen zijn we hier, want thuis is toch altijd beter. Een hele week van huis in een afgelegen streek, overdag het geestdodend werk van delven verrichten en 's avonds in een afgelegen kamp, hoe goed ook ingericht, is voldoende om af te stompen.' We moeten meer afleiding hebben". Wij vroegen naar de recreatiezaal? Ja, ze ker antwoordde hij, die is veel waard. Er is een biljart, een sjoelbak, en we kunnen kaar ten, maar we zouden zo ni; en dan amusements-avonden moeten hebben. Verleden week hebben wij een poppenkast ge had, maar dat is poppenkast. Wat ons werk betreft, voor ons werk zijn we niet ge schoold en van de drie brokken slijk, die we opgooien, komt er soms maar één opde kant". „Voelt ge niet, zo vroe gen wij, dat U hier met Uw werk bijdraagt tot de cultive ring van dit gebied?" „Zeer ze ker"verklaarden de man nen. „En, wanneer ge nu eens U goed realiseert, dat ge in een kamp züt, is er dan veel aan te merken op uw ver blijf?" „Neen", was het weder woord, „maar het zou toch voor ons een groot ding zijn. als we eens een amusementen gezelschap kregen." DE INRICHTING. De kampleider, de heer Lo- meger, woont in het kamp met zijn gezin. „Wel wat klein", zeide zijn welgedane vrouw, „maar het is geriefelijk en ik ben bg mgn man. Toezicht is alt|jd goed voor jullie man- Evacuatie van Griekse kinderen. De „vrije regering" van Griekenland heeft geantwoord op de beschuldigingen van de regering in Athene inzake de evacuatie van 150.000 kinde ren uit Noord-Griekenland naar naburige landen. Ver klaard wordt, dat deze kinde ren van honger en ellende dreigden om te komen en dat men het een plicht heeft ge acht aan het verlangen van de ouders te voldoeir. De kinde ren zullen slechts blijven tot normale toestanden in hun va derland zijn teruggekeerd, al dus besluit de verklaring. Haring voor 3 millioen hongerende mensen. Uit Brits-Columbia zal 'een voorraad van 700.000 kisten haring, voldoende om 3.000.000 mensen aan een portie vis te helpen, naar Griekenland, Ita lië en Oostenrijk worden ge stuurd. In Juni zullen in Zuid- Afrika parlementsverkiezingen worden gehouden. De Britse thuisvloot zal in het a.s. najaar West-Indië bezoeken. Uit angst een vermogen verbrand? Een inwoner van Luik kwam kort na de bevrij ding op oneerlijke wijze in het bezit van een bun del aandelen ter waarde van frs. 600.000. Gezien de wijZè waarop hij de aandelen had verkregen, kon hij deze bg de bïok- keringsmaatregelen van minister Gutt niet aan geven. Toen de man dezer dagen van de politie het bevel kreeg zich op het bureau te melden, wist hjj, door schrik bevan gen, niet beter te doen dan het hele pakket aandelen maar m de kachel te stoppen PROF. S. P. GERBRANDY Een groep personen heeft aan alle antirevolutionnaire kiesverenigingen een circulaire verzonden, waarin er op aan- tedrongen woröt aan prof. P. Gerbrandy een zodanige plaats op de A. R. lijst te ge ven, dat zjjn verkiezing in de Tweede Kamer gewaarborgd is. Buitengewone algemene vergadering. Zaterdag 20 Maart te half elf zal het Polderbestuur van Walcheren in een buitenge wone algemene vergadering in het kantoorgebouw Poelen- dale te Middelburg bijeen komen. Een van de belang rijkste punten van de agenda betreft de benoeming van een nieuwe griffier. Voorgesteld wordt grondge bied voor een waarde van 372,40 te verkopen aan de gemeente Oost- en West-Sou burg ten behoeve van de aanleg van sportterreinen en een kinderspeelplaats. Voorts hoopt men het besluit te ne men tot aanvaarding in eigen dom van het aan de Polder toegewezen stuk grond aan de Groenmarkt te Middelburg, waar het nieuwe Polderhuis zal worden opgetrokken, zulks voor de som van f 8746, waarop in mindering wordt gebracht de op f 8060 vastge stelde vergoeding voor de onteigende ondergrond van het verwoeste Polderhuis in de Abdij. VERNIEUWING ZEEDIJK. De vergadering wordt ver zocht credieten te verstrekken van 72.175 voor de vernieu wing van een gedeelte van de zeedijk aan de Oostwatering, waar een glooiing van be tonblokken de bestaande puinglooiïng zal vervangen en van 18.000 voor het herstel van de schade door het oor logsgeweld aan de steen- glooiïng tussen de strandpa- len 10 en 16 aan de West watering toegebracht. Met het oog op het seizoen werd dit werk reeds aanbesteed. Een ander voorstel behelst het aangaan van overeen komsten betreffende vermin dering der rente van geldle ningen en van een lening, groot *80.000 met de Nuts- spaarbank te Middelburg. Tenslotte stelt het Dag. Ee stuur voor de verordening tot regeling der wedden van de ambtenaren te wijzigen met ingang van 1 Januari 1947 (de Unie van Overheidspersoneel stelde voor dit te doen met ingang vap 1 Oct. 1946, doch hiertegen heeft men practi- sche bezwaren) en een rege ling te treffen in verband met de niet-erkenning van de bijz. Kinderbijslagregeling door de min. van Soc. Zaken, inhoudende dat aan de op 1 Jan. j.l. in dienst van de Pol der zijnde ambtenaren 'n toe lage zal worden toegekend, gelijk aan het verschil tussen de Kinderbijslagwet volgens eigen regeling en de bijslag, waarop de betrokkenen krachtens de Kinderbijslag wet aanspraak kunnen ma ken en dat aan de ambtena ren maandelijkse voorschot ten worden betaald onder ge houdenheid van terugbetaling na afloop van elk kwartaal. DADING MET SLEEPBOOTDIENST Naar het Dagelijks Bestuur aan de algemene vergadering Communisten aan de vooravond van geweld. Groeiende tegenstand. (Van onze correspondent). Nu in Frankrijk een adem pauze ingetreden schijnt te zgn in de activiteit der com munisten kan het probleem, dat zij aan de orde gesteld hebben, van zijn twee kanten worden bezien. De communis ten zijn politiek verslagen maar verslagen, toen het te lant was, toen het politieke systeem van het land in puin lag en de macht van de rege ring even klein was als het vertrouwen van het volk. Er zijn redenen genoeg om het nieuwe optreden van de Kom intern als een voorloper van een derde phase te beschou wen: die van het geweld. En ieder, die in Frankrijk is ge weest en vooral in het Zuiden, op het ogenblik dat de treinen ontspoorden, dat posters werk willigen mishandelden en de burgemeester van Marseille in het ziekenhuis terecht kwam, krijgt een vage indruk, dat het geweld bij de laatste staking al niet ontbroken heeft. Gene rale repetitie? Dat is de ene kant. Aan de andere kant kan het zijn nut hebben niet alleen te letten op de moeilijkheden, die de communisten veroorzaken in Frankrijk en elders, maar ook op die, welke zij zelf on dervinden. Dat zijn er niet weinig. Noch de intrigues van de „partij der gefusilleerden" (die 10.000 gefusilleerden had op een totaal van 30.000 voor het hele land!), noch de aan vallen op regering en rege ringssysteem, propaganda, dwang en intimidatie hebben van Frankrijk gemaakt, wat de communisten wilden: Een Sowjet-staat. Integendeel, het verzet tegen Moskou laat gekomen is nu groter dan ooit, even zo goed als de ver deeldheid van de tweede macht de Gaulle en de derde de partijen kleiner lijkt dan voorheen. MOSKOU HEEFT KANS. Bij deze groeiende tegen stand in Frankrgk voegen zich de tegenslagen in andere lan den en in Rusland zelf. De hele politiek van Moskou in de van de Polder Walcheren heeft medegedeeld, ligt het in zg'r. voornemen, tenzij in de eerstkomende vergadering anders wordt besloten, ge bruik te maken van de ver leende machtiging tot het aangaan van een dading met Smit's Internationale Sleep- bootdienst betreffende de schade, die aan de Polderwer- ken is toegebracht door de stranding van het door deze dienst gesleepte s.s. „Comi- tas". Het Dagelijks Bestuur blijft diligent inzake de instelling van een vordering tegen de rederij van de „Comitas". laatste maanden maakt de in druk van haast; versnelde op ruiming van de politieke op positie in Oost-Europa, met verlies van propagandistisch effect; openlijke annexatie van de Franse en Italiaanse com munistische partgen, met er kenning van hun- falen. Haasti ge stakingen in België op het moment, dat de Benelux meer erkenning in het buitenland vindt, en zoveel 'andere feiten. Wie zich sterk voelt, heeft geen haast. Hoe sneller, hoe gejaagder, openlijker Moskou optreedt, hoe duidelijker zijn onmacht blijkt om met de ge ijkte methoden zijn doel te be reiken. De wegen, waarlangs Stalin wil gaan worden steeds meer geblokkeerd. Als wij sommige communisten mogen geloven, dan had de inflatie van de franc al in Januari moeten ko men wij zijn nu in Februari en de franc is alleen gedevalu eerd. Hoe later de communis ten met een nieuwe „spontane" actie beginnen, hoe meer de tegenzuivering van politie en ambtenaren zal hebben door gewerkt en hoe minder de Fransen zich zullen laten inti mideren. Dit is enkel de nega tieve winst in de strijd tegen Moskou. Er is wellicht ook positieve winst: behaald door hen die strijden vj5ér iets. EEN VIERDE MACHT. Er is in Frankrijk en in heel Europa naar onze mening een vierde macht. Zij heeft geen politieke partij, al stre ven enkele partijen enkele van haar doeleinden na. Men kan duidelijker zeggen, dat iemand of een bepaalde groep bij deze macht behoort, dan dat men de vereisten kan noemen óm erbij te zijn. Zij, die een ver enigd Europa wensen, christe lijk en democratisch, vallen er onder zonder dat zij „de" vier de macht zijn. De macht om vat millioenen van hen, die be reid zijn om te werken, te lij den en zonodig te vechten voor de herrijzenis van hun land, zonder dat zij burgeroorlog- wensen. Geestelijk is de macht beïnvloed door de opleving van het geloof zonder dat wg haar met de Franse kerk kunnen vereenzelvigen. Het is deze macht, die wellicht uit eindelijk zal overwinnen, want haar basis is positief en niet negatief. (Nadruk verboden). Curagaose Volkscomité behoudt vertrouwen. Het Curagaose Volkscomité heeft zich telegrafisch tot H. M. de Koningin gewend met de verklaring de demarche van de democratische partij bij de Ver. Naties en de Pan-Ame- rikaanse Unie diep te betreu ren en streng af te keuren. Het Volkscomité spreekt zijn onwankelbaar vertrouwen uit in een eerlijke en zeer spoedige vervulling van de beloften, gedaan in de Koninklijke rede van 7 December 1942. De toestand in Finland. In Helsinski is alles nog rustig. Links: de vroegere president Stahiberg, lid van de Moskou-dele gatie. Rechts: minister-president Pekkola. nen", voegde zg er lachend aan toe. De geest in het kamp is goed. De D.U.W. zorgt voor de huisvesting. Het werk ge schiedt onder leiding van de Heidemaatschappij. Voor deze ongeschoolde werklieden is dit werk wel wat onwennig, maar zg doen hun best en aan grondwerkers is overal een groot tekort. Doordat er toe slag gegeven wordt voor zwa re arbeid, behoort de voeding goed te zgn. Ligging, bewoning en bewassing, alles in orde. Allereerst betraden w|j de keuken. Vgf enorme kookpot ten van driehonderd, tweehon derd en een van v|jf en tachtig liter stonden netjes op een rg. Alles zag er keurig uit. Vervolgens ging het naar de woonruimten. Twaalf arbei ders delen een kamer, daarbij bevindt zich de slaapkamer met twee maal drie rijen van twee bedden boven elkaar. Bij elke vier woonkamers is een toilethok met twaalf waskra- nen. Verder zgn er vgf dou che-cellen met koud en warm water en centrale verwarming, waarbij ook een W.C. Er z|jn elf woonkamers, waarvan één gereserveerd is voor bezoek Het kamp biedt dus plaats voor 120 personen. Momenteel z|jn er 58, welk aantal binnen kort tot honderd zal aan groeien. Vervolgens kwamen we in de cantine, een ruime zaal, ge meubileerd met stalen stoelen en tafeltjes en een buffet, waar alles te koop is, behalve alcohol-houdende dranken. Er is ook een aardig toneel met kleedkamertje, souffleurhokje enz. Het interieur maakt een prettige indruk, luxe hebben we nergens in het kamp kun nen constateren, wel doelma tigheid. Het kamp voldoet aan de eisen, die men tegenwoor dig aan een verblijf voor werk lieden moet stellen. Vermelden wg nog, dat zich in de cantine ook een ra dio-toestel bevindt en dat op 9 Maart a.s. een gezellige avond werd georganiseerd, waarop een film gegeven werd getiteld: „Rome, open stad". Indien zang- en muziekver enigingen uit plaatsen in de omtrek eens voor deze men sen een nummertje wilden ge ven, zouden z|j goed werk ver richten en mede helpen, het le ven van deze werklieden, ver van huis, te veraangenamen. Herrie om een film in België. Te Tongeren in België ls het tot ongeregeldheden gekomen, toen ondanks een verbod van het gemeentebestuur toch de bekroonde film „Le diable au corps" wei'd vertoond. De mi nister van binnenlandse zaken had inmiddels doen weten, dat de voorstelling alleenverbo den mocht worden, indien de openbare orde in gevaar zou komen. Tijdens de voorstelling werd eerst geprobeerd de elec- triciteitsvoórziening van het theater in het ongerede te brengen. Toen dit mislukte, werd met stinkbommen ge werkt. De politie moest ten slotte harde klappen uitdelen en acht demonstranten meene men naar het politiebureau.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1948 | | pagina 5