West-Duitsland als
Britse kolonie
W ordt Amerika
weer drooggelegd?
„Jeugdspoorweg"
op de Balkan
Er is geen contact
de bevolking
met
Curagaose delegatie
nog.
Muziek en toneel
sn Zeeland
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 13 FEBRUARI 1948
Handjevol Engelsen regeert
zonder machtsvertoon
(Van onze reizende redacteur).
ESSEN, Febr. Een trein, vroeg in de ochtend vertrokken
uit Hoek van Holland, aansluiting gevend op dê nachtboot uit
Harwich, heeft mij tot in het hart van het Rijnland gebracht,
dwars door Nederland en dan langs vele zwaar gehavende
stadjes en steden en terstond stormen de indrukken op mij
af in zo grote mate, dat zij nauwelijks te verwerken zijn. Waar
ben ik terecht gekomen In Duitsland, ja, maar wat is
Duitsland op het ogenblik? Ziedaar een der moeilijkste vra
gen, die ik desniettemin zal trachten te beantwoorden ter in
leiding van hetgeen ik u verder ga vertellen over de toestan
den in het hart van Europa; toestanden, waarvan u zich moei
lijk een voorstelling kunt vormen, omdat dit -gebied voor mil-
lioenen Nederlanders onbereikbaar is.
HET REIZEN.
Wat is Duitsland? De trein,
die mij hier heeft gebracht, be
staat uit wagens van de voor
malige Duitse spoorwegmaat
schappij Mitropa, wordt geëx
ploiteerd door het Engelse le
ger, terwijl het personeel uit
Nederlanders bestaat, die in
dienst staan van de Franse
maatschappij Wagons-Lits, en
om er in te kunnen reizen moet
men over een visum beschik
ken, betaald met Amerikaanse
dollars. De enige Duitsers, die
deze trein mogen betreden, zijn
de grensbeambten van Kranen
burg, die beleefd, ja bijna be
deesd, in het Engels om de
paspoorten vragen, hetgeen
een formaliteit is, want zrj
wachten zich er wel voor de
reizigers moeilijkheden in de
weg te leggen. Zij hebben hier
geen gezag, want de reizigers
bestaan uit soldaten, officieren
en v.i.p.'s. Onder v.i.p.'s (let
terlijk: very important passen
gers, d.w.z. zeer belangrijke
reizigers) verstaat men alle
burgers, die rechtstreeks of
zijdelings iets met het militaire
bestuur te maken hebben,
maar het zijn nooit Ditsers.
Op het perron ik hoef u
wel niet te vertellen, dat zo
wel het station als de stad ge
schonden zijn schieten jon
gens toe, die aanbieden de ba
gage te dragen. Een Duitse
conducteur jaagt hen weg en
zegt ter verklaring: Dat zijn
onze bagagedieven!
Bij de contróle waagt de be
ambte het niet naar onze
kaartjes te vragen men
reist trouwens niet op kaartjes
in deze trein, maar op militai
re movements-orders hij
ziet aan kleding en houding,
dat hij met vreemdelingen te
doen heeft en brandt liever zijn
vingers niet. Buiten staan
taxi's, Duitse en Britse. De
Duitse hebben tarieven in mar
ken, de Britse staan evenals
de trein ter beschikking van
hen, die zich als officieren of
als v.i.p.'s kunnen legitimeren.
BAF'S.
Met mijn reisgezellen stuif ik
weg in een v.i.p. car naar
Chligs, op 52 km. afstand.
Dichterbij is geen logeergele-
genheid. Alle grote hotels (en
vele andere gebouwen) zijn ge
vorderd en hebben een bestem
ming als officiersclub, als v.i
p.-mess, als press camp of iets
dergelijks. Als niet-Duitser kan
men alleen daar terecht. Dat
zijn de Britse eilandjes in het
Duitse land; men betaalt er
zijn drinks met baf's, dat zijn
ponden en shillings, die het
opschrift „British Armed For
ces, special voucher" dragen,
uitsluitend bestemd voor de
Britse zóne van Duitsland, el
ders waardeloos. Het bezit er
van is voor Duitsers verboden;
zij hebben marken, die bin
nenslands een fictieve waarde
vertegenwoordigen, maar bui
ten de grenzen niets betekenen.
Voor Duiters is het betreden
van Britse gebouwen over het
Algemeen niet toegestaan. Bij
de deur staan meestal een paar
stoelen met het opschrift:
„Hier mogen chauffeurs plaats
nemen", maar zij doen dat
maar zelden. Het Duitse per
soneel van de gevorderde ho
tels spreekt uitsluitend Engels.
Er is geen vertrouwelijke om
gang ofschoon daar geen
verbod op staat en er zgn
gescheiden w. c.'s voor Duit
sers en niet-Duitsers, zoals er
•parte ingangen zijn voor bei
de categorieën.
KOLONIAAL BESTUUR.
Er werken veel ambtenaren
van het voormalige Brits-Indi
sche koloniale bestuur in
Duitsland als officieren van
het Brjtse M. G. en die hebben
lets van de koloniale sfeer
meegebracht. Zij spreken even
min Duits als zij doorgaans de
vele talen van Voor-Indië ken
den. Zij werken er hard, heb
ben het druk en brengen hun
vrjje tjjd door in de clubs, on
der elkaar, zonder contact met
de bevolking. Zij hebben niet
overdadig, maar goed te eten:
zij krijgen elke dag hun siga
retten, kortom wonen er als
„gentlemen among coolies".
Er zijn er bij, die de Duitsers
even grondig haten als u en ik,
maar zo zijn ze niet allemaal.
Zij snauwen niet, bevelen nau
welijks, maar adviseren en
controleren en houden de
touwtjes zodoende stevig in
handen, zonder van enig
machtsvertoon gebruik te ma
ken. Op mijn tiendaagse reis
heb ik geen Britse gewapende
soldaat gezien.
Tussen al deze adviserende
en controlerende M. G.-officie-
ren, wier aantal betrekkelijk
gering is zei men vroeger
van Brits-Indië niet, dat één
Engelsman met een rottinkje
er 100.000 inlanders wist te re
geren? leven dan de fnil-
lioenen verslagenen, slecht ge
kleed, slecht gevoed, slecht ge-
Dezer dagen heeft een
groep van acht Neder
landse journalisten een
reis gemaakt door de
Britse zóne van Duits
land en naar Berlijn. Zij
waren de gasten van het
Britse Militaire Bestuur,
maar hebben toch ook
ruimschoots de gelegen
heid gehad met de Duit
se bevolking in contact
te treden. Ook onze rei
zende redacteur maakte,
deel uit van dit gezel
schap. Vandaag begin
nen wij met de publicatie
van zijn artikelen, die
een indruk zullen geven
van de vele aspecten, die
het leven voorbij onze
Oostelijke grenzen biedt.
huisvest, zonder geestelijke
ruggegraat. Zij regeren als mi
nister over een der zestien lan
den, waarin het vroegere Rijk,
voor zover het niet aan Polen
is afgestaan, is verdeeld, leiden
fabrieken, herstellen woningen,
ruimen puin, delven kolen,
werken in fabrieken, op kanto
ren of op het land, geven les,
kortom: doen alles wat andere
mensen in andere landen ook
doen, behalve zichzelf zijn. En
daar zullen zij voorlopig ook
niet aan toe komen.
Maar om met Tijl Uilenspie
gel te spreken: ze hebben het
er dan ook naar gemaakt
DE BEZETTINGS-ZONES VAN DUITSLAND
Het vroegere Duitse Ryk, aanzienlijk verkleind door de af
stand van grote gebieden in hot Oosten aan Polen en (voor
een klein deel) aan Rusland, bestaat thans uit-zestien landen,
die, vrijwel zonder samenhang, bestuurd worden door even-
zovele Duitse regeringen onder toezicht van de militaire be
sturen der vier bezettende mogendheden. Zo bestaat de Britse
zone uit de landen Sleesw\jk-Holstein, Nedersaksen, Noord-
Rijn-Westfalen en Hanzestad Hamburg; de Russische uit
Mecklenburg, Anholt, Brandenburg en Saksen; de Amerikaan
se uit Hessen, Thtiringen, Wurtemberg, Beieren en Hanzestad
Bremen; de Franse uit Rjjnland, Palts en Baden. En darf is er
nog de stad Berlijn, die onder toezicht staat vari de gezamen
lijke Kommandantura. Tussen de Britse en de Amerikaanse
zóne is thans enige samenwerking op economisch gebied ont
staan.
De leden van de Curagaose
delegatie, die het voornemen
te kennen hadden gegeven,
onverwijld naar de West te
rug te keren, indien het over
leg, Dinsdag met de minister
gepleegd, niet tot een bevre
digend resultaat zou leiden,
verklaarden thans, dat zij be
sloten hebben in elk geval te
blijven tot na het overleg van
Vrijdag a.s.
Concertgebouworkest
smokkelde niet.
De voorzitter van de Vere
niging „Het Concertgebouw
orkest", de heer H. Plukker,
heeft ontkend, dat de orkest
leden zich bij terugkeer uit
België aan buitensporige
smokkel hebben schuldig ge
maakt. Bij één lid wérd één
paar nylons gevonden en
verder kwamen slechts 5 kg.
sinaasappels en 2 kg. rozijnen
bij controle te voorschijn
Pseudo-gravln
gearresteerd.
De Brusselse politic is er
dezer dagen in geslaagd bjj
een inval in een beruchte
drankgelegenheid nabij het
Zuidstation een avonturierster
van grote allure te arresteren,
namelijk de 44-jafige Adelaide
Job, die zich in het algemeen
liet doorgaan voor gravin de
Brignac.
Na de bevrijding zag men
deze pseudo-gravin, die door
haar schoonheid zeer opviel,
herhaaldelijk in gezelschap
van de Franse kolonel Crolset
Haar naam werd eveneens
genoemd in verband met de
moord op de gravin Sauty de
Chalon, die te Masmères^
(Frankrijk) onder geheimzin
nige omstandigheden om het
leven werd gebracht.
Adelaide Job had, toen zjj
te Brussel werd aangehouden,
juist een jaar in een Franse
gevangenis doorgebracht op
grond van een tegen de veilig
heid van de staat gepleegd
misdrijf. Zij zou in Frankrijk
n.l. deelgenomen hebben aan
een organisatie, die Duitse
krijgsgevangenen naar het
buitenland hielp smokkelen.
Afschaffers hebben hun eigen candidaat.
De Anti-Kroegen Liga
(Van een U.P.-correspondent.)
NEW-YORK. Febr. De
„droogleggingsbeweging" in
de Verenigde Staten onder
gaat een ware wedergeboorte
de laatste tiid. Sommige lei
ders ervan beweren, dat de
dag zal komen, waarop de
Amerikaan wederom niet in
staat zal ziin on wettige wijze
sterke drank te kopen. Thans,
vijftien jaar na de intrekking
van de prohibitie-wetten, ziin
de meeste organisaties die de
invoering van die wetten pro
pageerden, wederom aan het
werk. Zij ziin een enorme en
waarschijnlijk onmogelijke
taak begonnen met hun po
gingen het land opnieuw
droog te leggen, maar zij heb
ben meer vertrouwen in hun
succe.'. dan sinds vele jaren.
NIEUWE REVOLTE.
Mrs. D. Leigh Colvin, pre
sidente van de Geheelonthou-
dingsbond van Christelijke
Vrouwen, ziet reeds een
„nieuwe revolte" tegen de al
cohol ontstaan. En haar mede-
standster Elizabeth Smart, die
secretaresse is van de Natio
nale Raad voor Geheelonthou
ding en Prohibitie, gelooft
stellig dat de drooglegging zal
terugkeren. De ..Anti-Kroe
gen" liga organiseert zijn lei
ding om daar iong bloed in te
brengen en de Methodistische
Geheelonthoudersbond heeft
een grote aanval ontketend op
Admiraal William Halsev, die
onlangs gezegd heeft, dat hij
geen soldaat vertrouwde, die
met dronk en rookte.
De wereldvoedselschaarste
biedt de Amerikaanse geheel
onthouders een welkome ge
legenheid om hun kruistocht
kracht bii te zetten. Zii voeren
een campagne om wetten in
gevoerd te krijgen ter bespa
ring van graan door de leve
ranties aan de distilleerderijen
te beperken. Het Congres zal
echter waarschijnlijk niet
njpor i d=n een tij
ROTTERDAMSE SPELERS BEZOCHTEN
VLISSÏNGEN IN 1779.
Goes herdacht in 1777 de
bevrijding van de
Spanjaarden.
„Ontvang ons mede als
Landgenoten,
O, Zeeuwen, welkers
Dapperheid
Den steen der Grondvest
heeft geleid,
Waaruit de Vrijheid is
Gesprooten."
Ziedaar een van de strofen
uit het lied, dat in 1779 dooi
Simon Rivier geschreven in
Vlissingen werd voorgedragen
door Bingley. Beide heren be
hoorden tot de belangrijkste fi
guren van het Rotterdams To
neelgezelschap, dat in de zo
mer van 1779 een reis maakte
naar Vlissingen om de Zeeu
wen te laten genieten van hun
toneelspel. Zoals in die tijd ge
bruikelijk was, kwamen ze niet
alleen met him stuk, maar ook
met een „Inleiding, dienende
ter Gelegenheid der Opening
van het Tooneel te Vlissingen
op den 12den July 1779" en
met een „Afscheid".
Natuurlijk worden de Zeeu-
véen bijzonder geprezen om hun
kunstmin. Lezen we niet in het
Afscheid
„Hoe lief is 't ons, uw
Landgenooten.
Te zien dat hier den goeden
Smaak,
En waare zucht tot nut
vermaak,
Onze eedle Kuns-min doet
vergrooten."
Er wordt bijzonder dank ge
bracht aan „deze stutten van
het Gemeenebest", en als de
toneelspelers weer naar Rot
terdam terug keren, wel:
„Vaarwel, wij gaan naar
Rotterdam;
Maar zullen overal
vermelden,
Dat hier Minerve ook
Zoonen stelden,
Die Echtelingen zijn van
Batoos Helden Stam".
Wy vermoeden, dat degenen
die de voorstellingen bijwoon
den van het gezelschap ver
moedelijk even veel (of wei
nig?) begrepen hebben van de
wonderlijke zinnen, die de hee»
Rivier liet „reciteren" door zjjn
collega Bingley.
MUZIEK IN DE 14DE
EEUW.
Behalve tonelisten, kwamen
ook muzikanten naar Zeeland.
Doordat een oude rekening be
waard is, weten we b.v. dat
zulks geschiedde in 1364. Ba
selis Willem Blankarts zone
en Jan Martyns zone waren
toen burgemeester van Mid
delburg, en zij gaven honoraria
aan „den menistreylen die vor
't sacrament ghegen". Het
blflkt, dat in dat jaar een grote
stoet van speellieden en zan
gers voor het Sacrament uit
gingen. Het eerste wordt ge
noemd „meester Willem den
corten Meester vedeleer";
daarna volgt „Jan den corten
Constenaere van der vedelen",
die drie stuiver kreeg. Heyn-
ken van Utrecht, Rogier van
Sinte Truden, en Ogier
van Ypere, alle drie
kunstenaars van de gitaar,
kregen wat minder geld. Dan
waren er pijpers en „trom
pers". Naast de mannen waren
er ook vrouwen, die de kunst
beoefenden. Zo lezen we de
namen van „Hannekijn de roet
en zijn wijf en zijn dochter",
die aangekondigd worden als
kunstenaren „van der sant-
schen".
EEN HERDENKING IN
GOES.
Een andere muzikale plech
tigheid in Zeeland had plaats
in 1777 te Goes. Op 22 Maart
van dat jaar was het tweehon
derd jaar geleden, dat deze
stad zich aan de dwingelandij
van Spanje onttrok. Deze ge
beurtenis werd plechtig ge
vierd. De magistraten hadden
verschillende plannen opge
steld om die datum te vieren.
In de eerste plaats zouden
godsdienstoefeningen gehou-
worden; dan zou er een plech
tige maaltyd zijn. En tenslotte
zou men die dag vieren „met
een fraai muziek op het fraai
en konstig orgel in de Grote
kerk".
Wij zullen hier geen verslag
geven van alle feestelijkhe
den, welke op deze gedenk
waardige datum werden gege
ven, want het gaat ons alleen
om het muzikale gedeelte.
De predikant te Capelle, Pe
treus, had voor deze gelegen
heid twee toepasselijke ge
dichten gemaakt. Op de bijeen
komst op de 22ste Maart wer
den deze twee verzen in de al
lereerste plaats gezongen door
een groep zangers en zange
ressen, welke zich opgesteld
hadden in de nissen van de
kerk. Daarna hield de predi-
Kant een toespraak. Het ver
slag uit die tijd vertelt dan
verder: „De toehoorders, die
de redevoering met een diepen
aandacht en stillen eerbied
delijke noodbeschikking, die
de distilleerderijen iets zal be-
Derken.
Een ander belangrijk doel
der prohibitionisten is de actie
tegen het voeren van reclame
voor dranken door de radio
en in de pers. Daartoe werd
een wetsontwerp ingediend
door de hartstochtelijke „dro
ge" senator Arthur Capper,
dat door de handelscommissie
van de Senaat in studie geno
men is.
Intussen trachten de ge
heelonthouders het land stap
voor stap op te drogen. In
honderden „plaatselijke keu
ze" verkiezingen voeren zii
een campagne tegen sterke
drank. Maar het resultaat van
die campagne wordt nogal
verschillend beoordeeld. Mrs.
Colvin van de drooelegeers
meent, dat een vierde deel
van de Ver. Staten weer droog
is of hard on weg het te wor
den. Maar de bond van grote
whiskev-distillateurs beweert,
dat de „plaatselijke keuze"
iuist een uitgesproken „natte"
uitslag heeft.
GEBRUIK VAN DRANK
VERMINDERD.
Over één ding zijn de „nat
ten" en de „drogen" het eens:
namelijk dat in Amerika op
het ogenblik veel minder
sterke drank wordt gebruikt
dan tijdens de oorlog. Het ver
bruik in 1947 was 18 percent
minder dan in 1946 en tiidens
de Kerstdrukte klaagden de
Ncw-Yorkse slijters, dat de
PRESTATIE VAN DE JOEGO-SLAVISCHE
JEUGDORGANISATIES.
234 k.m. in 228 dagen
ZAGREB. Febr. De
opening van twee nieuwe
spoorweglijnen op de Bal
kan is in meer dan een op
zicht een gebeurtenis, die
grote belangstelling ver
dient. Het gaat om de aller
eerste spoorweg van Alba
nië, die van de havenplaats
Durazzo leidt naar het 43
kilometer ten Zuidoosten
daarvan gelegen stadje Pe-
ki; en die het volgend
jaar tot Elbassan moet wor
den doorgetrokken. Ten
tweede om het eerste tra
ject van de nieuwe Joego
slavische Adrialijn van
Schamatz aan de Sau naar
Serajewo met de eveneens
voor 1948 ontworpen door-
tr Kking naar Catarro, in-
plaats van de tot dusver in
gebruik zijnde smalspoorlijn
uit de tijd van de Oosten
rijks-Hongaarse monarchie.
DE JEUGD IN ACTIE.
Aan beide ontwerpen werd
Li het voorjaar van 1947~be-
gonnen. Aan bet Albanese op
1 Maart en aan 't Joegoslavi
sche op 1 April. Het werk aan
beide lijnen werd niet uitge
voerd door de een of andere
ter zake kundige onderne
ming. maar door de jeugdor
ganisaties van beide landen,
om welke reden zii ook de
naam „Jeugdspoorweg" dra
gen. Ten slotte valt op te
merken, dat de trajecten lei
klanten die vroeger vier fles
sen kochten, het nu maar met
één fles deden. Dit is hoofd
zakelijk een kwestie van geld,
omdat de kosten van voeding,
kleding en andere nodozake-
liike dingen sterk gestegen
zijn.
De prohibitie-beweging zal
dit jaar een vuurproef door
staan in Kansas, een van de
drie staten, die nog altijd
„droog" zijn. In Kansas zal in
November gestemd worden
over de vraag of die toestand
moét voortduren of dat de
verkoop van spiritualiën toe
gestaan zal worden. Maar
sommigen zeggen, dat Kansas
al veel minder „droog" is dan
het hele land tijdens de pro
hibitie. Mississippi, een van
de andere droge staten, heeft
zelfs een belasting op sterke
drank ingevoerd, hoewel de
verkoop daarvan officieel ver
boden is!
Tenslotte zullen de droog-
leggers hun eigen candidaat
voor het Presidentschap der
Ver. Staten stellen. Het is dr.
Claude Watson, die onlangs
beloofd heeft dat hij, als hij
President zou worden, dé
cocktailbars en pokerkamers
•n het Witte Huis zal afbre
ken
(Nadruk verboden.)
den door een uiterst moeilijk
terrein en ondanks dat in ge
bruik konden worden geno
men na slechts 8 maanden van
bo- -en. In Albanië was bo
vendien de technische uit
rusting der arbeiders zeld
zaam primitief en pas in de
loop van de zomer werden er
enkele machines voor het
grondwerk en het graven van
tunnels aangevoerd. De Joego-
slaven konden gebruik maken
van de leerzame ervaring, die
zii opgedaan hadden met de
reeds in het voorjaar van 1947
gereed gekomen kolenliin in
Noord-Bosnië tussen Banovici
en Broko en toch is het een
onbestreden wereldrecord, dat
zij een bouwtraject van 234
km in 228 dagen meester wer
den, waaraan 210.000 leden
van de Joegoslavische jeugd
organisatie, die in 3 ploegen
werden ingezet, hadden ge
werkt
VAN GROOT BELANG.
De redenen voor het ver
snellen van de aanleg, waar
van de beëindiging een tot
dusverre vrijwel niet ontslo
ten bos- en ertsrijke streek
van Bosnië voor de technici
toegankelijk maakt, zijn niet
slechts van strategische aard,
zii hangen ook tezamen met
de ontworpen industrialisatie
van het land. In Zenice, ca. 80
km ten Noorden van Seraje
wo in het dal van Bosna, lig-
f;en waardevolle steenkolen-
agen en een klein hoogoven-
bedrijf met grote toekomst.
Het steenkoolgebied. dat zich
van Zenica naar het Zuiden
uitstrekt heeft een opper
vlakte van 900 vierkante km,
waarvan thans slechts 14 pet.
uitgebuit worden. .Steenkool
komt niet slechts voor in Ze
nica. maar ook in Kahar,
Breza, Teslic, Maglaj, Dobaj,
Zebec en Novi-Secher,
mangaan- en chroomerts ook
bii Varos. verder ijzererts en
gpud bij Teslic en Zebec. Ze
nica wordt het Bosnische
Ruhrgebied in het klein, ver
klaren de Joeeoslaven.
De nieuwe lijn leidt door
on "zienbare en vaak door
mensen nog in 't geheel niet
betreden eiken- en beuken
bossen. die nu pas hun waar
de kriigen.
Dit jaar zal Serajewo. waar
thans een nieuw station wordt
gebouwd, een doorvoerplaats
van internationale betekenis
worden daar het dan zowel
naar het Noorden als naar 't
Zuiden open staat.
GROOTSE PRESTATIE.
De communistische pgrtii
van Joegoslavië heeft niet ver
zuimd de waarlijk verbazing
wekkende arbeidsprestatie als
een overwinning van juist
héar wereldbeschouwing uit
te buiten en overdreven lof
werd niet gespaard. Het valt
opk niet te ontkennen, dat het
tot dusverre in Joegoslavië
niet gebruikelijk was spoor
wegen in enkele maanden
klaar te maken. Voor Albanië
had men dergelijke vergelij
kingen helemaal niet te trek
ken. daar het fluiten van een
locomotief in het land der
Skipetaren eigenlijk nog een
nieuwtje is. Het meest gebrui-
keliike verkeersmiddel was
tot dusverre nog {altijd de ezel
en de ex-koning Zogu heeft
de eerste en enige autoweg in
zijn land aangelegd. Wanneer
men daar nog bijvoegt, dat He
kinderorganisatie^ van de
Omladina, de „Pioniers" in
Belgrado en Zagreb ook nog
de aardige lilliputspoorwegen
hebben aangelegd, dan kan
men met recht het bouwen
van spoorwegen op de Balkan
een fanatieke hartstocht noe
men.
(Nadruk verboden.)
Een van de candldaten voor de presidentsverkiezingen In
de V. S. is senator Warren uit Califomië. Met grote span
doeken demonstreert een groep van ztfn aanhangers
voor hem.
hadden aangehoort, bleven nu
scherp luisteren naar het mu
ziek, dat op het orgel gemaakt
werdt".
En nu komt dan het verslag
van hetgeen aan muzikale pres
taties ten beste werd gegeven.
„Men speelde dagr eerst, de
I Ouverture van Henri IV:
daarop het vers „Goes zet uwe
poorten open. Rol de vaan
dels", waarbij de zangers en
zangeressen hunne stemmen
voegde: dit op de wijze van
„den Deserteur". Toen volgde
de II Ouverture van Henri IV
en in het midden van dit stuk
werd het kanon voor de twee
de maal dien dag gelost, 't
geen niet onaardig te pas
kwam, vermids het n stuk
van Henri IV een soort bataille
verbeeldt, en in 't geheel met
een veldmuziek veel overeen
komst heeft. Na het einde van
dit II stuk, zong en speelde
men het tweede vers: „Ha, dit
's de dag" op de wijze van een
Aria en eindelijk werd dit be
sloten door het spelen van het
bekende Airtje: „Wilhelmus
van Nassouwen" met alle rietje
variatiën".
Terwtjl het Wilhelmus ge
speeld werd, stroomde de kerk
leeg en begaf het voornaamste
deel van het gezelschap zich
naar het Stadhuis voor de
plechtige maaltijd.
1924.
Nu we hier schrijven over
muziek en toneel in Zeeland,
nog een kleine herinnering aan
een toneelgebeurtenis, welke
verscheidenen onzer nog heb
ben medegemaakt. We denken
aan het openluchtspel uit 1924.
dat werd opgevoerd naar aan
leiding van Middelburg's Over
gang in 1574. Dit stuk eindig
de met de beschrijving van het
feit, dat de Prins uit de han
den van burgemeesters de sleu
tels van de stad ontvangt. De
witte vlag gaat neer op de
toren; de Prinselijke vlag en
standaard der Oranjes gaat
omhoog. En dan eindigt het
stuk met deze regels van Bou-
tens:
„Weest sterk, God maakt u
zeker sterk.
Tot vredeswerk,
Walchrens hereende zonen!
Aan het eiland weer in uw
bewind,
Zult ge eensgezind
Uwe stoere liefde toonen.
Van nu af aan
Voor Zeeland tegen Spanje!
Nu en voortaan
Voor Nederland en Oranje.
Dr. J. M. FUCHS.
Eisensteln, pionier der
Sowjet-film.
De Russische filmregisseur
Eisenstein. wiens overlijden
wij berichtten, was nog kort
geleden bezig met de omwer
king van het tweede deel van
zijn film „Iwan rj? verschrik
kelijke". Dit deel had in de
Sowjetunie aan scherpe cri-
tiek bloot gestaan. Het eerste
deel van „Iwan" is enige tijd
geleden in ons land vertoond.
Eisenstein is in 1898 gebo
ren. Hij is aanvankelijk bij het
toneel werkzaam geweest en
sinds 1924 filmproducent. Se
dert 1929 was hg professor
aan het Sowjet-staatsinsti-
tuut voor cinematografie^
Eisenstein wordt gerekend
tot degenen, die met behulp
van het technische middel van
de film een karakteristieke
kunstvorm hebben geschapen.
Met Poedofkin behoort hij tot
de bekendst geworden Sowjet-
filmers. Zijn werk was geheel
geïnspireerd op de proletari
sche revolutie en het voort
schrijden der Sowjet-Unie. ge
lijk hij in woord en geschrift
verklaard heeft. „Pantserkrui
ser Potemkin", „Tien dagen,
die de wereld deden wanke
len", „De generale lyn" enz.
leggen hiervan getuigenis af.
In de vormgeving legde hij
de nadruk op beeldenwisseling
(montage), evenèls Poedofkin,
met wie hij echter, wat de
toepassing betreft, van mening
verschilde. Eisenstein heeft in
de tijd van de filmliga-bewe
ging ook ons land bezocht.