Stemmen over Walcheren
r
Kan Middelburg in
oude glorie herrijzen
De betekenis van de Boom-
plantdagen voor Vlissingen
Vergane glorie
Walcherens Landschaps
architect aan het woord
tweede blad
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
MAANDAG 3 NOVEMBER 1947
Een betera toekomst verrijst
Mr. J. Hj. tAN MAARS
SEVET/itf'min. van justitie:
Jèré her beplanting van
Walcheren getuigt van de
wil om een schonere toe
komst uit het heden te doen
opryzen. Moge onze zorg
en waakzaamheid dit ideaal
schutten.
De minister van Ma
rine J. J. A. SCHA-
GEN VAN LEEU
WEN
Met grote bewondering heb
ben de Koninklijke Marine en
ik gevolgd hoe kranig Wal
cheren zich omhoog worstelt,
nadat het zulke zware offers
heeft moeten brengen voor
Onze gemeenschappelijke vrij
heid. Uw feestdag ter gelegen
heid van de herbeplanting,
welke wordt opgeluisterd door
de aanwezigheid van het Prin
selijk paar, moge een periode
inluiden van snel herstel van
Walcheren's schoonheid, waar
aan wij zulke treffende herin
neringen bewaren.
ADMIRAAL
H ELFRICH:
De Koninklijke Ma
rine leeft spontaan
mee met de Zeeuwen
en in het bijzonder
met de bevolking van
Walcheren ter gele
genheid van de her-
beplanting en het be
gin van het herstel
van Zeeland's tuin.
Zij bewondert de
energie bij de Weder
opbouw en de onge
ëvenaarde krachts
prestatie bij het dijk
herstel te Westkapel-
le. Zij verheugt zich
daarin, omdat zulks
een bewijs is van de
ongebroken geest en
moed, welke ook in
het verleden zo dik
wijls door het Zeeuw
se volk op de oorlogs-
en handelsvloot werd
getoond.
Mr. Dr. A. J. J. M. MES,
lid van de Tweede Kamer:
Ter gelegenheid van de
herbeplanting van Walche
ren, spreek ik de oprechte
wens uit, dat dit het begin
mag zyn van een herleving
van Walcheren in zyn vroe
gere schoonheid, waarvoor
wy allen de actieve Stich
ting „Nieuw Walcheren"
behulpzaam moeten en wil
len zijn. Moge Walcheren's
heropbloei volkomen zijn
J. HOMMES,
lid van de Eerste Kamer:
Nu, drie jaren geleden,
werd Walcheren, eens de
parel van de Zeeuwse eilan
den, een dorre, doodse
woestenij. Het land is in
middels met veler hulp
onder Gods zegen op het
water herwonnen. Moge de
thans onder auspiciën van
de Stichting „Nieuw Wal
cheren" aan te vangen her
beplanting er waarachtig
aan mede werken, dat dit
eens zo schone eiland straks
wederom ten volle Zeeland's
tuin wordt!
Ir. F. Q, DEN HOLLANDER,
pres. dir. Ned. Spoorwegen:
Als geboren Zeeuw, was
het my een groot voorrecht
aan de herbeplanting van
het zo deerlyk geschonden
Walcheren te hebben mo
gen meewerken en een by-
zondere vreugde, dat het
personeel der Nederlandse
Spoorwegen, gezamenlyk
4000 bomen voor dit doel
heeft bijeengebracht.
Prof. dr. ir. J. E. P.
BYHOUWER, Super-
nisor Herbeplanting:
Nog is Walcheren's grond
niet geheel ontzilt, maar de
her-mpiant vangt reeds aan.
Daarbij zijn het Staatsbosch-
Peheer, de rijksdienst voor
Landbouwherstel en vele an-
öe.r® organen van het rijk be
reid te subsidiëren, te advi
seren en mede te werken, doch
de wil tot vernieuwing moet
Ult?a,an van de betrokkenen.
Gelukkig een gebied, 'waar
het initiatief zo krachtig en
zo wel gericht is als op Wal
cheren!
Van het geloof aan her
schepping, dat bergen verzet
ten zal. vormt de Stichting
„Nieuw Walcheren" de kern
waaromheen allen, die hart
hebben voor het eiland, zich
groeperen.
J. RIVIèRE, ambassa
deur van Frankryk te
's-Gravenhage.
Si je n'ai pas eu la jole
de connaitre, avant la
guerre, les verdoyantes
prairies de Walcheren, pre
cieus écrin des.viellles cl-
tés de Middelbourg et de
Flessingue, je puis m'ima-
giner leur beauté par la
vision des parties molns
atteintes de la Zélande.
La brutale agression est
venueL'ouragan a pas
sé et n'a laissé que ruines
et dévastations.
Mais, avec son. énergie
proverbiale, Ie peuple de
Zélande s'est remis au tra
vail. L'ile de Walcheren
inondée et déboisée par
suite des faits de guerre,
redeviendra, j'en suis sür,
ce qu'elle était jadis.
„Luctor et Emergo!" Le
reboisement c ommence au-
jourd'liui
La France, qui n'a pas
hésité a sacrifier certains
de ses fils, en Mai 1940,
pour venir k votre aide, est
aujourd'hui présente a eet
acte symbolique. Appré-
clant les hautes qualités
de la nation hollandaise,
elle se réjouit en consta-
tant la résurrection, chaque
jour plus compléte, d'un
pays ami auquel l'atta-
chent tant de liens.
(Vertaling: Indein ik niet 't
genoegen had gehad de groe
ne velden van Walcheren voor
de oorlog te kennen, het kost
baar juwelenschrijn met de
oude stadjes Middelburg en
Vlissingen, zou ik mij de
schoonheid van dit land kun
nen voorstellen door de min
der getroffen gebieden van
Zeeland te gaan zien.
De beestachtige aanval is
gekomende orkaan is
voorbijgegaan en heeft slechts
rumes en verwoestingen ach
tergelaten.
Maar met spreekwoordelijke
energie is het Zeeuwse volk
weer aan het werk gegaan. Ik
ben er zeker van, dat het ei
land Walcheren door de oor
logsgebeurtenissen geïnundeerd
en ontbost, weer zal worden
wat het vroeger was.
„Luctor et Emergo". De her
beplanting begint nu
Frankrijk, dat niet heeft ge-
f£:T«eld. in de Meidagen van
tt ?1-'n zonen te offeren om
U te helpen, is ook nu bij deze
symbolische handeling tegen
woordig.
Omdat het de goede hoeda
nigheden van de Nederlandse
Natie op de juiste waarde weet
te schatten, verheugt Frankrijk
zich over de elke-dag-groeien-
de herrijzenis van een bevriend
land, waaraan het met zoveel
banden is verbonden.)
LEON C. NEMRY,
ambassadeur van België
te 's-Gravenhage:
Het idee van de herbe-
Wjj verzochten aan een
aantal vooraanstaande
Nederlanders en buiten
landers om enkele korte
regels te telegraferen
over Walcheren's herbe
planting.
Met genoegen publice
ren wjj hun moedgeven
de woorden.
Red. P. Z. C.
planting is ten zeerste te
bewonderen. Het geeft
drukking aan „Luctor et
Emergo" en is een symbool
van het doorzettingsvermo
gen van het volk, dat de
elementen weet te bedwin
gen en van zyn wil om te
komen tot nieuwe groei en
ontplooiing van zijn schit
terende hoedanigheden.
P. DUPUY.
ambassadeur van Canada
te 's Gravenhage:
De ambassadeur van Canada
is er van overtuigd, dat de
herbeplanting van Walcheren
niet alleen een bewijs is van
de vaste wil der Nederlandse
bevolking om het land zo spoe
dig mogelijk te herstellen,
maar ook om het schoner en
vruchtbaarder te maken dan
tevoren. Zijne Excellentie, de
heer P. Dupuy, verheugt er
zich op het werk, dat reeds
voltooid is, in ogenschouw te
nemen en aldus als het ware
symbolisch deel te hebben in
de herbeplanting van het
eiland Walcheren.
JENS BULL,
gezant van Noorwegen,
te 's Gravenhage:
Noorwegen, dat met bewon
dering de heldhaftige strijd van
Nederland tegen de gemeen
schappelijke vijand heeft ge
volgd en dat er trots op was,
op hetzelfde front te strijden,
wenst de Nederlanders voor
uitgang en succes in hun
vreedzame werk van opbouw
en herbeplanting van het
eiland Walcheren, dat zoveel
voor de gemeenschappelijke
zaak heeft geleden.
Bevrijders van
Walcheren
Naar wij vernemen zullen
een aantal prominente mili
tairen, die een grote rol speel
den bij de bevrijding van Wal
cheren op Boomplantdag, de
officiële plechtigheden bijwo
nen.
Onder hen behoren de be
vrijder van Walcheren, Maj.
Gen. E. Hakewell-Smith, Brig.
L. B. D. Bums (van de 52 di
visie op Walcheren), Air-mars-
hal Sir Allan Lees (comman
deerde de luchtmacht boven
Walcheren) en Lt. Generaal
Brooks (Royal Marines).
Voorts wordt het Franse le
ger vertegenwoordigd door
Capt. P. Marty, het Canadese
leger door Col. de Rome, het
Belgische leger door maj. J.
Cassart en de Noorse strijd
krachten door Kapt. R. Hau-
ge.
Ir. S. VAN GEUNS,
Intendant Koninklijke
domeinen „Het Loo":
Bij de vele goede wensen,
die ongetwijfeld in deze dagen
voor de herbeplanting van
Walcheren worden uitgespro
ken, voeg ik gaarne de mijne.
Wel nergens is de verwoesting
van het Nederlandse landschap
zo radicaal geweest als op
Walcheren. Het heeft mij zeer
verheugd, dat Hare Majesteit
de Koningin een gedeelte van
het plantsoen uit de kweke
rijen op ,Het Loo" als een bij
drage in natura voor Walche
ren's herbeplanting heeft be
stemd. In bewondering voor de
energie waarmee „Nieuw Wal
cheren" de actie voor de her
beplanting heeft gevoerd, prijs
lk mij als oud-bewoner van
Walcheren, gelukkig in de zorg
voor dit plantsoen, iets aan de
wederopbouw van dit eiland
by te dragen.
Dr. J. A. VAN STEYN,
dir. Staatsbosbeheer:
Toen Walcheren, dat eens
de tuin van Nederland was,
zijn grote bijdrage tot de be
vrijding van ons land verleen
de, ging daarbij al zijn hout
gewas verloren.
Met grote blijdschap valt te
constateren, dat van zeer veel
zijden metterdaad steun wordt
verleend aan het streven om
aan Walcheren de oude luis
ter te hergeven.
Ook voor de voorziening in
onze behoefte aan hout is het
van het allergrootste belang,
dat Nederland weer zo spoedig
mogelijk kan beschikken over
het zo goede werkhout, dat
Walcheren eertijds leverde.
I De vlaggen uit
De grote dag voor
I Walcheren nadert! Vier
November, de dag waar-
op Walcheren in het te-
1 ken zal staan van de
herbeplanting.
Het Prinselijk Paar en
vele vooraanstaande bin-
nenlandse en buitenland
se regeringspersonen zul-
len bomen planten op
ons eiland.
Toont, dat u deze be
langstelling waardeert
Steekt het eiland in I
feesttooi!
Wij wekken ieder, die j
in het bezit is van een
vlag, op deze uit te ste-
ken ter gelegenheid van
deze voor de verfraaiing
van Walcheren zo be- J
langrijke gebeurtenis.
Speciaal geldt dit drin-
gend verzoek voor de be- t
volking van Middelburg,
Vlissingen en Westka-
pelle en van de dorpen
welke de koninklijke
stoet op zijn tocht over t
Walcheren zal passeren.
Wederopbouw
Walcheren herrijst. Dat ls
het signaal, dat zich opdringt
nu de Boomplantdag eindelyk
voor de deur staat.
Walcheren herrijst!
Nog eens staat ons voor de
geest hoe de golven over het
eiland spoelden en koortsach
tig aan het sluiten der dijk-
gaten werd gewerkt, 't Was
een sombere, doch ook een
prachtige tijd.
Wie herinnert zich niet de
spannende dagen toen de na
jaarsstormen van 1945 over
het eiland gierden en de re
sultaten van de dijksluitingen
dreigden te vernietigen.
Toen het water nog door de
huizen klotste en de duck's al
waggelend hun weg door de
golven zochten, kwam ik naar
Walcheren.
Het was geen „veni, vidi,
vici". Het tegendeel was waar.
Toen ik Vlissingen en de wan
hopige toestand op het eiland
had gezien, wilde ik eigenlijk
direct rechtsomkeert maken.
Wat was daarvan nu nog te
maken
Het is 2 jaar later en de
feeststemming, waarin de be
volking van Walcheren thans
verkeert, demonstreert de ver
anderde geesteshouding. En
volkomen terecht.
De bevolking van dit eiland
heeft zich prachtig gehouden
in voorbeeldeloze opoffering.
Was er ellendiger toestand te
bedenken, dan deze verwoeste
en beschadigde woningen, de
ze vernielde boomgaarden,
dit verjaagd-zijn van huis en
hof?
Koortsachtig ls er gewerkt.
En al is er wel veel gemop
perd op „Wederopbouw", wy
verheugen er ons toch over,
dat wij, in samenwerking met
het Provinciaal Bestuur en de
Gemeentebesturen, toch nog
wel het een en ander voor de
ze dappere bevolking hebben
kunnen doen.
Dat thans deze Boomplant
dag een symboo1 vormt van
het groeiend herstel van Wal
cheren is verheugend.
De Stichting „Nieuw Wal
cheren" is een kind van eigen
bodem. Zij heeft zonder steun
van Rykslnstanties haar ,,bo-
menactie" op touw gezet en
er een vlucht aan weten te
geven, die de grootste bewon
dering afdwingt.
Niet alleen dat door haar
activiteit tallozen binnen en
buiten de landsgrenzen tot me
dewerken aan Walcheren's
herstel zijn gedrongen; het is
niet bij het boomplanten ge
bleven, maar haar bemoeiin
gen hebben ten doel Walche
ren zijn lieflijke beplantings-
tooi te hergeven op vakkun
dige en aesthetisch welover
wogen wijze.
Deze actie is nu eens een
vrucht van eigen bodem en
dat moet ieder die Walcheren
lief heeft, ernstig verheugen.
Wij wensen de initiatiefne
mers van deze actie en van
deze triomfantelijke Boom
plantdag van harte succes toe.
Ir. J. GERBER
Hoofdingenieur.
Hoofd van het Streekbureau
Walcheren van het College
van Algemene Commissaris
sen voor de Wederopbouw
Droogmakers-gelukwens
Het is precies twee jaar geleden dat het water uil
Walcheren begon weg te lopen om nimmer terug te ke
ren. Wel lag Rammekens nog open, maar de droogma-
kers wipten dat ze ook daar zouden zegevieren. In be
ginsel was de stryd met de zee gewonnen.
Inmiddels is het leger van de droogmakers ontbon
den; de Bonkelaars, Otterkoppen, Klagemannen en
Wappervanen z\jn naar alle windstreken verspreid en
zullen elkaar misschien weer ontmoeten in China of de
Congo. Zy kwamen naar Walcheren omdat daar de
stryd tegen het water in al zijn felheid woedde. Ze zoe
ken die stryd nu elders, maar ze zullen hun belangstel
ling niet verliezen voor het land dat ze de zee ontnamen
en ze zullen met vreugde vernemen dat de glibberige
sljjkmassa, die zy boven water zagen komen, weer In
een bewoonbaar oord wordt herschapen.
Uit. naam van al degenen, die geworsteld en geploe
terd hebben om Walcheren weer droog te maken, wens
ik Walcheren geluk met zyn doorzettingsvermogen, dat
het geheim is van zijn wedergeboorte en groei.
Prof. Ir. P. Ph. JANSEN.
Een
historische dag
Burgemeester Sandberg tot Essenburg
Aan het verzoek van de Re
dactie van de Provinciale
Zeeuwse Courant om enige
woorden te schrijven naar
aanleiding van de boomplant
dag op 4 November a.s. vol.
doe ik gaarne, daar deze
boomplantdag in de historie
van Middelburg toch wel een
zeer belangrijke dag zal wor
den.
In Middelburg kan men vaak
de klacht horen: „Middelburg
wordt nooit meer het Oude
Middelburg". In hoeverre deze
klacht gegrond is wil ik hier
in het midden laten, maar ze
ker ls het, dat 4 November
1947 ons weer een stap verder
brengt in de richting van de
vaak geuite wens om Middel
burg in zijn oude glorie te doen
herrijzen.
Een recreatieplaats, welke
bij de Middelburgers zeer ge
liefd was, zal weer ingewijd
worden en daardoor van een
woestenij weer tot 'n recreatie
plaats in de ware zin des woords
worden. Zonder twijfel zullen
de Middelburgers nu weer hun
geliefde wandeling kunnen ma
ken „rond de bolwerken" en
ik vraag my af, hoeveel herin
neringen er tijdens deze wan
delingen niet zullen worden op
gehaald? Na 4 November zul
len de Middelburgers zeker
met grote belangstelling de
ontv7;kke,!n~ van de bomen en
heesters volgen en deze plant
soenen (hun bolwerken) in be
scherming nemen, zodat het
groeiproces zich ongeschonden
kan voltrekken en zij over eni
ge jaren zien, hoe het ge
boomte zich weer weerspie
gelt in het water van de ves
ten.
Wy Middelburgers kunnen
niet anders dan zeer dankbaar
zijn aan hen. die hun organisa.
tietalent. hun kunde, hun ar
beidsvermogen en op enigerlei
andere wijze hun steun gege
ven hebben om het gebeuren
van 4 November mogelijk te
maken. Als nu ook nog met
steun van de Middelburgers de
molens op de bolwerken zijn
gerestaureerd *>n de silhouetten
van de Raadhuistoren en de
Lange Jan zich weer gaan ver.
heffen, dan komt vanzelf de
vraag op, of toch inderdaad
niet veel van het Oude Middel
burg behouden is.
Moge het zijn, dat de bomen
en de heesters van de bolwer
ken bloeien en groeien en dat
zii een stad omsluiten, waarin
op energieke wijze gestreefd
wordt naar een betere toe
komst.
De Burgemeester van
Middelburg,
Jhr. Mr. W. C. SANDBERG
TOT ESSENBURG.
De Stichting Nieuw Walche
ren heeft een lofwaardig initi
atief genomen door met grote
energie een actie te ontplooien
voor de herbeplanting van dit
eiland. Zy verdient hulde en
dankbaarheid voor de onver
moeide arbeid van het bestuur,
die ertoe geleld heeft, dat hier
thans een stuk vredeswerk on
dernomen kan worden, hetwelk
Walcheren wederom zal maken
tot een sieraad van ons gewest.
Met eerbied herdenken wij
de helden, die bij de bevrijding
van ons eiland zyn gevallen
en de slachtoffers onder de
burgerbevolking, welke in die
dagen de dood hebben gevon
den, alsmede al het leed en de
ellende, welke hier zijn geleden,
maar ook zullen wij tezamen
ons verheugen over de toewij
ding, de voortvarendheid en de
ijver, welke er betoond worden
om Walcheren weer zijn oude
welvaart en glorie te doen her.
krijgen.
De 4e November, de dag,
waarop met de officiële herin-
plant een aanvang wordt ge
maakt, is voor Zeeland 'n his
torische dag. Dat in deze uren
zowel ons geliefd Prinselijk
echtpaar, als de Britse minis
ter-president en een groot aan
tal van de Nederlandse minis
ters en vertegenwoordigers van
bevriende regeringen op Wal
cheren vertoeven, stemt tot
bijzondere vreugde.
Moge de Allerhoogste de
nieuwe inplant 'n voorspoedige
wasdom geven.
De Commissaris der Koningin
in Zeeland,
QUARLES VAN UFFORD.
door Mr. B. Kolff,
Daar is geen land als dit,
mijn land,
Besloten tussen zee en strand,
O, pallem van Gods hand.
Jan Campert
Seisbolwerk te Middelburg vóór de inundatie.
Selsbolwerk te Middelburg na de inundatie.
Burgemeester van Vlissingen
Wie zich het beeld van Vlis
singen van vóór de oorlog in
de herinnering roept, zal moe
ten erkennen, dat ook in zijn
bomen en heesters Vlissingen
door de oorlog veel heeft ver
loren.
Meer dan men eigenlijk van
een industriestad als Vlissin
gen zou hebben verwacht, was
het gezegend met singelbeplan
ting, park en bos; meer ook
dan men op het eerste gezicht
zou verwacht hebben van een
zo vlak aan zee gelegen stad.
Zo is dan met de bomen van
Slngelweg, Badhuisstraat,
Gaaischletine en Koudekerkse
Weg zeer veel schoons ver
dwenen. dat in dezelfde vorm
nooit meer zal terug komen, j
Niet in de laatste plaats
gaan met weemoed onze ge.
dachten ook terug naar het
Nollebos, dat zich langza
merhand tot een zeer fraaie
wandeling had ontwikkeld
en gelegen als het was on
middellijk achter de Nolle-
dyk, het bewijs had gele
verd, dat ook een beplan.
ting, die maar ternauwer
nood tegen de zeewind uit
het Zuid-Westen was be
schermd, zich omhoog kan
werken. Vlissingen had zich
hiermede verworven de
mooie en voor een bad.
plaats zo gewenste tegen
stelling tussen zee en bos.
DE PLANNEN.
Het ligt ln de bedoeling op
de genoemde plaatsen weer
een beplanting aan te brengen.
Voor de Singel weg, Badhuis
straat, Gaaischieting. Koude
kerkse weg en de tuin van
Bethesda zijn plannen gemaakt
door de adviseur van de Stich
ting Nieuw Walcheren, de heer
C. P. Broerse, wiens werk
kracht door de Stichting be
langeloos ter beschikking van
de Gemeente is gesteld.
Het voor deze plannen nodi
ge grondwerk is grotendeels
gereed en zy komen met het
nu beginnende planten tot ver
dere uitvoering.
BELLA MYP ARK.
Het Bellamypark, dat in het
droog gebleven gedeelte van de
stad is gelegen, had veel te lij
den gehad van granaatvuur en
de aanleg van schuilloopgra-
ven. By het bezien van de hier
liggende mogelijkheden kwam
al gauw de gedachte naar vo
ren, dat de vroegere aanleg te
veel in verschillende gedeelten
uiteen viel. In de taak een
goed geheel te ontwerpen, wel-
ke bij de onregelmatige vorm
van deze gedempte haven ze
ker niet gemakkelijk was, is
de heer Broerse op uitnemende
wijze geklaagd. Zoals men
weet, is in het Bellamypark
het grondwerk gereed en vindt
in Vlissingen daar het officiële
planten plaats. Men mag dus
verwachten, dat in het volgen,
de voorjaar wat nog altijd is
het hart van het oude stadsge
deelte, een verjonging zal blij
ken te hebben ondergaan en
met zijn groen en bloemen
daarin een fris element zal
hebben gebracht.
RECREATIE-STROOK.
De beplanting van g-edeelten
van het voormalige Nollebos
igt in een verder verschiet en
zal zich als vanzelf aansluiten
by de beplanting.
Schone plannen voor de toe
komst! Maar thans voor alles
reden tot dankbaarheid! Dank
baarheid voor wat in een vrij
land reeds weer tot 'stand ge
bracht is kunnen worden, dank_
baarheid jegens de Regering
voor de ondervonden steun,
dankbaarheid jegens de Stich
ting „Nieuw Walcheren'' voor
haar initiatief en grote werk
zaamheid.
De 4e November 1947.
Als ik kon, dan zou ik een
feestmars schrijven. Zo'n mars
waar je zo erg bly van wordt,
een mars die je dankbaar
maakt en gelukkig.
Me dunkt daar is ook reden
voor.
Na een voorbereiding van
ruim een jaar, waarin vele
ups en downs, na een strenge
winter en een zeer droge zo
mer, zoutcijfers die maar niet
omlaag wilden en andere moei
lijkheden waarover het beter
is niet te schrijven, organi
seert de Stichting „Nieuw
Walcheren" deze 4e November
als eerste boomplantdag.
En nu weet ik wel, die
zal ondanks het grote pro
gramma toch nog niet zo'n ge
weldige ommekeer brengen.
Als ge de volgende dag van
Middelburg rijdt zal het im
mers nog even kaaj en win
derig zijn. Is dat zo? Neen,
toch niet! Dan is het al an
ders!
We hebben dan een tijd ach
ter de rug van neergang
van chaos. We zijn dan op 't
keerpunt.
Het begin van een zich ont
wikkelend leven van bomen en
struiken is daar. Ik weet, er
i3 veel gebeurd, veel geruimd,
veel voorbereid, er wordt ook
wat gebouwd, maar dat alles
kan nimmer Walcheren maken
tot wat het eertijds was. Om
dat te benaderen moet er ge
plant en geplant en nog eens
geplant worden.
En daarom beginnen we
daarmee, nu het kan.
Dat doen we op 4 Novem
ber.
En zoals het zaad het na
tuurlijk begin is van een boom
die dopr z'n krachtige stam en
machtige kroon tal van gene
raties tot vreugde kan zyn, zo
is deze eerste plantdag het be
gin van reeksen dagen waarop
steeds weer en overal op Wal
cheren zal worden geplant.
En al zien we dan misschien
af en toe nog een wagen waar
op de trots en de glorie van
Walcheren's bossen en wegen
levenloos en ontredderd wordt
vervoerd.
We behoeven daarby niet
lang stil te staan, want er ko
men ook andere wagens, hoog
opgeladen met leven. Sapryk
hout met naar aarde dorsten
de wortels die in onze bodem
zullen verankeren en knoppen,
barstens vol, die zullen uitbot
ten en uitgroeien tot bladeren
en scheuten en takken die de
kronen zullen dragen waar
door Walcheren, als het God
behaagt, weer tot een levend
land zal worden.
Zo zal het dan groeien kun
nen vanaf die eerste dag, een
plantsoen en een bolwerk,
waardoor de natuur weer dicht
bij de mens wordt gebracht,
een dorpskern die de kerkto
ren weer in het groen zal
vatten, de kerkhoven waar de
bladeren weer zullen ruisen en
de blomme haar tale zal spre
ken. De erven zullen weer
vriendelijk worden en de we
gen schaduwrijk.
Er zal een landschap wor
den gevormd. Het zal jaren
duren, maar is het niet schoon
daaraan allen te helpen?
Dat kan, de erfbewoner
plante!, de tuinbezitter plan-
te!, de grondeigenaar plante!,
het overheidslichaam plante!
Wanneer dat gebeurt, en dan
natuurlijk op verantwoorde-
wyze, dan zal de tuin van Zee
land herrijzen.
Veel moeilijkheden zullen
daarby nog te overwinnen
zyn, moeilijkheden waartegen
menselijke kracht of vernuft
weinig vermag, wel duidelijk
zien we tegenwoordig onze af
hankelijkheid. We kunnen
planten en nat maken, maar
het is God alleen die de was
dom kan geven.
Zo worde Walcheren, dat in
zijn steden en dorpen, z'n dui
nen en stranden nog zoveel
schoons bezit, eenmaal weer
een getuige van de majesteit
van de Schepper.
Nieuwer-Amstel. C. P. B.