HISTORISCHE REIZEN Moderne denkbeelden over slaap Betere salariëring voor wijkverpleegsters Waarom willen jullie oorlog?" De sport en jongens over-zee STEMMEN UIT DE KERKEN. TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT DONDERDAG 9 OCTOBER 1947 Experimenten van Amerikaans professor. 25 jaar slaap-onderzoek. Professor Nathaniel Kleit man weet zeer waarschijn lijk meer van slaap af dan iemand anders, waar ter we reld ook. 25 jaar lang be studeerde hij in het „slaajj- laboratorium" van de Chi- cagose universiteit de my steries der slaap. Hij nam de verandering in hartslag en ademhaling op, mat de elec- trische impulsen der herse nen en telde de bewegingen van de lichamen van dui zenden studenten die in de loop der jaren als zijn „sla pende marmotjes" fungeer den. En hij is er heilig van overtuigd dat al wat men omtrent slaap beweert, sprookjes zijn. SPROOKJES. Acht uur slaap per nacht? Professor Kleitman glimlacht er om. Experimenten bewezen, dat geen twee personen de zelfde hoeveelheid slaap nodig hebben. De één moet negen uur slapen, terwijl de ander aan vijf genoeg heeft. Gelooft U soms ook, dat het omgooi en 's nachts U in Uw slaap stoort? Wees gerust, ook dat is een fabeltje. Als U 's nachts niet zou bewegen, zegt de slaapexpert, was U 's morgens zo stijf als een plank, en dat is helemaal niet prettig. Ook de mensen studenten doen vaak zo die van 10 tot 2 slapen en dan tot 5 werken, ofn daarna weer tot 8 uur in bed te duiken, geloven in sprook jes. Net als de kippen (de na tuur is niet dwaas) vroeg naar bed en vroeg op, is je ware. Onder de nuchterë en zake lijke beweringen van de pro fessor sneuvelt helaas ook een feliefd stokpaardje van velen, 'erloren slaap is niet in te halen! Mensen die experi menten wezen het uit 30 of 40 uur slaap te kort kwa men, sliepen er nooit meer dan 11. Jammer, maar waar. De prof. heeft verder goed nieuws voor alle moeders die nog mochten menen, dat het inslapen op de linkerzijde (Doe het niet Pietje!) het hart aan tast. Het hindert immers niet op welke wijze we Morpheus armen kiezen, want in onze slaap gooien we ons minstens 'n dozijn keren om. Het diepst ingeworteld van al deze slaap- leren is echter wel het niet eten of drinken voor het naar bed gaan. Maar de tests in de laboratoria bewezen, dat ook al te vaak dit geen invloed heeft. Wat koffie betreft zijn er inderdaad mensen die hier door niet kunnen slapen. Er is echter een andere groep bij wie het juist de slaap stimu leert. Bij de meesten berust de hele „koffie-helderheid" slechts op suggestie, daar zij dit sprookje zo vaak hoorden en er onvoorwaardelijk in ge loven. Het is maar een weet. De meeste mensen zijn ge traind op een gewone dosis slaap. Het etmaal is een cir- celgang geworden waarvoor de lichaamstemperatuur een goe de graadmeter is. Als we 's morgens opstaan is de lichaamstemperatuur laag. Hij stijgt, zodra we gaan denken en werken, 's Avonds zijn we moe, de lichaamstemperatuur neemt af en als we naar bed gaan is hij weer even laag als toen we opstonden. Deze cir kelgang is zeer belangrijk. In de vacantie als ieder zich voor. neemt zo rond 10 uur uit te slapen, zijn we wakker en op dezelfde tijd als anders op. Ge woonte is een tweede natuur. Wat zegt U? U gelooft niet dat de temperatuur daar iets mee te maken heeft. Luister naar wat de professor zegt. U gaat naar de bioscoop, waar een opwindende griezelfilm draait. Opgewonden komt U thuis. Uw temperatuur (expe rimenteel onderzocht) is hoger dan normaal en zie, het kost TJ uren om in te slapen. SLAAPREGELS. De cirkelgang van de dag kan aldus ae professor in This Week Magazine zelfs uw huwelijksgeluk aantasten. Stel U voor dat de cirkel van uw vrouw en U niet gelqk z|jn. U moet 's morgens vroeg op en uw vrouw blijft nog liggen, 's Avonds is u bijgevolg vroeg moe en u vrouw wil nog uit. Als u beiden in zo'n geval een opvliegend karakter hebt, bergt u dan maar. Er zijn wel mensen om gekker dingen ge scheiden. Een van de mysteri euze uitlatingen op het slaap- laboratorium is dan ook, dat scheiding vaak niet een kwes tie van temperament, maar van temperatuur is. Natuurlijk heeft Kleitman „slaapregels" opgesteld. Hij begint met te zeggen, dat ieder mens iets anders nodig heeft om in te slapen. De een doet vrije oefeningen, de ander ge bruikt gramofoonplaten, een derde neemt een douche, er zijn mensen die een afzakkertje nodig hebben, maar ieder heeft een zeker ritueel nodig om in te slapen. Houdt U aan dat ritueel is de eerste raad van de slaapexpert. Gebruikt verder nooit slaappoeders tenzij de dokter dat voorschrijft. Ver breek uw cirkelgang niet Ga steeds op normale tijd naar bed. Slaap alleen en schaf als u getrouwd is een lits-jumeaux aan. Twee persoons bedden mogen dan zinnebeeld zijn van een gelukkig huwelijk, voor een gezonde slaap deugen ze volgens de professor niet. Een zeer merkwaardig resultaat van de onderzoekingen van de prof is wel de regel, dat als men niet goed slaapt men een uur vroeger naar bed moet gaan. En tenslotte nog een zeer be grijpelijke raad. Als u moe bent als de wekker afloopt ga dan vroeger naar bed en blijf dat doen, want het bewijst dat u meer slaap nodig hebt. Welterusten en pit ze! Steeds opnieuw trachten Joden in Palestina aan land te komen. Ze hebben zelfs de hand weten te leggen op een oud-landingsvaartuig, waarmee ze getracht hebben een illegale landing te doen. Engelsen hebben het schip echter aangehouden en de vluchtelingen moe ten In de haven van Haïfa aan land gaan vanwaar ze naar Cyprus zullen worden ge transporteerd. Dringend noodzakelijk. Al enige malen is de jaarlijk se algemene vergadering van het Friese Groene Kruis bezig geweest met de salariëring en penislonnering van de wijkver pleegsters, waarbij de wense lijkheid naar voren werd ge bracht meer uniformiteit te brengen in de salarissen, wel ke de verschillende afdelingen betalen. In verband hiermede had een A.N.P. redacteur een onder houd met de voorzitter dezer vereniging, dokter Kruisinga te Mars sum, aan wie allereerst de vraag werd voorgelegd: wat doen de wijkverpleegsters voor de patiënten De wijkverpleegster, zo luid de het antwoord, moet haar zieken aan huis helpen. Z|j werkt mede aan het aankwe ken en opleiden van goede kraamhulp in arbeidersgezin nen, ze houdt zitting in het zuigelingenbureau en houdt contróle over de zuigelingen, ze helpt t.b.c.-patiënten, brengt bezoeken bij voor- en nazorg patiënten, ze bezoekt de licha melijk gebrekkigen, ze geeft hoogtezon en diathermiebehan- deling, ze helpt bij het zieken transport en ig bemiddelings bureau bij gezinsverzorging en kraamhulp. Japanse admiraal ter dood veroordeeld. De temporaire krijgsraad te Pontianak heeft de Japanse vice-admiraal Tasashlge ter doöd veroordeeld. Tasashige liet in de eerste helft van 1944 meer dan an_ derhalfduizend ingezetenen van West-Borneo w.o. vrouwen en kinderen, zonder vorm van proces onthoofden. Deze beruchte executies wa ren een der ernstigste oorlogs misdrijven tijden9 de Japanse bezetting. De stereotiepe vraag der Russen aan Amerikanen. (Van een U.P.-correspondent.) De Russische kranten vertellen htm lezers voort durend dat de Ver. Staten handelen als destijds de na- zis van Hitler-Duitsland. 't Gevolg is dat de Russen beginnen te spreken over de mogelijkheid van een Amerikaanse aanval op de Sovjet-Unie. Er wordt op het ogenblik meer over een mogelijke oorlog gesproken dan ooit sinds Augustus 1939, in Rusland. Maar er is geen Rus, die spreekt over een Russische oorlog tegen de Ver. Staten. Zij geloven allen in het tegen deel. En waar een Rus een Amerikaan ontmoet, heeft hij zijn vraag steeds klaar: „Waarom willen de Ver. Sta ten oorlog met ons?" Deze stemming is klaarblij kelijk een duidelijk gevolg van wat in de Russische bladen verschijnt, van de Pravda af tot litteraire of wetenschappe lijke tijdschriften toe. De plan nen van de Amerikaanse .lei ders verschillen in het geheel niet van die, welke Hitier destijds had, zo suggereren de kranten en magazines. Zelfs op sportgebied ziet men derge lijke uitspraken. Toen het be richt gepubliceerd werd dat 'n Amerikaanse voetballer in de bekende militaire academie van West Point een prijs had Prachtig resultaat. Uit het korte jaarverslag, dat de landelijke sportcommis- sie van de nationale inspanning welzijnsverzorging Indië (Ni- win) ter gelegenheid van het 1-jarig bestaan dezer instel ling in het licht heeft gegeven, blijkt dat alle Nederlandse 3)ortbonden, 56 in totaal, ac- ef deelnemen aan het Niwin- werk door het organiseren van wedstrijden en demonstraties. Gedurende de periode van 14 Sept. 1946—14 Sept. 1947 wer den niet minder dan 199 wed strijden georganiseerd in 137 femeenten, waaraan werd eelgenomen door 34 takken van sport. Een bedrag van 60.907.14% was het resul taat van 111 dezer wedstrij den. De opbrengst van de overige 88 wedstrijden is nog niet bekend. Aan het orgaan, flat in Indië alle welfare-zen dingen uit Nederland opvangt en distribueert, zond de lande lijke sportcommissie van de Niwin namens de Nederlandse sportwereld 87 kisten met sportartikelen, gezelschapsspe len, huisvlijtartikelen, model bouw en denksport Schepen werden voorzien va» dek- en Mgjl "1 dat alle op Indië varende boten 'n vaste sportuitrusting kregen, bestemd voor militairen en burgers. Ook uit het buiten land komen geregeld bijdragen op sportgebied binnen, wij noe men hier Zweden, waar de Ne derlandse kolonie 100 kisten huisvlijtartikelen aankocht, en Zuid-Afrika, dat eveneens sportmateriaal en -kleding bijeen bracht. Intussen vinden de aankopen door de sport commissie regelmatig voort gang. Het programma ver meldt o.m. 1000 kastieslag- houten met 1000 ballen, 1000 voetballen met 2000 binnenbal- len, 100 tafeltennistafels. 350 korfballen met binnenballen, 350 badmintonspelen. Van be lang is hierbij, dat alleen die artikelen uit de binnenlandse productie worden aangeschaft, die in voldoende mate worden gefabriceerd, terwijl er voor schaarse materialen deviezen beschikbaar worden gesteld. Hierdoor wordt dus vermeden, dat met behulp van gelden, die de sportwereld bijeen brengt, aan de sportverenigingen ma terialen worden onthouden, die zij zelve dringend nodig heeft. gekregen, schreef een Russisch tijdschrift: „Ook dit is een vriendelijk gebaar ten opzich te van het militarisme." TOERISTEN. Het agentschap Tass is er onlangs mee begonnen aan dacht te schenken aan het gro te aantal Amerikaanse „Toe risten?" (steeds met een vraagteken) in Europa. Het Russische publiek ontkomt er daardoor met aan een verge lijking te trekken, tussen deze Amerikanen en de Duitse „toe risten", die voor de invasie der verschillende Europese landen zo actief plachten te zijn. Zo schreef de Pravda dezer da gen uit Praag: „Niet alleen is de commissie van Ameri kaanse-' Congresleden hier, maar de stad is overstroomd door verschillende toeristen, met inbegrip van personen in militaire dienst, journalisten en anderen." En de Litteraire Gazette schreef over de „toeristen": „Zij zwerven door Europa van het ene land naar het andere, en steken hun neus in allerlei zaken. Op sommige plaatsen gedragen zij zich als de Oweër die in een warenhuis terecht is gekomen. Zij denken, dat in Europa alles te koop is: rege ringen, parlementen, politieke partijen, zakelijke ^ondernemin genMaar het' is zelfs voor Uncle Sam te duur om al die zaken netjes in te pakken." „Waarom toch willen jullie ons een oorlog aan doen?", vraagt weer de Rus, die der gelijke passages geregeld on der ogen krijgt, aan de Ame rikaan, die hij ontmoet. Liegen helpt niet meer. De wetenschap dringt steeds verder in de ge heimen van de natuur. Ten bewijze daarvan werd in Luik een demon stratie gegeven met een Amerikaans apparaat, dat nauwkeurig regis treert of en wanneer iemand onwaarheden verkondigt. De politie kan de waarheidsliefde van een gevangene na gaan door de ring- en wijsvinger met dit appa raat in contact te hou den gedurende de onder vraging. De vingertop schijnt zeer snel en ge voelig te reageren, welke reactie door het uitslaan van een pijltje op het vernuftige Instrument wordt verraden. Wellicht kan de politie in de toekomst met deze vinding veel resultaat bereiken in het ontmas keren van aartsleuge naars. Volgens welingelichte fcron zal deze week een hem- delsverdrag tussen Argentinië en Italië worden getekend. Minister Drees naar Brussel. Minister Drees zal 12 Octo ber a.s. ter gelegenheid van de „Veertiendaagse voor vei ligheid, hygiëne en verfraaiing der werkplaatsen" het woord voeren in het Paleis voor Scho ne Kunsten te Brussel. Mr. van Hoogstraten naar Nederland. Dinsdag zal de directeur van 't departement van econo mische zaken in Indonesië, mr. J. E. van Hoogstraten, naar Nederland vertrekken, tenein de daar verschillende bespre, kingen te voeren. Weer ammoniumnitraat uit de Ver. Staten. Naar men verwacht, zal gpoedig weer begonnen worden met de verscheping van am moniumnitraat van de Ver. Staten naar Nederland en an dere landen. De Amerikaanse kustwacht heeft te kennen ge geven» dat laadvergunningen voor de havenstad Tampa (Florida) zullen worden uitge reikt. Sinds de ontploffing te Texas City is er geen ammoniumni traat meer uitgevoerd. Geen Amerikaanse films in Zweden. De Zweedsé regering heeft de import van Amerikaanse films verboden. De reden hiervoor is een con flict met de Amerikaanse film maatschappij M.G.A.M. Deze maatschappij wenst zich in Zweden een monopolie-positie te verwerven en voor een der gelijke afhankelijkheid van Hollywood voelt de Zweedse regering terecht niets. NOORD OOST POLDER. Nadat op 1 Januari j.l. de gemeente „De Noord Oost Pol der" tijdelijk (d.w.z. zolang 't Rijk dit gebied nog niet bij een provincie heeft ingedeeld) bij de Classis Kampen der Ned. Herv. kerk is gevoegd, is thans een verdere stap gezet op de weg naar de gewone kerkelijke inschakeling van deze gemeen te. Op 1 September j.l. ig n.l. door de scriba van het Classi caal Bestuur de Ring N.O. Pol der geïnstalleerd. Aanvankelijk was de ge meente ingedeeld bij de Ring Vollenhove, maar de afstanden zijn voor een behoorlijk con tact te groot dan dat de op name in deze Ring voor het nieuwe gebied een goede wis selwerking zou betekenen. Het Provinciaal Kerkbestuur van Overijssel besloot daarom op verzoek van de gemeente, welk verzoek warm werd aanbevolen door 't Classicaal Bestuur van Kampen, tot instelling van een nieuwe Ring, de Ring N. O. Polder. Tot deze Ring behoren momenteel slechts 2 gemeen ten, n.l. de N.O—Polder met 4- en Urk met 1 predikantsplaats. AFSCHEID INDONESISCHE OSLO-DELEGATIE. In de Zendingsschool te Oegstgeest heeft de Indonesi sche delegatie, die aan de We reldconferentie voor Chr. Jeugd te Oslo deedgenomen heeft voor haar terugreis afscheid genomen in een speciale sa menkomst, waarin ook de Ne- derlanse Oslo-delegatie aan wezig was. Ds. Marantika uitte de dank der Indonesiërs voor alle har telijkheid en broederschap in Holland ondervonden. Hij zei- de in Oslo het actuele gevaar gezien te hebben, voor Christen-Indonesiërs, zowel als voor Christen-Nederlanders om de problemen van heden niet te zien in Christus, maar airereerst in nationaal opzicht. Wij hebben, aldus Ds. M., in Oslo samen geworsteld om het conflict tussen onze volkeren samen te stellen onder het licht van Gods woord. Ook als de wereld ons niet gelooft, blijven wij toch èn ondanks dat zeg gen: Jezus Christug is Heer! In het bijzonder dankte Ds. M., Dr. Visser 't Hooft en Prof. Kraemer voor hun vriendschap en waardevolle adviezen. NIEMöLLER TERUG NAAR DAHLEM. Ds. Martin Niemöüer zal binnenkort terugkeren naar zijn oude gemeente te Berlijn- Dahlem. Naar aanleiding hier van verklaarde hij, dat het zijn plicht ig naar zijn vroe gere gemeente te gaan en te trachten haar hoop te geven. Dit is uiterst moeilijk, waar er geen hoop Is. Het Duitse volk heeft te grote verwach tingen gekoesterd. Zelfs het Christendom en de democratie kunnen niet veel troost bieden aan een volk, dat dreigt van honger om te komen. CULTUURCRISIS. In Engeland is een boekje verschenen, dat tot titel draagt „A Crisis of Culture" (.E'en Cultuurcrisis). De schrij ver, John Macmurray, betoogt hierin, dat de ideologische ver. schillen tussen communisten en niet-communisten van op pervlakkige aard zijn. Het eigenlijke probleem is dat tus sen de Oosterse en Westerse cultuur, en wel tussen het Christendom van het Oosten HOGERE EISEN. Dan worden er zeker aan de tegenwoordige verpleegsters hogere eisen gesteld, dan aan die van twintig jaar geleden? Dat is inderdaad het geval, maar nog altijd is de belang rijkste taak van de zuster het verplegen van de zieken. Onze wijkverpleegsters ver zorgen hun patiënten niet al leen met bekwaamheid maar bovenal met liefde, daarom Is de geneeskunde Iets anders als de geneeskunst, de verpleeg kunde iets anders als de ver- pleegkunst. Er is nog een ander eigen schap, die de verpleegster moet hebben en dat is. aldus dokter Kruisinga, dat ondefinieerbare, wat aangeduid wordt met tact. Het blijkt wel dat veel van de zusterg wordt gevraagd. Lief de, tact, kunde, ziedaar de voorwaarden om te komen tot de hoogste verpleegkunst. DE FINANCIËLE KANT. De financiële lasten, die er op de afdelingen gaan rusten bq een. voldoende salariëring en pensionnering der zusters, z|jn uiteraard, aldus dokter Kruisinga, zeer belangrijk. Dit financieel vraagstuk dient te worden opgelost. Zowel bij particulieren al» b|j de overheid zal het gewenst zijn nog weer eens duidelijk te maken, dat het niet voldoende ls zeer welwillend te staan ten opzichte van het werk van het Groene- en Wit-Gele Kruis. Het besef moet levendig worden dat voor dit werk voor do volksgezondheid even goed als voor elk ander werk betaald moet. worden. Men heeft daarom aan de af delingen geadviseerd het sala ris van de wijkverpleegster te stellen op 2400,met een pensioen van 60 bij 25 dienstjaren. en het Westen. De Westerse civilisatie is reedg ten onder gegaan, vernietigd als zij is door twee wereldoorlogen, en de enige hoop om de vrede te bewaren Ls gelegen in het in het leven roepen van een nieu we cultuur, waarin de Oosterse tradiitie een ev.en sterke factor zal zijn als eens de Romeinse traditie was in de thans ver loren gegane beschaving van het Westen. GEBED IN DE AMERIKAANSE SENAAT. De Amerikaanse Senaat heeft een eigen predikant, die elke zitting met gebed opent. De „Reader's Digest" nam on langs enige van deze gebeden over: „Onze Vader, laten wij U niet altijd bidden om ons iets te geven. Vanmorgen bid den wij U, of Ge iets van ons af wilt nemen. Neem uit ons hart weg alle bitterheid, alle wrok tegen anderen, die onze vrede verstoort. Neem van ons weg de harde trots, die ons belet onze fouten te erkennen, zodat we bereid zrjn ons hart voor elkaar te openen". „Be waar ons ervoor, dat deze ogenblikken verstarren tot een uiterlijke vorm. Maak deze korte tijd van bezinning voor een ieder van ong tot een werkelijke ervaring, nu wij U om leiding en hulp smeken". Albrecht Dürer te Zierikzee. Ervaringen op Schouwen, Reizen was twee, drie eeuwen geleden, een kostbare en ver moeiende aangelegenheid, die alleen door vermogenden kon worden ondernomen. Men stond aan veel gevaren bloot; de ver keersmiddelen waren zeer slecht; de verblijfskosten, vooral voor buitenlanders, dik wijls erg hoog. Dat alles wa ren geen factoren, welke het vreemdelingenverkeer bevor derden. Toch gingen er onder nemende lieden op reis. En na afloop van zulk een bezoek legde de reiziger dan dikwijls zijn ervaringen vast in een boek, om ook anderen mee te doen genieten van ervaringen in verre landen. Als buitenlanders de lage landen b|j -de zee bezochten, gingen ze meestentijds naar Holland, naar Amsterdam, Den Haag en Rotterdam, plaatsen, die in die dagen vrij gemakkelijk te bereiken wa ren. Slechts spaarzaam wer den andere delen van ons land in het reisprogrammaopgeno men. Hier willen wij iets vertel len van reizigers die in Zierik zee zijn geweest, en welke er varingen zij daar opdeden. In November van den jare 1520 reisde een man met toen reeds een wereldberoemde naam door Zeeland: Albrecht Dürer, de schilder en graveur. In het door hem zelf geschre ven dagboek, deelt h|j vele bij zonderheden mede over Zeeuw se plaatsen. In Goes, schrijft h|j, „tekende ik een meisje in haar klederdracht". In Veere zag hij schepen liggen uit vele landen van de wereld. Over Middelburg merkt hij op, dat daar aan alle dingen „veel kunst is." Maar ook Zierikzee komt, en zelfs vrij uitvoerig, in zijn dagboek voor. Dürer dan ver telt ons, dat er in Zierikzee een walvis op het land was gespoeld, toen er een grote vloed en een sterke storm was. Die vis was buitengewoon groot, en er was niemand -in Zeeland, die ooit een- walvis gezien hebben dat die vis met een derde van de lengte had van deze vis. Die walvis was niet meer van het strand te krijgen. Het volk zou graag gezien hebben datdie vis met een verdween, want men vreesde de grote stank van 't dier. Maar de bewoners van Zierikzee, vertelt Dürer, de den er wel een half jaar over, voordat de vis klein „gehau- wen" was. Het enige voordeel wat dat er dan traan gefa briceerd kon worden. UIT BOHEMEN. Zeventig jaar later kwam een Boheems edelman naar Nederland, en deze Waldstein gaf later in het Latjjn een reisbeschrijving uit, waarvan het origineel bewaard is in de Bibliotheek van het Vaticaan. H|j geeft ons slechts korte aantekeningen over Zeeland, en schrijft, dat hij op 16 Sep tember 1599 Veere bezocht en „vandaar bereikten wij Zori- zea", met welke mooie naam hij Zierikzee aanduidt. THOMAS BOWREY. Thomas Bowrey, die in dienst van de Engelse Oost- Indische Compagnie vele rei zen maakte, zag Zierikzee al leen van de zee. In de maan den Mei en Juni van 1698 reisde hij in of liever voer hij langs vele plaatsen in Zee land. H|j kwam van de Belgi sche kust, en h|j zag natuur lijk talrnke silhouetten van fraaie stadjes; eindelijk ook Zierikzee. „Zierikzee scheen ons een stad te zijn met goe de huizen; we konden het niet dichtby naderen"; en hjj voegt daar aan toe fishery town." „It is a great OESTERS. In de negentiende eeuw wor den dc reisbeschrijvingen meer en meer practische aanteke ningen voor kooplieden. Paul Nemnich, de samensteller van verschillende encyclopediën, maakte een reis in 1808 naar ons land en deed daarin vele mededelingen, die van belang waren voor de im- en export. „Holland", zo schrijft hij, „voorziet zich zelf en vele na buurlanden met oesters uit Zeeland en Texel". Uit Col chester in Engeland worden de oesters met speciale oester schuiten naar Zierikzee ge bracht. Daar worden deze oesters gekweekt, en vandaar, dat men dan ook spreekt van „Engelse oesters." DOMINÊ DETHMAR. Tot slot geven we nog het woord aan een predikant, die ons vele bijzonderheden ver telt over Zeeland. F. W. Dethmar, hervormd predikant in Anholt, hield daar een kostschool, welke ook door talrijke Hollandse kinde ren werd bezocht. Ruim een eeuw geleden ging h|j naar ons land en legde in een boek van vier delen zijn reiservarin gen neer. In Rotterdam wil h|j nog eveh de kermis bezoeken, maar 't gewoel op de straten is te groot, en vooral de nachtelij ke scènes werken zo afstotend op hem, dat hij snel naar huis gaat. Trouwens de volgende dag heeft hjj een zware reis voor de boeg; naar Zierikzee. Ongevaarlijk is die reis niet, maar onze dominé treft het. Mooi weer, goede wind, en na negen uur was hij in Zierikzee. Het laatste gedeelte van de reis legt h|j per wagen af, want het schip van Rotter dam brengt de reizigers niet verder dan Zjjpe. Wat is zijn oordeel over Zee land? „Men neemt als vast staand aan, dat Zeeland uiterst ongezond Is, en dat iedere vreemdeling er zware koortsen oploopt; men denkt dat er geen enkele boom of struik te vinden is, en dat men er slechts ruwe en onbeleefde mensen zal aantreffen." De eerste ervaringen op Schouwen van de predikant z|jn niet erg hoopvol. Hobbelige wegen; een ratelende wagen; smerige dorpen; slecht gekle de mensen; verwaarloos de huizen maakten een zeer on aangename indruk, en bijna was het oordeel over Zeeland vernietigend geworden. Gelukkig brengt Zierikzee 'n andere stemming te weeg. VRIENDELIJKE MENSEN De waaru van het Hof van Holland ontvangt hem uiter mate vriendelijk, en als de be woners horen, dat er een pre dikant in de stad is aangeko men, zijn er verscheidene be reid hem uitvoerige inlichtin gen te geven. Het blijkt, dat de stad 6000 inwoners heeft. Zij heeft een betere tijd gekend. De huizen zrjn van binnen veel mooier dan van buiten. Aan het einde van de stad vindt de reiziger een niet afgebouwde kerk. Zjjn begeleider vertelt hem, dat en kele jaren voordien een brand het bestaande kerkgebouw heeft vernield. Heel Nederland heeft toen geld b|jeen ge bracht, waarvan gemakkelijk een nieuw bedehuis gebouwd kon worden. Maar de aanne mer heeft gespeculeerd. Het geld is verdwenen, en de kerk bouw diende te worden ge stopt! Twee dagen vertoefde de vreemdeling in Zierikzee, maar z|jn oordeel is dan reeds vol komen gewijzigd. Hij heeft vriendelijke mensen ontmoet. „Ach", hebben ze hem ver teld, „wat we eens waren, dat zijn we nu niet meer. Zie slechts naar onze stad Zierik zee, hoeveel van haar groot heid en r|jkdom heeft die stad niet verloren." Iedere lezer van z|jn boek krijgt de raad Zeeland te be zoeken, en ook het eiland, waarop Zierikzee ligt. „Dat land, dat door zo ve len niet behoorlijk wordt ge kend, dat land waarvan de be woners niet hoog genoeg ge schat kunnen woraen." Dr. 9. M. Fuchs.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1947 | | pagina 5