Sigaretten-smokkelaars
gepakt
De landman toont
kennis en kunde
In memoriam
Dr J. Brandenburg
't
Het Schouwse land
In
Deviezenlek door
Engelse voetbalpools
ZEEUWSE DAMRUBRIEK
TWEEDE BLAD
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 6 SEPTEMBER M)47
'n Kijkje op de grote Haagse jubileum-landbouw
tentoonstelling. „Stad en land zijn één I"
KNAP WERK.
(Van onze Haagse redacteur)
Als men de prachtige jubi
leum-landbouwtentoonstelling
van de jeugdige honderdjarige
Hollandse Maatschappij van
Landbouw in de Haagse Hout-
rusthallen bezit, dan voelt
men de juistheid van de mini
steriële uitroep bij de opening:
,Stad en land zgn één!". Mi
nister Mansholt verzekerde,
dat er geen afgesloten stedelij
ke en landelijke gemeenschap
meer bestaat.
En tochondanks de tal
loze belangen, die stad en
land in deze dagen gemeen
hebben, zijn de stedeling en de
plattelander vaak nog zo'n
„vreemde" voor elkaar. Weder
zijds laat de waardering wel te
wensen over. De boer verwijt
de stedeling, dat hij geen benul
heeft van de intensieve, harde
arbeid op het land en maar
gedachteloos zijn eten veror
bert, terwijl omgekeerd de
stadsbewoner niet zelden nei
ging heeft zich verheven te ge
voelen boven het agrarische
volksdeel.
EEN LEERSCHOOL.
De genoemde tentoonstelling
zal met één slag een einde
kunnen maken aan resten van
bedoelde mentaliteit, omdat
hier op verbluffend-duidelijke
wijze is gedemonstreerd wat
boeren, tuinders en kwekers
hebben gepresteerd en preste
ren, hoe zij behoren tot de in
telligente, noeste werkers, die
jaar in, jaar uit strijdend
tegen talloze moeilijkheden
kwamen tot verbetering, ver
edeling van hun producten. De
expositie is dan ook speciaal
bedoeld als „leerschool" voor
op dit gebied min of meer on
wetende stedelingen, die na een
aandachtig bezoek inderdaad
groot ontzag moeten hebben
gekregen voor hun bodembe-
werkende landgenoten. En en
thousiast beamen wij een der
aangebrachte spreuken:
„De nijvere hand van
boerenstand
Zij hechte band voor
stad en land".
De binnenkomst, in de fees
telijk versierde hallen, doet al
dadelijk hoge verwachtingen
koesteren. Een kleurige bloe
menpracht met schitterende ga
zons vormen de kern van het
geheel, dat alleen het belang
rijkste naar voren brengt en
zoveel mogelijk vermoeiende
details vermijdt. Aanstonds
wordt het oog gestreeld door
twee grote, kleurige diorama's,
voorstellend het sappige Hol
landse landschap en opgewekt
door deze aantrekkelijke tafe
relen begint dan de tocht door
„het visuele verhaal", zoals
minister Mansholt het heel
aardig noemde. Men ziet dan
een grote koe afgebeeld die
met een zelfverzekerd glim
lachje tot u zegt: „Wat er nu
komt is allemaal van mij!" En
het dier heeft inderdaad reden
om trots te zjn, want hoever
gaat zjn „invloed".
BOEIEND GEHEEL.
Een lange serie instructieve
bijzonderheden over alles, met
zeer interessante en voor de
leek begrijpelijke voorbeelden
veelal in natura! geven
een boeiend geheel. Van de
koe komt men in het domein
van het schaap, met de oudste
historie uit Drenthe tot de mo
dernste toepassingen der wol
productie interessant en
kleurrijk. Vanzelf belandt men
in de tuinbouw, de bloemencul
tuur, de akker- en weidebouw,
bij de suikerbiet (de redder in
oorlogstijd!), de aardappel. Nu
LEZERS SCHRIJVEN
RAADHUIS MIDDELBURG.
Mijnheer de Redacteur!
Het schrijven van de heer
Clement over de Raadhuis
meubelen te Middelburg ver
wekte enige ergernis.
Daarom onderstaande vra
gen.
Hoe kan een stadgenoot zó
schrjven Inplaats dankbaar
te zijn dat alles in 't werk
wordt gesteld om ons Raad
huis weer in zijn oude glorie
terug te brengen, wordt die
moeite beloond door te schrij
ven dat het een hinder is dat
tentoongestelde te zien en
daar te toeven.
Waarom? Omdat men zelf
nog niet heeft wat men ver
loren heeft en weer graag
had?
Is dat geen verkeerde 2iens-
w\izc?
We hebben allemaal me-r of
minder door de oorlog geie-
den. En al is het waar, dat
het zo lang duurt eer er iets
uitgekeerd wordt, daarom kun
nen we toch niet blind zijn
voor de aankleding van het
schoonste bouwwerk van Mid
delburg, zo niet van geheel
Nederland
A, P. C. Carol.
BURGEMEESTER VAN
NEW-YORK NIET NAAR
MOSKOU.
William O'Dwyer, de burge
meester van New-York, heeft
de uitnodiging van de gemeen
teraad van Moskou om de
feesten ter gelegenheid van
het 800-jarig bestaan der stad
bö te wonen, afgewezen.
ziet men eens duidelijk wat zij
voor ons volk betekenén
BLOESEMS.
Heel aardig is een grote
prent, waarop een zwierig
middeleeuws heerschap een
ruikeraardappelbloesems
aan zijn geliefde aanbiedt, om
dat men eerst in 1555 de aard
appel ontdekt had als een
„vorstelijke vrucht", die
slechts op de dis van hoge per
sonages mocht worden opge
diend en voor die tijd alleen de
bloesem werd gewaardeerd...
We weten nu wel beter!
Zeer uitgebreid en belangrijk
is voorts wat omtrent het ko
ren en zijn producten wordt
tentoongesteld. En dan is er de
grote tent met gigantische,
moderne landbouwwerktuigen.
Dan komen er de demonstra
ties van landelijke ruiters en
het grote concours hippique.
Tot en met 12 September (uit
gezonderd Zondag 7 dezer)
blijft de expositie geopend en
hoewel alles voor boer en tuin
der strelend is wat zijn kennis
en kunde betreft, toch mag
worden gehoopt dat minister
Mansholt's wens bewaarheid
worde: opdat vooral de stede
ling hier kome. Een vloed van
vlaggen en lokkende bloemper
ken flankeren het tentoonstel
lingsterrein en vertellen hem
al iets van de rijkdommen daar
binnen.
Geen petroleum voor de
centrale verwarming.
Het ministerie van economi
sche zaken wijst de beziteters
van een oliestook-installatie
voor centrale ver.i arming met
nadruk op het grote brand
en explosiegevaar, indien pe
troleum al dan niet gemengd
met huisbrandolie als brand
stof wordt gebezigd.
Schipperskind verongelukt.
Het tweejarig dochtertje
van de Ned. schipper Oome,
wiens schip de „Hendrika" in
de haven van Gent lag, werd
tijdens het spelen op de kade
van de kolenhav.eni dioor een
electrischc kraan gegrepen en
ernstig gewond. Het meisje
overleed korte tijd na het on
geval.
Vliegveld voor atoom
oorlog in Alaska.
Een dagblad, dat te Wenen
verschijnt, .heeft een bericht
gepubliceerd van zijn corres
pondent te New-York, dat te
Fairbanks in Alaska de aanleg
van het eerste vliegveld ten
gebruike bij een atoomoorlog
zjjn voltooiing nadert. „Voor
de oorlog hadden alleen pels
jagers, vissers en goudzoekers
belangstelling voor dit gebied.
Vermeldenswaard is het feit,
dat men er niet minder dan
40 millioen dollar aan ten kos
te legt om Fairbanks tot stra
tegisch centrum van een mo
gelijke oorlog in de Noordpool
te maken", aldus het door Tass
geciteerde bericht.
Goede vangst van
Amsterdamse politie.
De Amsterdamse economi
sche politie is op het ogen
blik bezig drie, elkaar becon
currerende, groepen sigaret-
tensmokkelaars op te rollen.
Deze drie groepen elk circa
12 man groot modern uit
gerust met snelvarende mo
torboten sneller dan de po-
litieboten-, auto's en motoren,
voorzagen en voorzien de Am
sterdamse zwarte markt van
sigaretten.
Voorts leverden zij ook an
dere plaatsen in Nederland si-
Zijn werk in Biggekerke.
Ontsteld keken de leerlingen
van de Christ, school aan de
Binnenweg te Rotterdam op de
ochtend na Hemelvaartsdag
van dit jaar, toen zij hoorden,
dat Mejuffrouw Brandenburg
hun 's Woensdags daarvoor
haar laatste les gegeven had.
En tot de gemeenteleden van
Velp zal het wel even traag
doordringen, dat nu haar broer,
één van de Velpse predikan
ten, dr. J. Brandenburg, na zijn
vacantie in Zwitserland, zijn
werk in hun midden niet meer
zaJ hervatten.
Wij weten nooit, hoe lang
God ons gebruiken wil in Zijn
dienst. Naar onze berekening
is deze tijd voor Dr. Branden
burg te kort geweest: nog geen
jaar hulpprediker in Oegst-
geest, 5Vz jaar in Biggekerke,
een goed jaar in Velp. Maar de
Heer, die ons onze, d.i. zijn
plaats in zijn Kerk wijst, vraagt
niet naar de duur van onze
dienst, maar naar de toewij
ding, onze trouw, ons geloof.
En aan die drie heeft het Bran
denburg niet ontbroken, dank
zij Gods genade.
Zoals hij in zijn gezin er al-
tjjd op uit was om zjjn vrouw
en zijn 4 kinderen tot in de
allerkleinste dingen toe alle
liefde te betonen, zo was het
ook zijn hoogste vreugde voor
elk onderdeel van de eredienst
het allerbeste uit de schat der
Kerk te zoeken en door te ge
ven.
Het sneed hem door de ziel.
toen sterk gepantserde, zwaar
beladen luchtgevaarten op die
onvergetelijke Septembermor
gen van 1944 fosfor uitstortten
over het vredige Biggekerke
en zo veel gemeenteleden on
herkenbaar uit het puin te
voorschijn werden gehaald,
maar diep was ook zijn dank
voor het voorrecht, dat de in
tieme dorpskerk gespaard ge
bleven was en dat hij daar, toen
Walcheren onder water stond,
met de achtergeblevenen als
dienaar van Christus en zijn
gemeente mocht samenkomen
om zoals hij het zelf eens
schreef „met grote eerbied
God te loven, te danken en te
aanbidden voor de dienst, die
Hg in Jezus Christus, onze
Heer, aan ons bewees en nog
dagelijks bewijst."
Mijn vriend Brandenburg is
geestelijk gevormd en gerijpt
in de kring van de Rotterdam
se Zuiderkerkwijk. Een vonk
van het nieuwe geloofsvuur,
dat rond 1933 in dit haven
kwartier oplaaide, sloeg naar
zijn hart over. Ds. Zeydner
ontdekte hem, sprak met "hem.
bezielde hem. Hij studeerde
toen Frans, en heeft die studie
eerst beëindigd, toen zijn proef
schrift gereed was. Maar toen
stond zijn besluit ook vast om
niet leraar in het Frans, maar
4.5 graad nachtvorst in
Duitsland.
Volgens radio Koblenz
heeft de vroegste nacht
vorst sinds 1902 zware
schade aangericht aan
groenten en andere pro
ducten in de Franse zó
ne van Duitsland. Te
Donauesschingen (Ba
den) daalde de tempe
ratuur tot 4.5 graden
Fahrenheit ondier nul.
De geallieerde politie
heeft te Wenen een geheime
wapen voorraad ontdekt die 40
kisten wapenen en munitie be
vatte.
herder en leraar in de dienst
der Hervormde Kerk te wor
den. Hij wist zich daartoe door
God geroepen.
Hij werd hoofd van de ont-
vangstcommisie in het Avond
gebed en andere diensten in de
Zuiderkerk, studeerde met
grote ijver in Leiden theologie
en was in 1940 klaar.
En nu is er na deze dienst
tijd van 7 jaar zo onverwacht
een einde gekomen aan zijn
hoge opdracht. Wij zijn zeer
ontroerd. Wij bidden tot de
Vader van alle barmhartigheid.
Hij wijze zjjn vrouw en gezin
een weg.
De gemeenten van Biggeker
ke en Velp, zijn vrienden in
Middelburg, waar hjj zo vaak
in de Waalse gemeente voor
ging, het bestuur van „Kin-
derzorg", waarvan hij vice-
voorzitter was. de commissie
Kerk en Christelijke school
(één der subcommissies van de
Raad voor Kerk en school) en
de Liturgische Kring, waar
van hg lid was. zullen zich zijn
vriendelijk beeld met bewogen
dankbaarheid blijven herinne
ren.
In laatstgenoemde kring was
hij met heel zijn hart thuis.
Haar vergadering was als een
feest voor hem. Haar werk
leefde voor hem. En vandaar-
uit kon hij zich in Zeeland en
het laatste jaar in Gelderland
wijden aan en getuigen van de
schone dienst van Christus'
ganse Kerk.
Zo blijft hij ook één der on
zen. rustend na zrjn werk.
Hij is niet verloren. Hij ging
ons voor.
W -H. BEEKENKAMP.
Delft
garetten. Via hun eigen trans
portorganisatie werden de
voorraden vervoerd. De siga
retten zijn hoofdzakelijk af
komstig van Griekse schepen.
Twee Griekse zeelieden en
twee Nederlanders zjjn gear
resteerd.
Totaal zijn op het ogenblik
in beslaggenomen 157.200 si
garetten en 8»)0 stuks dames-
textiel. Op het Rembrandts-
plein te Amsterdam kochten
de smokkelaars voor 5 gulden
per stuk Amerikaanse dollars.
Voor een slof sigaretten be
taalden zjj gemiddeld 3 dollars.
Donderdag j.l. werden op het
Griekse schip „Olthon" 105.000
rokertjes in beslag genomen.
De activiteit van de politie
heeft de smokkelpractijken
reeds in zoverre beperkt, dat
het centrum van de smokke
larij op het ogenblik naar
Rotterdam schijnt te zijn ver
plaatst. Ook zijn de heren
voorzichtiger geworden. Vori
ge week verliet een Grieks
schip de Amsterdamse haven
nog vol sigaretten, die men
niet had durven „lossen."
De regering van Roemenië heeft scherpe maatregelen genomen tegen zwarthandelaren en
andere onsociale elementen. Dieven en zakkenrollers worden zonder uitstel gestraft. Een
op heterdaad betrapte zakkenroller ontvangt hier in een drukke straat van het pnbliek
een flink pak slaag.
voorbijgaan j
De beesten
De reis In 't boemeltje is
niet erg opwindend; integen
deel erg saai. 't Is bovendien
nog erg vroeg en de coupé is
dus niet bijster conversabel. Er
io welgeteld maar één wezen,
dat niet aan morgenziekte
lijdt en met aangenaam ge
keuvel de tijd kort.
Een meisje van een jaar of
vier dat haar moeder al wel
honderd maal verteld heeft,
dat ze het in de trein zo heel
erg prettig vindt en voorts tot
al haar medereizigers heeft
gezegd, dat ze fijn naar Oma
gaat. Zwijgend heeft de coupé
deze mededeling voor kennis
geving aangenomen.
Onverstoorbaar ratelt de
kleine door. Steeds ontdekt ze
iets nieuws en vraagt daar
voor de aandacht van haar
moeder, die even opkijkt van
haar boek. „Ja Suusje" zegt
dan weer verder leest.
Maar opeens echrlkt een schel.
Ie kreet van Suusje de hele
coupé wakker uit haar dom
mel.
Met haar neusje platgedrukt
tegen de ruiten staat ze op
de bank en gilt.
„Kijk es moesje, allemaal
grote spaarpotten".
In de wei lopen een paar
varkens. RENARD.
Zaadschuren uitgebrand.
Donderdagavond brak brand
uit in de zaadschuur van de
firma A. Hobbel, zaadhandel
te Ooltgensplaat. De schuur
was gevuld met een grote
hoeveelheid land- en tuin-
bouwzaden. Het vuur, dat
zeer snel om zich heen greep
tastte na enkele minuten ook
de belendende schuren van de
firma's A. de Vos Azn. en J.
van Nieuwaal aan, die even
eens met zaad waren gevuld.
Alle drie de schuren brandden
tot de grond toe af.
De schade, die door verze
kering wordt gedekt, schat
men op 120.000.
Speelhol in Den Haag.
Door de Haagse recherche
werd in samenwerking met de
fiscale recherche in een per
ceel aan de De Ruy-
terstraat toe 's-Gravenhage op
vermoeden van hazardsnel een
inval Xgedaan. Aangetroffen
werden 17 spelers, van wie 14
personen na verhoor heenge
zonden werden, terwijl de
bankhouder, de. 44-jarige H. C.
uit Lelden, en de hoofdbewo
ners. de 45-jarige P. G. en de
37-jarige H. H. P. ingesloten
werden.
Reeds voor 2l/2 millioen gulden vergokt.
Agenten veroordeeld.
oor de oorlog verheugde de
Engelse voetbalpool zich in
Nederland in een geweldige
populariteit, maar na de oorlog
was in Nederland deze vorm
van kansspel niet toegestaan.
Men stelde zich toen in ver
binding met de organisatie van
de Belgische voetbalpool, die
weer subagenten onder zich
had, zodat men de Neder
landse bevolking in al zijn ge
ledingen kon bereiken. Deze
agenten gaven de invulformu-
lieren uit, inden gestorte gel
den, welke zij doorzonden naar
de centrale figuur van het
.voetbalpoolconcern" in Neder
land, die er voor zorgde dat
de gelden over de grens naar
België gesmokkeld werden.
Men heeft berekend dat op
deze wjjze twee a twee en een
half millioen deviezen op ille
gale wijze werd uitgevoerd. De
politie kwam er achter,.de cen
trale figuur M. A. van' den A.
werd geverbaliseerd en met
hem tientallen agenten en sub
agenten in geheel Nederland.
Donderdag stonden achttien
van deze mensen, alien uit Rot
terdam en omgeving, voor de
Kantonrechter terecht.
De hoofdfiguur M. A. van
den A. werd veroordeeld tot
f 1000 boete en twee maanden
voorwaardelijk. De overige
straffen varieerden van f 800
boete subs, vier maanden
hechtenis en twee maanden
voorwaardelijk met een proef
tijd van twee jaar tot f 25
boete subs. 10 dagen hecht.
Emigranten naar Canada.
Maandag vertrekt de „Ta-
binta" van Rotterdam met 750
emigranten naar Canada. De
plaatsing der e;#igranten op
Canadese farms is tevoren ge
regeld door de Ned. Landbouw-
en emigratie-attaché te Otta-
wa op grond van uitgebreide
en nauwKeurig gecontroleerde
gegevens, die hem door de
Stichting Landverhuizing-
Nederland over iédere emi
grant zijn toegezonden.
Redacteur W. Lente, Koepoort-
straat 13, Middelburg.
Hieronder volgt een partij,
gespeeld te Tilburg tijdens de
wedstrijd ZeelandN. Brabant
op 28 Juni j.l., tussen de he
ren Sinke, kampioen van Zee
land, met wit en de Graag,
kampioen van Noord-Brabant,
met zwart. 1. 32-28, 18-23. 2.
33-29. 23x32, 3. 37x28, 20-25,
4. 41-37, 12-18. 5. 46-41, 17-21,
6. 37-32, 7-12. 7. 41-37, 21-26.
8. 39-33, 1-7 (hier is 11-17, ge
volgd door 17-22 m.i. veel ster
ker). 9. 44-39, 19-23. 10. 28x19,
14x23. 11. 50-44, 13-19? (een
zwakke voortzetting, hetwelk
wit duidelijk demonstreert), 12.
33-28! (nu is de z.g. „ketting-
stelling" ontstaan). 12. 11-
17. 13. 31-27, 17-21. (17-22 ging
niet door 28x17, 12x21, 37-31,
26x28, 38-33 enz., en er dreigde
27-22, 18x27, 29x18 enz. met
dam), 14. 39-33, 15-20 (met 12-
17 kon zwart hier de ketting
stelling verbreken, daar wit ae
volgende afruil door 18-22 niet
verhinderen kan). 15. 27-22,
18x27. 16. 29x18, 12x23. 17. 37-
31, 26x37. 18. 42x22, 8-13. 19.
44-39. 10-15 (7-11 ging natuur
lijk niet wegens 22-17) 20. 34-
30, 25x34. 21. 40x18, (thans
heeft wit een schijf gewonnen,
maar bij goed spel wint zwart
deze weer zonder moeite te
rug). 21. 20-25? (hier
moest direct 7-11! Na de tekst
zet behoudt wit op fraaie wjjze
zijn gewonnen schijf). 22. 47-
42, 7-11. 23. 42-37, 11-17. 24.
„Denk aan de rand van het land".
Tragisch verleden.
De uitdrukking: „Denk aan
de rand van het land", eertijds
febezigd door mr. A. J. F. Fok-
er, toenmaals voorzitter van
het Waterschap Schouwen en
kortelings herhaald door de
heer P. M. Panny in de ver
gadering van het Waterschap,
tijdens de behandeling van een
kostbaar voorstel betreffende
de bemaling, is langzamer
hand een gevleugeld woord
geworden, waarvan de heem
raden en hoofdingelanden niet
genoeg doordrongen kunnen
zijn. De inlagen van de Plom
pe Toren zijn daar als stille
getuigen voor de ernstige be
tekenis van die woorden.
In deze zonnige zomer,
waarin vele vreemdelingen ons
eiland bezoeken en genieten
van zee, strand en bos te Re-
nesse, Haamstede en Westen
Schouwen zouden we hen, in
dien ze werkelijk een juiste
indruk willen meenemen van
het Schouwse eiland, er op
willen wijzen, dat zij zich be
vinden in een gebied met een
tragisch verleden, waar onze
voorvaderen met de kracht
der wanhoop gestreden heb
ben tegen de woedende ele
menten (storm- en watervloe
den). We zouden hen willen
meenemen naar de Plompe
Toren en uitnodigen zich aan
de voet van deze historische
bouwval neer te zetten met
de blik naar zee. We laten de
Toren vertellen:
„Vóór U ligt een cirkel-
igment van water, met als
linkerpunt het Havenhoofd en
als rechterpunt de duinen van
Westen Schouwen. Een kalme
watervlakte met hier en daar
een zandrug. Heel deze wa
tervlakte was vroeger een
mooie landstreek met malse
weiden en vruchtbare land
ouwen. Verschillende dorpen
wisselden het landschap af
met pittoreske torentjes, zo
als Borrendamme. Zuidkerke,
Brieskerke, St. Jacobskerke,
Simonskerke, Zuidwelle, Ren-
gerskerke, Klaaskinderen en
Koudekerke, waarvan ik het
middelpunt was. Hoewel oud
en vervallen, kunt ge wel zien,
dat ik een schoon gebouw
was en dat dus 't dorp aanzien
lijk was. Goed bezochte jaar
markten werden er gehouden
en de schone klok werd wijd
in de omtrek gehoord. Hoogst
waarschijnlijk Is zij gesmolten
ten tijde, dat Zierikzee zich
moest verdedigen tegen de
Spanjaarden in 1576.
VRUCHTBAAR LAND.
Ons eiland, dus ook dit ver
zonken gedeelte, was reeds
oudtijds bekend om zijn vrucht
baarheid. Het vlees van de dui
zenden schapen was in de om
liggende landen zeer gewild.
De meekrap bracht schatten
op. Amandelen, vflgen en me
loenen kwamen er tot wasdom.
Toen in Juli 1540 Karei V te
Zierikzee te gast was bij de
Opperdijkgraaf in Schouwen,
Levinus de Huybert, in diens
woning „de Mossel" (thans het
Liefdehuis) waren op tafel
enige van die vruchten, tot
verwondering van de hoge
Gast, wiens bezoek hoofdzake
lijk gold de bedijkingen. In het
Noorden van Schouwen werd
koemest, met klei vermengd,
gebruikt als brandstof. De
Kanter geeft het volgende
vers:
Schouwen is een goed land
De koeien geven de boter
en kakken den brand.
Door slechte suatie is de
vruchtbaarheid sterk achteruit
gegaan enhet land, vóór
U, verzwolgen door de zee.
Niet in eens is dat gegaan.
Het is een hopeloze worsteling
feweest van vele. vele jaren,
teeds moest de mens wijken
en weer nieuwe inlagen bou
wen en daardoor land en dor
pen prijs geven. De inlagen,
links van ons, zijn de laatste
geweest, waarmede de bewo
ners de elementen een halt
hebben toegeroepen. Laten we
hopen voor goed. Gaan we de
gebeurtenissen in hoofdtrekken
na.
DE WATERVLOEDEN.
In de 14e eeuw volgde de
ene watervloed op de andere.
Reeds in 1318 of '19 werd
een nieuwe inlaag bij
Borrendamme (dit dorp be
vond zich vóór het Haven
hoofd) gelegd. Met St. Nico-
laasvlocd 1356 werd Schouwen
„grotelijks van den Zuiden be
dorven" (Ermerius) en de 2e
Elizabethsvloed berokkende
ook veel schade. Dit alles ging
gepaard met vele grondbraken,
zodat men bijna dagelijks bezig
was, om verder het land in,
dijken te leggen (inlagen).
Men kan moeilijk beweren,
dat dit te wijten was aan ver
waarlozing, getuige het ver
maarde charter van 26 Febr.
1290/91 van Graaf Floris V.
De Allerheiligenvloed in 1470
en andere teisterden de dijken
en tengevolge van een storm
wind op 27 Sept. 1477 werd bij
Zuidkerk en Borrendamme
en in 1498 een nieuwe dijk bij
Loocksehaven. De 23ste Maart
1534 werd besteed het maken
van een inlaag van 's-Heer
Arentshaven tot Zuidkerke,
waarmede Brieskerke en Zuid
kerke, schone dorpen met veel
huizen en veel schoon kostelijk
land, moesten worden prijsge
geven. Men moet de helden
moed en volharding bewonde
ren van de vertwijfelde bewo
ners. Zij stichtten een nieuw
dorp Nieuw Zuidkerke.
In 1538 weer een val, zodat
de gehele oude dijk verviel en
men genoodzaakt was in 1568
een achterdjjk te maken van
Borrendamme tot Burgsluis.
Toen was het pleit beslecht.
Bijna het gehele Zuidland ging
verloren. In 1588 werd nog een
inleg gemaakt bij Rengersker-
ke, die in 1662 bezweek en het
dorp verdween in de golven
(volgens Ermerius).
KOUDEKERKE.
Eindelijk was de zee zo dicht
mijn dorp Koudekerke gena
derd, dat een in 1581 gelegde
dijk dwars door de kom ge
trokken moest worden en ra
kelings langs de kerk ging.
Het grootste gedeelte kwam
dus buiten de dijk te liggen en
de ondergang van het dorp
een voldongen feit. De
kerk werd in 1583 afgebroken,
benevens de molen en vele wo
ningen. De geschiedschrijvers
gen, dat Koudekerke een goed
zeggen, en ik kan het getui-
dorp en grote parochie met een
voorname jaarmarkt was.
De Toren zwijgt
In grote trekken hebben wij
getracht U een indruk te ge
ven van het verleden van de
Zuidzjjde van het Eiland. Wilt
ge liever nader en breder inge
licht zijn, schaf U dan aan
„Uit Schouwen en Duiveland's
Verleden", uitgave van de Ver
veel land buitengedijkt (prijs
gegeven). In 1496 werd een leniging „Stad en Lande van
inlaag gelegd by Simonskerke I Schouwen-Duiveland".
22x11, 6x17. 25. 28-22! 17x28.
26. 32x14, 13x22. 27. 38-32!,
9x20. 28. 32-28, 22-27. 29. 37-
31, 25-30. 30. 31x22, 5-10. 31.
35x24, 20x38. 32. 43x32. (wit
heeft nu een schijf meer, maar
ondervond dat het desondanks
niet gemakkelijk is van mees
ter de Graag te winnen.) 32.
3-8. 33. 39-33, 10-14. 34. 33-
29, 15-20. 35. 29-23, 8-13. 36.
49-44, 20-25. 37. 44-39, 4-9. 38.
39-33, 13-19. 39. 33-29, 9-13. 40.
23-18, 14-20. 41. 18-9, 20-24. 42.
29x20, 25x3. 43.4540,3-9.44.
22-18? (Een minder sterke
voortzetting. 48-43-39 enz. was
m.i. veel beter). 44. 21-27!
45. 32x21, 16x27. 46. 28-22, 19-
23! 47. 18x29, 27x18. 48. 40-34,
2-8. 49. 34-30, 8-13. 50. 29-24?
(30-24 is sterker. Op 18-22
volgt 29-23, en op 9-14, 48-43,
14-19, 24-20, 19-23 of 29-24,
en wit wint gemakkelijk). 50.
18-23. 51. 30-25, 13-18, 52.
48-43? (jammer, hier won 25-
20 nog juist, b.v. 18-22, 20-15,
23-28, 24-19!, 28-33, 15-10, 33-
39, 10-4. Ook andere voortzet
tingen zijn alle gewonnen). 52.
18-22. 53. 36-31, 22-28. 54.
25-20, 28-33, 55. 20-15, 9-14. 56.
24-20, 14x25. 57. 15-10, 25-30.
58. 10-4, 30-34. 59. 4-10, remise.
Het doet ons genoegen hier
weer eens een tweetal proble
men te kunnen plaatsen van
lezers dezer rubriek. Het eer
ste is van een beginnend pro
blemist, van wie wij nog mooi
werk verwachten. Ook 't twee
de probleem mag er zijn!
Probleem No. 24. Auteur: J.
Gabriëlse, Bergen op Zoom.
Zwart 9 sch. op 8, 9, 18, 19,
22, 26, 28. 29 en 35.
Wit 9 sch. op 27, 36, 37, 39,
41, 43, 44, 47 en 50.
Probleem No. 25. Auteur J.
Kaat, Kapelle.
Zwart 10 sch. op 10, 12, 13,
14, 19, 20. 22, 27, 30 en 32.
Wit 9 sch. op 25, 29, 31, 34,
39. 41, 42, 43 en 49.
Voor beide vraagstukken
geldt: wit speelt en wint. Op
lossingen inzenden binnen 14
dagen. De namen der goede op
lossers worden gepubliceerd.
Oplossing Probleem No. 21.
De stand wa3:
Zwart 11 sch. op 1, 7, 9, 10,
12, 13, 15, 17, 18, 21 en 36.
Wit 11 sch. op 20, 24, 28, 29,
32, 34, 38, 41, 43, 44 en 48. De
oplossing: 1. 29-23, 18x49. 2.
28-23,36x47. 3. 24-19,47x18.4.
19x8, 49x27. 5. 8-2, 15x24. 6.
2x36, 21-27. 7. 36x7, 1x12. 8.
48-42 wint. En nu de oplossing
van hetzelfde probleem zonder
schijf 28: 1. 34-30, 36x47. 2.
24-19, 47x49. 3. 19x8, 49x27. 4.
8-2, 15x24. 5. 2x36 enz. als bo
ven.
Goede oplossingen ontvangen
van Adr. Baden, Breskens; J.
C. Ie Bleu, Breskens; F. van
Eenennaam, Souburg; M.
Matthijsse, Hansweert; W.
Oosterling, Groede.
