Politieke reportages van Zwitsers journalist Pantservuisten Luierende soldaten Kaatjef wie zingt daar? Hervormden en Gereformeerden Merkwaardig gesprek mei Vort Pap en in een optocht* In 'J- TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1947 ,Erlebte Weltgeschichte" De achtergrond der oorlogsgebeurtenissen Bg de vele oorlogsliteratuur, die ons nu zo nu en dan wel eens de verzuchting doet sla ken „nu alstjeblieft eens iets, dat niet over de oorlog gaat" net als bij de film overi gens is een enkele maal wel eens een boek, dat ons treft en dat we gaarne ter hand nemen. Tot deze, overi gens betrekkelijk schaarse boeken behoort Walter Boss- hard's „Erlebte Weltgeschlch. te". Geen oorlogsgeschiedenis in de gewone zin van het woord, geen roman geschreven door iemand, die zich de gelegenheid om iets interessants over deze fel bewogen jaren te schrijven, niet heeft willen laten ontglip penEigenlijk niets meer dan een flink brok journa listiek Maar dan journalistiek van de bovenste plank. FIJNE NEUS! Walter Bosshard van de „Neue ZUrcher Zeitung" is trouwens een journalist van in ternationaal formaat, een re porter die de gehele wereld heeft bereisd en daarbij blijk gaf een fijne neus te bézitten, welke het hem mogelijk maak te telkens weer juist daar op te duiken, waar inderdaad iets te „beleven" viel. Wanneer de oorlog uitbreekt in September '39, ls hij juist aan de Pools-Roemeense grens en wanneer de Duitsers de Bal kan veroveren, trekt hij met de Geallieerden mee terug. Nieu we reizen brengen hem in Pa lestina, Syrië en Iran juist wanneer de spanning daar haar hoogtepunt heeft bereikt. Wan neer Rommel voor de poorten van Alexandrië staat, is Boss hard in Kaïro, waar hij ten slotte weer kans ziet om met Sir Stafford Cripps per vlieg tuig naar Brits-Indië te rei zen, wanneer deze daar zijn befaamde pogingen tot het vormen van een Britsch-Indi- eche regering gaat onderne men. Vandaar naar het frontge bied rond Tsjoen Kine is maar ©en klein „uitstapje" voor de ze globetrotter, waarbij hij op de terugreis nog het Birmaan- se front bezoekt en daarna de R.A.F. in de Lyblsche woestijn, om ten slotte via de Belgische Kongo zijn weg naar Amerika te vinden, het „arse naal der democratieën" zoals hjj het in zijn boek noemt. In uitermate boeiende repor tages en interessante gesprek ken met de belangrijkste di plomaten en militaire leiders vertelt hij van de dingen, die ons in deze jaren allemaal zo Intens hebben bezig gehouden en vooral ook van de achter grond der gebeurtenissen, die voor de meesten onzer steeds verborgen bleef. Veel. wat tot dusver duister en onbegrijpelijk bleef, komt hierdoor in een sche-ner licht te staan. Als voorbeeld van deze wer kelijk uitstekend geslaagde re portp-even wij ten slotte nog iets weer van het merk waardige gesprek, dat Walter Bosshard op 9 Januari 1942 voerde met de Duitse am bassadeur in Ankara, Von Pa pen, ten einde deze na het in treden van Japan en Ameri ka in de oorlog te polsen over de mogelijkheid van een ac- coord. GESPREK RIET VON PAPEN. Bosshard bracht tijdens dit onderhoud de geruchten ter sprake, volgens welke Von Pa pens aftreden te verwachten zou zijn, en wees er op, dat deze in bepaalde kringen werd beschouwd als de vertrouwens man van het Duitse leger en de Generale staf. Maar ziet U op het ogen blik geen mogelijkheid om tot een vergelijk te komen? Onze tegenstanders spre ken voortdurend van vernieti ging van het Duitse volk, wierp Von Papen tegen. Een Russi sche strafexpeditie naar de Rön Oorlogspropaganda Dat moet U niet geloven. Voor onze tegenstanders ligt de enige mogelijkheid voor een opmars naar Europa in het Russische front. Al het andere als landingen op Sicilië of in Noorwegen is niets meer dan fantastische onzin Von Papen zal op dat mo ment niet vermoed hebben, dat zijn fantasie zelfs nog tekort schoot om zich ook maar een voorstelling te maken van de waarlijk fantastische landings operaties, waartoe de Gealli eerden werkelijk in staat zou den blijken. Engeland levert Europa aan de Bolsjewieken uit om dat zij altijd Britsch en nooit Europeesch denken. De Ameri kanen zullen het niet verhin deren want die bezitten een wereldrijk, waaraan ze vol doende hebben. Die hebben Europa niet nodig! De Engel sen ondersteunen de Roden om dat zij belang hebben bij een verzwakt contingent. Alg men ons maar eens begrijpen wilde. Wij willen de volken niet on derdrukken! En Nederland, België» Noorwegen, Denemarken en Polen Dat ziin oorlogsmaatrege len. We kunnen Holland en België niet ontruimen omdat de Engelsen ons dan ln de rug zouden aanvallen. Bosshard zinspeelde op de mogelijkheid, dat Engeland be reid zou zijn tot een compro mis wannéér andere leiders de „Partei" zouden vervangen, maar ook daarmede had hij weinig succes. Wie zou Duitsland na de oorlog aan 't goud helpen om weer grondstoffen te kunnen kopen Engeland niet en Ame rika beslist ook niet! We moe ten Midden-Europees Rusland blijven beheersen om in leven te blijven. Op dit moment was het Bosshard duidelijk, dat zijn po gingen zonder succes zouden blijven. Hij maakte nog de op merking. 'dat menige kwestie gemakkelijker op te lossen zou zijn, wanneer de Nazi's wat minder arrogant optraden. Prefereert U dan de En gelse arrogantie, was Von Papens tegenvraag. En bovendien ls, aldus Bosshard, de oorlog voor Duitsland reeds verloren nu Amerika in de oorlog ls ge treden. Men zou verwachten, dat Von Papen tegenover een dergelijke opmerking min of meer zou losbarsten. Maar zijn antwoord klonk bijna moedeloos: „Ik heb ook altijd gehoopt, dat Ameri ka buiten de oorlog zou blij ven". Ten slotte wees Bosshard er op, dat Von Papen als leider van de Duitse Katholieken wellicht de aangewezen persoon zou kunnen zijn om voor Duits land nog een uitweg te vinden. Maar ook dat maakte weinig indruk: De Katholieken staan ach ter de partij en Duitsland loopt niet-meer in de val van 1918. Als wij nu Hitier zouden weg jagen zoals toen de Keizer, zou BRAND IN HET KAMP TE VUGHT. In het kamp te Vught is Donderdagmiddag brand uitge broken in een der grote ba rakken. Na ongeveer een uur was het vuur bedwongen maar de barak ging geheel verloren. Naar de oorzaak wordt een onderzoek ingesteld. er alleen maar een Iets veel ergers dan Versailles komen. Het onderhoud duurde meer dan een uur en Bosshard bracht een uitgebreid rapport uit aan de Belgische en Neder landse gezant in Ankara, die hem tot deze bemiddelingspo ging hadden aangespoord. Het was mislukt. De oorlog moest tot het bittere einde worden uitgevochten DE OOGST IN DE NOORD-OOSTPOLDER. Geholpen door het aanhou dend droge weer is de oogst in de Noord-Oostpolder thans van het veld. De laatste we ken draaide alles op volle kracht. Door het steeds meer in cultuur brengen van land in de Noord-Oostpolder, zal de oogst in de toekomst steeds langer duren. Thans worden reeds verschillende combines gebruikt. De juiste cHfers van de op brengst van de oogst, vooral ook veel koolzaad, zgn nog niet bekend, doch zjj zouden zeer bevredigend zijn. De wintertarwe heeft echter zeer veel geleden. Thans wordt veel stro geperst; de aflevering van pakken stro van 50 kg. loopt wekelijks in de duizenden. Op sommige plaatsen in de polder worden per dag ongeveer 800 pakken stro geperst. Oefeningen met machinegeweren. Een „kruimel Amerika" in Russische zóne. (Van een U.P.-correspondent.) Aan de rand van het Prui sische boerendorp Nahmitz, diep in de Russische zóne, ligt een stuk land van 30 bij 50 meter, waarboven de Ameri kaanse vlag wappert. Volgens een Russisch-Amerikaanse overeenkomst werd dit kleine „eiland" afgezet met prikkel draad, bevolkt en beheerd door een handvol Amerikaanse sol daten, die het slechts in geval van nood mogen verlaten. Niemand zet een voet op dit „grondgebied" zonder toestem ming van de commandant van deze buitenpost. Op het ogen blik is dat een zekere luitenant John Auliffe, maar iedere twee weken wisselt de bezetting, omdat anders de verveling de mannen te veel zou worden. NIETS TE DOEN. Dit Amerikaanse station te Nahmitz doet dienst als hulp- fiost voor geallieerde reizigers angs de autoweg, die Berlijn verbindt met de Westelijke zónes van Duitsland. De be zetting ervan is dag en nacht op post in ploegen, maar heeft eigenlijk mets te doen, tenzij op de weg de een of andere geallieerde auto in moeilijkhe den geraakt. De enige Duitsers die op de post worden toege laten zijn vijf arbeiders, onder wie een paar man keukenper- soneel, door de Amerikanen „keukenketel" en „Goebbels" bijgenaamd. Het Amerikaanse gezag over de buitenpost Nahmitz is en kele malen tr.gevaar geweest. In April van dit jaar stelden Russische soldaten, ervan over tuigd, dat de Amerikanen niets te maken hadden in hun zóne, een kanon op tegenover het station en eisten het vertrek van de bezetting. Haastige te lefoongesprekken met het Amerikaanse hoofdkwartier in Berlijn helderden de situatie tenslotte op.^Een maand tevo ren echter had zich een derge lijk incident voorgedaan. Een Russische kolonel maakte, door bemiddeling van een Ameri kaanse soldaat die toevallig Pools kon spreken, zijn wens kenbaar dat de Amerikanen de post moesten ontruimen, om dat hun orders niet behoorlijk gezegeld zouden zijn. De Ame rikaanse autoriteiten in Ber lin werden gewaarschuwd en de commandant van Nahmitz kreeg de volgende boodschap terug: „Instructies van gene raal Clay: onder geen voor waarden mag u de post verla ten, tenzij u zich gesteld zoudt zien tegen overmacht. Maak evenwel geen gebruik van de wapens, als u dat enigszins kunt vermijden". De Russische „overmacht" kwam echter nooit opdagen en de Russen vergenoegden zich ermee een patrouille van vier man met een mitrailleur de wacht te la ten houden voor de Ameri kaanse barakken, totdat het geschil te Berlijn was uitge zocht. GEEN ONTSPANNING. Ontspanning ls er voor de bezetting van het station-Nah- mitz practisch niet. De naast- bijzijnde landgenoot is meer dan 40 km. ver weg, in Ber lijn. De gehele Russische zóne rondom is ontoegankelijk voor hen. Alcohol en Duitse meis jes z\jn taboe. Een stuk of wat tijdschriften en wat sportwerk- tuigen vormen het hele arse naal van ontspanningsmate riaal. De „veteraan" van Nahmitz is Harold Rewehl, een Rode Kruis-soldaat, die tengevolge van het betrekkelijke gebrek aan medisch personeel reeds zgn zevende tweeweekse ver blijf op de post „uitzit". Hij heeft zijn oplossing voor de verveling gevonden: „Ik maak me niet druk. Ik ben zeeman geweest en gewend aan perio den van eenzaamheid. Ik lees en slaap". Een waarschuwing. Bijna dagelijks maken de couranten melding van min of meer ernstige ongelukken, als gevolg van het feit dat er te roekeloos met achtergebleven munitie wordt omgesprongen. Het lijkt wel of, niettegen staande de talrijke waarschu wingen, deze overal in de voor malige frontgebieden versprei de explosieven een magische aantrekkingskracht op een deel van ae bevolking uit oefenen. Er zijn mensen, die rich" geroepen voelen gewaagde ex perimenten te gaan uithalen en dit dan vaak met het verlies van ogen, ledematen of erger moeten bekopen. Een andere groep raakt wel iswaar de voorwerpen niet aan, maar is er toch volkomen onverschillig voor, dat deze zich in of nabij hun huizen be vinden. En dan zijn er nog de souvenirs jagers die uit een zeer dwaze begeerte naar bezit, deze dingen verzamelen en op slaan of er siervoorwerpen van maken, en dan blijkbaar niet weten, dat deze voorwerpen nog gevaarlijk kunnen zijn. Men'kan zijn hoofd schudden en zeggen dat het wel los zal lopen, maar dit optimisme kostte al aan velen het leven. Bovendien loopt het niet los. Bij een boer in Limburg vond de vrijwillige hulpverlenings dienst, die de taak van het op ruimen der munitie op zich nam, achter in een oude loop graaf achter zjjn huis niet minder dan 55 mortieren, 2 pantservuisten, 9 handgrana ten, 8 geweren en 3 rookgra- naten. Het kan zelfs nog erger. Bg een boer in Beers a. d. Maas werden niet minder dan 40 wagens oorlogsmateriaal weggehaald en als men er niet achter was gekomen, lag het er waarschijnlijk nog. Ook ln Zeeland heeft inder tijd de munitie-opruimings dienst tonnen munitie wegge haald en nog steeds worden ook in onze provincie explo sieven ontdekt. Er zijn in ons land op boerenerven bommen van 250 kg. gevonden en in een plaatsje in Limburg werden scherpe pantservuisten in de carnavalsoptocht gebruikt In vele huizen bevinden zich nog souvenirs, vazen van gra naathulzen e.d„ die vaak nog voorzien zrjn van slagdoppen. Bij brand kunnen deze voor werpen de grootste rampen veroorzaken en de verzekering - De filmactrice Greta Gar- bo is te Cannes aan de Riviera aangekomen, waar zy onder een aangenomen naam ver toeft, „teneinde te kunnen uit rusten". betaald ln dat geval geen cent uit Men weet niet wat men ris keert. De burgemeester van een Brabants plaatsje moest zelfs Venlo opbellen en verzoeken in te grijpen, want in zjjn dorp floten links en rechts de ko gels. Opgeschoten jongens hiel den namelijk „oefeningen" met avonden geweren en kogels, n het plaatsje Zeeland ge bruikte men hiervoor zelfs machinegeweren en een Lim burgse jongen werd bij een dergelijk roekeloos spel door een van zijn kameraadjes doodgeschoten. Bij een onderzoek in Noord- Limburg werd gemiddeld per huis 7 Vz hg. exposief materiaal aangetroffen dat ondanks her haalde waarschuwingen en op roepen, niet was aangegeven. Blijkbaar z\jn er mensen die het gevaar nog steeds niet willen zien. Geef alles aan, kosten zijn er niet aan verbonden en de onschadelijk gemaakte souve nirs blijven eigendom. Geef het aan, anders staat er vroeg of laat weer een kopje „Dood door domheid" in de courant en per slot van rekening is het altijd beter „blode Jan, dan dode Jan" te z\jn voorbijgaan REMISE De bovenbuurvrouw is op visite en zeurt met Mathilde over een nieuw jurkje. „U weet wel zo'n heel klein ruitje, haas net zo een als de frau van de slager, maar klei ner... veel netjesder". Mathilde knikt en ik doezel weg bij de zeurige zaagstem. De klok op de schoorsteen waarschuwt galmend dat het acht uur is. Met een gewoonte gebaar draai ik de radio aan. Nieuws. De stem van de buurvrouw zaagt onder de mededeling van een nieuwe vulkaanuitbarsting rustig en onverstoorbaar doqr over naar jurk. „Ik had ook een stippeltje kenne krijge..." Het doet haar niets. Haar wereld schijnt op te houden buiten haar jurk. De omroeper spuit z'n nieuws, snel en zakelijk. Een schaak wedstrijd is ergens geëindigd in remise. De buurvrouw re ageert. „Guns, wat gek. Re mise. Ik dacht altijd dat ze schaken maar met z'n tweeën deeë". „Maar wat ik zeggen wou, ik nam toch liever da ruitje..." Als was er niets gebeurd heb ik de radio weer afgezet. RENARD. De strijd om een nieuwe zangwijze in Axelse kerk. Een boete hielp. In de 18e eeuw i9 er in de Nederlands Hervormde kerk lange tpd twist geweest over de berijming der Psalmen. Maar de gemoederen werden niet minder verontrust over de wijze waarop de Psalmen gezongen moesten worden, Hier en daar gaf ook dit aan leiding tot twisten, met alle ellende die daarvan weer het gevolg was. Op de achterzijde van kalen derblaadjes van de „Honig- droppel" vonden wij hierover een aardig verhaal. In die tijd probeerde men verschillende stijlen van P;almzang. maar niets kon de algemene goedkeuring wegdra gen. Een van de experimenten leek echter succes te zullen op leveren. Het was de zogenaam de korte zangwijze. Hierbij Stemmen uit de kerken Bespreking over de kerkorde. Initiatief der classis Walcheren. Indertijd heeft de Classis Walcheren van de Ger. kerken een verzoek gericht tot de Synode van haar kerk, waarin dê wenselijkheid naar voren kwam om contact te zoeken met de Synode der N.H.-kerk, nu men daar bezig is een nieu we kerkorde op te stellen. De Synode der G. K. is op dit ver zoek ingegaan. In de Ger. kerken zucht men steeds weer onder de last van een kerk orde, die meer dan 300 jaren feleden opgesteld, geenszins edoeld was om een altijddu rende orde der kerk te zijn. Zij is ook op vele punten on volledig en past niet meer di rect by de plaats die de kerk in de huidige samenleving in neemt. Daarvoor ls de situatie te veel veranderd. Ook al neemt men alle Prot kerken te samen, dan is hun plaats niet meer die, welke de plaats was van de ééne Ger. kerk tijdens de republiek. De verhoudingen van kerk en staat bijv. zijn wel zeer gewijzigd. Geen wonder dan ook dat er telkens weer stemmen zijn op- fegaan voor een wijziging van e Dordtse kerkorde of voor de vervanging door een nieuwe. De gedachte die achter het verzoek van de classis Walche ren gelegen heeft, zal dan ook wel geweest zijn dé vraag of hier niet in de toekomst ge zamenlijke mogelijkheden la gen. Misschien is het ook ge weest de begeerte dat beide kerken, die toch in zoveel op zichten vlak naast elkaar staan, in de toekomst een ge zamenlijke kerkorde zouden hebben. Hoe het met het overleg van beide kerken ln deze staat, we ten we niet. Vermoedelijk zal hiervan pas dan sprake kun nen zijn, wanneer de bespre kingen in de N.H. kerk zullen beginnen als het ontwerp van een kerkorde gepubliceerd is. CONTACT. Wel zijn er dit voorjaar be sprekingen geweest van Her vormden en Gereformeerden, zonder dat deze enig officieel karakter droegen. Enkele per sonen van beide zijden hebben daartoe het initiatief genomen Belangrijk is dat degenen die van N.H. zijde daaraan deel namen, niet zijn gezocht uit één bepaalde groep, maar ge> nomen zijn uit de kerk, zoals die op het ogenblik is. Er waren tegenwoordig theologen uit de middengroepen, maar eveneens uit de Ger. Eond en de Vrijzinnigen. Voor zover wij weten is alleen van Ger. zijde hierover geschreven, n.l. door prof. H. N. Ridderbos in het Geref. Weekblad. Hij trekt wel in twijlel de waarde van alle „ge sprek", vooral in deze tijd, nu „het gonst in de wereld van vergaderingen, conferenties en confereren". Maar als zeer waardevol element in alle „ge sprek" noemt hij toch de per soonlijke ontmoeting, voora' daar, waar de partijen het niet met elkander eens zijn en het toch, vanwege hun gemeen schappelijke diepste overtui ging, eens moesten rijn. Zon der persoonlijke ontmoeting maakt men van de ander zo gemakkelijk een caricatuur. DE BELIJDENIS. Allereerst is natuurlijk in dit gesprek aan de orde geko men de belijdenis der kerk. Daarover heeft niet veel ver schil van mening bestaan. Zo wel Hervormden als Gerefor meerden waren het er over eens, dat Iedere kerk een wel omschreven belijdenis moet hebben. De hoofdinhoud van hetgeen door de kerk beleden In de Amerikaanse zóne van Berlijn z\jn „illegalo" fabrieken ontdekt voor de fabricage van oorlogsmateriaal. Half afgewerkte motoren voor vliegtuigen, duikboten en tanks liggen ln de werkplaatsen. en gepredikt wordt, moet hier in duidelijk tot uitdrukking komen. Het grote verschil in de ge dachten van beide groepen werd openbaar bij de vraag op welke wijze een kerk haar ambtsdragers aan deze belrj denis kan en mag en moet binden. Hier gingen beide groepen in sterke mate uitéén. „De Ger. staan op het standpunt dat de kerk voor haar oelijdenis moet st&én, d. w.z. in liet algemeen de in stemming van haar leden met de belijdenis moet vragen en daarvan inzonderheid ook de toelating tot en handhaving in het ambt afhankelijk moe ten stellen, al zal zij op onder geschikte punten afwijkende inzichten op bepaalde voor waarden kunnen dragen. Dat is de duidelijke, min of meer „gesloten" kerkidee van de Ge reformeerden, die uitgaat van de belijdenis dat de kerk de vergadering der ware (en dus aan de H. Schrift te toetsen j Christ.-gelovigen is". Aldus Prof. Ridderbos. De Hervormden bleken tegen deze opvatting grote bezwaren te hebben. Zjj zien de grote ge varen van dezo wettische hand having der belijdenis. Een be lijdenis heeft dan pas haar rechte betekenis, niet wanneer ze gehandhaafd wordt, maar wanneer zij beleden wordt. Zij moet zjjn „als een loflied dat uit de kerk opstijgt", Kan en mag de belijdenis de uiterste grens zijn voor het lid maatschap der kerk. zoals de Ger. het stellen Ligt de grens niet veel verder, n.l. daar. waar het Evangelie ophoudt Evangelie van Jezus Christus te zrjn en waar een ambtsdra ger ophoudt een gelovige, naar de betekenis der kerk te zijn, één die geen deel meer heeft aan Christus en aan het Rijk Gods? SCHEURING-GEVAAR. Natuurlijk hebben de split singen die er in de Ger. Kerk plaats vonden in deze een har tig woordje meegesproken, ook al zijn ze misschien niet eens genoemd. Durft men in de Ger. kerken van degenen die zijn heengegaan, zeggen dat zij geen deel meer hebben aan het Rijk van God? En bovendien, wanneer men de belijdenis op zodanige wet tische wijze blijft handhaven en daar de grens stelt voor het al of niet behoren tot de kerk, zal dit niet een voortdurend gevaar van scheuringen met zich mee brengen? Een belijdenis is nodig! Maar dan komen de verschil len voor de dag by de vraag op welke wijze de belijdenis moet functionneren. Blijft men de belijdenis als norm stellen en blijft men daar stellen de grens van het behoren tot de kerk, dan kan men niet ont komen aan de bedreiging dat de eenheid der kerk telkens weer zal worden verscheurd en dat er dingen gebeuren, zoals nu in de Ger. kerken geschied zijn, die ongewenst zijn. DE GRENS. Stelt men, aan de andere kant, de grens der kerk rui mer, dan dreigt telkens weer het gevaar dat de waarheid van het Evangelie, die aan de kerk ter verkondiging is toe vertrouwd, tot een minimum wordt teruggebracht, zodat ter wille van de eenheid opge offerd wordt wat nooit mag worden prijsgegeven. Ook dit is ongewenst. Deze niet-officlële samen- spreking die door meerdere zal worden gevolgd heeft het belangrijke resultaat ge had dat men aan beide zijden duidelijk de moeilijkheden heeft gepeild, waartoe zowel het ene als het andere stand punt leidt. Door een der deelnemers aan het gesprek werd het verschil aldus geformuleerd: Wij Her vormden zitten in de wilder nis! (daarmee doelende op de gevolgen van het ontbreken van Iedere binding aan de be lijdenis in het huidige bestel der N.H. kerk); gij Gerefor meerden rit in het slop! (daar bij denkende aan de moeilijk heden waarin de Ger. door de huidige toepassing van de lecrtucht zijn geraakt). H. werd de eerste noot van iede re repel lang, de middelste no ten kort en de laatste weer lane gezongen. Door verschil lende kerken werd dit prachtig gevonden en dus aanvaard. Ook de Zeeuws-Vlaamse ge meente Axel zou'de zangwijze gaan invoeren. De burge meester had namelijk gehoordy dat het zingen ln Gelderland, waar men kort zong. zo mooi klonk. Dus achtte hij het mo ment gekomen dit ook in Axel te gaan doen. De kerkeraad bleek voor het plan te vinden en de voorzanger, destijds in de kerken een man van groot gewicht, die vaak zelfc, voor rijn betrekking betaald werdy moest er aan te pas komen. Hij werd grondig geïnstrueerd. De Axelse dominee kondigde enige weken van te voren het besluit van de kerkeraad aan zijn gemeenteleden aan en gaf hen dus de gelegenheid thuis alvast even te oefenen. Do minee, kerkeraad en burge meester dachten dat het ook in Axel vlot zou gaan en ver heugden zich reeds op het ef fect. GEEN SUCCES. Het werd een effect, maar niet zoals zij hadden gedacht. Er was namelijk een kern in de gemeente die bepaald be houdend bleek, en zich dus nletg aantrok van het tempo van de voorzanger, maar rus tig zong zoals zij dat steedö had gedaan en zoals de vade ren het voor hen deden. Bepaald stichtelijk klonk het niet en de voorzanger zag zich dan ook genoodzaakt voor de langzaam zingenden te capi tuleren. Dominee Abraham Rups kon niet aan zijn predi katie beginnen voor de laat ste noot was vergalmd. 't Moet een heet gebakerd heer ge weest z\jn, want onmiddellijk na de Zondag werd er krijgs raad gehouden waaraan zelf de Baljuw en de schepenen; deelnamen. Het gevolg van. deze vergadering wajs, dat er de volgende Zondag van dó kansel af een boodschap werd voorgelezen waarin namens de Vroedschap officieel dus aan de gemeenteleden werd bevolen korter te zingen en vooral de noten niet langer of korter te rekken dan de voor zanger. Predikant Rujjs deelde daarbij nog mee dat wie diit bevel niet op volgde en slepend bleef ringen, voor de eerste maal zijn zanglust zou boeten met twintig gulden. De volgen de maal zou de boete het dub bele bedragen. DAT HIELP. De zaak werd goed aange pakt. Tussen de kerkbanken verschenen 's Zondags ge rechtsdienaars om bij een even tuele overtreding dadelijk btf de hand te zijn. En de do minee nam zijn dienstbode mee naar de kerk om toe te zien wie er verkeerd zong. Natuurlijk was er een halstarrige die besloot te zin gen zoals hij wilde. Toen de gemeente klaar was met zin gen, zong er nog één op rijn dooie eentje de twee laatste regels achterna. Onmiddellijk klonk het drei gend van de kansel: „Kaatje, wie zingt daar? Nadat de maagd van Ds. Ruijs op luide toon de naam van de overtreder had ge noemd, vonniste de leraar van de kansel af dadelijk: „Dat kost je twintig gulden boete man, zonder pardon". De Baljuw gebruikte geen genade en de Axelaar kon twintig gulden neertellen voor de twee regels die hij nazong. Sindsdien werd er ook in Axel door ledereen hort gezon den.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1947 | | pagina 5