Politieke reportages van Zwitsers journalist t Luierende soldaten Hervormden en Gereformeerden Pantservuisten Kaatje, wie zingt daar? Merkwaardig gesprek me# Von Papen in een optocht* TWEEDE BLAD PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1947 „Erlebte Weltgeschichte,: De achtergrond der oorlogsgebeurtenissen. Bij de vele oorlogsliteratuur, die ons nu zo nu en dan wel eens de verzuchting doet sla ken „nu alstjeblieft eens iets, dat niet over de oorlog gaat" net als bij de film overi gens is een enkele maal wel eens een boek, dat ons treft en dat we gaarne ter hand nemen. Tot deze, overi gens betrekkelijk schaarse boeken behoort Walter Boss- hard's „Erlebte Weltgeschich. te". Geen oorlogsgeschiedenis in de gewone zin van het woord, geen roman geschreven door iemand, die zich de gelegenheid om iets interessants over deze fel bewogen iaren te schrijven, niet heeft willen laten ontglip penEigenlijk niets meer dan een flink brok journa listiek Maar dan journalistiek van de bovenste plank. FIJNE NEUS! Walter Bosshard van de „Neue Zlircher Zeitung" is trouwens een journalist van in ternationaal formaat, een re porter die de gehele wereld heeft bereisd en daarbij blijk gaf een fijne neus te bezitten, welke het hem mogelijk maak te telken^ weer juist daar op te duiken, waar inderdaad iets te „beleven" viel. Wanneer de oorlog uitbreekt in September '39, is hrj julrt aan de Pools-Roemeense grens en wanneer de Duitsers de Bal kan veroveren, trekt hii met de Geallieerden mee terug. Nieu we reizen brengen hem in Pa lestina, Syrië en Iran juist wanneer de spanning daar haar hoogtepunt heeft bereikt. Wan neer Rommel voor de poorten van Alexandrië staat, is Boss hard in Kaïro, waar hij ten slotte weer kan9 ziet om met Sir Stafford CrippR per vlieg tuig naar Brits-Indië te rei zen, wanneer deze daar zijn befaamde pogingen tot het vormen van een Britsch-Indi- eche regering gaat onderne men. Vandaar naar het frontge bied rond Tsjoen Kine is maar een klein „uitstapje" voor de ze globetrotter, waarbij hij op de terugreis nog het Birmaan- se front bezoekt en daarna de R.A.F. in de Lyblsche woestijn, om ten slotte via de Belgische Kongo zijn weg naar Amerika te vinden, het „arse naal der democratieën" zoals hij het in zijn boek noemt. In uitermate boelende repor tages en interessante gesprek ken met de belangrijkste di plomaten en militaire leiders vertelt hij van de dingen, die on? in deze jaren allemaal zo intens hebben bezig gehouden en vooral ook van dc achter grond der gebeurtenissen, die voor de meesten onzer steeds verborgen bleef. Veel. wat tot dusver duister en onbegrijpelijk bleef, komt hierdoor in een sche-nsr licht te staan. Als voorbeeld van deze wer kelijk uitstekend geslaagde re. por'-o-es. feven wij ten slotte noe Iets weer van het merk waardige gesprek, dat Walter Bosshard op 9 Januari 1942 voerde met de Duitse am bassadeur in Ankara, Von Pa pen, ten einde deze na het in treden van Japan en Ameri ka In de oorlog te polsen over de mogelijkheid van een ac- coord. GESPREK MET VON PAPEN. Bosshard bracht tijdens dit onderhoud de geruchten ter sprake volgens welke Von Pa pens aftreden te verwachten zou zijn, en weeser op, dat deze in bepaalde leringen werd beschouwd als de vertrouwens man van het Duitse leger en de Generale staf. Maar ziet U op het ogen blik geen mogelijkheid om tot een vergelijk te komen? Onze tegenstanders spre ken voortdurend van vernieti ging van het Duitse volk, wierp Von Papen tegen. Een Russi sche strafexpeditie naar de Rijn Oorlogspropaganda Dat moet U niet geloven. Voor onze tegenstanders ligt de enige mogelijkheid voor een opmars naar Europa in het Russische front. Al het andere als landingen op Sicilië of In Noorwegen is niets meer dan fantastische onzin Von Papen zal op dat mo ment niet vermoed hebben, dat zijn fantasie zelfs nog tekort schoot om zich ook maar een voorstelling te maken van de waarlijk fantastische landing} operaties, waartoe de Gealli eerden werkelijk ln staat zou den blijken. Engeland levert Europa aan de Bolsjewieken uit om dat zij altijd Britoch en nóóit Europeesch denken. De Ameri kanen zullen het niet verhin deren want die bezitten een wereldrijk, waaraan ze vol doende hebben. Die hebben Europa niet nodig! De Engel sen ondersteunen de Roden om dat zij belang hebben bij een verzwakt contingent. Als men ons maar eens begrijpen wilde. Wij willen de volken niet on derdrukken En Nederland, België, Noorwegen, Denemarken en Polen Dat zijn oorlogsmaatrege len. We kixnnen Holland en België niet ontruimen omdat de Engelsen ons dan ln de rug zouden aanvallen. Bosshard zinspeelde op de mogelijkheid, dat Engeland be reid zou zijn tot een compro mis wanneer andere leiders de „Partei" zouden vervangen, maar ook daarmede had hij weinig succes. Wie zou Duitsland na de oorlog aan 't goud helpen om weer grondstoffen te kunnen kopen? Engeland niet en Ame rika beslist ook niet! We moe ten Midden-Europees Rusland blijven beheersen om in leven te blijven. Op dit moment was het Bosshard duidelijk, dat zijn po gingen zonder succes zouden blijven. Hij maakte nog de op merking. dat menige kwestie gemakkelijker op te lossen zou zijn, wanneer de Nazi's wat minder arrogant optraden. Prefereert U dan de En gelse arrogantie, was Von Papens tegenvraag. En bovendien is, aldus Bosshard, de oorlog voor Duitsland reeds verloren nu Amarika in de oorlog is ge treden. Men zou verwachten, dat Von Papen tegenover een dergelijke opmerking min of meer zou losbarsten. Maar zijn antwoord klonk bijna moedeloos: „Ik heb ook altijd gehoopt, dat Ameri ka buiten de oorlog zou blij ven". Ten slotte wees Bosshard er op, dat Von Papen als leider van de Duitse Katholieken wellicht de aangewezen persoon zou kunnen zijn om voor Duits land nog een uitweg te vinden. Maar ook dat maakte weinig indruk: De Katholieken Etaan ach ter de partij en Duitsland loopt niet meer in de val van 1918. Als wii nu Hitier zouden weg jagen zoals toen dfe Keizer, zou BRAND EN HET KAMP TE VUGHT. In het kamp te Vught is Donderdagmiddag brand uitge broken in een der grote ba rakken. Na ongeveer een uur was het vuur bedwongen maai de barak ging geheel verloren. Naar de oorzaak wordt een onderzoek ingesteld. er alleen maar een Iets veel ergers dan Versailles komen. Het onderhoud duurde meer dan een uur en Bosshard bracht een uitgebreid rapport uit aan de Belgische en Neder landse gezant in Ankara, die hem tot deze bemiddelingspo ging hadden aangespoord. Het was mislukt. De oorlog moest tot het bittere einde worden uitgevochten DE OOGST IN DE NOORD-OOSTPOLDER. Geholpen door het aanhou dend droge weer is de oogst in de Noord-Oostpolder thans van het veld. De laatste we ken draaide alles op volle kracht. Door het steeds meer in cultuur brengen van land in de Noord-Oostpolder, zal de oogst in de toekomst steeds langer duren. Thans worden reeds verschillende combines gebruikt. De juiste cijfers van de op brengst van de oogst, vooral ook veel koolzaad, zyn nog niet bekend, doch zij zouden zeer bevredigend zijn. De wintertarwe heeft echter zeer veel geleden. Thans wordt veel stro geperst; de aflevering van pakken stro van 50 kg. loopt wekelijks in de duizenden. Op sommige plaatsen in de polder worden per dag ongeveer 800 pakken stro geperst. Een „kruimel Amerika" in Russische zöne. (Van een U.P.-correspondent.) Aan de rand van het Prui sische boerendorp Nahmitz, diep in de Russische zóne, ligt een stuk land van 30 big 50 meter, waarboven de Ameri kaanse vlag wappert. Volgens een Russisch-Amerlkaanse overeenkomst werd dit kleine „eiland" afgezet met prikkel draad, bevolkt en beheerd door een handvol Amerikaanse sol daten, die het slechts in geval van nood mogen verlaten. Niemand zet een voet op dit „grondgebied" zonder toestem ming van de commandant van deze buitenpost. Op het ogen blik is dat een zekere luitenant John Auliffe, maar iedere twee weken wisselt de bezetting, omdat anders de verveling de mannen te veel zou worden. NIETS TE DOEN. Dit Amerikaanse station te Nahmitz doet dienst als hulp post voor geallieerde reizigers langs de autoweg, die Berlijn verbindt met de Westelijke zónes van Duitsland. De be zetting ervan is dag en nacht op post in ploegen, maar heeft eigenlijk niets te doen, tenzij op de weg de een of andere geallieerde auto in moeilijkhe den geraakt. De enige Duitsers die op de post worden toege laten zijn vijf arbeiders, onder wie een paar man keukenper- soneel, door de Amerikanen „keukenketel" en „Goebbels" bijgenaamd. Het Amerikaanse gezag over de buitenpost Nahmitz is en kele malen ip gevaar geweest. In April van dit jaar stelden Russische soldaten, ervan over tuigd, dat de Amerikanen niets te maken hadden in hun zóne, een kanon op tegenover het station en eisten het vertrek van de bezetting. Haastige te lefoongesprekken met het Amerikaanse hoofdkwartier in Berlijn helderden de situatie tenslotte op. Een maand tevo ren echter had zich een derge lijk incident voorgedaan. Een Russische kolonel maakte, door bemiddeling van een Ameri kaanse soldaat die toevallig Pools kon spreken, zyn wens kenbaar dat de Amerikanen de Stemmen uit de kerken Bespreking over de kerkorde. Initiatief der classis Walcheren. Indertijd heeft de Classis Walcheren van de Ger. kerken een verzoek gericht tot de Synode van haar kerk, waarin de wenselijkheid naar voren kwam om contact te zoeken met de Synode der N.H.-kerk. nu men daar bezig is een nieu we kerkorde op te stellen. Dc Synode der G. K. is op dit ver zoek ingegaan. In de Ger kerken zucht men steeds weer onder de last van een kerk orde, die meer dan 300 jaren geleden opgesteld, geenszins bedoeld was om een altijddu rende orde der kerk te zijn. Zij is ook op vele punten on volledig en past niet meer di rect bij de plaats die de kerk in de huidige samenleving In neemt. Daarvoor is de situatie te veel veranderd. Ook ai neemt men alle Prot. kerken te samen, dan is hun plaats met meer die, welke de plaats was van de ééne Ger. kerk tijdens de republiek. De verhoudingen van kerk en staat bijv. zijn wel zeer gewyzigd. Geen wonder dan ook dat er telkens weer stemmen zyn op gegaan voor een wyziging van de Dordtse kerkorde of voor de vervanging door een nieuwe. De gedachte die achter het verzoek van de classis Walche ren gelegen heeft, zal dan ook wel geweest zijn de vraag of hier niet in de toekomst ge- zamenlyke mogelijkheden la gen. Misschien is het ook ge weest de begeerte dat beide kerken, die toch in zoveel op zichten vlak naast elkaar staan, in de toekomst een ge zamenlijke kerkorde zouden hebben. Hoe het met het overleg van beide kerken in deze staat, we ten we niet. Vermoedelijk zal hiervan pas dan sprake kun nen zijn, wanneer de bespre kingen in de N.H. kerk zullen beginnen als het ontwerp van een kerkorde gepubliceerd is. CONTACT. Wel zijn er dit voor jaar be sprekingen geweest van Her vormden en Gereformeerden, zonder dat deze enig officieel karakter droegen. Enkele per sonen van beide zijden hebben daartoe het initiatief genomen. Belangrijk is dat degenen die van N.H. zijde daaraan deel namen, niet zijn gezocht uit één bepaalde groep, maar ge nomen zijn uit de kerk, zoals die op het ogenblik is. Er waren tegenwoordig theologen uit de middengroepen, maai eveneens uit de Ger. Bond en de Vrijzinnigen. Voor zover wij weten is alleen van Ger. zijde hierover geschreven, n.l. door prof. H. N. Ridderbos in het Geref. Weekblad. Hij trekt wel in twijfel de waarde van alle „ge sprek", vooral in deze tyd, nu „het gonst in de wereld van vergaderingen, conferenties en confereren". Maar als zeei waardevol element in alle „ge sprek" noemt hy toch de per soonlijke ontmoeting, voora' daar, waar de partijen het niet met elkander eens zijn en het toch, vanwege hun gemeen- schappelyke diepste overtui ging, eens moesten zyn. Zon der persoonlijke ontmoeting maakt men van de ander zo gemakkelijk een caricatuur. DE BELIJDENIS. Allereerst is natuurlyk in dit gesprek aan de orde geko men de belydenis der Kerk. Daarover heeft niet veel ver schil van mening bestaan. Zo wel Hervormden als Gerefor meerden waren het er over eens, dat iedere kerk een wel omschreven belydenis moet hebben. De hoofdinhoud van hetgeen door de kerk beleden post moesten ontruimen, om dat hun orders niet behoorlyk gezegeld zouden zyn. De Ame rikaanse autoriteiten in Ber lijn werden gewaarschuwd en de commandant van Nahmitz kreeg de volgende boodschap terug: „Instructies van gene raal Clay: onder geen voor waarden mag u de post verla ten, tenzij u zich gesteld zoudt zien tegen overmacht. Maak evenwel geen gebruik van de wapens, als u dat enigszins kunt vermijden". De Russische „overmacht" kwam echter nooit opdagen en de Russen vergenoegden zich ermee een patrouille van vier man met een mitrailleur de wacht te la ten houden voor de Ameri kaanse barakken, totdat het geschil te Berlijn was uitge zocht. GEEN ONTSPANNING. Ontspanning ls er voor de bezetting van het station-Nah- mitz practisch niet. De naast- bijzijnde landgenoot is meer dan 40 km. ver weg, in Ber- lyn. De gehele Russische zóne rondom is ontoegankelijk voor hen. Alcohol en Duitse meis jes zijn taboe. Een stuk of wat tijdschriften en wat sportwerk- tuigen vormen het hele arse naal van ontspanningsmate riaal. De „veteraan" van Nahmitz is Harold Rewehl, een Rode Kruis-soldaat, die tengevolge van het betrekkelijke gebrek aan medisch personeel reeds zijn zevende tweeweekse ver blijf op de post „uitzit". Hij heeft zyn oplossing voor de verveling gevonden: „Ik maak me niet druk. Ik ben zeeman geweest en gewend aan perio den van eenzaamheid. Ik lees en slaap". Oefeningen met machinegeweren. Een waarschuwing. Byna dagelijks maken de couranten melding van min of meer ernstige ongelukken, als gevolg van het feit dat er te roekeloos met achtergebleven munitie wordt omgesprongen. Het ïykt wel of, niettegen staande de talrijke waarschu wingen, deze overal in de voor malige frontgebieden versprei de explosieven een magische aantrekkingskracht op een deel van de bevolking uit oefenen. Er zyn mensen, die zich geroepen voelen gewaagde ex perimenten te gaan uithalen en dit dan vaak met het verlies van ogen, ledematen of erger moeten bekopen. Een andere groep raakt wel iswaar de voorwerpen niet aan, maar is er toch volkomen onverschillig voor, dat deze zich in of nabij hun huizen be vinden. En dan zijn er nog de souvenirsjagers die uit een zeer dwaze begeerte naar bezit, deze dingen verzamelen en op slaan of er siervoorwerpen van maken, en dan blykbaar niet weten, dat deze voorwerpen nog gevaarlijk kunnen zijn. Men kan zyn hoofd schudden en zeggen dat het wel los zal lopen, maar dit optimisme kostte al aan velen het leven. Bovendien loopt het niet los. Bij een boer in Limburg vond de vrijwillige hulpverlenings dienst, die de taak van het op ruimen der munitie op zich nam, achter in een oude loop graaf achter zijn huis niet minder dan 55 mortieren, 2 ?antservuisten, 9 handgrana- en, 8 geweren en 3 rookgra- naten. Het kan zelfs nog erger. By een boer in Beers a. d. Maas werden niet minder dan 40 wagens oorlogsmateriaal weggehaald en als men er niet achter was gekomen, lag het er waarschijnlijk nog. Ook in Zeeland heeft inder tijd de munitie-opruimings dienst tonnen munitie wegge haald en nog steeds worden ook in onze provincie explo sieven ontdekt. Er zijn in or.s land op boerenerven bommen van 250 kg. gevonden en in een plaatsje in Limburg werden scherpe pantservuisten in de carnavalsoptocht gebruikt In yele huizen bevinden zich nog souvenirs, vazen van gra naathulzen e.d., die vaak nog voorzien zijn van slagdoppen. By brand kunnen deze voor werpen de grootste rampen veroorzaken en de verzekering De filmactrice Greta Gar- bo is te Cannes aan de Riviera aangekomen, waar zij onder een aangenomen naam ver toeft, „teneinde te kunnen uit rusten". betaald in dat geval geen cent uit. Men weet niet wat men ris keert. De burgemeester van een Brabants plaatsje moest zelfs Venlo opbellen en verzoeken in te grypen, want in zjjn dorp floten links en rechts de ko gels. Opgeschoten jongens hiel den namelijk „oefeningen" met gevonden geweren en kogels. In het plaatsje Zeeland ge bruikte men hiervoor zelfs machinegeweren en een Lim burgse jongen werd bij een dergelijk roekeloos spel door een van zijn kameraadjes doodgeschoten. Bij een onderzoek in Noord- Limburg werd gemiddeld per huis 7% kg. exposief materiaal aangetroffen dat, ondanks her haalde waarschuwingen en op roepen, niet was aangegeven. Blijkbaar zyn er mensen die het gevaar nog steeds niet willen zien. Geef alles aan, kosten zijn er niet aan verbonden en de onschadelijk gemaakte souve nirs blyven eigendom. Geef het aan, anders staat er vroeg of laat weer een kopje „Dood door domheid" in de courant en per slot van rekening is het altijd beter „blode Jan, dan dode Jan" te zijn In voorbijgaan REMISE De bovenbuurvrouw is op visite en zeurt met Mathilde over een nieuw jurkje. „U weet wel zo'n heel klein ruitje, haas net zo een als de frau van de slager, maar klei ner... veel netjesder". Mathilde knikt en ik doezel weg bij de zeurige zaagstem. De klok op de schoorsteen waarschuwt galmend dat het acht uur is. Met een gewoonte gebaar draai ik de radio aan. Nieuws. De stem van de buurvrouw zaagt onder de mededeling van een nieuwe vulkaanuitbarsting rustig en onverstoorbaar door over naar jurk. „Ik had ook een stippeltje kenne kryge..." Het doet haar niets. Haar wereld schynt op te houden buiten haar jurk. De omroeper spuit z*n nieuws, snel en zakelyk. Een schaak wedstrijd is ergens geëindigd in remise. De buurvrouw re ageert. „Guns, wat gek. Re mise. Ik dacht altijd dat ze schaken maar met z'n tweeën deeë". „Maar wat ik zeggen wou, ik nam toch liever da ruitje..." Als was er niets gebeurd heb ik de radio weer afgezet. RENARD. De strijd om een nieuwe zangwijze in Axelse kerk. Een boete hielp. In de 18e eeuw is er in de Nederlands Hervormde kerk lange tijd twist geweest over de be rij mine der Psalmen. Maar de gemoederen werden niet minder verontrust over de wyze waarop de Psalmen gezongen moesten worden. Hier en daar gaf ook dit aan leiding tot twisten, met alle ellende die daarvan weer het gevo'g was. Op de achterzijde van kalen derblaadjes van de „Honig- droppel" vonden wij hierover een aardig verhaal. In die tijd probeerde men verschillende stijlen van P almzang. maar niets kon de algemene goedkeuring wegdra gen. Een van de experimenten leek echter succes te zullen op leveren. Het was de zogenaam de korte zangwijze. Hierby In de Amerikaanse zóne van Berlyn zjjn „Illegale" fabrieken ontdekt voor de fabricage van oorlogsmateriaal. Half afgewerkte motoren voor vliegtuigen, duikboten en tanks liggen in de werkplaatsen. en gepredikt wordt, moet hier in duidelyk tot uitdrukking komen. Het grote verschil in de ge dachten van beide groepen werd openbaar by de vraag op welke wyze een kerk haar ambtsdragers aan deze belij denis kan en mag en moet binden. Hier gingen beide groepen in sterke mate uitéén. ,De Ger. staan op het standpunt dat de kerk voor haar belydenis moet stéé.n, d. w.z. in het algemeen de in stemming van haar leden met dc belijdenis moet vragen en daarvan inzonderheid ook de toelating tot en handhaving in het ambt afhankelyk moe ten stellen, al zal zy op onder geschikte punten afwykende inzichten op bepaalde voor waarden kunnen dragen. Dat is de duidelyke, min of meer „gesloten" kerkidee van de Ge reformeerden, die uitgaat van de belydenis dat de kerk de vergadering der ware (en dus aan de H. Schrift te toetsen) Christ.-gelovigen is". Aldus Prof. Ridderbos. De Hervormden bleken tegen deze opvatting grote bezwaren te hebben. Zy zien de grote ge varen van deze wettische hand having der belijdenis. Een be lijdenis heeft dan pas haar rechte betekenis, niet wanneer ze gehandhaafd wordt, maar wanneer zrj beleden wordt. Zij moet zijn „als een loflied dat uit de kerk opstijgt", Kan en mag de belydenis de uiterste grens zijn voor het lid maatschap der kerk, zoals de Ger. het stellen Ligt de grens niet veel verder, n.l. daar, waar het Evangelie ophoudt Evangelie van Jezus Christus te zijn en waar een ambtsdra ger ophoudt een gelovige, naar de betekenis der kerk te zijn, één die geen deel meer heeft aan Christus en aan het Rijk Gods? SCHEURING-GEVAAR. Natuurlyk hebben de split singen die er in de Ger. Kerk plaats vonden in deze een har tig woordje meegesproken, ook al zyn ze misschien niet eens genoemd. Durft men in de Ger. kerken van degenen die zyn heengegaan, zeggen dat zij geen deel meer hebben aan het Rijk van God? En bovendien, wanneer men de belydenis op zodanige wet tische wijze blijft handhaven en daar de grens stelt voor het al of niet behoren tot de kerk, zal dit niet een voortdurend gevaar van scheuringen met zich mee brengen? Een belydenis is nodig! Maar dan komen dc verschil len voor de dag bij de vraag op welke wyze de belijdenis moet functionneren. Blyft men de belydenis als norm stellen en blyft men daar stellen de grens van het behoren tot de kerk, dan kan men niet ont komen aan de bedreiging dat de eenheid der kerk telkens weer zal worden verscheurd en dat er dingen gebeuren, zoals nu in de Ger. kerken geschied zijn, die ongewenst zijn. DE GRENS. Stelt men, aan de andere kant, de grens der kerk rui mer, dan dreigt telkens weer het gevaar dat de waarheid van het Evangelie, die aan de kerk ter verkondiging is toe vertrouwd, tot een minimum wordt teruggebracht, zodat ter wille van de eenheid opge offerd wordt wat nooit mag worden prijsgegeven. Ook dit is ongewenst. Deze niet-officiële samen- spreking die door meerdere zal worden gevolgd heeft het belangryke resultaat ge had dat men aan beide zyden duidelyk de moeilijkheden heeft gepeild, waartoe zowel het ene als het andere stand punt leidt. Door een der deelnemers aan het gesprek werd het verschil aldus geformuleerd: Wij Her vormden zitten in de wilder nis! (daarmee doelende-op de gevolgen van het ontbreken van iedere binding aan de be lijdenis in het huidige bestel der N.H. kerk); gij Gerefor meerden zit in het slop! (daar bij denkende aan de moeilyk- heden waarin de Ger. door de huidige toepassing van de leertucht zijn geraakt). H. werd de eerste noot van Iede re regel lang, de middelste no ten kort en de laatste weer 'nne gezongen. Door verschil lende kerken werd dit prachtig gevonden en dus aanvaard. Ook de Zeeuws-Vlaamse ge meente Axel zou de zangwyze gaan invoeren. De burge meester had namelijk gehoord, dat het zingen in Gelderland, waar men kort zong, zo mooi klonk. Dus achtte hij het mo ment gekomen dit ook In Axel te gaan doen. De kerkeraadi bleek voor het plan te vinden en de voorzanger, dertyds in de kerken een man van groot gewicht, die vaak zelf3 voor zijn betrekking betaald werdi, moest er aan te pas komen. Hij werd grondig geïnstrueerd. De Axelse dominee kondigde enige weken van te voren het besluit van de kerkeraad aan zijn gemeenteleden aan en gaf hen dus de gelegenheid thuis alvast even te oefenen. Do minee, kerkeraad en burge meester dachten dat het ook in Axel vlot zou gaan en ver heugden zich reeds op het ef fect. GEEN SUCCES. Het werd een effect, maar niet zoals zij hadden gedacht. Er was namelijk een kern in de gemeente die bepaald be houdend bleek, en zich dus nletg aantrok van het tempo van de voorzanger, maar rus tig zong zoals zy dat steeds had gedaan en zoals de vade ren het voor hen deden. Bepaald stichtelijk klonk het niet en de voorzanger zag zich dan ook genoodzaakt voor de langzaam zingenden te capi tuleren. Dominee Abraham Ruijs kon niet aan zijn predi katie beginnen voor de laat ste noot was vergalmd. 't Moet een heet gebakerd heer ge weest zyn, want onmiddellijk na de Zondag werd er krijgs raad gehouden waaraan zelf de Baljuw en de scheipenen deelnamen. Het gevolg van deze vergadering was, dat er de volgende Zondag van de kansel af een boodschap werd voorgelezen waarin namens de Vroedschap officieel dus aan de gemeenteleden werd bevolen korter te zingen en vooral de noten niet langer of korter te rekken dan de voor zanger. Predikant Ruys deelde daarbij nog mee dat wie dit bevel niet op volgde en slepend bleef zingen, voor de eerste maal zyn zanglust zou boeten met twintig gulden. De volgen de maal zou de boete het dub bele bedragen. DAT HIELP. De zaak werd goed aange pakt. Tussen de kerkbanken verschenen 's Zondags ge rechtsdienaars om bij een even tuele overtreding dadelyk by de hand te zijn. En de do minee nam zijn dienstbode mee naar de kerk om toe te zien wie Cr verkeerd zong. Natuurlijk was er een halstarrigê die besloot te zin gen zoals hij wilde. Toen de gemeente klaar was met zin gen, zong er nog één op zyn dooie eentje de twee laatste regels achterna. Onmiddellijk klonk het drei gend van de kansel: „Kaatje, wie zingt daar? Nadat de maagd van Ds. Ruys op luide toon de naam van de overtreder had ge noemd, vonniste de leraar van de kansel af dadelyk: „Dat kost je twintig gulden boete man, zonder pardon". De Baljuw gebruikte geen genade en de Axelaar kon twintig gulden neertellen voor de twee regels die hy nazong. Sindsdien werd er ook in Axel door iedereen kort gezon den.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1947 | | pagina 17